309 3 MB 11 204
Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu
Đang xem trước 10 trên tổng 309 trang, để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên
MAI NGỌC LIÊN GIÁO TRÌNH Giáo Dục Học Ebook.moet.gov.vn, 2008 Chịu trách nhiệm xuất bản :
Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc NGÔ TRẦN ÁI
Phó Tổng Giám đốc kiêm Tổng biên tập NGUYỄN QUÝ THAO Biên tập nội dung :
MAI NGỌC LIÊN
Thiết kế sách và biên tập mĩ thuật :
BÙI XUÂN DƯƠNG
Trình bày bìa :
HOÀNG PHƯƠNG LIÊN
Sửa bản in :
Phòng sửa bản in - NXBGD TẠI TP. HỒ CHÍ MINH
Chế bản tại :
Phòng sắp chữ điện tử – NXB Giáo dục tại TP. HỒ CHÍ MINH Mục lục
Trang
Lời nói đầu 5 Tiểu Môđun 1 : Những vấn đề chung của giáo dục học tiểu học 7 Chủ đề 1. Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt 9 Chủ đề 2. Giáo dục học là một khoa học 21 Chủ đề 3. Giáo dục và sự phát triển nhân cách 38 Chủ đề 4. Mục đích giáo dục và hệ thống giáo dục quốc dân 48 Chủ đề 5. Giáo dục tiểu học và phổ cập giáo dục tiểu học 67 Chủ đề 6. Người giáo viên tiểu học 84 Tiểu Môđun 2 : Lí luận dạy học ở tiểu học 100 Chủ đề 1. Quá trình dạy học ở tiểu học 102 Chủ đề 2. Nguyên tắc dạy học ở tiểu học 109 Chủ đề 3. Nội dung dạy học ở tiểu học 114 Chủ đề 4. Phương pháp dạy học ở tiểu học 123 Chủ đề 5. Hình thức tổ chức dạy học ở trường tiểu học 161 Tiểu Môđun 3 : Lí luận giáo dục tiểu học 197 Chủ đề 1. Quá trình giáo dục ở tiểu học 199 Chủ đề 2. Hệ thống nguyên tắc giáo dục tiểu học 216 Chủ đề 3. Nội dung giáo dục ở tiểu học 236 Chủ đề 4. Phương pháp giáo dục ở tiểu học 258 Chủ đề 5. Xây dựng tập thể học sinh tiểu học 275 Chủ đề 6. Phối hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường 291 CÁC CHỮ VIẾT TẮT
− CBQL :
− CH :
− DT − TH :
− ĐHSP :
− GD :
− GDTC :
− GDLĐ :
− HS :
− KT − XH :
− KH − CN :
− LĐ :
−M:
− MT :
− ND :
− NT :
− NTGD :
− PHHS :
− PP :
− PT :
− PPGD :
− QTGD :
− QTDH :
− SV :
− TNTP :
− TTHS :
− THCS :
− THPT :
− TPHCM :
− TTSP :
− SGK :
− XHCN : Cán bộ quản lí
Câu hỏi
Dạy thêm − học thêm
Đại học sư phạm
Giáo dục
Giáo dục thể chất
Giáo dục lao động
Học sinh
Kinh tế − xã hội
Khoa học công nghệ
Lao động
Mục đích
Mục tiêu
Nội dung
Nguyên tắc
Nguyên tắc giáo dục
Phụ huynh học sinh
Phương pháp
Phương tiện
Phương pháp giáo dục
Quá trình giáo dục
Quá trình dạy học
Sinh viên
Thiếu niên tiền phong
Tập thể học sinh
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Thành phố Hồ Chí Minh
Tập thể sư phạm
Sách giáo khoa
Xã hội chủ nghĩa − XHH : Xã hội hoá LỜI NÓI ĐẦU
Để góp phần đổi mới công tác đào tạo và bồi dưỡng giáo viên tiểu
học, Dự án phát triển giáo viên tiểu học đã tổ chức biên soạn các môđun
đào tạo theo chương trình Cao đẳng sư phạm và chương trình liên thông
từ Trung học sư phạm lên Cao đẳng sư phạm; biên soạn các môđun bồi
dưỡng giáo viên nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, cập
nhật những đổi mới về nội dung, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh
giá kết quả giáo dục tiểu học theo chương trình, sách giáo khoa tiểu học
mới.
