Đọc khoảng: 4 phút
Lôi Công, hay còn gọi là Lôi Thần, Lôi sư… là nhân vật trong chuyện thần thoại xưa. Ông là một vị thần cai quản việc nổ sấm xuống nhân gian. Lôi Công có thân hình vạm vỡ trông giống như một đại lực sĩ, ngực và lưng để trần, ở trên lưng của ông còn có một đôi cánh dài, tay chân thì có móng vuốt như đại bàng, bên người treo rất nhiều trống, hễ đánh trống là có tiếng sấm nổ vang trời.
Thê tử của Lôi Công là Điện Mẫu, bà là một vị tiên nữ trông coi việc đánh sét, tên còn gọi là Kim Quang Thánh Mẫu, Thiểm Điện nương nương. Bà có hình tượng đoan trang thanh nhã, nên người đời vì thế mà gọi là Điện Mẫu Tú Thiên Quân. Điện Mẫu ngoài việc đánh sét, thì nghe nói trong khi bà và Lôi Công cãi nhau, bầu trời cũng sẽ xuất hiện sấm sét vang dội.
Trước kia công việc của Lôi Công và Điện Mẫu là tạo ra sấm sét, nhưng từ thời tiên Tần lưỡng Hán, nhiệm vụ của họ đã từng bước có sự thay đổi. Dân chúng đã giao cho họ một công việc đặc biệt có ý nghĩa, đó là trừng trị cái ác, tuyên dương điều thiện. Sấm sét lúc này có ý nghĩa thay trời hành đạo, trừng trị những kẻ ác, Đạo giáo cũng bởi vậy mà có cùng nhận thức với người xưa, coi Lôi Công Điện Mẫu là Thần linh.
Sấm sét còn có ý nghĩa thay trời hành đạo, trừng trị những kẻ ác.
Nguồn gốc câu “Trời đánh tránh bữa ăn”
Câu nói “Lôi công không đánh người đang ăn cơm” có liên quan đến câu chuyện cổ xảy ra trong một gia đình có 3 người gồm bố mẹ và con gái. Một ngày nọ, hai vợ chồng nhà này ra đồng làm ruộng. Cô con gái ở nhà nấu cơm. Bởi vì cô bé nghĩ cha mẹ làm lụng vất vả, vì thế chỉ gạn nước cơm uống, còn cơm trắng nhường hết cho cha mẹ ăn. Tuy nhiên, không ngờ rằng, cô mới vừa uống xong, bầu trời xuất hiện một tia chớp, lôi cô bé ra quỳ ở ngoài sân.
Khi cha mẹ trở về thấy con gái quỳ trên đất, chưa kịp hiểu chuyện gì thì đột nhiên từ trên trời bay xuống một tờ giấy, trên đó ghi rằng cô bé không có lương tâm, đã uống hết nước cơm. Bởi vậy trời truyền thư xuống, nói rằng đợi đến buổi trưa sẽ xử phạt. Cô con gái bèn kể lại sự việc cho cha mẹ nghe, cha mẹ cô biết con mình hiếu thảo, nhưng bởi vì thiên mệnh không thể làm trái nên chỉ có thể lẳng lặng chờ đợi.
Đọc thêm : Cựu thủ tướng Nhật 90 tuổi vẫn ngày ngày đạp xe đi chợ giúp vợ suốt 17 năm
Vậy là ba người họ cùng nhau ăn cơm, người cha thương con gái nên đã nhường cơm cho con ăn. Trời bỗng dần dần tối sầm lại, người cha nghĩ chắc thời khắc đã tới, nhưng họ vẫn đang ăn cơm. Bỗng một trận gió thổi bay tới một tờ giấy, trên đó nói rằng bởi vì thời gian ăn cơm trùng với thời gian xử phạt, nay đã qua giờ xử phạt. Lôi Công không đánh người đang ăn cơm, cho nên sẽ không trừng phạt cô con gái nữa, cho cô được sống.
Xem thêm: Nguồn gốc câu thành ngữ "Ngao sò tranh đấu, ngư ông đắc lợi"
Từ đó tồn tại câu nói “Lôi Công không đánh người đang ăn cơm”. Dân gian quan niệm Lôi Công thay trời hành đạo, nên cũng nói thành “Trời không đánh người đang ăn cơm”, sau đó rút gọn thành “Trời đánh tránh bữa ăn”.
