Ông đồMỗi năm hoa đào nởLại thấy ông đồ giàBàymực Tàu, giấy đỏBên phố đông người qua.Bao nhiêu người thuê viếtTấm tắcngợi khen tài:“Hoa taythảonhững nétNhư phượng múa, rồng bay”.Nhưng mỗi năm mỗi vắngNgười thuê viết nay đâu?Giấy đỏ buồn không thắm;Mực đọng trongnghiênsầu...Ông đồ vẫn ngồi đấy,Qua đường không ai hay,Lá vàng rơi trên giấy;Ngoài trời mưa bụi bay.Năm nay đào lại nở,Không thấy ông đồ xưa.Những người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ?(Vũ Đình Liên)Câu 1.Bài thơ...
Đọc tiếp
Ông đồ
Mỗi năm hoa đào nở | Ông đồ vẫn ngồi đấy, (Vũ Đình Liên) |
Câu 1.Bài thơ được viết theo thể thơ nào? (0,5 điểm)
Câu 2.Bài thơ viết về điều gì? Chỉ ra và nêu ý nghĩa của yếu tố tự sự trong bài thơ. (1,5 điểm)
Câu 3.Xác định từ láy và biện pháp tu từ hoán dụ trong khổ thơ sau, cho biếttác dụng của việc sử dụng từ láy và biện pháp hoán dụ đó. (2.0 điểm)
Câu 4: Theo em, nét đẹp văn hóa nào được nói tới trong bài thơ trên? Hãy nêu những việc em có thể làm để giữ gìn truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc ta. (1.0 điểm)
Xem chi tiếtCòn duyên kẻ đón người đưaKhông hiểu sao, đến với bài thơ ông đồ của Vũ Đình Liên tôi lại bị ám ảnh đến day dứt bởi câu hát xa xôi vùng quan họ. Nhưng câu chuyện còn duyên, hết duyên ở đây lại là chuyện khác, chuyện còn và mất của một lớp người một thời đã qua đi không trờ lợi, thông qua hình tượng trung tâm: ông đồ, nói như chính tác giả thì đó là di tích tiều tuỵ, đáng thương của một thời tàn.Bài thơ ngũ ngôn gồm 5 khổ, khắc hoạ trọn vẹn một chỉnh thể nghệ thuật: ông đồ, trên trục thời gian tuyến tính, từ quá khứ đến hiện tại, từ còn đến mất, từ thời khắc hoàng kim cho đến khi chỉ còn vang bóng.Nếu coi bài thơ là một bức hoạ về hình ảnh về chân dung ông đồ thì ở góc nhìn thứ nhất là ông đồ – người nghệ sỹ tài hoa thuở còn duyên.Sự xuất hiện của ông đồ gắn liền với vòng quay đều đặn của thời gian, cứ thế không thể khác:
Hết duyên đi sớm, về trưa mặc lòng.
Mỗi năm hoa đào nởLại thấy ông đồ giàBày mực tàu giấy đỏBên phố đông người qua.Bao nhiêu người thuê viếtTấm tắc ngợi khen tài“Hoa tay thảo những nétThời gian được tính bằng hoa đào nở y tín hiệu báo xuân, sắc màu được dệt nên bởi sắc đào tươi thắm, giấy đỏ rực rỡ, nhịp sống được tính bằng phố đông người qua, tình cảm của người đời được biểu hiện bằng hình ảnh: Bao nhiều người thuê viết, tấm tắc ngợi khen tài.Nổi bật trên phông nền rực rỡ, tươi vui đó là chân dung ông đồ, người nghệ sỹ trong niềm thán phục, ngưỡng mộ của mọi người:Như phượng múa, rồng bay”.
