- Xã hội học là gì?
- Đối tượng nghiên cứu của xã hội học
- Chức năng của xã hội học
Xã hội học là một trong những lĩnh vực nghiên cứu được nhiều người quan tâm. Vậy xã hội học là gì? đối tượng nghiên cứu của xã hội học ra sao là vấn đề được nhiều độc giả quan tâm.
Xã hội học là gì?
Thuật ngữ xã hội học được một nhà xã hội học người Pháp – Auguste Comte (1798 – 1857) sử dụng vào năm 1838. Thuật ngữ xã hội học được ghép từ hai chữ, có hai nguồn gốc khác nhau: “Socius”, từ gốc Latinh và “Logos”, từ gốc Hi Lạp có nghĩa là học thuyết, nghiên cứu.
Như vậy xã hội học được hiểu là học thuyết về xã hội, nghiên cứu về xã hội. Về mặt lịch sử, thuật ngữ này xuất hiện lần đầu tiên năm 1938 trong cuốn “Thực chứng luận” của nhà xã hội học Aguste Comte. Từ đó, năm 1938 được lấy làm mốc ra đời của môn xã hội học. A.Comte được coi là cha để của xã hội học.
Xã hội học là môn khoa học xã hội còn rất non trẻ. Mặc dù vậy xã hội học đã và đang trở thành một ngành khoa học có vị trí quan trọng đối với tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề xã hội học là gì? Theo nhà nghiên cứu Arce Alberto (Hà Lan) cho rằng xã hội học là khoa học nghiên cứu về con người và xã hội.
Theo định nghĩa của G.V. Osipov thì xã hội học là khoa học về các quy luật và tính quy luật xã hội chung và đặc thù của sự phát triển và vận hành của các hệ thống xã hội xác định về mặt lịch sử, là khoa học về các cơ chế tác động và các hình thức biểu hiện của các quy luật đó trong hoạt động của các cá nhân, các nhóm xã hội, các giai cấp và các dân tộc.
Hay theo cách hiểu mà tiến sĩ Nguyễn Minh Hoà kết luận rằng xã hội học là khoa học nghiên cứu về các quan hệ xã hội thông qua các sự kiện, hiện tượng và quá trình xã hội.
Trong một kết luận khác từ Bruce J Cohen và cộng sự thì xã hội học là khoa học nghiên cứu có hệ thống về đời sống của các nhóm người.
Tựu chung lại, có thể hiểu xã hội học như sau: “Xã hội học là khoa học về các quy luật phát triển của các hệ thống xã hội có tính chất tổng thể (toàn xã hội) cũng như bộ phận. Xã hội học nghiên cứu mối quan hệ qua lại giữa các hiện tượng xã hội khác nhau và nghiên cứu những quy luật phổ biến trong hành động xã hội của con người”.
Nói một cách khác, xã hội học là một môn khoa học về các quy luật phổ biến và đặc thù của sự hoạt động và phát triển của các hình thức biểu hiện các quy luật; trong đó, các hoạt động của các cá nhân, các tập đoàn xã hội, các giai cấp, các dân tộc được thể hiện.
Đối tượng nghiên cứu của xã hội học
Cũng như những ngành khoa học khác, xã hội học cũng có nhiều trường phái khác nhau, nên cũng có nhiều quan niệm khác nhau. Vì vậy, đối tượng nghiên cứu của xã hội học cũng được nhìn nhận khác nhau.
Theo quan điểm của Durkheim thì đối tượng nghiên cứu của xã hội là “sự kiện xã hội” hay theo quan điểm của M. Weber, xã hội học là khoa học nghiên cứu về “ hành động xã hội”. Đối với Auguste Comte, xã hội học là khoa học nghiên cứu về các quy luật tổ chức xã hội.v.v.
Tuy nhiên, xem xét toàn bộ lịch sử phát triển của xã hội học thế giới, có ba khuynh hướng chính trong cách tiếp cận xã hội học như sau:
Khuynh hướng tiếp cận vi mô: Các nhà xã hội học theo khuynh hướng này cho rằng hành vi hay hành động xã hội của con người là đối tượng nghiên cứu của xã hội học.
Khuynh hướng tiếp cận vĩ mô: Hệ thống xã hội, cấu trúc xã hội là đối tượng nghiên cứu của xã hội học. Trong đó hành động xã hội của cá nhân chịu sự chi phối của các cơ chế xã hội mà biểu hiện là các thiết chế xã hội, các giá trị, chuẩn mực xã hội.
Các cơ chế này tạo thành những khuôn mẫu, qui tắc xã hội bắt buộc mọi cá nhân trong xã hội phải chấp nhận và tuân theo.
Khuynh hướng tiếp cận tổng hợp: Xã hội loài người và hành vi xã hội của con người là đối tượng nghiên cứu của xã hội học.
Chức năng của xã hội học
Sau khi nghiên cứu xã hội học là gì? đối tượng nghiên cứu của xã hội học có thể thấy chức năng quan trọng của xã hội học.
Xã hội học cũng giống như các môn khoa học khác là trang bị cho người nghiên cứu môn học những tri thức khoa học mới.
Xã hội học giúp chúng ta nhận thức đầy đủ sức mạnh và vị trí của con người trong hệ thống xã hội, góp phần nâng cao tính tích cực xã hội của cá nhân và hình thành nên tư duy khoa học trong khi xem xét, phân tích, nhận định, dự báo về các sự kiện, hiện tượng và quá trình xã hội.
Trên cơ sở nhận diện được hiện trạng xã hội thực tại và sử dụng các lý thuyết dự báo, các nhà xã hội học sẽ mô tả được triển vọng vận động của xã hội trong tương lai gần cũng như tương lai xa hơn. Dự báo xã hội là một thế mạnh của xã hội học.
Các phương pháp, các kỹ thuật thao tác, các cách thức tiếp cận xã hội của xã hội học được các ngành khoa học khác nhau cũng như các lĩnh vực khác nhau của kinh tế, chính trị, văn hóa… sử dụng như một công cụ hữu ích và hết sức cần thiết trong quá trình hoạt động.
Xã hội học không phải nghiên cứu xã hội để biết cho vui mà thực sự nó góp một phần hết sức quan trọng vào việc cải biến hiện thực
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về vấn đề xã hội học là gì? đối tượng nghiên cứu của xã hội học hiện nay.