Khi nói đến những lợi ích sức khỏe của nấm, các nhà dinh dưỡng thường đề cập đến các loại nấm làm thức ăn thông dụng hàng ngày như nấm rơm, nấm mỡ, nấm sò, nấm đông cô,... hơn là các loại nấm dược liệu quý hiếm và ít thông dụng.
Nấm là một loại thực phẩm cung cấp nhiều vi chất dinh dưỡng và có hàm lượng calo thấp. Nấm giàu chất chống oxy hóa và chất xơ. Đặc biệt là một nguồn nhiều vitamin B, selen, kẽm và đồng - các chất quan trọng trong việc sản xuất năng lượng trong tế bào, cần thiết cho một hệ thống miễn dịch mạnh mẽ. Nấm cũng giúp hỗ trợ giảm nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa, hỗ trợ giảm cân và cải thiện sức khỏe nhận thức. Vậy nấm có tác dụng gì đối với sức khỏe con người?
Các loại nấm ăn được rất giàu dinh dưỡng, nâng cao sức khỏe.
1. Nấm tăng cường miễn dịch và cải thiện sức khỏe xương
Nấm có đặc tính chống oxy hóa đáng kể do các hợp chất hoạt tính sinh học của chúng, chẳng hạn như polyphenol, polysaccharid, vitamin, carotenoid và khoáng chất. Những chất này giúp tăng cường hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Khi tiếp xúc với tia UV trong ánh nắng mặt trời, nấm tạo ra nhiều vitamin D. Điều này khiến cho nấm trở thành nguồn thực phẩm từ thực vật cung cấp vitamin D tuyệt vời cho cơ thể. Vitamin D đóng vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch và sức khỏe của xương.
2. Nấm hỗ trợ thúc đẩy sức khỏe đường ruột
Thường xuyên tiêu thụ nấm có thể giúp cân bằng vi khuẩn phù hợp để giữ cho đường tiêu hóa của bạn khỏe mạnh và tăng cường hệ thống miễn dịch. Nấm có chứa prebiotics, là những chất dinh dưỡng cần thiết để các men vi sinh (probiotic) phát triển. Do đó, prebiotics từ nấm có thể hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có lợi này.
Probiotics là các vi sinh vật sống, hoặc vi khuẩn, có thể có lợi cho sức khỏe của cơ thể, vì chúng hỗ trợ tiêu hóa và sản xuất chất dinh dưỡng.
3. Nấm tốt cho huyết áp
Trong hầu hết các loại nấm ăn được phổ biến đều chứa khoáng chất quan trọng là kali. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, kali giúp hỗ trợ kiểm soát huyết áp bằng cách chống lại tác động của natri và cải thiện chức năng mạch máu. Bổ sung kali trong chế độ ăn uống của bạn sẽ thúc đẩy bài tiết natri trong nước tiểu. Nấm cũng có thể giúp cải thiện mức cholesterol và chất béo trung tính và giảm viêm, theo một đánh giá trên Tạp chí Y học Hoa Kỳ tháng 5/2021.
DS. Mai Thu Thủy
Nấm hương còn gọi là nấm đông cô, tính bình, vị ngọt, không độc, lợi về các kinh tì, vị phế. Có tác dụng bổ tỳ vị, ích khí, hoạt huyết, hạ huyết áp, chống ung thư.
//suckhoedoisong.vn/nam-huong-g...4. Nấm có liên quan đến phòng chống ung thư
Những người ăn nấm thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh ung thư thấp hơn 34% so với những người ăn ít nhất, đặc biệt là trong trường hợp ung thư vú, trong một phân tích tổng hợp của 17 nghiên cứu trên tạp chí Advance in Nutrition được công bố vào tháng 9/2021. Nấm có nhiều chất chống oxy hóa, đặc biệt là ergothioneine và glutathione, có thể bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng lượng ergothioneine và glutathione trong nấm khác nhau tùy theo loài. Ngoài ra, nấm là một trong những nguồn thực vật giàu selen, một chất chống oxy hóa quan trọng, nhưng hàm lượng phụ thuộc vào đất mà chúng được trồng trọt.
