Tiếng ViệtSửa đổiThành ngữSửa đổithuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng Show
 Giải thích câu tục ngữ: “Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng” Mỗi ngày chúng ta được nghe rất nhiều lời đánh giá, nhận xét, bày tỏ về chính bản thân mình. Có khen, có chê, có khi chúng ta cảm thấy vui thích nhưng cũng nhiều khi thấy khó chịu trước những lời nói đó. Vậy để nhắc nhở chúng ta là thế hệ mai sau, người xưa có câu: Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng. “Thuốc đắng” là gì?Thuốc là vật liệu cần cho đời sống nhất là lúc ta đau, ốm, bệnh tật và đa số chúng đều có vị đắng. Sự thật là gì?Sự thật là những gì chân thật ở đời. Sự thật mất lòng, cũng giống như thuốc, hằng ngày ta phải đối diện trước nhiều hoàn cảnh, trong đó có rất nhiều trường hợp ta phải nói không đúng sự thật để tránh phải làm mất địa vị của mình trong lòng người khác, những câu nói thật vạch trần những điểm yếu kém của người khác và nhất là khi nói bởi những người thẳng thắn, bộc trực thì sẽ dễ dàng bị người đối diện ghét. “Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng” có nghĩa là khi ta nói sự thật về mặt xấu của người khác thường rất khó nghe và khiến cho ta có ấn tượng không tốt đối với họ. Đồng thời có thể làm cho ta bị ghét, nhưng nếu ta nói sự thật cho họ nghe thì có thể họ sẽ biết được con người và bản chất của mình, không ai là hoàn hảo và không có khuyết điểm, muốn bản thân tốt lên, hoàn thiện hơn thì cần phải biết lắng nghe, biết nhận định phải trái đúng sai, nhất là từ những lời chê trách của người khác. Tại sao nói “Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng”?Không phải ai cũng mạnh mẽ nhận lấy khuyết điểm và sai làm của bản thân. Mỗi khi ta sai lầm, được người khác khuyên bảo nhắc nhở thì đó là một điều đáng quý. Bởi người khác sẽ nhận thấy rõ ràng hơn những sai lầm, khuyết điểm của chúng ta hơn là bản thân mình. Tuy lời nhắc nhỏ sẽ làm ta tổn thương nhưng hết sức cần thiết để ta nhận ra, để ta cảnh tỉnh mà sửa chữa bản thân, khắc phục lỗi lầm, làm điều hữu ích. Phê phán:Trong cuộc sống, vẫn còn có nhiều người sống không chân thật Họ vì tính nhút nhát, vì lợi ích của bản thân mà luôn giả dối người khác. Có người vì e ngại phiền phức mà không dám nói ra sự thật khiến cho người khác bị oan ức. Những người như thế thật đáng chê trách. Bài học nhận thức:Trong cuộc sống, ai cũng muốn lợi ích thuộc về mình. Thế nên, đôi khi ta cũng có những hành động sai trái, gây ra tổn thất hoặc làm tổn thương người khác. Nếu ta tự biết sửa đổi, thành thực nhận lỗi và khắc phục sai lầm sẽ làm hạn chế hậu quả và khiến cho mối quan hệ giữa ta và người khác trở nên tốt đẹp hơn. “Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng” quả là một bài học sâu sắc cho mỗi chúng ta. Khi sống ở đời cần phải biết vượt qua những khó trăn, trở ngại, biết cách cư xử đúng mực và quan trọng là phân biệt được phải trái, đúng sai. Quan trọng là phải biết lắng nghe người khác khi họ nói điều gì đó để biết tâm tư của họ mà nói những cái đúng và sai sao cho hợp lý với hoàn cảnh.
Mỗi người sống trong một xã hội thường có rất nhiều mối quan hệ xung quanh như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp,…Và việc giao tiếp là nhu cầu tối thiểu để có thể duy trì những mối quan hệ đó. Giao tiếp nhiều đồng nghĩa với việc chúng ta sẽ phải nghe rất nhiều lời đánh giá, nhận xét của mọi người về bản thân mình. Sẽ có lúc được khen, lúc bị chê, có khi chúng ta cảm thấy vui nhưng cũng có khi cảm thấy khó chịu trước những lời nói đó. Cha ông ta đã thông qua thực tế đó mà đúc rút nên câu tục ngữ: “Thuốc đắng Thuốc đắng dã tật sự thật mất lòng”.
Câu “Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng” được hiểu như thế nào?Đầu tiên ta phải đi tìm hiểu theo nghĩa đen thì thuốc chính là là sản phẩm do con người tạo ra. Đa số các loại thuốc đều có vị đắng và khó uống nhưng nó lại giúp con người khỏi được những căn bệnh hoặc có thể giúp con người bồi bổ cơ thể trở nên khỏe mạnh và dẻo dai hơn. Chỉ khi cơ thể của chúng ta bị yếu hay bị thương thì lúc đó mới cần uống thuốc. Cũng chính vì lí do đó mà thuốc chưa bao giờ có vị ngọt và cũng chẳng có ai thích uống thuốc bao giờ cả. Trên thực tế, những loại thuốc vừa đắng vừa khó uống thì tác dụng của nó mang lại rất lớn. Có người uống thuốc là điều đơn giản giống như ăn hoặc uống thứ gì đó nhưng cũng có người thì thuốc trở thành nỗi ám ảnh, khó tiếp nhận được vị đắng của thuốc và rất khó để nuốt trôi. Hiểu được tầm quan trọng của thuốc cùng với tâm lý sợ hãi của nhiều người đối với thuốc nên ông cha ta đã dùng câu tục ngữ “Thuốc đắng dã tật” như một lời động viên cho những người đang mắc bệnh tật có thể dũng cảm mà dùng thuốc để chữa khỏi bệnh.
