Lồng ruột là bệnh lý nghiêm trọng thường gặp ở trẻ. Thống kê cho thấy, có đến 90% bệnh nhân lồng ruột thuộc nhóm trẻ dưới 1 tuổi, trong đó nhóm 5-9 tháng tuổi là đối tượng có tỷ lệ mắc cao nhất. Show  Bác sĩ thăm khám cho trẻ được điều trị lồng ruột tại Bệnh viện Bà Rịa Đầu tháng 3/2021, khi đang chơi đùa cùng con 12 tháng tuổi, chị D.T.T. (32 tuổi, phường Phước Nguyên, TP. Bà Rịa) thấy con đột ngột lên cơn đau bụng và gào khóc dữ dội. Chị T. cùng chồng nhanh chóng đưa con đến Bệnh viện Bà Rịa kiểm tra. Sau khi thăm khám, siêu âm, bác sĩ chẩn đoán bé bị lồng ruột và chỉ định điều trị bằng phương pháp tháo khối lồng bằng bơm hơi. Sau 3 ngày điều trị, bé đã được xuất viện. Chị T. cho biết: “Lúc đầu thấy con đau bụng dữ dội và quấy khóc, tôi chỉ nghĩ con đau bụng thông thường. Nhưng sau đó, cơn đau mỗi lúc một nặng thêm, bụng có biểu hiện căng cứng nên vợ chồng tôi đưa con đến bệnh viện. Bác sĩ cho biết, bé được nhập viện kịp thời nên điều trị chỉ vài ba ngày là ổn”. Theo bác sĩ Vương Quang Thắng, Trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Bà Rịa, hầu như tuần nào bệnh viện cũng tiếp nhận và điều trị cho trẻ bị lồng ruột. Việc chẩn đoán lồng ruột được thực hiện dựa trên thăm khám lâm sàng và siêu âm ổ bụng. Khi kết luận trẻ bị lồng ruột, bác sĩ sẽ tháo lồng bằng phương pháp không phẫu thuật. Đây là biện pháp can thiệp không xâm lấn, an toàn và rất ít tai biến. “Thông thường với trường hợp bệnh nhẹ được gia đình đưa đến điều trị kịp thời, các bác sĩ dùng dụng cụ bơm hơi qua hậu môn một cách nhẹ nhàng để tháo khối lồng. Tuy nhiên, những trẻ được phát hiện muộn dẫn đến tình trạng tắc ruột, sử dụng tháo lồng thất bại thì buộc phải chỉ định phẫu thuật. Song những trường hợp bệnh nặng rất ít gặp”, bác sĩ Thắng cho biết. Lồng ruột là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp và là nguyên nhân hàng đầu gây tắc ruột ở trẻ em. Lồng ruột là hiện tượng khúc ruột phía trên di chuyển chui vào lòng khúc ruột phía dưới (hay ngược lại), làm tắc nghẽn sự lưu thông của ruột. Khối lồng thường ngăn cản thức ăn và dịch chuyển xuống phía dưới. Thành ruột ép vào nhau gây phù nề, viêm và giảm nguồn cung cấp máu tới phần ruột bị ảnh hưởng. Kết quả là ruột có thể bị nhiễm trùng, hoại tử và thủng ruột. Bệnh thường xảy ra ở trẻ còn bú mẹ, đặc biệt hay gặp ở những bé trai bụ bẫm, bú nhiều, có nhu động ruột mạnh. Khi bị lồng ruột, các mạch máu nuôi ruột bị tắc nghẹt không nuôi được đoạn ruột lồng, dẫn đến hoại tử nếu không được xử trí sớm. Kết quả nghiên cứu y khoa cũng cho thấy, hiện nay hơn 95% trường hợp trẻ bị lồng ruột không có nguyên nhân và thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi. Khoảng 5% trường hợp lồng ruột có nguyên nhân, cụ thể do: Túi thừa Meckel’s, nang ruột đôi, polyp ruột, u ở thành ruột; một số bệnh lý khác như bị mắc dị vật đường tiêu hóa, sau những cuộc phẫu thuật làm nhu động ruột bị rối loạn, thường gặp ở trẻ hơn 2 tuổi và kể cả người lớn. Bác sĩ Vương Quang Thắng cho biết, trẻ bị lồng ruột thường có biểu hiện đau bụng theo từng cơn, nôn ói, khóc thét, giẫy dụa, chân đạp lung tung. Các cơn đau kéo dài 5 phút làm cho trẻ mệt mỏi. Những cơn đau này thường tái diễn rất điển hình. Sau khi đau