Điểm mới của các tài liệu viết theo môđun là thiết kế các hoạt động,
nhằm tích cực hoá hoạt động học tập của người học, kích thích óc sáng
tạo và khả năng giải quyết vấn đề, tự giám sát và đánh giá kết quả học
tập của người học; chú trọng sử dụng tích hợp nhiều phương tiện truyền
đạt khác nhau (tài liệu in, băng hình/ băng tiếng v.v.) giúp cho người học
dễ học, dễ hiểu và gây được hứng thú học tập.
Môđun Giáo dục học tiểu học bao gồm 3 tiểu môđun :
Tiểu môđun 1. Những vấn đề chung của giáo dục học tiểu học.
Tiểu môđun 2. Lí luận dạy học tiểu học.
Tiểu môđun 3. Lí luận giáo dục tiểu học.
Ba tiểu môđun được trình bày thống nhất với nhau ; giúp cho người
học có thể tự học để thu nhận những thông tin và rèn luyện những kĩ năng
cần thiết làm cơ sở cho việc nghiên cứu phương pháp dạy học các môn
học và rèn luyện hệ thống các kĩ năng dạy học và giáo dục ở trường tiểu
học của Việt Nam hiện nay
Lần đầu tiên, tài liệu được biên soạn theo chương trình và phương
pháp mới, chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Ban
điều phối Dự án rất mong nhận được những ý kiến đóng góp chân thành
của bạn đọc, đặc biệt là đội ngũ giảng viên, sinh viên các trường Sư
phạm, giáo viên tiểu học trong cả nước.
Trân trọng cảm ơn.
Dự án Phát triển GVTH Tiểu môđun 1 Những vấn đề chung của
giáo dục học tiểu học I. Mục tiêu chung của tiểu môđun
1. Kiến thức
- Trình bày khái niệm giáo dục, tính chất và chức năng cơ bản của giáo dục.
- Mô tả đối tượng nghiên cứu của Giáo dục học và các phương pháp nghiên cứu khoa
học giáo dục.
- Nêu các mối quan hệ và sự khác biệt giữa các khái niệm cơ bản của Giáo dục học
(giáo dục hiểu theo nghĩa rộng và nghĩa hẹp, dạy học, giáo dưỡng, tự giáo dục, tự
học).
- Giải thích các khái niệm nhân cách, phát triển nhân cách và các yếu tố phát triển
nhân cách. Phê phán các quan điểm phản khoa học về các yếu tố ảnh hưởng đến sự
phát triển nhân cách.
- Phân tích mục đích, mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục.
- Tóm tắt những đặc thù của giáo dục bậc tiểu học, vấn đề phổ cập giáo dục tiểu học.
- Nêu tác dụng của các hoạt động giáo dục (dạy học, sinh hoạt đoàn thể, hoạt động xã
hội, lao động) ở trường tiểu học.
- Giải thích nhiệm vụ, quyền hạn và các yêu cầu về nhân cách của người giáo viên
tiểu học.
- Trình bày được chiến lược phát triển giáo dục tiểu học và mối quan hệ giữa sự phát
triển kinh tế − xã hội, khoa học − công nghệ và giáo dục tiểu học. 2. Kĩ năng
- Nhận diện và giải thích các hiện tượng giáo dục trong xã hội.
- Lấy ví dụ minh hoạ cho mối quan hệ giữa giáo dục và sự phát triển xã hội.
- Sử dụng những kiến thức đã học giải thích cơ sở khoa học cho những quyết định
phát triển giáo dục chung và phát triển giáo dục tiểu học Việt Nam trong giai đoạn
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 3. Thái độ
- Nhận ra vai trò của giáo dục đối với sự phát triển của cá nhân và xã hội, tích cực
tham gia các hoạt động giáo dục trong điều kiện cụ thể.
- Có thái độ tích cực, độc lập, sáng tạo thực hiện các nhiệm vụ học tập cá nhân và
nhóm.
