Thành phần biệt lập trong câu không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa của câu nhưng có tác dụng giúp người đọc, người nghe hiểu được câu chuyện. Có 4 loại thành phần biệt lập là: thành phần tình thái, thành phần cảm thán, thành phần gọi đáp và thành phần phụ chú. Mục lục Thành phần tình tháiThành phần tình thái là một thành phần biệt lập được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu. Vị trí của thành phần tình thái có thể đứng ở đầu, giữa hoặc cuối câu. Thành phần tình thái dùng để đánh giá sự vật, sự việc của người nói (viết) về nội dung được nói đến trong câu. Dấu hiệu nhận biết thành phần tình thái là những từ chỉ mức độ như: chắc chắn, chắc hẳn, có lẽ, ắt hẳn… Các từ này thể hiện sự tin cậy thấp của người nói (viết) đối với sự việc. Ví dụ 1: Có lẽ tôi đã sai khi yêu anh ấy. Thành phần tình thái trong câu là Có lẽ Ví dụ 2: Chắc chắn hắn ta là hung thủ. Thành phần tình thái trong câu là Chắc chắn  Thành phần cảm thánThành phần cảm thán là một thành phần biệt lập được dùng để bộc lộ cảm xúc, tâm lý của người nói như vui, buồn, mừng, giận… Thành phần cảm thán thường đứng đầu câu. Dấu hiệu nhận biết thành phần cảm thán là các từ ngữ cảm thán như: Chao ôi, Trời ơi, Ôi… Ví dụ 1: Ôi, hôm nay thời tiết đẹp quá! Thành phần cảm thán trong câu là Ôi Ví dụ 2: Trời ơi, Thật không thể tin nổi! Thành phần cảm thán trong câu là Trời ơi Thành phần gọi đápThành phần gọi đáp là một thành phần biệt lập được dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp qua đó cũng thể hiện được thái độ của người nói (viết) với người nghe (người đọc). Thành phần gọi đáp không tham gia vào diễn đạt nghĩa của sự việc, chỉ có tác dụng phân chia vai vớ. Dấu hiệu nhận biết thành phần gọi đáp là các từ ngữ gọi đáp như: này, dạ, thưa, ơi, thưa ông, thưa bà… Ví dụ 1: Thưa mẹ, con đi học về ạ! Thành phần cảm thán trong câu là Thưa mẹ Ví dụ 2: Mày ơi, đi căn cơm với tao đi! Thành phần cảm thán trong câu là Mày ơi Thành phần phụ chúThành phần phụ chú là một thành phần biệt lập được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu. Thành phần phụ chú thường được đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn, giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy, sau dấu hai chấm. Ví dụ: Trích đoạn trong bài thơ Quê Hương của Giang Nam: Cô bé nhà bên (có ai ngờ) Cũng vào du kích Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi) Thành phần cảm thán trong câu là (có ai ngờ) và (thương thương quá đi thôi) Thành phần biệt lập là gì? Ví dụ và bài tập về các thành phần biệt lập? Sơ đồ các thành phần biệt lập?… Đây là những vấn đề được rất nhiều các em học sinh quan tâm trong quá trình soạn ngữ văn 9 trung học cơ sở. Cùng tìm hiểu bài viết dưới đây của DINHNGHIA.COM.VN, bạn sẽ biết đến khái niệm, các ví dụ cũng như vận dụng thành thạo các thành phần biệt lập trong cuộc sống.
