Giáo dục khoa học cho trẻ mầm non

Cùng với sự phát triển của xã hội, giáo dục mầm non không ngừng cải tiến và phát triển. Việc nghiên cứu giáo dục mầm non phải tuân theo yếu tố thực tiễn, giá trị định hướng, đáp ứng được nhu cầu về sự phát triển. Nghiên cứu giáo dục mầm non thực chất là một ngành khoa học có mục đích, đối tượng cụ thể. Có thể dựa vào các phương pháp nghiên cứu giáo dục học mầm non để thực hiện nghiên cứu dễ dàng hơn.

Quan sát sư phạm là phương pháp thu thập thông tin dữ liệu nhanh nhất.

Kết quả của quá trình quan sát còn bị tác động bởi nhiều yếu tố từ bên ngoài. Nhìn chung kết quả quan sát sư phạm bị tắc động bởi yếu tố chủ quan từ người quan sát. Nếu trang bị mặt kiến thức và cách thức nghiên cứu còn yếu kém thì kết quả quan sát sẽ thiếu khách quan, dẫn tới sai lệch dữ liệu. 

Phương pháp quan sát sư phạm được phân thành nhiều loại:

– Quan sát trực tiếp – quan sát gián tiếp

– Quan sát toàn diện – quan sát có bố trí

– Quan sát dài hạn – quan sát ngắn hạn

– Quan sát thực nghiệm – quan sát kiểm nghiệm

Phương pháp trò chuyện hay đàm thoại là cách thu thập thông tin thông qua các câu trả lời được ghi nhận từ đối tượng khảo sát. 

Cách đặt ra các câu hỏi trong quá trình trò chuyện phải được thực hiện theo một trình tự nhất định. Kết quả của câu trả lời phải được ghi nhận tỉ mỉ, đảm bảo không có sai sót hay nhầm lẫn. Có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ như: máy quay, máy ghi âm,… Tùy vào địa điểm, tình huống và đối tượng mà gợi mở các câu hỏi khảo sát khác nhau.

Phương pháp trò chuyện được phân thành các loại:

– Trò chuyện trực tiếp – trò chuyện gián tiếp

– Trò chuyện đường thẳng – trò chuyện đường vòng

– Trò chuyện bổ sung – trò chuyện đi sâu

– Trò chuyện phát hiện – trò chuyện kiểm nghiệm.

Phương pháp điều tra là cách thức thu thập thông tin kết quả từ các nhóm câu hỏi. Ý kiến thu thập có thể được ghi nhận lại hoặc được tường thuật từ người điều tra.

Dựa trên phương pháp này có thể thu thập thông tin nhanh chóng và trên diện rộng. Tuy nhiên, kết quả thu được hầu hết dựa trên ý kiến chủ quan từ người được phỏng vấn. Để có thể có được các kết quả chính xác, có thể sử dụng nhóm câu hỏi có hệ thống và mang tính ràng buộc nhau. Ngoài ra, cần thu thập lượng thông tin lớn mới có thể xác định tính chính xác. 

Phương pháp này là cách thức phân tích kinh nghiệm thực tiễn về giáo dục, phương hướng giảng dạy, phương pháp thực hiện mà đưa ra các lý luận. Ứng dụng các cơ sở lý luận đến từ chủ nghĩa Mác – Lênin, chỉ đạo từ Nhà nước, phương hướng của Bộ giáo dục và các tri thức thực tiễn vốn có. 

Cần xác định chính xác đối tượng nghiên cứu, chính là các kinh nghiệm đã đạt được. Không bao gồm các dự định và việc làm dang dở. Các lý luận sau khi đút kết cần được đánh giá lại và xem xét về tính thực tế của lý luận.

Phương pháp này dựa trên sự phân tích các sản phẩm được tạo ra bởi đối tượng nghiên cứu. 

Việc nghiên cứu các sản phẩm này phải bao gồm cả quá trình hình thành sản phẩm. Có nghĩa là phải xác định được điều kiện, hoàn cảnh và ghi nhận được quá tình hoàn thành sản phẩm.

Nghiên cứu theo phương pháp này đòi hỏi sự tỉ mỉ, khả năng quan sát tốt và thời gian dài. 