- Có tinh thần hợp tác trong hoạt động học tập, nghiên cứu và vận dụng kiến thức
giáo dục học vào cuộc sống và nghề nghiệp tương lai. - Sinh viên tìm thấy hứng thú trong học tập, rèn luyện.
- Cố gắng khắc phục khó khăn và tìm cách thích nghi với những yêu cầu sư phạm
trong học tập và rèn luyện. II. Giới thiệu tiểu môđun
STT
1
2
3
4
5
6 Tên chủ đề
Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt
Giáo dục học là một khoa học
Giáo dục và sự phát triển nhân cách
Mục đích giáo dục và hệ thống giáo dục quốc dân
Giáo dục tiểu học và phổ cập giáo dục tiểu học
Ngðời giáo viên tiểu học Số tiết
5 (4/ 1)
5 (4/ 1)
5 (3/ 2)
5 (4/ 1)
5 (3/ 2)
5 (3/ 2) Số trang
9
21
38
48
67
84 III. Tài liệu, thiết bị và điều kiện dạy học tiểu môđun 1
1. Tài liệu 1 − Đặng Vũ Hoạt và Nguyễn Hữu Hợp, Giáo dục học tiểu học I, NXBGD, 1998.
2 − Nguyễn Sinh Huy và Nguyễn Hữu Dũng, Giáo dục học, NXBGD, 1998.
3 − Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt, Giáo dục học tập I, NXBGD, 1997.
4 − Nguyễn Sinh Huy và Nguyễn Văn Lê, Giáo dục học đại cương, NXBGD, 1999.
5 − Phạm Viết Vượng, Giáo dục học, NXBĐHQGHN, 2001.
6 − Hà Thị Đức, Giáo dục học đại cương, Đại học Huế, 2002.
7 − Iu. C. Babanxki, Giáo dục học (Lê Khánh Trường dịch), ĐHSP TP. HCM, 1986. 2. Thiết bị
- Máy chiếu (overhead) hoặc computer + projector ; giấy khổ lớn, băng keo, bút lông.
- Tranh ảnh, phiếu tư liệu tham khảo, phiếu bài tập. 3. Điều kiện
- Sinh viên chủ động, tự giác và hợp tác để thực hiện nhiệm vụ học tập cá nhân và
nhóm.
- Có sự phối hợp của các cơ sở thực tế để sinh viên được tiếp xúc sớm và thường
xuyên với giáo dục tiểu học. Chủ đề 1
Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt
Hoạt động 1 : Tìm hiểu “giáo dục” là một hiện tượng xã hội
đặc biệt (1 tiết). Thông tin cho hoạt động 1
1. Khái niệm giáo dục
— Từ buổi bình minh của nhân loại, con người muốn tồn tại và phát triển đã phải
không ngừng tìm hiểu, khám phá và cải tạo thế giới khách quan vì lợi ích của
cá nhân và cộng đồng. Trong quá trình nhận thức và cải tạo đó, con người tiếp
thu được những kinh nghiệm sống và hoạt động.
— Đến một trình độ phát triển nhất định, khi xã hội tích luỹ được nhiều kinh
nghiệm sống và hoạt động, thì các thế hệ sau không cần phải mò mẫm tìm kiếm
những kinh nghiệm giản đơn, rời rạc và phổ biến nữa, mà được kế thừa những
kinh nghiệm của thế hệ đi trước thông qua con đường dạy học và giáo dục.
— Giáo dục là sự truyền thụ và lĩnh hội hệ thống kinh nghiệm xã hội giữa các thế
hệ.
Kinh nghiệm xã hội
+ Là tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, niềm tin, hành vi và thói quen đạo đức.
+ Là kĩ năng lao động và kinh nghiệm ứng xử; là hiểu biết và thói quen về cuộc
sống; là kinh nghiệm hoạt động sáng tạo, kĩ năng thích nghi.
— Giáo dục là một nhu cầu tất yếu của xã hội và sự xuất hiện hiện tượng giáo dục
trong xã hội là một nhu cầu tất yếu của lịch sử. 2. Nguồn gốc ra đời và phát triển của giáo dục
— Giáo dục ra đời do nhu cầu của xã hội. Nhu cầu đó là chuẩn bị cho thế hệ trẻ
tham gia tích cực vào tất cả các hoạt động, các lĩnh vực khác nhau của cuộc
sống xã hội loài người.
