Hướng dẫn học lập trình c cơ bản

Học lập trình C là một bước cơ bản nhất để các bạn tiếp cận tới lập trình nhúng, hoặc cũng có thể làm bước đệm để sau này học các ngôn ngữ khác như C#, JAVA, Python, JS…

Cá nhân mình thấy ngôn ngữ C là một ngôn ngữ lập trình không thể thay thế, mặc dù được phát minh từ rất lâu, thế nhưng vị thế của ngôn ngữ C trong nghành lập trình vẫn rất lớn. Hãy cùng nhau tìm hiểu về ngôn ngữ C và lộ trình học nhé.

Lịch sử ra đời của lập trình C

Ngôn ngữ lập trình C là một ngôn ngữ mệnh lệnh được phát triển từ đầu thập niên 1970 bởi Dennis Ritchie để dùng trong hệ điều hành UNIX. Từ đó, ngôn ngữ này đã lan rộng ra nhiều hệ điều hành khác và trở thành một những ngôn ngữ phổ dụng nhất. C là ngôn ngữ rất có hiệu quả và được ưa chuộng nhất để viết các phần mềm hệ thống, mặc dù nó cũng được dùng cho việc viết các ứng dụng. .

C là một ngôn ngữ lập trình tương đối nhỏ gọn vận hành gần với phần cứng và nó giống với ngôn ngữ Assembler hơn hầu hết các ngôn ngữ bậc cao. Hơn thế, cho thấy sự khác nhau quan trọng giữa nó với ngôn ngữ bậc thấp như là Assembler, đó là việc mã C có thể được dịch và thi hành trong hầu hết các máy tính, hơn hẳn các ngôn ngữ hiện tại trong khi đó thì Assembler chỉ có thể chạy trong một số máy tính đặc biệt.

Vì lý do này C được xem là ngôn ngữ bậc trung. C đã được tạo ra với một mục tiêu là làm cho nó thuận tiện để viết các chương trình lớn với số lỗi ít hơn trong mẫu hình lập trình thủ tục mà lại không đặt gánh nặng lên vai người viết ra trình dịch C, là những người bề bộn với các đặc tả phức tạp của ngôn ngữ. Cuối cùng C có thêm những chức năng sau:

• Một ngôn ngữ cốt lõi đơn giản, với các chức năng quan trọng chẳng hạn như là những hàm hay việc xử lý tập tin sẽ được cung cấp bởi các bộ thư viện các thủ tục.
• Tập trung trên mẫu hình lập trình thủ tục, với các phương tiện lập trình theo kiểu cấu trúc.
• Một hệ thống kiểu đơn giản nhằm loại bỏ nhiều phép toán không có ý nghĩa thực dụng.
• Dùng ngôn ngữ tiền xử lý, tức là các câu lệnh tiền xử lý C, cho các nhiệm vụ như là định nghĩa các macro và hàm chứa nhiều tập tin mã nguồn (bằng cách dùng câu lệnh tiền xử lý dạng #include chẳng hạn).
• Mức thấp của ngôn ngữ cho phép dùng tới bộ nhớ máy tính qua việc sử dụng kiểu dữ liệu pointer.
• Số lượng từ khóa rất nhỏ gọn.
• Các tham số được đưa vào các hàm bằng giá trị, không bằng địa chỉ.
• Hàm các con trỏ cho phép hình thành một nền tảng ban đầu cho tính đóng và tính đa hình.
• Hỗ trợ các bản ghi hay các kiểu dữ liệu kết hợp do người dùng từ khóa định nghĩa struct cho phép các dữ liệu liên hệ nhau có thể được tập hợp lại và được điều chỉnh như là toàn bộ.

Tại sao nên học lập trình C

Lập trình C được coi là cơ sở cho các ngôn ngữ lập trình khác, đó là lý do tại sao nó được biết đến như là ngôn ngữ mẹ. Hầu hết các trình biên dịch, JVMs, Kernals vv được viết bằng ngôn ngữ C và hầu hết các ngôn ngữ theo cú pháp C, như C ++, Java vv.

Nó cung cấp các khái niệm cốt lõi như mảng, chức năng, xử lý tập tin vv được sử dụng trong nhiều ngôn ngữ như C ++, java, C#

Ngoài ra, C cũng thường được dùng làm phương tiện giảng dạy trong khoa học máy tính.

Ngôn ngữ C cũng là ngôn ngữ chủ đạo khi lập trình nhúng bởi chúng có thể can thiệp sâu vào phần cứng, giúp tiết kiệm bộ nhớ như RAM/ROM một cách tối đa.