Thực tế, ông trời vốn rất công bằng, thiện niệm hay ác niệm xuất từ tâm con người đều có thể nhìn thấy hết. Vậy thì tình cảm của gia đình 3 người họ làm sao có thể lọt khỏi mắt ông? Mặt khác, cha mẹ trong câu chuyện, khi nhận được văn tự từ trời, không lập tức quát mắng con cái, mà phải hỏi lại con cặn kẽ đầu đuôi, hiểu rằng con gái bị oan, cũng càng thương con hơn.
Thế nên, người hiểu lý lẽ thì trời không thể không hành theo Đạo, cô con gái hiếu thảo đã không phải chết oan dưới tia sét của Lôi Công, việc “không đánh người đang ăn cơm” âu cũng chỉ là cái cớ. Nên cũng nói, ông trời mượn câu chuyện này để truyền thụ cho con người thông điệp nhân văn rằng Thần Phật uy nghiêm nhưng cũng rất từ bi, thiện có thiện báo, ác có ác báo, không sai một ly, quả báo trước sau sớm muộn đều đã được sắp đặt rất tường tận. Làm người trong đời cứ dùng thiện tâm mà đối đãi với nhau thì trời sẽ không phụ bạc.
Đồng thời, câu nói này cũng là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng đối với các bậc cha mẹ khi giáo dục trẻ nhỏ. Trong thực tế cuộc sống, các bậc cha mẹ thường vào các bữa cơm lại la mắng, phê bình trẻ nhỏ. Cách giáo dục này đã phá hỏng đi không khí ấm cúng và vui vẻ của bữa cơm gia đình, đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ nhỏ. Vậy nên người ta thường dùng câu “trời đánh tránh bữa ăn”, ngụ ý để nhắc nhở người lớn rằng, trong bữa ăn không nên trách mắng trẻ nhỏ. Cần phải có lý trí và thiện tâm, như vậy mới hy vọng giáo dục con trẻ được tốt!
Xem thêm: Ăn Trông Nồi, Ngồi Trông Hướng nghĩa là gì?
Lôi Công, hay còn gọi là Lôi Thần, Lôi sư, là một nhân vật trong truyện thần thoại. Ông là một vị Thần sấm, chuyên cai quản việc cho nổ sấm xuống trần gian.
Ngoại hình của Lôi Công được miêu tả, đó là thân hình vạm vỡ, giống như một lực sĩ; ngực và lưng để trần, ở trên lưng của ông còn có một đôi cánh dài; tay chân thì có móng vuốt như đại bàng. Ông thường đeo bên người rất nhiều trống, hễ đánh trống thì cả bầu trời sẽ dậy vang tiếng sấm.
Thê tử của Lôi Công là Điện Mẫu. Bà còn có tên gọi khác là Kim Quang Thánh Mẫu, Thiểm Điện nương nương. Bà là một vị tiên nữ chuyên trông coi việc đánh sét. Điện Mẫu với hình tượng đoan trang thanh nhã; nên người đời gọi là Điện Mẫu Tú Thiên Quân. Điện Mẫu ngoài việc đánh sét, thì còn tương truyền rằng trong khi bà và Lôi Công cãi nhau, bầu trời cũng sẽ xuất hiện tiếng sấm sét vang dội.
Công việc của Lôi Công và Điện Mẫu trước đây là tạo ra sấm sét. Nhưng từ thời tiên Tần lưỡng Hán, đã có sự thay đổi trong nhiệm vụ của họ. Hai vợ chồng được giao cho việc đó là trừng trị cái ác, tuyên dương điều thiện. "Sấm sét" lúc này có ý nghĩa đó là thay trời hành đạo, trừng trị kẻ ác.
Do vậy, trong Đạo giáo cũng coi Lôi Công và Điện Mẫu là Thần linh. Nhiều miếu thờ và đạo quán có tượng Lôi Công và Điện Mẫu. Người của Đạo gia khi cầu mưa cũng thỉnh nhờ đến sự trợ giúp của 2 vị này.
Câu chuyện cổ xưa về khởi nguồn của câu nói
Câu nói "Trời đánh tránh bữa ăn", là biến thể từ câu "Lôi công không đánh người đang ăn cơm".
Nguồn gốc của câu nói này xuất phát từ câu chuyện như sau. Một gia đình nọ có 3 người gồm bố mẹ và con gái. Một ngày, như thường lệ, hai vợ chồng ra đồng làm ruộng. Cô con gái ở nhà nấu cơm. Thương cha mẹ làm lụng vất vả, nên khi vo gạo nấu cơm, cô bé chỉ gạn nước cơm để uống, còn cơm trắng nhường cho cha mẹ đi làm về ăn.
Thế nhưng, cô bé mới vừa uống xong, bầu trời liền xuất hiện một tia chớp, lôi cô bé ra quỳ ở ngoài sân.