Hoa tay thảo những nétHoa đào đến đây đã nhường chỗ cho hoa tay y bàn tay tài hoa của ông đồ đưa đến đâu mà như gấm hoa nở ra đến đó. Nét chữ từ bàn tay như có phép tiên của ông được so sánh như phượng múa rồng bay. Đây là hình ảnh so sánh đẹp, giàu giá trị tạo hình, nét thăng hoa trong ngôn ngữ của Vũ Đình Liên gợi tả nét chữ mềm mại mà linh thiêng, phóng khoáng mà cao nhã, có hồn như phượng múa, rồng bay. Nét chữ ấy dường như cũng chấp chới bay lên giữa hào quang của trời xuân, của sắc đào tươi thắm. Đây là một nét vẽ đẹp, ngợi ca ông đồ, một tài năng nghệ thuật.Ta nhớ tới cây bút thần của Lê Mã Lương trong một câu chuyện cổ Trung Quốc, nét bút đưa đến đâu, vạn vật như có thần sống dậy, sinh sôi đến đó, vẽ chim, chim cất cánh bay, vẽ công, công xoè ra múa lượn... Bao nhiêu tài năng, tâm huyết của ông đồ được gửi gắm trong nét chữ tài hoa đó. Đây là thời kỳ đắc ý nhất của ông: cái đẹp lên ngôi, tài năng được trân trọng.Nhưng thời kỳ hoàng kim đó của ông chỉ thoáng qua như một ảo ảnh, theo dòng hồi tưởng của nhà thơ, một hiện thực đau lòng đã xảy ra:
Như phượng múa, rồng bay.
Nhưng mỗi năm, mỗi vắngNgười thuê viết nay đâu?Giấy đỏ buồn không thắm!Mực đọng trong nghiên sầu...Ông đồ vẫn ngồi đấy,Qua đường không ai hay,Lá vàng rơi trên giấy!Góc nhìn thứ hai, ông đồ – người sinh bất phùng thời, lúc hết duyên.Hai khổ ba, bốn với giọng kể và lời thơ miêu tả hiện lên ảnh hình ông đồ vẫn ngồi đấy nhưng cảnh vật quanh ông đã khác xưa:Ngày xuân trước, là phố đông với bao nhiêu người thuê viết thì nay đã vắng, đông giờ đã vắng. Ngày trước, họ tấm tắc ngợi khen tài thì bây giờ vẫn những con người đó nhưng qua đường không ai hay; thân quen thành xa lạ. Ngày trước, họ trầm trồ thán phục nay họ dửng dựng lạnh nhạt, tình thế đã đảo ngược, tình đời đã đổi thay. Ông đồ bỗng trở nên đơn côi, lạc lõng đến tội nghiệp giữa cái xô bồ, ồn ào của nền văn minh lạnh lùng kiểu đô thị dù ông vẫn muôn có mặt với đời. Ông đồ vẫn ngồi đấy, ông vẫn kiên gan bám lấy cuộc đời, ông càng lẻ loi, lạc bước: nên đã trở thành người sinh bất phùng thời.Xót xa thay, nét chữ như phượng múa, rồng bay ngày trước, giờ ngậm ngùi vì bị chôn vùi trong lãng quên nên:Ngoài giời mưa bụi bay.
Giấy đỏ buồn không thắmGiấy đỏ, nghiên mực, hành trang gắn liền với kẻ sĩ trên hành trình sáng tạo ra cái đẹp nhưng giờ đây cũng lặng lẽ, ủ ê trong nỗi buồn ế khách của ông đồ.Giấy bẽ bàng, buồn tủi, đỏ mà cứ phai dần, nhạt nhẽo không thắm lên được, mực không được bút lòng chấm vào, mực cũng đọng lại như giọt lệ khóc.Với thủ pháp nhân hoá giàu sức gợi, Vũ Đình Liên đã diễn tả thật tinh tế nỗi buồn không nói không cất lên được, từ lòng người đã thấm cả vào những vật vô tri khiến mực tàu, giấy đỏ cùng trĩu nặng nỗi buồn.
Mực đọng trong nghiên sầu.