Nói chung nếu các bạn học các ngôn ngữ hướng đối tượng khác như C#, JAVA, Python thì khó mà làm được điều này, chúng sẽ hướng đối tượng nhiều hơn là hướng thủ tục, điều mà máy móc vận hành theo.

Các bạn có thể đọc: Sự khác nhau giữa hướng thủ tục và hướng đối tượng để hiểu rõ hơn

Phương pháp học lập trình C

Mỗi một ngôn ngữ lập trình cũng giống như một ngoại ngữ vây, điều đầu tiên các bạn cần phải hiểu cách hoạt động của nó như thế nào. Cú pháp và cách viết đúng của nó.

Đọc hiểu các lý thuyết và ví dụ.

Khi bạn mới bắt đầu học lập trình C, bạn nên cố gắng hiểu từng ví dụ, đọc và hiểu các đoạn code mà tác giả đã viết dùng để làm gì. Tuy các ví dụ đó không phải khi nào đánh vào máy cũng chạy, nhưng nó tập cho chúng ta một thoái quen xem code cẩn thận và góp phần giúp chúng ta viết code rõ ràng hơn.

Tập viết, hoàn thành các bài tập

Chúng ta phải viết code làm sao để cho các lập trình viên khác có thể đọc và hiểu nó, và để khi chính mình nhìn lại cũng nắm được. Do đó cần phải tuân thủ những nguyên tắc, và cú pháp khi viết code để đảm bảo kiểm tra lỗi đơn giản hơn, các phần hướng dẫn viết code theo một mẫu chuẩn.

Sửa bài tập và nghĩ ra các bài toán khác hoặc phương thức giải khác

Bạn hãy tự nghĩ cho mình một thuật toán riêng, một chương trình nào đó. Tuy việc này rất khó và tốn nhiều thời gian, nhưng nó sẽ giúp bạn có được những kinh nghiệm thực sự hữu ích, khả năng tư duy lập trình ngày càng phát triển. Thay vì lên mạng tìm code về sửa.

Nếu ý tưởng làm một ứng dụng lớn, phải viết một lượng lớn code. Khi đó bạn hãy chia nhỏ project thành nhiều tính năng, tự thiết kế cấu trúc và code của chức năng đó, rồi xong xuôi bạn map các tính năng lại cho hoàn chỉnh. Sẽ thất bại nhiều đó, tin tôi đi, nhưng đừng nản, khi bạn chạy ra được thành quả thì nó sẽ tiếp thêm động lực cho bạn.

Debug là một công cụ chỉ ra cho bạn chạy sai dòng nào đó hay lỗi nào đó. Nó cho bạn theo dõi giá trị của các biến và các thay đổi của chúng qua từng dòng code của chương trình. Công cụ debug giúp chúng ta hiểu chương trình của mình hơn, và là thứ chúng ta cần phải biết khi viết chương trình.

Thường thì Debug sẽ phải dùng khi chúng ta làm các bài tập phức tạp hoặc 1 dự án cụ thể. Lúc này debug là một công việc chắc chắn phải làm trong đời lập trình

viên.