Trở về nhà, cha mẹ cô bé thấy con gái quỳ trên đất, không hiểu chuyện gì đã xảy ra. Lúc này, trên trời bay xuống một tờ giấy, nội dung ghi rằng, cô bé không có lương tâm, đã uống hết nước cơm. Bởi vậy trời truyền thư xuống, rằng đợi đến buổi trưa sẽ xử phạt.
Cô bé kể lại sự việc cho cha mẹ nghe. Cha mẹ biết con mình hiếu thảo, nhưng bởi vì thiên mệnh không thể làm trái nên chỉ có thể kiên nhẫn chờ đợi.
Đến bữa trưa, ba người họ cùng nhau ăn cơm. Người cha thương con gái nên đã nhường cơm cho con ăn. Đến trưa, trời bỗng dần dần tối sầm lại. Người cha nghĩ chắc thời khắc đã tới, nhưng họ vẫn còn đang ăn cơm. Bỗng nhiên một trận gió thổi bay tới một tờ giấy, trong đó viết rằng: "Bởi vì thời gian ăn cơm trùng với thời gian xử phạt, nên đã qua giờ xử phạt; Lôi Công không đánh người đang ăn cơm, nên sẽ không trừng phạt cô con gái nữa, cho cô được sống".
Kể từ đó, mọi người truyền tai nhau câu nói: "Lôi Công không đánh người đang ăn cơm". Dân gian tin rằng Lôi Công thay trời hành đạo, nên cũng nói thành câu "Trời không đánh người đang ăn cơm". Về sau người ta rút gọn thành câu: "Trời đánh tránh bữa ăn".
Bài học đáng suy ngẫm từ câu chuyện
Đạo trời xưa nay vốn rất công bằng. Một niệm của con người xuất ra thì là thiện niệm hay ác niệm, ông trời đều có thể nhìn thấy rõ hết. Vì thế, tình cảm của gia đình 3 người nhà họ làm sao mà ông không biết cho được.
Hơn nữa, cha mẹ trong câu chuyện trên khi nhận được văn tự rơi xuống; không lập tức quát mắng con cái mà chỉ hỏi lại con cặn kẽ đầu đuôi. Sau khi hiểu rằng con gái bị oan thì họ lại càng thương con hơn.
Với người có hiểu biết lý lẽ và thiện tâm thì theo đạo trời sẽ không phải bị xử phạt. Cô con gái hiếu thảo đã không phải chết oan dưới tia sét của Lôi Công. Thật ra, đây là câu chuyện bắt nguồn của câu nói "Trời không đánh người đang ăn cơm". Nhưng về hàm ý thì nó vẫn là cái cớ để người ta hiểu ở bề mặt là vậy.
Thông qua câu chuyện này để truyền tải cho con người một thông điệp nhân văn rằng: "Thần Phật uy nghiêm nhưng cũng rất từ bi". Thiện có thiện báo, ác có ác báo, con người không thoát được khỏi luật Nhân quả. Quả báo dù xảy ra trước sau thì đều đã được sắp đặt rất kỹ lưỡng. Làm người cứ dùng thiện tâm mà đối đãi với nhau, thì trời sẽ không phụ bạc người tốt bao giờ.
Hàm ý của câu nói "Trời đánh tránh bữa ăn"
Câu nói "Trời đánh tránh bữa ăn" vừa thể hiện sự từ bi của Thần, vừa là một lời nhắc nhở đối với các bậc cha mẹ khi giáo dục trẻ nhỏ.
Văn hóa của người Việt, các thành viên trong gia đình thường cùng ăn cơm với nhau. Bữa ăn cũng là khoảng thời gian để ngồi bên nhau, thể hiện tình cảm, gắn kết tình thân.
Tuy nhiên, trong gia đình hiện đại, nhiều cha mẹ thường cứ vào các bữa cơm lại la mắng và phê bình con cái. Cách giáo dục này đã phá hỏng đi văn hóa bữa cơm gia đình Việt. Điều này còn làm mất đi không khí ấm cúng và vui vẻ của bữa ăn, đồng thời còn ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ.
Vì vậy, ngày nay người ta thường dùng câu "Trời đánh tránh bữa ăn", với hàm ý chính là để nhắc nhở người lớn rằng "không nên la mắng và đánh trẻ trong bữa ăn". Việc giáo dục con cái cần có lý trí và thiện tâm thì mới đạt hiệu quả.
Xem thêm: Học cách cổ nhân dạy con: Phép tắc khiêm nhường, tu thân tích đức mới tạo ra đại nghiệp