Conversion disorder, Rối loạn chuyển dạng, Rối loạn dạng cơ thể, Rối loạn cơ thể hóa Show Rối loạn chuyển đổi xảy ra khi bệnh nhân đột ngột có các triệu chứng như mù, điếc, liệt, khó nói, co giật mà không có nguyên nhân bệnh lý rõ ràng. Các triệu chứng phát sinh một cách vô thức, thường để đáp ứng với căng thẳng tâm lý. Bệnh nhân có thể mô tả các triệu chứng với thái độ rất thờ ơ. Rối loạn này xảy ra phổ biến hơn ở phụ nữ, ở khoảng tuổi giữa thiếu niên và trung niên. Tỉ lệ những người có rối loạn chuyển đổi đồng thời có rối loạn tâm thần là khá cao. Triệu chứng của bệnhMù, điếc, liệt, mất thăng bằng, khó nói hoặc động kinh.Chuẩn đoánHỏi bệnh sử và khám thực thể.
Điều trịGiải tỏa căng thẳng, tâm lý trị liệu, thuốc chống lo âu có thể được sử dụng nếu tình trạng lo lắng trở nên nghiêm trọng.
Bệnh lý được ghi nhận bởi than phiền của người bệnh về những bất thường tại nhiều vùng cơ thể liên quan đến nhiều hệ thống cơ quan nhưng khi khám bệnh và làm nhiều loại xét nghiệm thì thầy thuốc không tìm ra nguyên nhân, ngay cả khi điều trị triệu chứng lâu dài cũng không khỏi bệnh. Ngày nay, đa số những trường hợp này đều được chẩn đoán là “Rối loạn bản thể” (Somatization Disorder) do nguyên nhân tâm lý. Rối loạn bản thể là một bệnh lý mãn tính trong đó bệnh nhân than phiền nhiều về cơ thể. Những rối loạn này có thể kéo dài nhiều năm và dẫn đến suy yếu thực sự. Những triệu chứng cơ thể được gây ra bởi những vấn đề tâm lý và không phải rối loạn nào cũng có thể xác định được. 1. Nguyên nhân gây bệnh - Bệnh lý này được ghi nhận bởi than phiền bất thường nhiều vùng cơ thể mà chúng xuất hiện trong nhiều năm liên quan đến nhiều hệ thống cơ quan. Hầu hết, những than phiền liên quan đến đau kéo dài và những vấn đề liên quan hệ thống tiêu hóa, thần kinh và sinh sản…. Những rối loạn thường bắt đầu trước 30 tuổi và thường gặp ở nữ nhiều hơn nam. Những nghiên cứu gần đây cho thấy những rối loạn này chiếm tỷ lệ cao ở những bệnh nhân có hội chứng đại tràng kích thích và đau mãn tính. Người bệnh thường than phiền với bác sĩ về những bất thường ở nhiều vùng cơ thể - Bác sĩ thường xem những vấn đề này như là “tất cả trong đầu anh“. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa não bộ, hệ thống tiêu hóa và hệ thống miễn dịch thì rối loạn bản thể đang được hiểu rõ hơn. Chúng không còn được xem như tình trạng “giả vờ“ mà bệnh nhân có thể loại bỏ nếu họ muốn. Những triệu chứng này trầm trọng và hoàn toàn đủ cản trở công việc và các mối quan hệ, dẫn tới người bệnh đến bác sĩ khám và thậm chí phải dùng thuốc. Một tiền sử bệnh kéo dài thường được ghi nhận. Tuy nhiên qua khảo sát, không có bằng chứng về cơ thể đặc biệt nào được ghi nhận để giải thích cho những triệu chứng này. Stress thường làm triệu chứng xấu đi. 2. Triệu chứng lâm sàng Một số những triệu chứng có thể gặp trong những rối loạn bản thể gồm - Buồn nôn, nôn, đau bụng, không tiêu, tiêu chảy, khó nuốt - Đau tay hoặc chân, đau lưng , đau khớp, đau trong lúc đi tiểu - Khó thở, hồi hộp, đau ngực - Chóng mặt, đau đầu, mất ngủ - Thay đổi thị lực - Liệt hoặc yếu chi - Lãnh cảm, đau trong khi giao hợp, bất lực, đau khi hành kinh - Kinh nguyệt không đều, cường kinh.... Điều quan trọng được ghi nhận là triệu chứng này cũng có thể xảy ra trong rối loạn tâm lý và do ảnh hưởng của thuốc. 