Hải sản là thực phẩm chính trong các bữa ăn tại biển, đồng thời cũng là sở thích của nhiều người. Hải sản là những thức ăn bổ dưỡng, tốt cho cơ thể mà không làm tăng cân.
Đi kèm với đó là nguy cơ dị ứng hải sản luôn kề cận. Vì vậy, kiến thức xử trí và dùng thuốc khi bị dị ứng hải sản (DƯHS) là rất cần thiết.
Hải sản dễ gây dị ứng
Hải sản là những thực phẩm quý, giàu chất dinh dưỡng nhưng cũng là nhóm thức ăn gây dị ứng nhiều nhất trong các trường hợp bị dị ứng thực phẩm. Nhiều loại hải sản có thể gây dị ứng như: cua, tôm, ghẹ, cá nhám, cá ngừ, sò, mực, ốc... Trường hợp nguy cơ cao dễ bị DƯHS là: trẻ em, người cao tuổi, người mắc một trong các bệnh dị ứng như: bệnh suyễn, chàm, phát ban, viêm mũi xoang dị ứng, viêm da cơ địa..., hoặc gia đình có nhiều người (bố mẹ, anh em) có cơ địa dị ứng.
Do hải sản có chứa nhiều loại protein bổ dưỡng nhưng cũng có những protein “lạ”, khi ăn vào cơ thể sẽ là những kháng nguyên thực sự. Những kháng nguyên này sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể gây dị ứng. Chất gây dị ứng có trong hải sản khi vào cơ thể sẽ gây ra phản ứng quá mẫn. Đầu tiên, cơ thể sản sinh ra một loại kháng thể chống lại chất gây dị ứng trong thức ăn. Nếu tiếp tục ăn, chất dị ứng sẽ thúc đẩy kháng thể này kết hợp với các tế bào của hệ miễn dịch để tạo ra histamin. Histamin sinh ra trong các tổ chức, cơ quan khác nhau sẽ gây nên những bệnh lý khác nhau (histamin phóng ra ở mũi, vòm miệng và họng sẽ làm hắt hơi, ngạt mũi, khó nuốt, khó thở; phóng ra ở ruột thì gây đau bụng, tiêu chảy; phóng ra trên da sẽ gây ngứa, mề đay...).
Biểu hiện của DƯHS rất đa dạng và thường xảy ra rất nhanh, thường chỉ sau khi ăn vài giờ, có người chỉ chục phút. Phản ứng dị ứng không phụ thuộc số lượng ăn nhiều hay ít mà phụ thuộc vào độ mẫn cảm của từng cá thể. Trường hợp dị ứng nhẹ thì nổi mề đay, ngứa, nôn nao khó chịu. Bình thường vài giờ sau, các triệu chứng sẽ giảm và hết dần. Cũng có trường hợp có các biểu hiện thần kinh như đau đầu, chóng mặt, ngất. Người bị nặng thì ngoài nổi ban và ngứa còn phù nề mặt, khó thở, nôn, đau quặn bụng, có cảm giác nóng rát vùng thượng vị, tiêu chảy... Các triệu chứng hô hấp như hắt hơi, ngạt, chảy nước mũi, khó thở kiểu hen, co thắt thanh quản. Biểu hiện dị ứng trên đường tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa. Đặc biệt là sốc phản vệ khi có trụy tim mạch với các triệu chứng sốc như da tái lạnh, mạch nhanh nhỏ, nổi vân tím, tụt huyết áp... Các trường hợp tối cấp như co thắt thanh quản, sốc phản vệ có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Người có cơ địa dị ứng cần cẩn trọng khi ăn hải sản.
Cách ăn hải sản an toàn
Biện pháp phòng ngừa DƯHS tốt nhất là ăn chín uống sôi. Tuyệt đối tránh ăn cá mực hoặc các loại cá biển còn sống, tái hay chưa nấu chín, nhất là cá hồi, cá mòi, cá thu... Không ăn hải sản đã chế biến từ lâu. Không ăn tôm, cua, sò, hến chết. Đặc biệt là cua chết càng lâu thì lượng histamin sinh ra càng nhiều, khi ăn vào càng dễ bị dị ứng, ngộ độc. Không ăn hải sản cùng với thực phẩm giàu vitamin C vì hải sản chứa hàm lượng lớn asen pentavenlent. Bình thường những chất này không gây hại cho cơ thể, nhưng nếu ăn kèm với lượng lớn thực phẩm giàu vitamin C thì asen pentavenlent sẽ chuyển hóa thành asen trioxide (thường gọi là thạch tín) gây ngộ độc thạch tín cấp tính, nếu nghiêm trọng có thể nguy hiểm đến tính mạng. Hải sản vốn dĩ đã có sẵn tính hàn, do đó khi ăn tốt nhất nên tránh ăn kèm với những thực phẩm mang tính hàn khác (như: rau muống, dưa chuột, dưa hấu, lê, những đồ uống có gas, nước lạnh...) dễ gây cảm giác khó chịu, đầy bụng, khó tiêu. Không nên ăn các hải sản được đánh bắt ở vùng có thủy triều đỏ có thể mang tảo độc và gây ngộ độc, đặc biệt các loài động vật thân mềm có hai mảnh vỏ (như trai, sò, ngao,...)
