Hiện nay tỷ lệ người Việt Nam bị nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày là rất cao. Thậm chí, với xét nghiệm dương tính với vi khuẩn HP, nhiều người lo ngại sẽ mắc ung thư dạ dày. Vậy khi nào vi khuẩn HP gây ung thư dạ dày? Vi khuẩn này có thực sự nguy hiểm đối với con người?
Vi khuẩn HP sẽ phát triển mạnh trong môi trường kiềm hóa cao.
Vi khuẩn HP rất dễ lây truyền
Vi khuẩn HP (Helicobacter Pylori) là tác nhân chính gây bệnh viêm dạ dày cấp và mạn tính, loét dạ dày tá tràng và ung thư dạ dày... Hiện tỷ lệ người Việt Nam nhiễm vi khuẩn này rất cao. Bác sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, Việt Nam có khoảng 60-70% dân số bị nhiễm vi khuẩn HP. Riêng một nghiên cứu tại Hà Nội, cứ 1.000 người thì có đến 700 trường hợp nhiễm vi khuẩn HP. Còn tại thành phố Hồ Chí Minh, 90% số người bị viêm dạ dày có xuất hiện loại vi khuẩn này.
Điều đáng nói là vi khuẩn HP rất dễ lây lan, ngoài niêm mạc dạ dày, vi khuẩn HP còn tồn tại trong nước bọt, mảng bám trên răng và khoang miệng của người bệnh. Do đó, vi khuẩn HP có thể lây truyền từ người này sang người khác qua việc dùng chung bát đũa, hôn trực tiếp, ăn uống chung... PGS.TS Nguyễn Duy Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa, gan mật cho biết, ở Việt Nam, trẻ em là đối tượng nguy cơ cao nhiễm vi khuẩn HP. Thậm chí có những trẻ bị nhiễm HP khi mới 2 tuổi, nguyên nhân do người mẹ thường có thói quen mớm thức ăn bón cho con. Do vậy, các thói quen ăn uống chung đụng ở trường lớp, hay là việc mớm cơm cho con, có thể sẽ mang vi khuẩn HP vào cơ thể trẻ.
Không chỉ lây qua đường miệng, theo PGS.TS Nguyễn Duy Thắng, vi khuẩn HP tồn tại trong phân người bệnh nên có thể lây truyền qua tay (nếu sau khi đi vệ sinh không rửa tay sạch sẽ), hoặc lây truyền qua các con vật trung gian như chuột, gián, ruồi... nếu chúng tiếp xúc với nguồn bệnh sau đó lại bám vào thức ăn. Ngoài ra, vi khuẩn HP ở dạ dày có thể lây nhiễm trong quá trình thực hiện thao tác nội soi dạ dày tại các cơ sở y tế. Khi dụng cụ nội soi không được vệ sinh sạch sẽ, vi khuẩn HP có thể lây nhiễm từ người có bệnh sang người khỏe mạnh.
Những hiểu lầm về vi khuẩn HP
Mặc dù vi khuẩn HP khá phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về chúng. Đa phần mọi người quan niệm, sự có mặt của vi khuẩn HP trong dạ dày chắc chắn là có hại. Thực tế, các nhà khoa học nhận thấy, vi khuẩn HP trong một số trường hợp không hẳn có hại. Nếu không gây ra triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, nôn ói... thì sự có mặt của vi khuẩn HP giống như một vi khuẩn cộng sinh, đôi khi có một số tác dụng đối với cơ thể. Chẳng hạn, người nhiễm HP ít bị các nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường ruột do HP tiết ra các chất ngăn chặn vi khuẩn khác phát triển. Ngoài ra, các triệu chứng trào ngược hay những bệnh lý về dị ứng như với phấn hoa, bụi phấn... cũng giảm.