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầuNgười buồn, cảnh cũng buồn theo. Nỗi buồn của ông đồ không chỉ chiếu lên nghiên mực, giấy đỏ mà còn lan toả, mênh mang khắp không gian, khiến bức tranh xuân năm ấy mang gam màu xám lạnh, u buồn:
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ
Lá vàng rơi trên giấy!Lá vàng rơi không nghe tiếng, mưa bụi bay không ướt áo ai, mà nghe như có từng thu chết, từng thu chết cuốn ra đi theo hình bóng một lớp người.Quá khứ vàng son của ông đồ nay đâu còn nữa. Ông và những người như ông dường như đang lỡ nhịp, lậc bước giữa mênh mông, gió cuốn, sóng xô của cơn bão táp đô thị hoá.Ông chỉ là cái bóng vô hồn, tiều tuỵ đáng thương của một thời tàn.Góc nhìn thứ ba: ông đồ – người thiên cổ.
Ngoài trời mưa bụi bay.
Năm nay đào lại nở,Không thấy ông đồ xưa.Những người muôn năm cũNăm nay đào lại nở mùa xuân tuần hoàn trở lại hoa đào vẫn cười với gió đông như cũ nhưng không thấy ồng đồ xưa. Cảnh vẫn như cũ nhưng người dã không còn.Ông đồ già đã thành ông đồ xưa ông đã nhập vào những người muôn năm cũ ông đã thuộc về những gì quá khứ xa xôi, chỉ còn vương vấn hồn ở đâu bây giờ.Với kiểu kết cấu đầu cuối tương ứng mỗi năm hoa đào nở năm nay đào lại nở...9 bài thơ như sự nối kết hai mảng thời gian quá khứ và hiện tại. Hình ảnh ông đồ cứ mờ dần, mờ dần rồi mất hút trên con đường vô tận của thời gian. Cái bóng của ông không còn, địa chỉ của ông cũng không còn nữa bởi vì nhan nhản trên phố phường ngày ấy là lớp người hãnh tiến kiểu đô thị chẳng kỷ, không thông cũng cậu bồi.Chính vì thế hai câu kết khép lại bài thơ giống như tiếng gọi hồn cất lên thăm thẳm, day dứt:Hồn ở đâu bây giờ?
Những người muôn năm cũÔng đồ không còn nhưng hồn có nghĩa là linh hồn ông vẫn còn phảng phất đâu đây. Hồn, cách gọi đến chính xác lạ lùng những gì đã qua không thể mất, hồn là bất tử vì thác là thể phách, còn là tinh anh. Hồn có lẽ cũng cổ thể hiểu là vẻ đẹp tâm hồn Việt, văn hoá Việt chỉ có thăng trầm chứ không bao giờ mất.
Hồn ở đâu bây giờ?
Bài thơ đã chạm đến những rung cảm sâu xa nhất thuộc về tâm linh của giống nòi nên còn tha thiết mãi.
(Theo Nguyễn Thị Thanh Huyền, giáo viên dạy văn tại trường THPT chuyên Hùng Vương - Việt Trì - Phú Thọ)
tửu tận tình do tại
Câu 1:
-Bài thơ: Ông Đồ
-Của tác giả: Vũ Đình Liên
-Mạch cảm xúc của bài thơ: Mạch cảm xúc phát triển theo thời gian, từ cảm xúc về hình ảnh những ông đồ già Nho học thời còn thịnh hành cho đến hình ảnh những ông đồ khi suy vi và cuối cùng là tâm tư thầm kín, niềm tiếc thương của tác giả gửi gắm.
Câu 2:
Chép tiếp
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu giấy đỏ
Bên phố đông người qua
Bao nhiêu người thuê viếtTấm tắc ngợi khen tài“Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa, rồng bay”.