Thực nghiệm sư phạm là phương pháp nghiên cứu sự tác động của giáo dục lên vấn đề nghiên cứu. Đặc điểm của phương pháp này là nhà nghiên cứu phải tự tạo ra điều kiện nghiên cứu và có thể lặp lại nếu cần tiếp tục thực hiện nghiên cứu.

Có 2 phương pháp nghiên cứu thực nghiệm sư phạm:

Là thực nghiệm được tiến hành tự nhiên trong quá trình thực nghiệm sư phạm.

Là thực hiện được tiến hành trong các điều kiện chóng chế nhằm xác định được mặt định tính, định lượng và bản chất của giáo dục.

Việc nghiên cứu giáo dục mầm non, đòi hỏi người nghiên cứ phải nắm bắt được các bản chất của việc nghiên cứu, không được gây đảo lộn quá trình sư phạm. Từ đó, cải tiến các phương pháp giảng dạy tại trường mầm non.

Trong khi xã hội ngày càng trở nên phát triển và hiện đại hơn, thì vấn đề đầu tư cho giáo dục ngày càng được các chủ thể và Nhà nước quan tâm đến nhiều hơn. Bởi lẽ quan niệm đầu tư cho giao dục là đầu tư cho tương lai, đầu tư cho sự phát triển của đất nước nhiều hơn. Cũng chính vì thế mà hiện nay, các bậc phụ huynh đã cho con em mình tiếp xúc trong môi trường giáo dục từ khi còn rát nhỏ để chúng có thể thích nghi dần đối với những đám đông, các hoạt đọng giao tiếp và tiếp thu dần các kiến thức từ việc giáo dục sớm ở độ tuổi mầm non.

Do đó, giáo dục mầm non đã được các nhà làm luật đưa vào trong hệ thống pháp luật của Việt Nam hiện hành. Nói đến giáo dục mầm non thì luôn được nghĩa ngay đến các đối tượng là trẻ em dưới 6 tuổi. Vậy pháp luật hiện hành đã quy định về giáo dục mầm non là gì? Nội dung, phương pháp giáo dục mầm non được pháp luật quy định có nội về giáo dục mầm non như thế nào? Trong nội dung bài viết dưới đây, Luật Dương Gia sẽ gửi đến quý bạn đọc nội về giáo dục mầm non như sau:

Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.6568

Cơ sở pháp lý: Luật Giáo dục năm 2019

1. Giáo dục mầm non là gì?

Trước khi đi sâu vào tìm hiểu về các vấn đề liên quan đến giáo dục mầm non hay việc nội dung của giáo dục mầm non và phương pháp của giáo dục mầm non. Thì trong nội dung mục 1 này tác giả sẽ gửi đến quý bạn đọc các nội dung liên quan đến giáo dục mầm non là gì? Giáo dục học là gì?

Do đó, giáo dục học được định nghĩa dưới góc độ pháp lý là một khoa học dùng để giáo dục về việc giáo dục con người – có nhiệm vụ chỉ ra bản chất và nêu ra các quy luật của quá trình giáo dục con người; xác định mục tiêu giáo dục; quy định nội dung, phương pháp và các hình thức tổ chức giáo dục cho trẻ em ở các đối tượng khác nhau nhằm đạt được hiệu quả hoạt động tối ưu trong những điều kiện, xã hội nhất định.

Bên cạnh khái niệm chung được nhắc đến ở trên về giáo dục thì pháp luật hiện hành cũng có đưa ra định nghĩa về giáo dục học mầm non là một chuyên ngành của giáo dục học, có nhiệm vụ xây dựng lí luận và tổ chức khoa học quá trình giáo dục trẻ em ở độ tuổi từ 0 – 6 tuổi (trước tuổi đến trường phổ thông).

Dựa trên cơ sở khoa học mang tính quy luật chung của giáo dục học và tính đến những đặc điểm riêng của sự phát triển tâm sinh lí của trẻ để hình thành và phát triển nhân cách của trẻ em ở lứa tuổi này, giáo dục học mầm non có nhiệm vụ nghiên cứu, xác định mục tiêu, quy định nội dung, chỉ dẫn phương pháp và các hình thức tổ chức giáo dục trẻ em ở lứa tuổi này một cách khoa học để đạt được hiệu quả giáo dục tối ưu cho trẻ em trong độ tuổi trước tuổi đến trường phổ thông.