Thường xuyên ăn nấm giúp cơ thể chống lại quá trình oxy hóa và ngăn ngừa lão hóa.
5. Nấm hỗ trợ giảm cân hiệu quả
Nấm thường được đưa vào thực đơn quản lý cân nặng do hàm lượng carbohydrate và calo thấp. Nhiều loại nấm như portobello có vị thịt, khiến chúng trở thành lựa chọn ưa thích của những người ăn chay và thuần chay. Hàm lượng calo thấp của nấm cũng có thể khiến chúng trở thành lựa chọn ưu tiên của những người muốn kiểm soát cân nặng.
Một đánh giá được công bố vào năm 2008 đã nghiên cứu tác động của việc thay thế nấm cho thực phẩm có hàm lượng calo cao hơn - cụ thể là thịt bò, trong can thiệp chế độ ăn uống 4 ngày đối với người lớn thừa cân hoặc béo phì. Trong khi khối lượng thức ăn tương đương nhau, hàm lượng năng lượng của bữa trưa gồm thịt và nấm lại khác nhau (783 calo so với 339 calo). Với lượng chất xơ phong phú, ăn nấm sẽ tạo cảm giác no lâu và ít calo hơn ăn thịt. Do đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
6. Nấm tăng cường sức khỏe não bộ
Tất cả chúng ta đều muốn duy trì sự sắc bén khi già đi, nhưng 12 -18% những người từ 60 tuổi trở lên bị suy giảm nhận thức nhẹ (MCI), một tình trạng đôi khi là tiền thân của bệnh Alzheimer và ảnh hưởng đến trí nhớ, kỹ năng tư duy và khả năng phán đoán.
Trong một nghiên cứu ở người lớn từ 60 tuổi trở lên ở Singapore, những người cho biết tiêu thụ nhiều hơn 2 khẩu phần nấm mỗi tuần có tỷ lệ mắc MCI thấp hơn 57% so với những người ăn nấm ít hơn một lần một tuần, theo một nghiên cứu công bố tháng 3/2021 đăng tải trên tạp chí bệnh Alzheimer (trong nghiên cứu sử dụng nấm vàng, sò, nấm hương, nút trắng, khô và nấm đóng hộp).
Các nhà nghiên cứu cho rằng, ergothioneine có trong nấm không chỉ là chất chống oxy hóa mà còn có đặc tính chống viêm, cả hai đều có thể bảo vệ chống lại các tổn thương tế bào thần kinh.
Một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm nấm giúp ngăn ngừa lão hóa não.
7. Lưu ý đặc biệt khi ăn nấm
Hầu hết các loài nấm độc không ăn được trông rất giống với các loài ăn được. Nếu ăn phải nấm có chứa độc tố có thể gây ảo giác, các triệu chứng ngộ độc nguy hiểm như hôn mê, nôn mửa, co giật, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng dẫn tới tử vong.
Vì vậy, khi lựa chọn nấm cho chế độ ăn, bạn nên lưu ý những điều sau:
- Tránh ăn những loại nấm đã bị đổi màu hoặc màu sắc khác thường.
- Luôn chọn các sản phẩm được niêm phong từ các công ty có uy tín hoặc những công ty mà bạn đã tự trồng trong điều kiện được kiểm soát sau khi mua hạt giống từ một nguồn đáng tin cậy. Không tin tưởng vào bất kỳ nhà cung cấp không rõ khi bạn mua nấm.
- Tuyệt đối không hái nấm từ rừng trừ khi bạn đã được đào tạo thật kỹ để xác định loại nấm.
- Nhiều loại nấm khi được hái trong tự nhiên có chứa kim loại nặng, cũng như các chất ô nhiễm không khí và nước, có thể nguy hiểm cho sức khỏe.
- Nên bảo quản nấm trong túi giấy hoặc khăn ẩm trong tủ lạnh hoặc nơi thoáng mát. Sử dụng nấm trong vòng vài ngày sau khi mua.
Xem thêm video đang được quan tâm
Kéo dài tuổi thọ, trẻ lâu nhờ lối sống lành mạnh.