-Nội dung 2 khổ thơ: Tác giả gợi ra hình ảnh Ông Đồ xưa
Câu 3:
a)Mỗi năm … lại thấy” có nghĩa là năm nào cũng thế, cứ mội độ hoa đào nở rộ – báo hiệu thời khắc của ngày hội xuân đã tới là ông đồ với bút nghiên, giấy đỏ lại xuất hiện.
b)- Nét bút: phượng múa, rồng bay.-> Ông đồ dầy tài năng, mọi người ca ngợi về các tài năng cũng là điểu đáng quý trọng trong truyền thuyết, văn hóa dân tộc.-> Do đó cho thấy được câu nói'' Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay''
Câu 4:
nét chữ của ông đồ được so sánh như rồng bay phượng múa
tác dụng : gợi lên nét đẹp của 1 truyền thống văn hóa lâu đời
Câu 4:
Có ý kiến cho rằng, hai khổ thơ đầu của bài thơ ông đồ đã dựng lên một bức trai hài hòa tuyệt diệu giữa thiên nhiên - con người - thời thế. Thật vậy, khổ thơ đầu gợi nên cảnh thiên nhiên, địa điểm nơi ông đồ làm việc. Đó là vào mùa xuân - mùa đẹp nhất trong năm với cảnh thiên nhiên là "hoa đào nở". Hình ảnh hoa đào nở tươi thắm nay lại thêm “mực tàu giấy đỏ” làm mọi nét vẽ trong bức tranh tả cảnh ông đồ thời kỳ huy hoàng này đậm dần lên, rõ nét, tươi vui, tràn đầy sức sống. Với từ “lại”, tác giả đã cho thấy sự gắn bó lâu dài giữa ông đồ với mùa xuân, công việc viết chữ của ông đồ không chỉ diễn ra trong một năm mà đã từ mùa xuân năm này qua mùa xuân năm khác. Thời thế của ông đồ được thể hiện ở khổ thơ thứ hai. Bao nhiêu người đều quan tâm tới ông đồ và thưởng thức tài năng của ông. Nhà thơ còn dùng nghệ thuật so sánh " Hoa tay thảo những nét như phượng múa rồng bay" làm toát lên khí chất trong từng nét chữ của ông đồ. Qua đó, tác giả gửi gắm sự kính trọng, ngưỡng mộ, nâng niu nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Tóm lại, hai khổ thơ đầu của bài thơ ông đồ đã dựng lên một bức trai hài hòa tuyệt diệu giữa thiên nhiên - con người - thời thế.
Câu 5:
Tất cả mọi thứ rồi cũng sẽ lùi dần vào dĩ vãng, để lại cho chúng ta những niềm tiếc thương, hoài niệm. Bắt nguồn từ cảm hứng ấy, Vũ Đình Liên đã viết lên Ông đồ - một tác phẩm chứa đựng sự hoài cổ, day dứt về một lớp người đã từng vang bóng một thời.
Ông đồ là những nhà nho, thi cử không đỗ đạt làm quan mà nhận dạy chữ Thánh hiền. Ông đồ xuất hiện trong bài thơ của Vũ Đình Liên là một người như thế! Ông xuất hiện mỗi độ hoa đào nở, cùng với giấy đỏ và nghiên mực, bút lông viết những câu đối chúc mừng năm mới. Ông đã có những ngày tháng vang danh khi Nho học còn được trọng vọng. Người người nhà nhà đều đến xem, đến thuê ông đồ viết những con chữ, câu đối "rồng bay phượng múa" mang về nhà như một điều may mắn.