Khi ăn những món hải sản lạ thì nên thử từng ít một. Đặc biệt cẩn trọng với trẻ em do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn chỉnh, vì thế nguy cơ dị ứng, ngộ độc của bé cũng cao hơn. Tuyệt đối không cho bé thử những loại hải sản lạ. Ngay cả với những loại hải sản thông thường, cha mẹ cũng chỉ nên cho bé tập ăn thử một ít, nếu sau đó thấy an toàn mới ăn tăng lên. Với người có cơ địa dị ứng, cũng cần cẩn trọng khi ăn hải sản.
Làm gì khi bị dị ứng hải sản?
Dị ứng hải sản chỉ xảy ra trên một số ít người có cơ địa không tiếp nhận những loại thực phẩm này. Tuy nhiên để đề phòng dị ứng hải sản, những người đã bị dị ứng với loại nào thì nên tránh dùng lại. Sau khi có các biểu hiện của dị ứng, việc đầu tiên cần làm khi bị DƯHS là gây nôn, để loại bỏ các chất dị ứng trong thức ăn không phóng thích vào cơ thể thêm nữa. Trường hợp nặng phải đưa ngay người bệnh đến bệnh viện để dùng các loại thuốc chống dị ứng và điều trị thích hợp. Đặc biệt, không được sử dụng bừa bãi các loại thuốc chống dị ứng mà chưa có chỉ định của bác sĩ. Mỗi ngày nên uống từ 1,5-2l nước sẽ làm giảm các triệu chứng về dị ứng, dặc biệt là dị ứng hải sản. Không những thế nước còn giúp thanh lọc cơ thể, giúp bạn khỏe khoắn, tươi vui mỗi ngày.
Việc dùng thuốc khi bị DƯHS nhằm giảm nhẹ hoặc mất các triệu chứng dị ứng, quan trọng nhất là chống phản ứng phản vệ.
Đối với một phản ứng dị ứng nhẹ (mày đay cấp, ngứa, chảy nước mũi, hắt hơi...), chỉ cần dùng thuốc kháng histamin như: phenergan, cetirizin, chlopheniramin, loratadin... để giảm triệu chứng. Về ngoài da có thể bôi kem dịu da, chống ngứa có methol, phenol, sulfat kẽm, nhưng bệnh nhân phải không gãi vì càng gãi càng tăng ngứa, tăng sẩn nề.
Với các biểu hiện DƯHS nặng hơn thì cần phối hợp thuốc kháng histamin như trên để loại bỏ nhanh các triệu chứng dị ứng kết hợp vài loại thuốc uống hoặc tiêm, truyền, theo chỉ định của bác sĩ.
(Nguồn: suckhoedoisong.vn)
Hải sản có vỏ trong đó có tôm là những chất gây dị ứng thực phẩm phổ biến nhất. Người bị dị ứng tôm thường khởi phát triệu chứng sau khi sử dụng loại hải sản này. Vậy tại sao bị dị ứng? có cách nào cải thiện và phòng ngừa không? Hãy cùng tìm hiểu những thông tin cơ bản qua nội dung dưới đây.
I – Dị ứng tôm – Những thông tin cần biết
Tôm là thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm đạm, canxi, kẽm, chất béo, magie, sắt,… rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên trên thực tế, có khoảng 26% trường hợp nổi mề đay sau khi ăn tôm, cua và các loại hải sản khác.