Theo như quy định của pháp luật hiện hành thì đối tượng của giáo dục hiện nay đó là con người. Và con người cũng được biết đến là đối tường của rất nhiều ngành và lĩnh vực khác nhau. Trong đó, giáo dục học mầm non được biết đến là nơi định hướng nhận thức của con người ngay từ khi còn nhỏ. Đồng thời cũng được xem là nơi để nghiên cứu bản chất của quá trình giáo dục, quá trình hình thành con người có mục đích, có kế hoạch, một hoạt động tự giác tác động đến việc hình thành nhân cách trẻ em của nhà giáo dục hoặc tổ chức giáo dục.

Xem thêm: Mẫu bài thu hoạch kiến tập sư phạm mầm non, tiểu học, THPT

2. Nội dung, phương pháp giáo dục mầm non

Trên cơ sở quy định của pháp luật hiện hành thì nội dung giáo dục mầm non được biết đến và quy định phải phù hợp đối với sự phát triển của trẻ em tiếp thu các nội dung liên quan đến giáo dục ở độ tuổi ở bậc mầm non. Do đó, trong pháp luật giáo dục mầm non này đã đưa ra quy định về nội dung của giáo dục mầm non tại khoản 1 Điều 24 Luật giáo dục năm 2019 như sau:

“1. Nội dung giáo dục mầm non phải bảo đảm phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em; hài hòa giữa bảo vệ, chăm sóc, nuôi dưỡng với giáo dục trẻ em; phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, kỹ năng xã hội, trí tuệ, thẩm mỹ; tôn trọng sự khác biệt; phù hợp với các độ tuổi và liên thông với giáo dục tiểu học”.

Từ quy định vừa được nêu ra thì có thể thấy rằng nội dung giáo dục rất quan trong trong việc giáo dục trẻ nhở. Bở vì tâm sinh lý của trẻ nhỏ chưa có đủ nhận thức để nhận biết hết được các nội dung phức tạp về vấn đề giáo dục. Đối với trẻ em thì nội dung giáo dục thường được quy định thiên về các hình ảnh và âm thanh và đặc biệt là các hoạt động mà trẻ có thể học được từ các giáo viên dạy mầm non. Bởi vì, đối với bậc học giáo dục mà là trẻ em thì nội dung giáo dục được nhận định đối với từng độ tuổi khác nhau chứ không giống như các cấp bậc giáo dục khác. Bởi vì ở cấp bậc này đối tượng học sinh thường là các em nhỏ chưa  có đủ khả năng để nhận thức về hành vi, hoạt động và lời nói của các cô giao  nên việc quản lý nội dung giáo dục là điều vô cùng quan trọng đối với đối tượng này.

Giáo dục học mầm non được biết đến là một khoa học có đối tượng, nhiệm vụ và hệ thống phương pháp nghiên cứu của mình. Khi nghiên cứu giáo dục học mầm non với tư cách là một chuyên ngành của giáo dục học, tác giả cần sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục nói chung đồng thời là nhưng xuất phát từ đặc điểm của đối tượng thì quy định về phương pháp giáo dục mầm non được quy định khoản 2 Điều 24 Luật Giáo dục thì được quy định với một số phương pháp sau:

“a) Giáo dục nhà trẻ phải tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ em được tích cực hoạt động, vui chơi, tạo sự gắn bó giữa người lớn với trẻ em; kích thích sự phát triển các giác quan, cảm xúc và các chức năng tâm sinh lý;

b) Giáo dục mẫu giáo phải tạo điều kiện cho trẻ em được vui chơi, trải nghiệm, tìm tòi, khám phá môi trường xung quanh bằng nhiều hình thức, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ em”.