Nhiều người còn cho rằng cứ nhiễm vi khuẩn HP là bị ung thư dạ dày. Tuy nhiên, theo PGS.TS Nguyễn Duy Thắng, vi khuẩn HP là một trong những nguyên nhân dẫn đến ung thư dạ dày chứ không phải ai mắc vi khuẩn HP cũng bị ung thư dạ dày. Bởi theo nghiên cứu của Bệnh viện K, có 200 loại HP khác nhau, chỉ một số loại mang gen CagA có độc lực cao, tăng nguy cơ ung thư. Khi mắc vi khuẩn HP, bệnh nhân có thể làm xét nghiệm vi khuẩn HP thuộc nhóm có độc lực mang gen CagA hay không. Trên thực tế, có đến 80% người trên 50 tuổi có mang vi khuẩn HP nhưng không phải ai cũng bị ung thư dạ dày.
Khi nào cần điều trị HP?
Nếu vi khuẩn HP làm xuất hiện các triệu chứng lâm sàng (đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, nôn ói...) thì việc điều trị vô cùng quan trọng nhằm làm giảm nguy hại mà nó mang lại. Giáo sư Nguyễn Khánh Trạch, Chủ tịch Hội Nội khoa Việt Nam cho rằng, việc điều trị diệt HP khi bị viêm, loét dạ dày, tá tràng là rất cần thiết nhằm ngăn ngừa các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày và ung thư dạ dày. Do đó, nên phát hiện, điều trị sớm tình trạng nhiễm khuẩn HP. Nếu phát hiện sớm, tỷ lệ khỏi bệnh là 50%; không điều trị dứt điểm ngay từ đầu thì sẽ khó chữa khi tái phát bệnh.
Tuy nhiên, hiện nay việc lạm dụng thuốc kháng sinh khá phổ biến và việc người bệnh không tuân thủ liều lượng, thời gian uống thuốc đã dẫn đến tình trạng vi khuẩn HP kháng với nhiều loại kháng sinh. Điều đó dẫn đến việc chữa trị trở nên khó khăn và mất nhiều thời gian hơn. Bác sĩ Vũ Trường Khanh cho biết, tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh điều trị vi khuẩn HP ở Việt Nam khá cao. Nhiều loại thuốc điều trị HP tại các nước đạt hiệu quả tới 80 - 90% thì ở Việt Nam tỷ lệ thành công chỉ dưới 80%, thậm chí có những loại thuốc tỷ lệ thành công trong điều trị chỉ còn khoảng 50%.
PGS.TS Nguyễn Duy Thắng khuyến cáo, vi khuẩn HP sẽ chết trong môi trường axit và sẽ phát triển mạnh trong môi trường kiềm hóa cao. Chính vì vậy, những người mắc vi khuẩn này nên hạn chế ăn đồ chua, cay, hạn chế uống rượu, bia, cà phê, hút thuốc lá... Và để tránh tình trạng kháng kháng sinh, mọi người không nên tự ý mua kháng sinh diệt HP. Vi khuẩn HP có nhiều tupe, vì vậy, nếu đã chữa khỏi một lần, khả năng tái nhiễm vẫn xảy ra khi mắc tupe khác. Người bệnh nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, chỉ test và diệt HP khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Nguồn://hanoimoi.com.vn
Vi khuẩn HP là loại vi khuẩn sinh sống và phát triển trong dạ dày người, gây viêm loét dạ dày và các bệnh lý liên quan khác. Vi khuẩn HP dễ dàng lây nhiễm qua nhiều con đường, triệu chứng không rõ ràng nên khó phát hiện. Cùng MEDLATEC tìm hiểu thêm xem vi khuẩn HP là gì và những vấn đề liên quan khác đến vi khuẩn HP.
1. vi khuẩn HP là gì?
Vi khuẩn Helicobacter Pylori, viết tắt là vi khuẩn HP sinh sống và phát triển trong dạ dày người. Chúng có cơ chế tiết Enzym Urease đặc biệt giúp thích nghi với môi trường acid của dạ dày. Sự phát triển và hoạt động của chúng làm tổn thương niêm mạc dạ dày, gây viêm - loét dạ dày, tá tràng.