1. Dị ứng tôm là như thế nào?
Bị dị ứng tôm là hiện tượng cơ thể phản ứng với thành phần protein có trong loại hải sản này. Từ đó dẫn đến tình trạng ngứa ngáy dữ dội, trên da xuất hiện các mẩn ngứa, có trường hợp bị khó thở, nghẹt mũi, mắt đỏ,…
Một số loại tôm có thể gây dị ứng như dị ứng tôm biển, dị ứng tôm hùm, dị ứng tôm càng xanh. Không chỉ hải sản, nhiều người còn bị dị ứng tôm tép, dị ứng tôm đồng, dị ứng tôm cua đồng,…
2. Tại sao dị ứng tôm? Nguyên nhân dị ứng tôm cua
Dị ứng tôm cua ghẹ là tình trạng hệ miễn dịch phản ứng quá mức gây ra. Khi dung nạp thực phẩm này, hệ thống miễn dịch cho là hàm lượng protein có trong tôm thành phần có hại cho cơ thể nên kích hoạt các kháng thể và giải phóng histamin gây ra phản ứng dị ứng với các triệu chứng ngứa ngáy, nổi mề đay, mẩn ngứa khó chịu.
Ngoài ra, quy trình bảo quản không đảm bảo, chế biến tôm cua không đúng cách cũng có thể sản sinh một số độc tố khiến cơ thể bị kích ứng và xuất hiện những dấu hiệu bất thường là một lí giải tại sao bị dị ứng tôm cua?
3. Dấu hiệu dị ứng tôm
Người bị dị ứng tôm sau khi ăn thực phẩm này vài phút hoặc vài giờ sẽ có các triệu chứng như:
– Dị ứng tôm ngứa ngáy, châm chích khó chịu
– Dấu hiệu bị dị ứng tôm gây nổi mẩn ngứa, phát ban có thể lan rộng ra toàn thân
– Bị ngứa ran ở miệng
– Viêm da dị ứng
– Nghẹt mũi, hắt hơi
– Hoa mắt, chóng mặt mệt mỏi có thể bất tỉnh
– Dị ứng tôm triệu chứng còn có buồn nôn và muốn nôn, dị ứng tôm bị đau bụng, đi đại tiện phân lỏng
– Lưỡi, môi và đường hô hấp có thể bị sưng phù, dị ứng tôm khó thở, thở khò khè, khó nuốt
– Các dấu hiệu nghiêm trọng khác khi bị sốc phản vệ như huyết áp giảm, mạch đập nhanh, da tái lạnh nhợt nhạt, mất ý thức,…
(→ Xem thêm: Bị dị ứng hải sản phải làm sao? Nguyên nhân và xử trí dị ứng hải sản)
4. Dị ứng tôm có nguy hiểm không?
Dị ứng tôm với các biểu hiện mẩn ngứa, phát ban nhiều, ngứa ngáy dữ dội, gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.
Trường hợp có triệu chứng sốc phản vệ có thể nguy hiểm đến tính mạng cần đưa đến trung tâm y tế gần nhất để được thăm khám và có biện pháp xử lý kịp thời.
II – Những đối tượng dễ bị dị ứng tôm
Ai cũng có thể bị dị ứng tôm, cua hay các loại hải sản khác. Tuy nhiên ở một số đối tượng, nguy cơ này xảy ra cao hơn người lớn tuổi, người miễn dịch kém, phụ nữ mang thai, trẻ em, tiền sử gia đình,…
1. Trẻ bị dị ứng tôm
Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị dị ứng tôm do hệ tiêu hóa, hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh. Tôm là thực phẩm chứa dinh dưỡng dồi dào, cơ thể trẻ thường không có khả năng chuyển hóa hoàn toàn.
Protein không được hấp thu có thể kích thích hoạt động miễn dịch khiến bé bị dị ứng tôm gây nổi mề đay, mẩn ngứa.
Theo nhiều ghi nhận, trong các trẻ em bị dị ứng tôm thì bé trai bị dị ứng tôm cua phổ biến hơn bé gái.
2. Bà bầu bị dị ứng tôm
Dị ứng tôm đôi khi được xuất hiện ở những người phụ nữ trước đây chưa từng có tiền sử dị ứng, đặc biệt thường gặp ở 3 tháng đầu thai kỳ.
Điều này có thể được giải thích bởi sự thay đổi của hệ miễn dịch khi mang thai, cùng với sự thay đổi nhịp sinh học của các hoocmon sinh học, hoạt động của hệ miễn dịch cũng dễ bị rối loạn.
Chính vì thế phụ nữ mang thai dễ gặp phải nhiều rối loạn, bao gồm dị ứng hải sản.
3. Mẹ cho con bú bị dị ứng tôm
Tình trạng mẹ bỉm bị dị ứng tôm không hiếm gặp, có thể xuất hiện ở những mẹ trước đây chưa từng bị dị ứng. Lúc này việc trẻ bú sữa mẹ đang bị dị ứng cũng có thể gặp phải những triệu chứng dị ứng.
Theo nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, tỷ lệ mẹ ăn hải sản con bú bị dị ứng ở bé trai cao gấp 1,6 lần số bé gái.