bụng, trẻ bị nôn ói do những thức ăn chưa tiêu, sau đó ói dịch xanh, vàng và nếu nặng có thể ói ra phân, đi ngoài ra máu. “Trẻ đã từng bị lồng ruột, nguy cơ tái diễn bệnh rất cao. Tuy nhiên, cha mẹ không nên quá lo lắng mà cần theo dõi trẻ nhiều hơn. Quan trọng là khi thấy trẻ có dấu hiệu nghi ngờ lồng ruột cần đưa đến bệnh viện để được khám và xử trí kịp thời. Để tránh bệnh lồng ruột, cha mẹ nên giữ vệ sinh ăn uống cho trẻ, tránh để trẻ bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa. Khi trẻ mới ăn dặm, chỉ nên cho ăn lỏng, ăn theo chế độ tăng dần, không cho trẻ ăn thức ăn khó tiêu như chế độ ăn quá nhiều đạm”, bác sĩ Thắng khuyến cáo. Theo Báo Bà Rịa - Vũng Tàu Lồng ruột ở trẻ là tai biến thường xảy ra ở trẻ nhỏ đang bú mẹ, đặc biệt là những bé có nhu động ruột mạnh. Khi trẻ bị lồng ruột, các mạch máu nuôi ruột sẽ bị tắc nghẹt, không nuôi được đoạn ruột bị lồng, từ đó có thể dẫn đến hoại tử. Vì vậy, cha cần nắm được các dấu hiệu lồng ruột ở trẻ nhỏ để sớm có thể đưa trẻ đi cấp cứu và can thiệp kịp thời.
1. Giúp cha mẹ hiểu về bệnh lồng ruột1.1 Lồng ruột ở trẻ là gì?Lồng ruột là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ, xảy ra khi một đoạn ruột của trẻ chui vào lòng của một đoạn ruột kế cận. Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở trẻ từ 4 đến 9 tháng tuổi, đặc biệt là những trẻ bụ bẫm. Theo thống kê tỷ lệ bé trai bị lồng ruột cao hơn bé gái, chiếm 70% các trường hợp lồng ruột. 1.2 Lồng ruột ở trẻ do những nguyên nhân nào gây ra?Theo các chuyên gia, nguyên nhân gây ra hiện tượng trẻ bị lồng ruột vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, dưới đây là một số yếu tố có ảnh hưởng tới nguy cơ lồng ruột ở trẻ như: – Do sự mất cân đối giữa kích thước của van hồi manh tràng so với hồi tràng – Trẻ bị viêm hạch mạc treo ruột, có polyp hoặc khối u ở ruột, dính ruột hay viêm nhiễm ở ruột, có các sẹo tổn thương ở ruột hoặc sau viêm đường hô hấp. Lồng ruột ở trẻ có thể làm tắc nghẽn, ứ trệ thức ăn phía trên khối lồng (hiện tượng tắc ruột, bán tắc ruột). Các đoạn ruột sẽ kèm theo các mạch máu nuôi dưỡng nên khi lồng ruột xảy ra sẽ khiến cho các mạch máu bị tắc nghẽn theo. Lúc này, đoạn ruột bị tắc sẽ bị giãn to, mạch máu bị ứ trệ khiến đoạn ruột bị thiếu máu, dẫn tới tình trạng viêm nhiễm, phù nề, hoại tử, xuất huyết. Thông thường, trước 48 giờ sau lồng ruột, chỉ có khoảng 2,5% khối lồng ruột bị hoại tử. Sau 72 giờ lồng ruột, tỷ lệ hoại tử khối lồng lên đến 80%. Hoại tử ruột do lồng ruột sẽ dẫn tới tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm độc nặng, sốc nhiễm khuẩn, thủng ruột từ đó gây viêm phúc mạc, khiến trẻ nhỏ tử vong. Trẻ bị lồng ruột nếu được phát hiện và đưa đến bệnh viện sớm, bác sĩ chỉ cần tháo lồng ruột bằng hơi. Tuy nhiên, nếu trẻ được đưa tới viện muộn hoặc khi thủ thuật tháo lồng ruột bằng hơi thất bại thì tùy tình trạng và mức độ của bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp. Lồng ruột ở trẻ là tai biến thường xảy ra ở trẻ nhỏ đang bú mẹ, đặc biệt là những bé có nhu động ruột mạnh 2. Những dấu hiệu dễ nhận biết khi trẻ bị lồng ruột?Dưới đây là những dấu hiệu lồng ruột ở trẻ em mà cha mẹ cần đặc biệt lưu ý: – Trẻ đang ăn uống, bú bình thường