Vi khuẩn HP có thể sống trong dạ dày
Nếu không can thiệp sớm, bệnh có thể diễn tiến mạn tính, gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe, thậm chí làm thúc đẩy ung thư dạ dày. Theo thống kê, khoảng 1% bệnh nhân nhiễm vi khuẩn HP có nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
Vi khuẩn HP rất phổ biến, số lượng người nhiễm rất cao, chỉ kém phổ biến hơn nhiễm khuẩn sâu răng. Đặc biệt, chúng dễ dàng lây nhiễm từ người bệnh sang người lành với nhiều con đường như:
- Đường miệng
Đây là con đường lây truyền chủ yếu, khi người lành tiếp xúc với vi khuẩn HP qua nước bọt hoặc dịch tiết đường tiêu hóa của người bệnh. Có thể lây truyền qua hôn, dùng chung dụng cụ ăn uống, sinh hoạt,… Do đó, thông thường nếu 1 người nhiễm bệnh thì người thân, người tiếp xúc gần có nguy cơ nhiễm rất cao.
- Đường phân
Vi khuẩn HP cũng được đào thải 1 phần qua phân, có thể lây lan ra cộng đồng. Thói quen ăn đồ ăn sống, giữ vệ sinh không sạch sẽ là nguyên do gây lây nhiễm vi khuẩn đường ruột này.
- Đường khác
Vi khuẩn HP có thể lây nhiễm khi sử dụng chung các thiết bị y tế mà không được vệ sinh tiệt trùng tốt như ống nội soi, dụng cụ nha khoa,… Tuy nhiên, nguy cơ lây nhiễm qua con đường này không cao.
Vi khuẩn HP dễ lây nhiễm từ người sang người
2. Nguy cơ nhiễm khuẩn HP
Bất cứ ai cũng có nguy cơ nhiễm khuẩn HP. Theo thống kê, ước tính có khoảng 50% dân số trên thế giới nhiễm vi khuẩn HP, tỷ lệ nhiễm tại các vùng, quốc gia là khác nhau. Một người nhiễm bệnh có thể lây lan cho người thân, kể cả trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh nếu có thói quen hôn môi, mớm thức ăn,…
Mặc dù số người nhiễm vi khuẩn HP khá cao song không phải trường hợp nào cũng có biểu hiện triệu chứng bệnh hay biến chứng dạ dày. Khi gặp điều kiện thuận lợi, vi khuẩn tăng hoạt động và gây hại. Triệu chứng do vi khuẩn HP gây ra cũng thầm lặng, khó phát hiện.
Thông thường, người bệnh nhiễm khuẩn HP diễn tiến đau dạ dày thường bị xuất hiện một vài triệu chứng như:
- Ợ hơi.
- Đau bụng nhiều lần.
- Thường xuyên có cảm giác no, đầy hơi.
- Buồn nôn.
- Giảm cân không rõ nguyên do.
Vi khuẩn HP là nguyên nhân gây viêm loét dạ dày
Nếu viêm loét dạ dày nặng, triệu chứng nặng hơn có thể gặp như phân đen, nôn ra máu, đau dạ dày dữ dội, phân có máu tươi,… Nếu gặp phải những triệu chứng này, tốt nhất bệnh nhân nên đi thăm khám sớm để được xét nghiệm kiểm tra.
3. Làm gì để xác định có nhiễm vi khuẩn HP không?
Để xác định chính xác có nhiễm vi khuẩn HP dạ dày hay không, bạn cần thực hiện xét nghiệm kiểm tra. Hiện nay, có 4 loại xét nghiệm được dùng để phát hiện sự có mặt của vi khuẩn HP gồm:
3.1. Xét nghiệm máu
Kiểm tra máu của bệnh nhân có kháng thể chống vi khuẩn HP hay không. Sự xuất hiện của kháng thể vi khuẩn HP trong máu cho biết có tồn tại vi khuẩn này trong dạ dày và đường ruột.
3.2. Xét nghiệm hơi thở
Vi khuẩn HP chủ yếu sinh sôi, phát triển ở dạ dày, nơi có nồng độ acid cao khiến hầu hết các vi khuẩn xâm nhập đều bị tiêu diệt. Có thể kiểm tra sự có mặt của vi khuẩn này trong dạ dày bằng xét nghiệm hơi thở với thiết bị đo DPM đặc biệt.