Lộ trình học lập trình ngôn ngữ C

Bài 1: Cài đặt môi trường lập trình C với VS Code

Bài 2: Cấu trúc chương trình C và cách biên dịch

Bài 3: Cú pháp lập trình C cơ bản

Bài 4: Các kiểu dữ liệu trong lập trình C

Bài 5: Cách khai báo biến toàn cục và biến cục bộ

Bài 6: Các từ khóa Static, extern, register, volatile trong lập trình C

Bài 7: Hằng số và cách khai báo hằng số trong lập trình C

Bài 8: Cách sử dụng toán tử trong lập trình C

Bài 9: Điều khiển luồng bằng if,else, switch case trong lập trình C

Bài 10: Điều khiển vòng lặp với while và for trong lập trình C

Bài 11: Hàm là gì? Cách sử dụng hàm trong lập trình C

Bài 12: Mảng là gì? Cách sử dụng mảng trong lập trình C

Bài 13: Con trỏ là gì? Cách sử dụng con trỏ trong lập trình C

Bài 14: Cách sử dụng cấu trúc dữ liệu với Struct, union, enum trong C

Bài 15: Ép kiểu dữ liệu trong lập trình C

Bài 16: Sự khác nhau giữa truyền tham chiếu và truyền tham trị trong C

Bài 17: Cấp phát động và cấp phát tĩnh bộ nhớ trong C

Bài 18: Các hàm xử lý chuỗi trong lập trình C

Bài 19: Tổng hợp các bài tập lập trình C phần 1

Bài 19: Tổng hợp các bài tập lập trình C phần 2

Bài 19: Tổng hợp các bài tập lập trình C phần 3

Bài 20: Tổng hợp sách và tài liệu học lập trình C

Kết

Một khi làm chủ được ngôn ngữ C, các bạn có thể bắt đầu học thêm các dòng chip như STM32, ESP32, 8051,…. và trở thành một lập trình viên nhúng đích thực. Hoặc cũng có thể học lên C++, C#, JAVA để sau này làm lập trình game, software hay App.
Mọi con đường đều cho bạn chon, hãy cố gắng học hỏi vì tương lai nhé.

Đừng quên gia nhập Hội Anh Em Nghiện Lập trình để giao lưu và học hỏi.

Trang chủ | KIẾN THỨC LẬP TRÌNH | C/C++ | Ngôn ngữ C là gì? 7 Nguyên tắc học lập trình C cho người mới bắt đầu

int main() { cout << “Hello World!”; return 0;

}

Sau quá trình biên dịch, trình liên kết sẽ kết hợp với các tệp đối tượng khác nhau và tạo ra tệp thực thi duy nhất để chạy lập trình. Sơ đồ dưới đây thể hiện việc thực thi của lập trình C.

Quá trình thực thi của lập trình C

Hiện nay, nhiều trình biên dịch khác nhau trực tuyến có sẵn và bạn có thể dễ dàng sử dụng chúng. Chức năng của các trình biên dịch không khác nhau và hầu hết chúng đều cung cấp các tính năng cần thiết để thực thi các lập trình ‘C’ và ‘C++’.

Dưới đây là danh sách các trình biên dịch trực tuyến phổ biến hiện nay:

• Trình biên dịch Clang
• MinGW ( bộ trình biên dịch GNU cho Window)
• Trình biên dịch Portable C
• Turbo C

5. Điểm mạnh và điểm yếu của C

Dù ngôn ngữ C được sử dụng phổ biến trong các lập trình. Thế nhưng, bên cạnh những điểm mạnh vượt trội thì C cũng có những điểm yếu nhất định.

5.1 Điểm mạnh

Dưới đây là 5 điểm mạnh chính của ngôn ngữ lập trình C:

1. Ngôn ngữ C là một khối được xây dựng sẵn dành cho các ngôn ngữ lập trình khác. Ngôn ngữ C có rất nhiều kiểu dữ liệu cũng như các toán tử có sức ảnh hưởng.
   Do đó, các lập trình được viết bằng học lập trình c cơ bản cho người mới bắt đầu thường hiệu quả, nhanh chóng và dễ hiểu.
2. C là ngôn ngữ có tính khả chuyển cao. Điều này có nghĩa là lập trình C được viết trên mày này có thể dễ dàng chạy trên máy khác mà không cần thực hiện bất cứ thay đổi nào.
3. Chỉ có 32 từ khóa trong tiêu chuẩn ANSI C và các hàm được xây dựng sẵn. Nhiều hàm tiêu chuẩn sẵn có và có thể được sử dụng để phát triển lập trình.
4. Một ưu điểm quan trọng khác của ngôn ngữ C chính là nó có khả năng tự mở rộng. Về cơ bản, lập trình C là một tập hợp các hàm được hỗ trợ bởi thư viện C.
   Do đó, bạn có thể dễ dàng thêm các hàm của mình vào thư viện C. Thư viện có thể chứa lượng lớn các hàm nên tác vụ lập trình trở nên đơn giản hơn.
5. Ngôn ngữ C là một ngôn ngữ lập trình có cấu trúc. Điều này giúp người dùng sẽ nghĩ đến các mô-đun hoặc khối hàm. Tập hợp các mô-đun này sẽ tạo nên một lập trình hoàn thiện. Cấu trúc mô-đun này giúp cho việc gỡ lỗi, kiểm tra và bảo trì lập trình trở nên dễ dàng hơn.

5.3 Điểm yếu

5 điểm yếu chính của ngôn ngữ C bao gồm:

1. C không có khái niệm của OOP (Lập trình hướng đối tượng). Đó là lý do tại sao người ta phát triển ngôn ngữ C++
2. Trong ngôn ngữ C, không có kiểm tra thời gian chạy
3. Không kiểm tra loại nghiêm ngặt. Ví dụ, bạn có thể truyền một giá trị số nguyên (integer value) cho kiểu dữ liệu float
4. C không có khái niệm về không gian tên
5. C không có khái niệm về hàm tạo hoặc hàm hủy.