— Giáo dục có từ thời kì manh nha của xã hội loài người. Lúc bấy giờ giáo dục
mang tính tự phát trong quá trình hoạt động thực tiễn, ví dụ đàn ông dạy các trẻ
em nam cách săn bắn muông thú ; phụ nữ dạy các trẻ em gái cách hái lượm,
đào củ, làm thực phẩm.
— Giáo dục tồn tại và phát triển cùng với sự tồn tại và phát triển của xã hội loài
người (giáo dục mang tính tự giác, có mục đích, có nội dung ngày càng phong
phú, có phương pháp và tổ chức, do các nhà chuyên môn đảm nhận v.v.).
— Động lực thúc đẩy giáo dục phát triển chính là lao động sản xuất.
+ Lao động sản xuất phát triển trên các bình diện như công cụ và vật liệu; tính
chất và các loại hình lao động; phương thức quản lí lao động.
+ Lao động sản xuất phát triển đòi hỏi giáo dục phát triển về mục đích, về nội
dung, phương pháp và hình thức để chuẩn bị cho những người lao động đáp
ứng yêu cầu mới của lao động sản xuất.
+ Lao động sản xuất phát triển đòi hỏi giáo dục phát triển và đồng thời cũng
tạo điều kiện để giáo dục phát triển. + Mối quan hệ giữa giáo dục với lao động sản xuất là mối quan hệ giữa thượng
tầng kiến trúc với hạ tầng cơ sở. 3. Giáo dục là hiện tượng đặc biệt của xã hội loài người
— Hoạt động “giáo dục” của con người là hoạt động có mục đích, có lựa chọn, có
kế thừa và sáng tạo của con người, vì thế giáo dục tạo nên sự phát triển cho cá
nhân và cho xã hội.
— Động tác của một số động vật (ví dụ như mèo mẹ “dạy” mèo con bắt mồi) chỉ
là những động tác có tính bản năng (vì nó lặp lại nguyên xi, không tạo nên sự
phát triển, chỉ có tác dụng duy trì giống nòi).
Vì thế, giáo dục là hiện tượng đặc biệt của xã hội loài người, là độc quyền sáng tạo của
con người. Nhiệm vụ của hoạt động 1
Nhiệm vụ 1 : Phát biểu khái niệm “giáo dục”. Làm việc theo nhóm nhỏ.
— Giáo sinh đọc kĩ 3 cách diễn đạt định nghĩa về “giáo dục” dưới đây :
1. Giáo dục là quá trình người lớn truyền thụ cho trẻ em những kinh nghiệm sống
để trẻ bước (tham gia) vào xã hội loài người.
2. Giáo dục là việc thế hệ đi trước truyền thụ lại những kinh nghiệm sống, kinh
nghiệm sản xuất, kinh nghiệm hoạt động xã hội nói chung cho các thế hệ đi sau.
3. Giáo dục là sự chuẩn bị cho thế hệ trẻ bước vào cuộc sống xã hội.
— Giáo sinh tìm ra những dấu hiệu chung, bản chất của khái niệm “giáo dục”.
— Phát biểu khái niệm “giáo dục” bằng ngôn ngữ của cá nhân.
— Biểu diễn quan hệ giữa các dấu hiệu chung và bản chất của giáo dục dưới dạng
sơ đồ.
— Đại diện từng nhóm giáo sinh trình bày khái niệm giáo dục đã được xây dựng. Nhiệm vụ 2 : Nêu cơ sở ra đời và phát triển của giáo dục. Làm việc theo
lớp.
— Giáo sinh trả lời các câu hỏi như :
“Giáo dục ra đời trong những điều kiện xã hội như thế nào ?”.
“Vì sao cần phải có giáo dục ?”.
“Điều kiện xã hội nào đòi hỏi, cho phép giáo dục phát triển ?”.
— Giáo sinh trao đổi tập thể về các câu trả lời cho các câu hỏi được nêu ra. Cho ví
dụ minh hoạ nguyên nhân thúc đẩy giáo dục phát triển.
— Giáo sinh tìm câu trả lời cho câu hỏi : “Giáo dục có trong giới động vật không
?”. This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Video liên quan