Mùa giải Nobel lại đến với chúng ta. Tháng 10 hàng năm, các ủy ban ở Thụy Điển và Na Uy xướng tên những người chiến thắng trong nhiều giải thưởng khác nhau về khoa học, văn học và kinh tế, cũng như công tác hòa bình. Tổng cộng, có 6 giải Nobel sẽ được trao. Show Các giải thưởng Nobel danh giá, dành cho những thành tựu về khoa học, văn học và hòa bình, được tạo ra và tài trợ theo ý muốn của nhà phát minh và doanh nhân người Thụy Điển Alfred Nobel (1833 – 1896). Giải thưởng được trao bắt đầu từ năm 1901, riêng giải thưởng kinh tế học được trao lần đầu tiên vào năm 1969.  Nhà phát minh và doanh nhân người Thụy Điển Alfred Nobel (1833 – 1896). Không nằm ngoài vùng ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19, lễ công bố giải Nobel 2021 cũng phải điều chỉnh do dịch. Năm 2020, một số sự kiện xoay quanh giải thưởng Nobel đã bị hủy bỏ, thay vào đó, ban tổ chức tiến hành buổi lễ trực tuyến cho những người chiến thắng. Lễ trao giải hòa bình Oslo được tổ chức với quy mô nhỏ hơn hầu hết các năm, với số lượng khán giả hạn chế. Năm nay, Nobel 2021 sẽ được tổ chức kết hợp cả trực tuyến và trực tiếp. Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska (Stockholm, Thụy Điển) cho biết những người đoạt giải sẽ nhận được huy chương và bằng cấp Giải Nobel tại quê nhà vào tháng 12/2021. Dưới đây là những điều cần biết về các giải Nobel năm nay. 1. Giải Nobel 2021 được công bố khi nào?Một giải thưởng sẽ được công bố mỗi ngày từ Thứ Hai đến Thứ Sáu trong tuần này và vào ngày 11 tháng 10. Thông báo được thực hiện tại Stockholm (Thụy Điển) và Oslo (Na Uy), và sẽ được truyền trực tiếp trên các kênh kỹ thuật số chính thức của Giải Nobel. Giải Nobel y học đã công bố vào thứ Hai ngày 4/10. 2. Giải thưởng Nobel là gì?Sáu giải Nobel được trao hàng năm, mỗi giải công nhận đóng góp đột phá của một cá nhân hoặc tổ chức trong một lĩnh vực cụ thể. Giải thưởng được trao cho y học, vật lý, hóa học, khoa học kinh tế, văn học và công tác hòa bình. Trong đó, giải Nobel Hòa bình thường thu hút sự chú ý nhất vì tầm cỡ của những người và nhóm được đề cử. Ủy ban Nobel cho biết năm nay có 329 ứng cử viên cho giải Nobel Hòa bình. Những người từng đoạt giải Nobel Hòa bình bao gồm Kailash Satyarthi và Malala Yousafzai (2014), cựu Tổng thống Barack Obama (2009), Nelson Mandela và FW de Klerk (1993), Dalai Lama Tenzin Gyatso thứ 14 (1989) và Mẹ Teresa (1979). 3. Người chiến thắng giải Nobel nhận được gì?Những người đoạt giải Nobel sẽ nhận được bằng cấp giải Nobel, huy chương giải Nobel và một tài liệu ghi chi tiết số tiền giải Nobel. Năm 2020, số tiền giải thưởng đã tăng lên 10 triệu krona Thụy Điển, tương đương khoảng 1,1 triệu USD theo tỷ giá hối đoái hiện hành. Jennifer A. Doudna, trái, một nhà hóa sinh và Emmanuelle Charpentier, một giáo sư và nhà nghiên cứu người Pháp về vi sinh vật học, di truyền học và hóa sinh, đã nhận được giải Nobel năm 2020 cho công trình nghiên cứu công nghệ chỉnh sửa bộ gen Crispr-Cas9. Ảnh: Alexander Heinl / EPA, qua Shutterstock 4. Người chiến thắng Nobel Y học 2021 là ai?Giải Nobel Y học 