6. 7 nguyên tắc học lập trình C cho người mới bắt đầu

Sau đây là 7 nguyên tắc trong học lập trình C cho người mới bắt đầu cần nắm:

6.1 Đơn giản

Một trong những ưu điểm tuyệt vời của ngôn ngữ C là tính minh bạch và đơn giản. Vì vậy bạn nên tránh viết những nội dung trừu tượng phức tạp để quá trình chỉnh sửa sau này, tránh sử dụng macro, typedef để ẩn con trỏ hoặc tránh viết “struct”.

6.2 Nhận biết và tránh các mẫu nguy hiểm.

Bạn nên tính toán lượng không gian bạn cần để phân bổ dữ liệu hợp lý thay vì sử dụng bộ đệm có kích thước cố định. Và đọc các Manual page để nắm được các chức năng sử dụng cũng như cách xử lý lỗi nếu có.

6.3 Sắp xếp các mã cẩn thận

Bạn nên triển khai các mã của mình thành các thư mục triển khai một số nhóm chức năng và mỗi chức năng được tạo một tệp riêng, tách các đoạn mã liên quan riêng biệt đặt vào các mục (file) riêng biệt, sử dụng static functions để sắp xếp lại đoạn mã của bạn được logic.

Học lập trình C cho người mới bắt đầu không khó khi bạn nhớ 7 nguyên tắc này

6.4 Chỉ sử dụng các tính năng tiêu chuẩn.

Khi mới học lập trình bạn không được nhầm lẫn và mặc định một số tính năng như: mặc định đây là nền tảng (platform) Linux, xem trình biên dịch (compiler) là gcc hay mặc định cấu trúc (architecture) là x86.

6.5 Áp dụng quy trình làm việc có kỷ luật.

Để bạn có thể kiểm soát được phiên bản lập trình thông qua viết commit messages – giải thích ngắn gọn sự thay đổi ở dòng đầu tiên và xác định mục tiêu rõ ràng khi làm việc tại feature branches

6.6 Thực hiện kiểm tra và đánh giá nghiêm ngặt.

Bên cạnh tuân thủ các quy trình làm việc để hạn chế những sai sót trong quá trình lập trình, bạn cũng cần thực hiện các bước kiểm tra và đánh giá, cụ thể:

• Xác định các đường dẫn mã code tuy có thể khác nhau nhưng khi thay đổi bạn vẫn có thể thực hiện được
• Kiểm tra (test) từng đường dẫn một có đang chính xác chưa
• Chú ý đến các mẫu dễ bị lỗi
• Tìm kiếm những nơi đơn giản hoá mã và làm cho các quy trình này rõ ràng hơn

6.7 Học hỏi từ những sai lầm

Khi mắc sai lầm việc đầu tiên là hãy sửa lỗi (bug). Học lập trình C cho người chưa biết gì bao giờ bạn cũng sẽ gặp phải lỗi là điều rất hiển nhiên. Vì vậy, để sửa được lỗi bạn có thể:

• Đưa người đánh giá của bạn xem xét
• Kiểm tra lại quá trình viết và xem xét triển khai lại mã đã viết để tìm ra được nguyên nhân gốc rễ.

Từ đó, bạn sẽ giải quyết được lỗi của mình một cách chính xác và rút được bài học kinh nghiệm cho các lập trình mã về sau.

7. Tự học lập trình C cho người mới bắt đầu

Để quá trình tự học lập trình C cho người chưa biết gì đạt được hiệu quả hơn. Trước hết bạn phải hiểu và nắm được những kiến thức căn bản về các khái niệm từ khoá liên quan đến C. Từ đó, bạn mới có thể dễ dàng bắt tay vào viết mã.

Bạn có thể bắt đầu tham khảo từ bài viết “Ngôn ngữ lập trình C cơ bản” của IRONHACK Việt Nam nhé!