Khái niệm thành phần biệt lập là gì?Thành phần biệt lập là gì? Thành phần biệt lập là thành phần nằm trong cấu trúc câu nhưng lại không tham gia vào việc diễn đạt ý nghĩa của câu. Nó nằm hoàn toàn tách biệt để chỉ ý riêng nhưng cũng không phải là thừa. Trong ngôn ngữ tiếng việt, chúng ta thường dễ thấy mọi người sử dụng câu có thành phần biệt lập. Đó như thành phần khiến cho câu trở nên đặc biệt, nổi bật hơn, đồng thời diễn đạt ý của người nói rõ ràng và gây chú ý với người nghe. Bạn cần nhận biết rõ và hiểu về chúng để sử dụng trong từng trường hợp cụ thể. Dấu hiệu nhận biết thành phần biệt lậpThông thường thành phần biệt lập rất dễ nhận biết trong câu, chỉ cần bạn nắm được đặc điểm của chúng. Vị trí của chúng xuất hiện nằm ở nhiều vị trí khác nhau, chủ yếu là phần đầu câu. Có bao nhiêu thành phần biệt lập?Thành phần gọi – đápThành phần biệt lập là gì, thành phần gọi đáp là thế nào? Nhận biết trong câu nhờ các mối quan hệ giao tiếp, dùng để gọi đáp, có tác dụng duy trì và thiết lập mối quan hệ nằm trong câu liên quan tới nhau. Thành phần này không tham gia vào diễn đạt ý nghĩa câu nhưng lại giúp người nghe nói hiểu rõ nhau hơn. Ví dụ: Hương ơi, cậu lấy giùm tớ chiếc cặp với nhé! “Ơi” ở đây chính là thành phần biệt lập gọi đáp, là từ được thêm vào sau danh từ để thể hiện việc người nói gọi người nghe trả lời. Nếu tách riêng thành phần này không có nghĩa nhưng lắp vào câu thì lại làm tăng giá trị và giúp người nghe hiểu rõ ý hơn. Hãy gọi cho tôi khi có nhu cầu mua hàng nhé! “Hãy” ở đây là hành động kêu gọi, không có ý nghĩa khi đặt riêng nhưng đưa vào trong câu lại tạo lên ý nghĩa khác biệt. Tạo nên cảm xúc đặc biệt cho người nghe. Thành phần phụ chúThành phần biệt lập là gì, thành phần phụ chú là như nào? Bổ sung các chi tiết cho phần nội dung chính của câu được nổi bật, diễn ra cho mọi người dễ hiểu. Trong câu có các thành phần thêm vào để giải thích ý nghĩa của câu, bổ sung đầy đủ thông tin để làm rõ sự việc. Vì thế nó được gọi là thành phần phụ chú trong câu. Nó có thể là một từ, một câu và thông thường đứng sau dấu hai chấm, gạch ngang, dấu phẩy, dấu ngoặc tròn, đứng giữa hai dấu phẩy. Ví dụ: Minh – Lớp trưởng lớp 9B, đạt giải nhất môn Sinh kỳ thi cấp tỉnh đợt vừa rồi “Lớp trưởng lớp 9B” được tính là thành phần phụ chú trong câu, đứng sau dấu gạch ngang (-). Có tác dụng bổ sung thông tin cho câu để mọi người hiểu rõ hơn về người được nói đến và chức vụ của họ. Thành phần tình tháiThành phần tình thái là gì? Là thành phần được sử dụng trong câu để nhận biết việc người nói thể hiện sự việc trong câu đó như thế nào. Nhấn mạnh lên thành phần được nhắc tới trong câu. Mức độ tin cậy của sự vật, hiện tượng được thể hiện qua sự tăng dần qua việc sử dụng các từ. Ví dụ như hình như, có vẻ như, có lẽ, chắc là, chắc chắn,… Ví dụ: Dường như dạo này cậu tăng cân thì phải, trông xinh xắn hẳn lên đấy. “Dường như” chính là thành phần tình thái trong câu thể hiện lên ý của người nói chưa chắc sự việc nhưng tỏ ý quan tâm. Kết hợp với các từ ngữ khác cùng biểu đạt nội dung trong câu rõ ràng hơn. Có lẽ bạn quên mất rằng hôm nay tớ đã chờ cậu cả 2 tiếng đồng hồ để về cùng. “Có lẽ” chính là thành phần tình thái trong câu, thể hiện độ tin cậy cao của người nói biểu đạt trong câu. Thể hiện cảm xúc của người nói đang chờ đợi và có ý để đối phương hiểu tâm trạng của mình. Nhưng nó ở mức độ nhẹ không gay gắt nên không khiến người nghe khó chịu. Bỏ từ có lẽ đi thì nội dung của câu không thay đổi. Thành phần cảm thánThành phần cảm thán là gì? Nhận biết qua biết người nói bộc lộ tâm lý, tính cách trong câu. Thành lập biệt lập trong câu nhấn mạnh đối tượng, sự việc chính được đề cập tới. Tâm lý của người nói ở đây là vui, buồn, hạnh phúc, tức giận, chán nản, sốc,… Ví dụ: Chao ôi! Con cún con này bạn mới mang về à, trông xinh quá đi thôi. “Chao ôi” chính là thành phần cảm thán thể hiện cảm xúc một cách tự nhiên, khiến người nghe cảm thấy dễ chịu. Người nói có thể thay đổi từ biểu đạt cảm xúc của mình, chúng có tác dụng làm gia tăng cảm giác chứ không có ý nghĩa bổ trợ cho thành phần chính. Bạn có thể thấy, chúng đứng tách biệt ở phần đầu câu. Như vậy qua bài viết trên đây, bạn đã nắm vững kiến thức ngữ pháp để giải đáp thành phần biệt lập là gì. Hy vọng bạn sẽ sử dụng thành phần này hợp lý và mang lại tác dụng để biểu đạt ý nghĩa trong câu. |