3. Khám lâm sàng và xét nghiệm: bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và những test chẩn đoán được thực hiện để loại nguyên nhân do cơ thể. Những test này được thực hiện tùy thuộc vào triệu chứng để. Đồng thời bác sĩ còn tiến hành đánh giá tâm lý để có thể loại bỏ những rối loạn liên quan 4. Điều trị bệnh như thế nào? - Một khi những nguyên nhân khác được loại bỏ thì chẩn đoán rối loạn bản thể đáng tin cậy, mục tiêu điều trị nhằm giúp bệnh nhân nhận biết để kiểm soát những triệu chứng này, thường có một rối loạn khí sắc cần điều trị thích hợp như thuốc chống trầm cảm. Mặc dù những bệnh nhân này hiếm khi thừa nhận ở một mức độ nào đó bởi vấn đề thần kinh và thường sẽ từ chối điều trị tâm lý - Một sự động viên của người thân cùng với một dịch vụ chăm sóc đồng cảm là khía cạnh quan trọng nhất của điều trị. Những cuộc hẹn thường xuyên được định sẵn để đánh giá lại những triệu chứng và những đáp ứng của bệnh nhân. Kết quả test nên được giải thích. - Người thầy thuốc không nên nói rằng những triệu chứng này là tưởng tượng. Với những hiểu biết ngày này về những tác động qua lại giữa não và những phần khác của cơ thể, các nhà khoa học nhận thấy rằng những triệu chứng cơ thể thật sự có thể gây ra từ stress tâm lý. 5. Những biến chứng có thể xảy ra - Những biến chứng có thể xảy ra từ những xét nghiệm xâm lấn và từ những đánh giá trong khi tìm nguyên nhân bệnh - Một tình trạng lệ thuộc thuốc giảm đau và an thần ngày càng tăng - Một mối quan hệ kém trong những người chăm sóc sức khỏe dường như làm xấu đi tình trạng bệnh như đánh giá của nhiều người 6. Phòng ngừa Người nhà có thể lắng nghe hoặc có những giúp đỡ tâm lý khác có thể giúp người bệnh có khuynh hướng rối loạn bản thể thoát khỏi stress. Điều này được chứng minh có thể giúp giảm rõ rệt các triệu chứng bệnh. Ths Bs. HUỲNH THÚY HẰNG  - Rối loạn dạng cơ thể hay còn được gọi là rối loạn chuyển dạng (có tên tiếng Anh Somatization Disorder), là các rối loạn thể hiện bằng các triệu chứng thể chất của cơ thể con người, bắt nguồn từ yếu tố tâm lý, nhất là cảm xúc và tình cảm. Nói cách khác, rối loạn chuyển dạng là tình trạng sức khỏe của bạn bình thường nhưng cơ thể lại có những bất thường do các tác nhân như khủng hoảng tình cảm hoặc sang chấn tâm lý như hoảng sợ tột độ hoặc căng thẳng quá mức. Người bệnh thường có những yêu cầu được khám chữa bệnh dai dẳng mặc dù các kết luận y khoa đều âm tính và không phát hiện bất kỳ tổn thương thực tế nào. Đây là một nhóm bệnh lý có đặc tính chung là các rối loạn tâm thần, được thể hiện bằng các triệu chứng cơ thể. - Phụ nữ dễ mắc bệnh rối loạn dạng cơ thể cao gấp 5 lần nam giới. Bệnh thường khởi phát trước 30 tuổi. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là nam giới không mắc căn bệnh này mà thực tế nhiều người đàn ông vẫn thường hay than phiền rằng mình gặp các triệu chứng cơ thể ở nhiều hệ thống cơ quan chức năng như tiêu hóa, tim mạch, tiết niệu... Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn dạng cơ thể là gì?- Hiện nay, nguyên nhân gây ra bệnh vẫn chưa được làm rõ. Các chuyên gia đưa ra giả thiết rằng, Có thể đó là những chấn động tâm thần quá lớn, đủ ảnh hưởng đến phần não và dây thần kinh điều khiển chức năng của cơ thể. Hậu quả là phần cơ thể đó sẽ biểu hiện lâm sàng các triệu chứng như tê liệt hoặc mất chức năng tạm thời. Yếu tố nguy cơ mắc bệnh rối loạn dạng cơ thểMột số các yếu tố có thể làm tăng khả năng mắc bệnh rối loạn dạng cơ thể, đó là: - Căng thẳng quá mức. - Là nữ giới. - Mắc bệnh tâm thần như rối loạn cảm xúc, lo lắng, rối loạn phân ly hay một vài rối loạn nhân cách khác. - Mắc bệnh thần kinh gây ra các triệu chứng tương tự như động kinh. - Có thành viên gia đình mắc rối loạn chuyển dạng. - Có tiền sử bị xâm phạm về thể xác hay tình dục, bị bỏ rơi khi còn nhỏ. Triệu chứng dễ nhận thấy ở bệnh rối loạn dạng cơ thể là gì?Hầu hết các triệu chứng xảy ra đột ngột ngay sau sang chấn tâm lý và thường biến mất trong 2 tuần. Rối loạn dạng cơ thể chủ yếu làm gián đoạn hay thay đổi chuyển động cơ thể và chức năng của giác quan. Cụ thể triệu chứng thể chất của rối loạn dạng cơ thể bao gồm: - Bệnh nhân có thể có cảm giác đau ở các vị trí khác nhau như: đau đầu, đau bụng, đau ngực, đau lưng, đau khớp... - Có một số rối loạn chức năng chẳng hạn như rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn tình dục,... Các rối loạn này thường kéo dài ít nhất 2 năm mà không có lời giải thích thỏa đáng nào về mặt cơ thể. -Thích khám bệnh và thay đổi bác sĩ. - Liệt cơ hoặc nhược cơ ở một bên. - Tê cứng. - Dáng đi kỳ quặc hoặc không đi được. - Mất cảm giác bộ phận nào đó. - Mất tiếng. - Mù một hoặc hai mắt. - Điếc một hoặc hai tai. - Ù tai. - Run và động kinh giả: đây là tình trạng co giật nhưng không gây ra bởi rối loạn xung điện não mà do sang chấn tâm lý. Những triệu chứng có thể nặng hay nhẹ, nhanh khỏi hay kéo dài tùy vào thể trạng và mức độ chấn động tâm lý. Cách điều trị bệnh rối loạn dạng cơ thể- Điều trị rối loạn chuyển dạng rất khó khăn do cơ thể bạn có triệu chứng nhưng kết quả xét nghiệm lại bình thường. Bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc bác sĩ tâm lý có thể cùng tham gia điều trị bệnh. - Nếu bạn mắc bệnh về thần kinh như động kinh hoặc dị tật ở não, bác sĩ tâm thần sẽ chỉ định thuốc đặc trị và liệu trình phù hợp chữa bệnh tâm thần cho bạn. - Bác sĩ tâm lý sẽ thiết kế phương pháp điều trị cho bạn bao gồm liệu pháp nhận thức và hành vi. Phòng tránh bệnh rối loạn dạng cơ thể- Liệu pháp tâm lý là phương pháp được ưu tiên trong việc phòng chống rối loạn dạng cơ thể. Các liệu pháp tâm lý như nhận thức, thư giãn, âm nhạc, các kỹ thuật thân chủ trọng tâm... thích hợp để giúp người bệnh giải tỏa. |