2021 đã thuộc về hai giáo sư người Mỹ là David Julius và Ardem Patapoutian, với các công trình độc lập, nhưng cùng nghiên cứu về phát hiện ra các thụ thể trên da cảm nhận nhiệt độ và xúc giác; và có thể mở đường cho các loại thuốc giảm đau mới. Cả hai nhà khoa học đã có những khám phá mang tính đột phá, mở ra các hoạt động nghiên cứu, từ đó dẫn đến sự hiểu biết của chúng ta về cách hệ thần kinh của chúng ta cảm nhận các kích thích nóng, lạnh và cơ học tăng lên nhanh chóng. Tiến sĩ Julius là giáo sư sinh lý học tại Đại học California, San Francisco. Tiến sĩ Patapoutian là một nhà sinh học phân tử và nhà khoa học thần kinh tại Viện Scripps Research ở La Jolla, California. (Thông tin về các giải Nobel khác sẽ được chúng tôi cập nhật liên tục) 5. Giải Nobel năm 2020Năm 2020, giải Nobel Hòa bình gọi tên Chương trình Lương thực Thế giới vì nỗ lực chống lại nạn đói toàn cầu gia tăng trong đại dịch COVID-19. Xem thêm video đang được quan tâmGần trăm ngàn người đổ về miền tây, nhiều tỉnh báo động đỏ. Maria Angelita Ressa, sinh năm 1963, là một nhà báo nổi tiếng gốc Philippines, đồng sáng lập và là giám đốc điều hành của tờ Rappler. Trong khi Dmitry Muratov là chủ bút của tờ báo tiếng Nga Novaya Gazeta, vốn nổi tiếng với những bài báo chống tham nhũng và bảo vệ nhân quyền. Năm 2020, giải Nobel Hòa bình 2020 thuộc về Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) vì những nỗ lực chống nạn đói, đóng góp cải thiện điều kiện hòa bình ở các khu vực bị ảnh hưởng bởi xung đột và đóng vai trò là động lực trong nỗ lực ngăn chặn việc sử dụng nạn đói làm vũ khí chiến tranh và xung đột.
Giải Nobel Hòa bình được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1901 và cho tới nay đã có tổng cộng 101 giải được trao. Có 25 tổ chức và 17 phụ nữ là chủ nhân của Giải Nobel Hòa bình. Giải Nobel, là một giải thưởng quốc tế trao thường niên kể từ năm 1901 để vinh danh những cá nhân đạt thành tựu trong các lĩnh vực Vật lý, Y sinh, Hóa học, Văn học và Hòa bình; riêng giải Nobel Hoà bình có thể được trao cho cá nhân hay một tổ chức. Đến năm 1968, Ngân hàng Thụy Điển đưa thêm vào hệ thống giải một giải thưởng về lĩnh vực Kinh tế để tưởng nhớ nhà bác học Alfred Nobel, "cha đẻ" giải Nobel. Đại dịch Covid-19 cũng sẽ ảnh hưởng đến cách thức tổ chức lễ trao giải Nobel. Thay vì quy tụ tất cả những người đoạt giải tại Stockholm (Thụy Điển) vào tháng 12 như thông lệ, các nhà ngoại giao thuộc Đại sứ quán Thụy Điển tại các nước sẽ đến trao giải cho những người chiến thắng. Tuần lễ kỷ niệm sẽ kết hợp tổ chức các sự kiện trực tiếp và trực tuyến. Mùa giải Nobel 2021 sẽ khép lại với lễ công bố Nobel Kinh tế vào ngày 11-10 tới. LÊ ANH