bỗng nhiên có biểu hiện khóc thét, bỏ bú, ngừng chơi, da toàn thân tím tái . Đây là biểu hiện báo hiệu khúc ruột đã bắt đầu lồng vào nhau. Tuy nhiên, sau đó trẻ tạm thời nín khóc, thậm chí bú lại. – Sau khi cơn đau tái phát, trẻ sẽ khóc từng cơn, ưỡn người, không bú được, nôn ói ra thức ăn, sữa hoặc dịch xanh, dịch vàng; – Sau vài giờ trẻ có dấu hiệu mệt lả, da xanh xao. – Từ 6 đến 12 tiếng, trẻ bắt đầu đi ngoài ra máu tươi hoặc màu nâu, có lẫn chút nhầy. – Da của trẻ tái, môi khô, mạch nhanh, người lạnh và mắt trũng, khô. – Nếu cha mẹ không xử trí kịp thời trong vòng 24 giờ, trẻ sẽ bị nôn ói liên tục, bụng chướng dần lên, da toàn thân lạnh, nhợt nhạt, mạch nhỏ và nhanh, lờ đờ, hôn mê, dấu hiệu mất nước nặng; thở gấp nông, tiểu ít, sốt cao và có các biểu hiện của bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc, sốc do mất nước hoặc sốc nhiễm khuẩn; – Khi sờ vào bụng trẻ có thể thấy khối ruột lồng như một đoạn dồi, nổi cộm lên bụng. Sau khi cơn đau tái phát, trẻ sẽ khóc từng cơn, ưỡn người, không bú được, nôn ói ra thức ăn, sữa hoặc dịch xanh, dịch vàng; 3. Trẻ bị lồng ruột cần xử trí như thế nào cho đúng cách?– Khi trẻ có dấu hiệu khóc thét, bỏ bú, nôn ói, cần ngay lập tức đưa trẻ tới bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và xử lý nhanh chóng. – Khi chẩn đoán là trẻ bị lồng ruột, bác sĩ sẽ tháo khối ruột lồng bằng cách bơm hơi qua hậu môn hoặc thụt thuốc cản quang dưới hướng dẫn của máy móc chuyên dụng, từ đó, dưới áp lực của hơi hoặc thuốc, khối ruột lồng sẽ được tháo dần. – Nếu trẻ không được phát hiện sớm, được đưa đến viện muộn quá 6 tiếng, cần phẫu thuật ngay để tháo khối ruột lồng; – Trường hợp sau 24 giờ, ruột của trẻ đã có dấu hiệu hoại tử, lúc này cần phẫu thuật cắt bỏ đoạn ruột đó. – Việc chăm sóc trẻ và hồi sức sức khỏe sau mổ cũng rất khó khăn và phức tạp, trẻ nhỏ rất dễ tử gây biến chứng nguy hiểm như viêm phổi nặng. 4. Những phương pháp phòng tránh lồng ruột ở trẻ em cha mẹ cần biết?Do chưa xác định rõ nguyên nhân thực sự gây tình trạng lồng ruột ở trẻ nhỏ nên không có biện pháp dự phòng đặc hiệu. Cách tốt nhất là cha mẹ cần chú ý nhận biết các dấu hiệu bất thường ở trẻ để từ đó phát hiện sớm các dấu hiệu của lồng ruột, tránh các biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra. Ngoài ra, cha mẹ cần kiểm soát tốt tình trạng phục hồi của trẻ sau khi điều trị lồng ruột bằng cách: – Cho trẻ tái khám đúng lịch hẹn của bác sĩ để được theo dõi diễn tiến bệnh cũng như tình trạng sức khỏe. – Cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê. Cha mẹ cần lưu ý khi trẻ có dấu hiệu bất thường như: đau bụng từng cơn, khóc thét đột ngột, dữ dội, trẻ ưỡn người, bỏ bú, xoắn vặn… thì cha mẹ cần ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ chẩn đoán và xử lý đúng cách. Với những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ ở trên, chắc hẳn cha mẹ đã hiểu rõ hơn về bệnh lồng ruột của trẻ để có biện pháp phòng tránh hiệu quả. Bên cạnh đó, cha mẹ cần lưu ý khi trẻ có dấu hiệu bất thường như: đau bụng từng cơn, khóc thét đột ngột, dữ dội, trẻ ưỡn người, bỏ bú, xoắn vặn… thì cha mẹ cần ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ chẩn đoán và xử lý đúng cách. |