“Sự thật” chính là những điều có thật trong thực tế cuộc sống. Hàng ngày chúng ta phải đối diện trước nhiều hoàn cảnh, trong đó có rất nhiều trường hợp ta phải nói không đúng sự thật để tránh phải mất địa vị của mình trong lòng người khác, những câu nói thật vạch trần những điểm yếu kém của người khác, và nhất là khí nói bởi những người thẳng thắn, bộc trực thì sẽ dễ dàng bị người đối diện khó chịu và không vui. Lời nói thật có lợi cho người nghe và có hại cho người nói. Sự thật đôi khi lại là những điều mà khó có thể đón nhận, thậm chí nhiều người còn muốn che giấu nó đi. Việc lấy “thuốc” để so sánh với thực tế là “sự thật”, để thấy được sự giống nhau rằng việc uống thuốc đắng không phải ai cũng dám uống, nhưng phải chịu đựng vị đắng đó để hết bệnh và việc nói ra sự thật là tốt nhưng nó cũng khiến người nghe phật lòng, tuy nhiên sự thật đó lại chính là điều mà con người cần phải chấp nhận để thay đổi tốt hơn. Nói nghe thì dễ nhưng để chấp nhận được “sự thật mất lòng” đó rất khó khăn vì con người ai ai cũng có lòng tự trọng của riêng mình. Tâm lý chung của chúng ta luôn thích được người khác khen tài năng của mình chứ chẳng một ai muốn bị chê bai cả. Vậy Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng cho thấy điều gì trong cuộc sống?“Thuốc đắng dã tật sự thật mất lòng” phản ánh cách hành xử của con người ở hai vị trí là người nói và người nghe. Người nói vẫn luôn muốn nói ra sự thật dù sẽ bị mất lòng. Tương tự như vậy, khi ở vị trí người nghe nếu muốn bản thân được hoàn thiện phải cố gắng tiếp thu những lời chê bai, góp ý. Chỉ có những người luôn theo dõi và quan tâm đến chúng ta thực sự thì mới thấy được khuyết điểm, thiếu sót của ta mà đưa ra những lời khó nghe ấy. Vì trong cuộc sống xã hội ngày nay, con người dường như chỉ chạy theo lợi ích trước mắt, ít quan tâm và để ý đến nhau hơn để có những lời nói thật, muốn tìm được một người bạn tri kỷ, luôn nói những lời chân thật cho mình nghe quả là khó khăn. Lời nói thật tuy có cái hại cho người nói trước mặt, thậm chí có thể làm mối quan hệ bị đổ vỡ, song khi người nghe đã tiếp nhận và hiểu ra được thì lúc đó có thể giá trị của người nói ra sự thất ấy được tôn lên rất nhiều. Các nhà bào chế thuốc đã tìm ra cách làm cho thuốc có vị ngon, ngọt hơn mà vẫn giữ nguyên tác dụng của thuốc để cho người bệnh không còn sợ đắng nữa. Đối với lời nói cũng thế, để cho lời nói của mình đem lại kết quả mong muôn nhưng vẫn tránh được sự mích lòng, làm mất lòng người nghe thì ta phải dùng những lời lẽ dễ nghe và dễ hiểu, thẳng thắn quá cũng không phải là một cách hay. Khen người khác đã khó, mở lời để chê cho khéo còn khó hơn gấp bội vì lời nói đã nói ra thì không rút lại được, nếu lỡ nói ra sự thật khó nghe quá không những làm người nghe khó chịu, không thể tiếp nhận được mà còn có hại không ít thì nhiều cho người nói. Vị trí của người nghe cũng nên học cách chấp nhận, không phải ai cũng mạnh mẽ nhận lấy khuyết điểm và sai lầm của bản thân. Thật đáng trân quý mỗi khi ta mắc sai lầm lại được người khác khuyên bảo và nhắc nhở. Bởi người ngoài sẽ nhận thấy được rõ ràng hơn những sai lầm, khuyết điểm của chúng ta hơn là bản thân mình. Tuy lời nhắc nhở hay chê bai ấy sẽ làm ta cảm thấy tổn thương lúc ấy nhưng nó thực sự cần thiết để ta nhận ra, đó như một lời cảnh tỉnh bản thân để sửa chữa khắc phục lỗi lầm đang mắc phải. Nếu ta biết chấp nhận và lắng nghe, biết nhận định phải trái đúng sai, nhất là từ những lời chê trách của người khác nếu muốn bản thân tốt lên và hoàn thiện hơn, không ai là hoàn hảo và không có khuyết điểm nên cứ vui vẻ mà đón nhận. Câu tục ngữ “Thuốc đắng dã tật sự thật mất lòng” quả là một bài học sâu sắc về cách hành xử trong cuộc sống mà thế hệ trước muốn gửi gắm đến thế hệ mai sau. Thuốc tuy đắng nhưng chữa được bệnh, lời nói thật tuy trước mắt có gây phật lòng người nghe, nhưng lại luôn có giá trị và cần thiết. Mỗi người chúng ta nên biết cư xử đúng mực và biết chấp nhận sự thật để có thể đem đến những điều tốt đẹp cho bản thân và mọi người xung quanh. |