Nếu:
- DPM<50: Âm tính với vi khuẩn HP.
- DPM từ 50 - 199: không xác định được kết quả.
- DPM > 200: Dương tính với vi khuẩn HP.
Xét nghiệm hơi thở kiểm tra vi khuẩn HP
3.3. Xét nghiệm kháng nguyên trong phân
Vi khuẩn HP gây bệnh làm kích hoạt hệ miễn dịch tạo kháng nguyên chống lại, một phần chúng sẽ được tìm thấy trong phân. Xét nghiệm này thường không dùng để sàng lọc bệnh nhân có nhiễm khuẩn HP hay không mà nhằm hỗ trợ chẩn đoán và đánh giá hiệu quả điều trị bệnh ở bệnh nhân nhiễm khuẩn HP.
3.4. Sinh thiết
Bằng nội soi dạ dày tá tràng, bác sĩ sẽ đồng thời lấy mẫu nhỏ niêm mạc dạ dày và ruột non để phân tích tìm kiếm sự có mặt của vi khuẩn HP. Có thể kiểm tra bằng test urease nhanh, nuôi cấy vi khuẩn hoặc sinh thiết mô bệnh học.
Thông thường, bệnh nhân có triệu chứng viêm loét dạ dày sẽ được nội soi để kiểm tra tổn thương thực thể, đồng thời sinh thiết kiểm tra sự có mặt của vi khuẩn HP.
4. Làm gì khi nhiễm vi khuẩn HP?
Khi được chẩn đoán dương tính với vi khuẩn HP, bạn cũng đừng nên quá lo lắng bởi không phải tất cả trường hợp nhiễm khuẩn đều gặp vấn đề sức khỏe. Theo thống kê, khoảng 20% người nhiễm khuẩn HP gặp các bệnh lý về dạ dày và đường tiêu hóa liên quan.
Nguy cơ gây bệnh của vi khuẩn HP phụ thuộc vào cơ địa, tuổi tác, chế độ ăn uống sinh hoạt, sử dụng thuốc, độc tố của vi khuẩn,… Những người bệnh có bệnh lý dạ dày, đường tiêu hóa nền nếu nhiễm khuẩn HP buộc phải điều trị để phòng ngừa biến chứng như:
- Người bị thiếu máu.
- Người bị viêm loét dạ dày, viêm teo niêm mạc dạ dày, ung thư dạ dày đã phẫu thuật.
- Người trong gia đình mắc ung thư dạ dày.
- Người thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid, thuốc chống kết tập tiểu cầu.
Điều trị kháng sinh để loại bỏ vi khuẩn HP
Với những trường hợp cần loại bỏ vi khuẩn HP, bác sĩ sẽ đưa ra liệu trình điều trị bằng thuốc kháng sinh và thuốc ức chế tiết acid ở dạ dày. Tình trạng vi khuẩn kháng thuốc ngày càng phức tạp, do đó điều trị loại bỏ vi khuẩn HP cũng ngày càng khó khăn. Các phác đồ kháng sinh phải cập nhật thường xuyên.
Do đó, bệnh nhân điều trị phải tuyệt đối tuân theo phác đồ và thời gian điều trị, không bỏ giữa chừng hoặc tự ý tăng, giảm liều lượng. Đồng thời hạn chế tối đa việc tiếp xúc, gây lây nhiễm cho những người xung quanh.
Nhìn chung, không phải trường hợp nhiễm khuẩn HP dương tính nào cũng điều trị. Bác sĩ sẽ xem xét nguy cơ, tác động tới sức khỏe và bệnh lý liên quan để có tư vấn giải pháp phù hợp.
Hi vọng qua bài viết trên đây, bạn đọc đã hiểu rõ Vi khuẩn HP là gì, chúng gây bệnh như thế nào và cách xử lý khi nhiễm bệnh. Nếu có thắc mắc liên quan, hãy liên hệ với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.