Chắc hẳn bệnh dịch hạch không còn quá xa lạ đối với chúng ta, đây là một trong những căn bệnh truyền nhiễm đã từng rất phổ biến. Đặc biệt, trực khuẩn gây bệnh có khả năng lây truyền từ người sang người với tốc độ nhanh chóng. Chúng ta cần tìm hiểu và nắm được dịch hạch lây truyền như thế nào để có biện pháp bảo vệ sức khỏe cho mình và mọi người xung quanh.
1. Tìm hiểu chung về dịch hạch
Dịch hạch là căn bệnh khá phổ biến, tuy nhiên không phải ai cũng biết đâu là tác nhân gây bệnh. Theo các nghiên cứu, trực khuẩn có tên quốc tế Yersinia Pestis là tác nhân chính khiến bệnh hình thành và phát triển, ảnh hưởng tới sức khỏe của chúng ta. Trên thực tế, trực khuẩn kể trên thường được tìm thấy trên cơ thể của một số loài gặm nhấm. Trong đó mọi người nên cẩn trọng khi tiếp xúc với chuột hoặc bọ chét, bởi vì Yersinia Pestis thường trú ngụ trên cơ thể các loài động vật này.
Dịch hạch là bệnh truyền nhiễm với tốc độ nhanh chóng
Một số dạng bệnh thường gặp có thể kể đến như: thể phổi, thể hạch hoặc thể não, đa phần bệnh nhân đều phát hiện mắc bệnh thể hạch. Chúng ta nên nắm được một số triệu chứng điển hình để kịp thời phát hiện bệnh. Tình trạng này thường xảy ra vào giai đoạn thời tiết khô hanh trong năm.
Các bác sĩ cho biết đây là một trong những bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây lan cực kỳ nhanh. Một số bệnh nhân do không kịp thời phát hiện và điều trị nên tính mạng bị đe dọa nghiêm trọng. Đó là lý do vì sao mọi người không nên chủ quan, bỏ qua việc theo dõi và điều trị bệnh dịch hạch.
Trên thực tế, tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là những người sống trong môi trường không đảm bảo vệ sinh, có nhiều chuột và các loài gặm nhấm khác sinh sống xung quanh,… Trực khuẩn gây bệnh không thể sống trong điều kiện nhiệt độ cao từ 550 - 1000 độ C hoặc khi tiếp xúc với các loại thuốc sát khuẩn. Chúng ta có thể dựa vào đặc điểm này để tiêu diệt Yersinia Pestis và ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh.
2. Trực khuẩn gây bệnh lây lan qua con đường nào?
Vấn đề được quan tâm hàng đầu đó là: trực khuẩn Yersinia Pestis gây dịch hạch lây truyền qua con đường nào? Nắm được thông tin này, chúng ta sẽ chủ động hơn trong việc phòng bệnh, có kế hoạch sinh hoạt lành mạnh hơn.
Theo các nghiên cứu, trực khuẩn có thể tấn công vào cơ thể người khỏe mạnh bằng nhiều cách khác nhau. Tùy vào con đường xâm nhập, Yersinia Pestis sẽ gây ra những thể bệnh khác nhau, ví dụ như thể hạch hay thể não,…
Cụ thể, trực khuẩn thường xuyên tấn công vào cơ thể chúng ta qua đường máu, điều này xảy ra khi bạn bị rận, bọ chét đốt, trực khuẩn tận dụng cơ hội này xâm nhập và gây bệnh. Chính vì thế mọi người không thể coi thường khi xuất hiện những thương do côn trùng đốt. Ngoài ra, tác nhân gây bệnh có thể đi qua niêm mạc hầu họng hoặc vùng da tổn thương để vào trong cơ thể bệnh nhân. Điều này xảy ra đối với những người có tâm lý chủ quan với những vết thương ngoài da, không sát trùng và chăm sóc cẩn thận.
Hiện nay, dịch hạch có thể lây lan thông qua đường hô hấp, tức là khi tiếp xúc, trò chuyện với bệnh nhân thì bạn có nguy cơ nhiễm bệnh cực kỳ cao. Để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh, chúng ta nên giữ khoảng cách an toàn với mọi người, đồng thời sử dụng khẩu trang hoặc kính chống giọt bắn. Bên cạnh đó, trực khuẩn có thể lây lan thông qua đường tiêu hóa do một số thức ăn, nguồn nước ô nhiễm. Chính vì lý do này chúng ta cần quan tâm nhiều tới việc lựa chọn thực phẩm sạch, đảm bảo an toàn vệ sinh.