8. Tài liệu học lập trình C cơ bản cho người mới bắt đầu

Để cho việc tự học của bạn có thể được tốt hơn, chúng tôi đã tìm hiểu và sẽ liệt kê một số tài liệu, giáo trình bổ ích có thể hỗ trợ bạn, mời bạn tham khảo

• Kỹ thuật lập trình C – Phạm Văn Ất

Sách của thầy Phạm Văn Ất cung cấp đầy đủ kiến thức cơ bản đến nâng cao, gồm 546 trang, 18 chương và 13 phụ lục

Combo Giáo trình kỹ thuật học lập trình C cơ bản cho người mới bắt đầu

Tài liệu cũng cung cấp đầy đủ các kiến thức lập trình cơ bản, có nhiều ví dụ hay và nguồn code bạn có thể tham khảo

• Giáo trình C – ĐHQG Hà Nội

Tài liệu này cũng có đầy đủ những kiến thức dành cho các bạn mới học và làm quen với ngôn ngữ lập trình C

• Giáo trình Ngôn ngữ lập trình C – Tiêu Kim Cương

Tài liệu tóm lược nhưng đủ thông tin về ngôn ngữ lập trình C trong 7 chương

• Sách Head First C (tiếng Anh)

Được đánh giá là “cuốn sách đáng đọc”, nhờ cách truyền đạt thú vị, sử dụng nhiều hình ảnh giúp người đọc dễ hình dung và tạo được hứng thú.

Bìa cuốn sách học lập trình C cho người chưa biết gì – Head First C

• Ebook C Noted for Professional (tiếng Anh)

Tài liệu được viết dựa trên tài liệu lập trình của diễn đàn lập trình hàng đầu StackOverflow. Tổng hợp đầy đủ các kiến thức bởi các chuyên gia

Ngoài tài liệu tham khảo, bạn có thể trực tiếp tham dự các khoá học để có thể được hướng dẫn cụ thể hơn bởi một đội ngũ chuyên nghiệp.

9. Khóa học lập trình C cho người mới bắt đầu

Một trong những nơi có đội ngũ tâm huyết và có kinh nghiệm hơn 15 năm trong lĩnh vực công nghệ giáo dục, IRONHACK Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ và tìm cho bạn những giải pháp học tập đạt hiệu quả cao.

Nhiều người đam mê hoặc có hứng thú với lập trình thường e ngại bắt đầu việc học, bởi vì những trở ngại như:

• Lập trình là một ngành khó, khô khan, cần biết về công nghệ
• Cần học và nghiên cứu nhiều năm mới có thể làm lập trình viên

Nếu bạn đang có hứng thú với lập trình nhưng vẫn còn e ngại những điều trên và đang không biết bắt đầu từ đâu.

Hoặc đơn giản bạn đang muốn biết học lập trình ở đâu hiệu quả cho người mới thì hãy tham khảo ngay chương trình học dành riêng cho “người chưa biết gì về lập trình” của IRONHACK Việt Nam.

Tại đây bạn sẽ được:

• Đào tạo thần tốc chỉ trong 120 ngày là thành thạo, nhờ kết hợp mô hình học Boosting Camp và phương pháp học thực chiến.

Dành cho những bạn chưa hiểu mô hình học Boosting Camp: Hiểu đơn giản đây là một chương trình đặc biệt theo phương pháp của quân đội, với những buổi học cường độ cao.

• Chương trình đào tạo cá nhân hoá bởi vì IRONHACK Việt Nam được thiết kế dành riêng cho bạn, cùng thời gian học phù hợp với thời gian biểu và còn tạo điều kiện giúp giảm nỗi lo tài chính cá nhân.
• Thực tập và cam kết việc làm tại các tập đoàn công nghệ hàng đầu với vai trò lập trình viên tại các Doanh nghiệp, cũng như cộng đồng Alumni sẵn sàng giúp bạn trau dồi kiến thức, chia sẻ kỹ năng lập trình viên mọi lúc.

10. Kết luận

Ngôn ngữ C được phát triển bởi nhà khoa học máy tính Dennis Ritchie vào năm 1972. Các đặc tính chủ yếu của nó bao gồm: ngôn ngữ mẹ, ngôn ngữ lập trình hệ thống, ngôn ngữ thủ tục, ngôn ngữ lập trình có cấu trúc và ngôn ngữ cấp trung.

Nó được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực phát triển phần mềm. Bên cạnh đó, nó còn có tính khả chuyển cao và linh hoạt.

Trên đây là những kiến thức cơ bản về khái niệm, những ứng dụng chính, cách thức hoạt động và ưu nhược điểm của ngôn ngữ lập trình C.

Để việc học lập trình C cho người mới bắt đầu ngoài việc ghi nhớ các nguyên tắc, bạn còn phải nắm được những kiến thức căn bản thì việc tự học của bạn sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Chúc bạn thành công trong quá trình học tập nhé![/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]