Từ quy định vừa được nêu ra ở trên thì có thể thấy rằng việc đưa ra các phương pháp học hợp lý để thực hiện hoạt động giáo dục đối với trẻ em là một điều rất quan trọng. Từ các quy định về phương pháp vừa mới nêu thì  có thể hiểu một cách chi tiết về nội dung này để biết và đưa ra phương pháp giáo dục tối ưu nhất đối với đối tượng là trẻ em ở các trường mầm non. Trong đó:

Một là, phương pháp thực hành, trải nghiệm được biết đến là một trong các phương thức khá bổ ích và giúp khích thích được sự phát triển về não bộ của trẻ rất nhiều trong các tư duy nhận thức sơ khai ban đầu của trẻ e không bị lệch lạc. Trong đó, thì phương thức này bao gồm: phương pháp thực hành thao tác với đồ vật, đồ chơi, phương pháp dùng trò chơi, hương pháp nêu tình huống có vấn đề, phương pháp luyện tập. Mỗi phương pháp được hiểu với nội dung đó là:

Xem thêm: Quy trình đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non

– Phương pháp thực hành thao tác với đồ vật, đồ chơi: Trẻ sử dụng và phối hợp các giác quan, làm theo sự chỉ dẫn của giáo viên, hành động đối với các đồ vật, đồ chơi (cầm, nắm, sờ, đóng mở, xếp chồng, xếp cạnh nhau, xâu vào nhau,…) để phát triển giác quan và rèn luyện thao tác tư duy.

– Phương pháp dùng trò chơi: sử dụng các loại trò chơi với các yếu tố chơi phù hợp để kích thích trẻ tự nguyện, hứng thú hoạt động tích cực giải quyết nhiệm vụ nhận thức, nhiệm vụ giáo dục đặt ra.

– Phương pháp nêu tình huống có vấn đề: Đưa ra các tình huống cụ thể nhằm kích thích trẻ tìm tòi, suy nghĩ dựa trên vốn kinh nghiệm để giải quyết vấn đề đặt ra.

– Phương pháp luyện tập: Trẻ thực hành lặp đi lặp lại các động tác, lời nói, cử chỉ, điệu bộ theo yêu cầu của giáo viên nhằm củng cố kiến thức và kỹ năng đã được thu nhận.

Hai là, phương pháp trực quan – minh họa hay nói theo một cách đơn giản và dễ hiểu hơn đó là những quan sát, làm mẫu, minh hoạ mà các giao viên mầm non thực hiện cho trẻ quan sát, tiếp xúc, giao tiếp với các đối tượng, phương tiện (vật thật, đồ chơi, tranh ảnh); hành động mẫu; hình ảnh tự nhiên, mô hình, sơ đồ và phương tiện nghe nhìn (phim vô tuyến, đài, máy ghi âm, điện thoại, vi tính) thông qua sử dụng các giác quan kết hợp với lời nói nhằm tăng cường vốn hiểu biết, phát triển tư duy và ngôn ngữ của trẻ.

Ba là, phương pháp dùng lời nói. Được biết đến là phương pháp mà pháp luật quy định là việc giáo viên sử dụng các phương tiện ngôn ngữ (đàm thoại, trò chuyện, kể chuyện, giải thích) nhằm truyền đạt và giúp trẻ thu nhận thông tin, kích thích trẻ suy nghĩ, chia sẻ ý tưởng, bộc lộ những cảm xúc, gợi nhớ những hình ảnh và sự kiện bằng lời nói. Lời nói, câu hỏi của giáo viên cần ngắn gọn, cụ thể, gần với kinh nghiệm sống của trẻ.

Bốn là, phương pháp giáo dục bằng tình cảm và khích lệ được biết đến là phương pháp dùng cử chỉ điệu bộ kết hợp với lời nói thích hợp để khuyến khích và ủng hộ trẻ hoạt động nhằm khơi gợi niềm vui, tạo niềm tin, cổ vũ sự cố gắng của trẻ trong quá trình hoạt động.

Cuối cùng là, phương pháp nêu gương – đánh giá. Trong đó thì nêu gương: Sử dụng các hình thức khen, chê phù hợp, đúng lúc, đúng chỗ. Biểu dương trẻ là chính, nhưng không lạm dụng. Còn đánh giá được biết đến là sự thể hiện thái độ đồng tình hoặc chưa đồng tình của người lớn, của bạn bè trước việc làm, hành vi, cử chỉ của trẻ. Từ đó đưa ra nhận xét, tự nhận xét trong từng tình huống hoặc hoàn cảnh cụ thể. Không sử dụng các

Xem thêm: Mẫu đơn xin chuyển trường mầm non cho trẻ em mới nhất 2022