Mọi người nên cẩn trọng với vết thương ngoài da
3. Đối tượng có nguy cơ mắc dịch hạch
Dựa vào con đường lây truyền dịch hạch, mọi người sẽ biết được mình có phải là đối tượng dễ nhiễm bệnh hay không? Trực khuẩn gây bệnh thường phát triển trong những môi trường không đảm bảo vệ sinh, nơi có nhiều động vật gặm nhấm như chuột, bọ chét,… Nếu bạn đang sinh hoạt trong điều kiện ô nhiễm và hay tiếp xúc với vật chủ trung gian kể trên thì nguy cơ nhiễm bệnh rất cao. Mọi người nên lưu ý vấn đề trên và thường xuyên vệ sinh nơi ở cũng như môi trường xung quanh mình.
Như đã phân tích, đây là một dạng bệnh truyền nhiễm, chính vì thế khi tiếp xúc, sinh hoạt cùng với nhiều người bệnh thì người khỏe mạnh không thể tránh khỏi nguy cơ nhiễm khuẩn. Chúng ta có thể thực hiện các biện pháp cách ly nhằm hạn chế sự lây lan bệnh trong cộng đồng.
Đặc biệt, các bạn có sức đề kháng kém cần chủ động chăm sóc và theo dõi sức khỏe thường xuyên, bởi vì trực khuẩn rất dễ dàng tấn công vào cơ thể qua nhiều con đường khác nhau.
4. Bí quyết phòng bệnh dịch hạch hiệu quả
Nếu bệnh dịch hạch lây lan trong diện rộng thì sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân nói riêng và gây nhiều gánh nặng đối với xã hội nói chung. Đó là lý do vì sao chúng ta cần quan tâm tới việc ngăn ngừa dịch hạch phát triển và lây lan.
Vệ sinh môi trường sống giúp ngăn ngừa sự phát triển của trực khuẩn
Cách tốt nhất để loại bỏ mầm mống gây bệnh đó là tiêu diệt các vật chủ trung gian, đó là chuột hoặc bọ chét, rận,… Hiện nay, chúng ta có thể sử dụng một số loại hóa chất diệt động vật gặm nhấm, có thể kể tới như: permethrin, warfarin. Để đảm bảo hiệu quả cao nhất, mọi người nên diệt chuột, động vật gặm nhấm định kỳ ít nhất 2 lần/năm. Tuy nhiên, một lưu ý nhỏ đó là chúng ta không nên diệt chuột, bọ chét nếu khu vực đó đang trong giai đoạn bùng phát dịch hạch.
Trong sinh hoạt, ăn uống hàng ngày, bác sĩ luôn yêu cầu chúng ta rửa sạch sẽ thực phẩm và chỉ ăn đồ nấu chín. Đây là cách giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm trực khuẩn gây bệnh qua đường tiêu hóa.
Trong một số trường hợp, bạn có thể tiêm vắc xin phòng bệnh
Hiện nay, đã có vắc xin EV hỗ trợ phòng bệnh, chúng thường được sử dụng đối với người khỏe mạnh sinh sống trong khu vực có dịch. Bởi vì vắc xin EV thuộc dạng vắc xin sống, chúng không có khả năng phòng bệnh cao như các loại khác. Chúng ta nên lưu ý thông tin này và tiêm phòng trong trường hợp cần thiết.
Hy vọng rằng bài viết này mọi người đã hiểu hơn về dịch hạch, đặc biệt là con đường lây truyền bệnh. Dựa vào thông tin kể trên, chúng ta sẽ chủ động trong việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh mình.
Dịch hạch là bệnh truyền nhiễm tiến triển cấp tính, lây lan mạnh với tỷ lệ tử vong cao, được xếp vào diện phải kiểm dịch và khai báo quốc tế. Bệnh do vi khuẩn yersinia pestis gây ra, lây truyền chủ yếu từ động vật gặm nhấm (chuột, thỏ...) sang người qua vật trung gian là bọ chét. Đến nay, thế giới đã xảy ra ba đại dịch và số người chết vì bệnh này lên tới hàng trăm triệu.