4. Người có cơ địa dễ bị dị ứng
– Người từng bị dị ứng với các loại hải sản khác như hàu, mực,…
– Người mắc các bệnh lý về cơ địa như viêm da cơ địa, hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm da dị ứng
– Người có tiền sử gia đình như ông bà, ba mẹ, anh chị cơ địa bị dị ứng hay từng bị dị ứng cua, tôm.
III – Trẻ bị dị ứng tôm phải làm sao?
Dị ứng tôm ở trẻ nếu chỉ mẩn ngứa nhẹ sau khi ăn tôm có thể điều trị tại nhà, còn những trường hợp có biểu hiện bất thường, nghiêm trọng như nghẹt mũi, khó thở, nôn nhiều, mệt mỏi, mất nước, mất ý thức,… cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám và có biện pháp xử lý kịp thời.
Cần làm gì khi bị dị ứng tôm ở trẻ em? Dị ứng tôm làm thế nào? Tùy theo tình trạng, bác sỹ sẽ đưa ra phương pháp phù hợp như dùng thuốc bôi, thuốc uống, thuốc tiêm,…
( → Xem thêm cách xử lý khi bị dị ứng mỹ phẩm TẠI ĐÂY)
IV – Người lớn bị dị ứng tôm phải làm sao?
Khi phát hiện bị dị ứng tôm, nên ngừng dung nạp các thực phẩm này. Dị ứng tôm phải làm gì? cần căn cứ vào các triệu chứng nặng hay nhẹ mà áp dụng cách trị dị ứng tôm phù hợp.
Đối với trường hợp bị dị ứng tôm cua kèm theo các triệu chứng không nghiêm trọng, khi bị dị ứng tôm nên làm gì? bạn có thể thực hiện các mẹo chữa dị ứng tôm tại nhà để làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa lây lan như chườm đá giảm ngứa, tắm lá mát, uống nước chanh mật ong,…
Bị dị ứng tôm nên làm gì đối với những trường hợp nặng hơn sẽ cần đến sự can thiệp của y khoa. Thông thường, bác sĩ sẽ dùng một số loại thuốc tây để kiểm soát các triệu chứng của dị ứng như:
- Nhóm thuốc kháng Histamin
Các loại thuốc kháng Histamin thường được bào chế dưới dạng viên uống, thuốc nhỏ mắt, thuốc bôi tại chỗ, dung dịch uống.
Dị ứng tôm uống thuốc gì? Cách chữa dị ứng tôm cua này có tác dụng kiểm soát tình trạng ngứa ngáy, nổi mẩn ngứa, phát ban, ngăn chặn dị ứng lan rộng sang các khu vực da khác.
Khi bị sốc phản vệ do dị ứng tôm, bác sĩ sẽ dùng thuốc tiêm Epinephrine kết hợp với các phương pháp xử lý y khoa để kiểm soát tình trạng dị ứng.
Cách chữa khi bị dị ứng tôm này có tác dụng nhanh trong việc cải thiện tim mạch, giữ huyết áp ổn định, giảm sưng môi, miệng, giúp bệnh nhân dễ thở hơn.
V – Cách xử lý khi bị dị ứng tôm ở trẻ em và người lớn
Trẻ em và người lớn bị dị ứng tôm cua gây mẩn ngứa nhẹ, ngoài chườm đá, tắm lá mát còn có thể sử dụng kem bôi da Yoosun rau má để xoa dịu những triệu chứng trên da.
Với thành phần gồm dịch chiết rau má, vitamin E, hoạt chất D-panthenol, Chlorhexidin,… kem Yoosun rau má giúp dưỡng ẩm da hiệu quả, bảo vệ da khỏi các tác động của vi khuẩn, ngăn ngừa mụn, giảm ngứa, cải thiện tình trạng khô rát, bong tróc da.
Chất kem mát lành, thẩm thấu rất nhanh sẽ mang lại cảm giác dịu nhẹ, dễ chịu trên da ngay sau khi thoa kem.
Sản phẩm này được đánh giá cao về độ an toàn lành tính, dùng được cho mọi làn da và đã được Sở Y Tế Hà Nội cấp phép.
(→ Xem thêm: Cách sử dụng yoosun rau má)
Những thông tin cơ bản về triệu chứng dị ứng tôm và cách chữa trong nội dung bài viết, hy vọng sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tình trạng này.
Nếu cần hỗ trợ thêm, có thể liên hệ tổng đài chăm sóc sức khỏe miễn cước 18001125 để được tư vấn chi tiết bởi dược sỹ.