Có lẽ bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng nấm men, nấm mốc cũng được sử dụng trong quá trình sản xuất thực phẩm. Một số loại này được dùng trong làm bánh, làm phô mai hay sản xuất rượu,… Tuy nhiên một số loại nấm men, nấm mốc có thể gây ra các vấn đề sức khỏe không tốt cho con người nếu chúng có mặt trong các loại thực phẩm mà ta sử dụng hàng ngày.
1. Nấm men, nấm mốc có ở đâu?
Nấm men, nấm mốc xuất hiện khá phổ biến trong môi trường tự nhiên. Nấm mốc thường mọc trong môi trường tối và ẩm ướt. Nấm men có thể được tìm thấy trên trái cây và quả mọng, trong dạ dày của động vật có vú và trên da, và một số nơi khác.
Do khả năng phát triển dễ dàng trong nhiều điều kiện môi trường nên các loại nấm này có thể tấn công nhiều loại thực phẩm và gây ra những mức độ hư hỏng và phân hủy thực phẩm khác nhau.
Nấm men, nấm mốc có thể tấn công gây hư hỏng thực phẩm
Nấm thể tấn công và phát triển trên hầu hết mọi loại thực phẩm.
Chúng tấn công các loại cây trồng như ngũ cốc, các loại hạt, đậu và trái cây trên các cánh đồng trước khi thu hoạch và trong quá trình bảo quản. Chúng cũng phát triển trên thực phẩm chế biến và hỗn hợp thực phẩm. Khả năng phát hiện của nấm trong thực phẩm phụ thuộc vào loại thực phẩm và mức độ xâm lấn.
Thực phẩm bị nhiễm các loại nấm này có thể bị hư hỏng nhẹ, nghiêm trọng hoặc bị hư hỏng hoàn toàn với sự xuất hiện các đốm thối có kích cỡ và màu sắc khác nhau, tiết ra chất nhờn, có các sợi nấm màu trắng hoặc nấm mốc có màu. Hương vị và mùi vị bất thường cũng có thể được sinh ra. Đôi khi, khi quan sát bằng mắt thường không thấy có nấm mốc trên thực phẩm nhưng khi làm xét nghiệm thì phát hiện có nấm.
2. Nấm men, nấm mốc có hình dạng như thế nào?
Nấm men là sinh vật đơn bào với hình dạng: hình cầu, hình bầu dục, một số loại có hình que, có thể có hình dạng khác. Nấm men sinh sản bằng phương pháp nảy chồi, tuy nhiên có loại tế bào con không rời khỏi cơ thể mẹ và lại tiếp tục nảy chồi. Vì vậy nó có hình thái giống cây xương rồng khi quan sát dưới kính hiển vi.
Nấm mốc là sinh vật đa bào, cấu tạo dạng sợi phân nhánh, phát triển nhanh tạo thành đám sợi chằng chịt.
3. Lợi ích và những rủi ro về sức khỏe do nấm men, nấm mốc gây ra
Lợi ích
Nấm men được sử dụng để sản xuất ethanol cho đồ uống có cồn như bia, rượu, tạo chất men trong làm bánh và cũng như thực phẩm bổ sung dinh dưỡng cho người ăn chay. Cấu trúc tế bào đơn giản của chúng cũng làm cho chúng trở thành nguồn tài nguyên quý giá cho các nhà di truyền học và chúng được sử dụng để nghiên cứu các quá trình như chu trình tế bào, sao chép DNA và tái tổ hợp.
Nấm mốc thường được sử dụng trong sản xuất thực phẩm và đồ uống, chẳng hạn như nước tương, rượu sake, phô mai, men sữa chua và xúc xích. Chúng cũng được sử dụng chế tạo các loại thuốc kháng sinh như penicillin, thuốc hạ dịch mật như Lovastatin và thuốc ức chế miễn dịch như Cyclosporine.
Tác dụng của nấm men trong sản xuất đồ uống có cồn
Rủi ro về sức khỏe
Một số loại nấm mốc, kể cả nấm men cũng có thể gây hại cho sức khỏe con người. Chúng sinh ra chất chuyển hóa độc hại có tên gọi là mycotoxin. Hầu hết các độc tố này là những hợp chất ổn định không bị phá hủy trong quá trình nấu ăn và chế biến thực phẩm.