Chuột - mối nguy cơ làm truyền bệnh dịch hạch (Ảnh: Internet).
Ở Việt Nam, bệnh dịch hạch thường phát triển mạnh vào mùa khô, phù hợp với mùa phát triển của chuột và bọ chét.
Đường lây của bệnh:
Đường lây của bệnh dịch hạch (Ảnh: Internet).
- Bọ chét hút máu động vật mang bệnh (chuột, thỏ, nhím…) rồi cắn người.
- Người bị truyền trực tiếp vi khuẩn từ động vật nhiễm bệnh qua da trầy xước hoặc bị động vật mang bệnh cào, cắn.
- Người hít trực tiếp vi khuẩn từ không khí.
Có 4 thể dịch hạch: Thể hạch, thể phổi, thể màng não, thể nhiễm trùng huyết. Hay gặp nhất là thể hạch (chiếm 94-98% tại Việt Nam trước đây):
* Thể hạch:
Các triệu chứng:
- Rét run, sốt cao trên 38 độ C.
- Nổi hạch ở bẹn, nách, cổ.
Nếu không được điều trị, dịch hạch thể hạch sẽ diễn chuyển thành các thể còn lại nặng hơn dưới đây:
* Thể phổi - thể đáng sợ nhất:
Bệnh thể này tiến triển nhanh và nguy cơ lây lan cao. Bệnh nhân có các triệu chứng:
- Sốt cao, rét run, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, bứt rứt.
- Khoảng 24 giờ sau bệnh nhân sẽ thấy đau tức ngực, khó thở, thở nhanh nông.
- Ho có đờm nhầy và loãng, sau đặc dần, có máu hoặc có nước bọt.
* Thể nhiễm trùng huyết:
Số bệnh nhân mắc thể bệnh này cao, chỉ đứng sau thể hạch. Bệnh nhân có các triệu chứng:
- Sốt cao 40-41 độ C, rét run, đau đầu dữ dội, tiêu chảy và nôn mửa nhiều lần.
- Bệnh nhân hốt hoảng, vật vã, kích động, nói sảng, thở nhanh nông…
* Dịch hạch thể màng não:
Các trường hợp mắc thể này ít gặp, thường xuất hiện kèm sau thể hạch, thể nhiễm trùng huyết.
Biểu hiện của các thể dịch hạch, từ trái qua phải:
Thể hạch, thể nhiễm trùng huyết, thể phổi (Ảnh: Internet).
Cách phòng, chống dịch hạch
- Vệ sinh môi trường, cải thiện nhà cửa, kho bãi nơi làm việc, cất giữ lương thực cho người, gia súc kín đáo, để chuột và các loài gặm nhấm không có nguồn thực phẩm và môi trường thuận lợi để sống, sinh sôi.
- Đeo găng tay khi xử lý động vật chết để tránh tiếp xúc da với vi khuẩn dịch hạch (nếu có).
Khi tiếp xúc với xác động vật chết cần đeo
găng tay và trang bị dụng cụ bảo hộ cần thiết (Ảnh: Internet).
- Dùng thuốc chống, diệt côn trùng nếu nghĩ mình có thể đã tiếp xúc với bọ chét qua các hoạt động như cắm trại, trú ẩn hay làm việc ngoài trời. Những sản phẩm chứa DEET thoa lên da, quần áo, các sản phẩm chứa permethrin chỉ bôi ngoài trang phục (theo hướng dẫn sử dụng ngoài nhãn).
- Tránh cho các vật nuôi khỏi bọ chét bằng cách dùng thuốc diệt bọ chét. Chó, mèo... thả rông có nhiều khả năng tiếp xúc với chuột bị dịch hạch hay bọ chét và có thể mang bệnh về nhà. Nếu vật nuôi bị ốm, nên đưa đến bác sĩ thú y ngay. Ngoài ra, không cho chó, mèo hoang vào nhà, nhất là ngủ trên giường.
- Diệt chuột, bọ chét (đặt bẫy, phun thuốc, nuôi mèo, rắn, chim để bắt chuột...).
- Khám và thông báo ngay cho cơ quan y tế khi có biểu hiện bệnh./.
(Nguồn: vnexpress.net)