Tượng bằng đồng thiếc của nhà hóa học Alfred Nobel (1833 - 1896) - người đã dùng tài sản của mình để sáng lập ra Giải thưởng Nobel - ở Stockholm, Thụy Điển vào tháng 12-2019 - Ảnh: REUTERS Kể từ hôm nay (5-10), người được trao các giải Nobel năm 2020 dần được công bố, khởi đầu là giải Nobel y sinh trao cho bộ ba nhà khoa học tìm ra virus viêm gan C. Lễ trao giải năm nay sẽ được tổ chức ở quy mô nhỏ hơn và theo hình thức mới do tác động của đại dịch COVID-19. Và một trong những giải thưởng danh giá đang được trông chờ nhất là Nobel hòa bình, với ngày công bố là 9-10. Nobel hòa bình là giải thưởng được trao hằng năm cho các cá nhân hoặc tập thể có đóng góp lớn nhất cho nền hòa bình thế giới. Các đề cử cho giải Nobel hòa bình được giữ bí mật trong 50 năm, nhưng những người đề cử có thể tiết lộ lựa chọn của họ. Thứ duy nhất mà Ủy ban Nobel Na Uy sẽ bình luận là số lượng ứng viên. Năm nay có tổng cộng 211 cá nhân và 107 tổ chức được đề cử, theo Hãng tin Reuters. Những ngày qua xuất hiện thông tin Tổng thống Mỹ Donald Trump được đề cử, khiến giải thưởng danh giá này càng thêm "nóng". Ông Christian Tybring-Gjedde, nghị sĩ Na Uy và là chủ tịch phái đoàn Na Uy tại Hội đồng nghị viện NATO, đã đề cử đương kim tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, ít nhất 2 người đề cử nói rằng họ đề cử ông Trump cho giải năm 2021. Theo Đài NHK, Viện nghiên cứu hòa bình Oslo (PRIO) ở Na Uy đã đưa ra danh sách những người mà họ cho rằng có khả năng được trao giải năm nay. Viện này dự đoán người chiến thắng giải Nobel hòa bình mỗi năm. Năm nay họ đánh giá Ủy ban bảo vệ các nhà báo (Committee to Protect Journalists, CPJ) là ứng viên hàng đầu có khả năng thắng giải. CPJ là một tổ chức quốc tế có trụ sở ở Mỹ chuyên bảo vệ tự do truyền thông. "Có rất nhiều thông tin sai lệnh trong các cuộc chiến và những lo ngại ngày một tăng về 'tin giả' khiến nhu cầu có được các báo cáo đáng tin, chất lượng trở nên mạnh mẽ hơn" - Viện nghiên cứu hòa bình Oslo giải thích. Họ cho rằng trao một giải Nobel hòa bình cho CPJ sẽ gửi thông điệp tới cộng đồng quốc tế về tầm quan trọng của báo chí và tự do ngôn luận. Các đề cử cho giải Nobel hòa bình được giữ kín trong 50 năm - Ảnh chụp màn hình Nằm trong danh sách được PRIO dự đoán còn có Alaa Salah (người dẫn đầu các cuộc biểu tình ở Sudan), lãnh đạo phe đối lập Nga Alexei Navalny (người nghi bị đầu độc gần đây), Scholar Ilham Tohti (người bị bắt ở Trung Quốc vì các hoạt động liên quan người Duy Ngô Nhĩ), Nathan Law (người tham gia các cuộc biểu tình trong phong trào ô dù ở Hong Kong vào năm 2014). Còn theo Hãng tin Reuters, những cá nhân/tổ chức mà theo họ biết đã được đề cử cho giải Nobel hòa bình năm 2020 gồm: nhà hoạt động môi trường nhí Greta Thunberg, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Tòa án nhân quyền châu Âu, Julian Assange, Edward Snowden, Chelsea Manning, "người dân Hong Kong" và nhà hoạt động Loujain al-Hathloul. "Những đối thủ khác, nếu họ được đề cử, là Phóng viên không biên giới (Reporters Without Borders), Ủy ban bảo vệ các nhà báo (Committee to Protect Journalists), Thủ tướng Đức Angela Merkel, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus" - Reuters cho biết thêm. Năm ngoái, Ủy ban Nobel Na Uy trao giải Nobel hòa bình 2019 cho Thủ tướng Abiy Ahmed của Ethiopia vì những nỗ lực nhằm đạt được hòa bình và hợp tác quốc tế và cho sáng kiến mang tính quyết định của ông để giải quyết cuộc xung đột với nước láng giềng Eritrea.
|