Cơ thể người nhiễm số lượng lớn nấm mốc qua ăn uống hay hít phải có thể dẫn đến tình trạng dị ứng và các vấn đề về hô hấp. Khi cơ thể có phản ứng dị ứng sẽ có các triệu chứng như: chảy nước mắt, ngứa mắt, đau khớp mãn tính, đau đầu hoặc đau nửa đầu, khó thở, mệt mỏi, phát ban, viêm xoang, tắc mũi và hắt hơi thường xuyên.
Một số loài nấm men có thể gây nhiễm trùng ở những nhóm người có suy giảm miễn dịch như người già suy nhược, người nhiễm HIV hay những bệnh nhân đang điều trị xạ trị, hóa chất, và kháng sinh. Nấm men Candida cũng có thể gây bệnh nhiễm nấm Candida ở người.
4. Phương pháp định lượng nấm men, nấm mốc trong thực phẩm
Nhằm phát hiện sự có mặt nấm men, nấm mốc trong sản phẩm thực phẩm hay thức ăn chăn nuôi cũng như góp phần vào việc đánh giá chỉ tiêu vi sinh vật trong thực phẩm của Bộ y tế, cán bộ làm xét nghiệm áp dụng phương pháp nuôi cấy vi nấm.
Phương pháp được trình bày tóm tắt như sau:
Chuẩn bị các đĩa nuôi cấy bề mặt, sử dụng môi trường nuôi cấy chọn lọc theo quy định. Đồng nhất và pha loãng mẫu theo quy trình.
Ủ các đĩa đã cấy trong điều kiện hiếu khí , đảm bảo nhiệt độ ở 250C ± 10C trong 7 ngày.
Đếm các khuẩn lạc, xác định các loại khuẩn lạc bằng kính phóng đại hoặc kính hiển vi.
+ Khuẩn lạc nấm men: các khuẩn lạc tròn, bóng hoặc mờ trên bề mặt môi trường thạch nấm, thường có mép viền đều và bề mặt lồi ít hoặc lồi nhiều.
+ Khuẩn lạc nấm mốc: trên môi trường phát triển thành các khuẩn lạc tròn, hình hạt đậu.
Số lượng nấm men và nấm mốc trong 1 gram hoặc 1 mL mẫu được tính từ số lượng khuẩn lạc thu được trên các đĩa đã chọn ở các mức pha loãng tạo ra các khuẩn lạc có thể đếm được.
Hy vọng bài viết trên sẽ cung cấp cho bạn đọc những hiểu biết cơ bản về nấm men, nấm mốc trong thực phẩm để có những biện pháp chủ động phòng tránh nhiễm nấm trong thực phẩm ăn uống hàng ngày, cũng như tránh được những tác động không tốt đến sức khỏe của bạn và cả gia đình.
Nếu có bất kỳ vấn đề về sức khỏe nào, bạn nên tham khảo ngay những cơ sở y tế uy tín để đến thăm khám và điều trị kịp thời. “Sức khỏe là tài sản quý giá nhất”; vì vậy hãy chăm lo cho sức khỏe cho bản thân và gia đình bạn nhé.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC hiện nay là một trong những bệnh viện tư nhân hàng đầu tại Hà Nội với cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc hiện đại cùng đội ngũ y tá bác sĩ chuyên môn cao, dịch vụ tốt chắc chắn sẽ làm hài lòng quý khách hàng đến chăm sóc sức khỏe.
Ngoài ra Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đang nhận bảo lãnh viện phí của một số công ty bảo hiểm đang liên kết như: Bảo việt nhân thọ, Bảo hiểm BIC, Bảo hiểm VBI, Bảo hiểm Manulife, Bảo hiểm Insmart,… cùng rất nhiều công ty bảo hiểm khác.
Liên hệ ngay tổng đài miễn phí 1900565656 để được tư vấn hoặc truy cập website medlatec.vn để biết thêm thông tin chi tiết.