Thế nhưng, khi phương Tây ào tới như một cơn gió, mang theo những lớp văn hóa mới lạ thì ông đồ chính thức bị gạt khỏi xã hội. Nho học bị lụi tàn, ông đồ trở thành một kẻ thừa trong xã hội, "qua đường không ai hay", dù ông vẫn ngồi đó, giữa phố đông đúc người qua lại. Câu hỏi "người thuê viết nay đâu?" cất lên trong sự ngơ ngác, tiếc nuối, cảm thương của Vũ Đình Liên dành cho lớp Nho sĩ cuối mùa này. Ông đồ buồn bã, ngắm dòng người qua lại trong nỗi sầu vô tận. Nỗi buồn, nỗi sầu ấy của ông thấm sang cảnh vật, thấm sau cái nỗi buồn tê tái của nhân tình thế thái:
"Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu"
Câu 6:
TRẢ LỜI
Khổ thứ 3 trong bài thơ "Ông đồ" là khoảng thời gian Ông đồ vào thời tàn. Khi nên văn hóa phương Tây xâm nhập đã làm những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc bị mai một. Tác giả đã miêu tả một khung cảnh quạnh hiu,vắng vẻ đến thê lương. Thời gian đã cuốn trôi đi những gì tươi đẹp của quá khứ khiến con người không khỏi xót xa, tiếc nuối. Câu hỏi tu từ: “Người thuê viết nay đâu?” vang lên với bao đau đớn. Thực tại thú chơi chữ đã không còn được ưa chuộng, người chơi chữ, mua chữ cũng ít dần đi theo năm tháng. Nỗi buồn đã nhuốm sang cả cảnh vật, sang cả những gì vô tri vô giác. Giấy đỏ cũng biết buồn nên đã chẳng còn thắm, màu giấy đã phôi phai đi rồi nhạt dần, thỏi mực đã mài nhưng không được dùng đến nay cũng đọng lại trong nghiên. Biện pháp nhân hóa đã thể hiện tâm trạng u uất của ông đồ và cũng là sự xót xa, thương cảm của nhà thơ. Tâm trạng buồn bã cô đơn thấm dần từ lòng người sang cảnh vật. Không ai thuê viết “giấy đỏ buồn không thắm và “mực đọng trong nghiên sầu” làm tăng nỗi buồn tủi cô đơn của ông đồ và thể hiện được sự cảm thông của tác giả. Nỗi buồn từ lòng người thấm sâu, tỏa rộng vào không gian cảnh vật. Dưới trời mưa bụi "Ông đồ vần ngồi đấy" như bất động. Lẻ loi và cô đơn: "Qua đường không ai hay". Cái vàng của lá, cái nhạt nhòa của giấy, của mưa bụi đầy trời và cơn mưa trong lòng người. Một nỗi buồn lê thê... Tình cảnh ông Đồ rất đáng thương, tác giả đã dành nỗi thương cảm đanh cho những con người như ông Đồ, đang dần bị lãng quên và một nền văn học sắp bị suy tàn.
Câu 7
Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu?
Hai từ “mỗi” điệp lại trong một câu thơ diễn tả bước đi cảu thời gian.Nếu như trước đây : “Mỗi năm hoa đào nở” lại đưa đến cho ông đồ già “bao nhiêu người thuê viết” thì giờ đây “mỗi năm” lại “mỗi vắng”. Nhịp đi của thời gian bao hàm cả sự mài mòn, suy thoái.Thanh “sắc” kết hợp với âm “ắng” khép lại câu thứ nhất như một sự hẫng hụt, chênh chao, như đôi mắt nhìn lên đầy băn khoăn. Để rồi một cách tự nhiên, câu thứ hai phải bật ra thành câu hỏi: Những người thuê ông đồ viết chữ khi xưa nay đâu cả rồi? Câu hỏi buông ra không bao giờ có lời đáp nên cứ chạp chớn, cứ ám ảnh mãi. Người thuê viết không còn, giấy đỏ, mực thơm không được dùng đến nên:
Giáy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu
Nỗi buồn của con người khiến các vật vô tri vô giác cũng như buồn lây. Mực ssầu tủi đọng lại trong nghiên, giấy điều phôi pha buồn không muốn thắm.Biện pháp nhân hoá góp phần nhấn mạnh tâm trạng của con người. Bởi chẳng phải mực và giấy là những đồ vật gắn bó thân thiết nhất với ông đồ hay sao?
Câu 8