Thể tích (hay dung tích) là lượng không gian mà vật ấy chiếm lấy. Ví dụ một chiếc ly chứa 3 cm3 nước, tức lượng nước chiếm lấy trong ly là 3 cm3. Lượng nước được đựng trong cốc chính là thể tích Đơn vị đo của thể tích là lập phương của khoảng cách (mũ 3). Các đơn vị thường được dùng là: cm3, dm3, m3. Chiếc cốc nước có đơn vị đo Để dễ dàng so sánh độ lớn của các đơn vị chúng ta có thể tham khảo qua bảng sau đây. Bảng đơn vị đo thể tích Bảng liệt kê các thông thức thể tích
Áp dụng công thức ta có: n (l) = 1000.n (ml) Khi cần tính toán ta sẽ thay n bằng số thực. Vậy nên 1 (l) = 1000 (ml). Chiếc cốc có ký hiệu 1 lít bằng 1000 ml Ta có: 1 lít = 1000 cm3 ngược lại 1 cm3 = 0,001 lít. 1 lít = 1dm3. 1 lít = 0,001 m3 ngược lại 1 m3 = 1000 lít. 1 lít = 1000 cc ngược lại 1 cc= 0,001 lít. Quy đổi 1 lít về thành các đơn vị khác Khối lượng của chất lỏng được xác định thông qua khối lượng riêng, ta có công thức: Công thức quy đổi thể tích sang khối lượng Trong đó: – D: khối lượng riêng (kg/m3). – m: khối lượng (kg). – V: thể tích (m3). Khối lượng riêng của nước là D = 1000kg/m3 và V = 1 lít = 0,001 m3. Áp dụng công thức m = D.V → m1l nước = 1000.0,001= 1kg. 1 lít nước bằng 1 kg Tức là ta sẽ đổi các đơn vị lớn hơn sang đơn vị bé hơn. Ví dụ đổi từ m3 sang dm3 hoặc dm3 sang cm3. Các thực hiện: Đối với hai đơn vị đo thể thích liền nhau, đơn vị lớn gấp đơn vị bé 1000 lần. Vậy nên khi đổi từ đơn vị lớn sang đơn vị bé ta nhân cho 1000. Ta nhân với 1000 sẽ đổi ra được đơn vị nhỏ Ví dụ: 1 m3 = ….dm3. Theo như hướng dẫn ta có thể dễ dàng suy ra: 1 m3 = 1000 dm3. Tức là ta sẽ đổi các đơn vị bé hơn sang đơn vị lớn hơn. Ví dụ đổi từ cm3 sang dm3 hoặc dm3 sang m3. Cách thực hiện: Đối với hai đơn vị đo thể thích liền nhau, đơn vị bé bằng 1/1000 đơn vị lớn. Vậy nên khi đổi từ đơn vị bé sang đơn vị lớn ta nhân cho 1/1000. Để thuận tiện hơn trong việc quy đổi, ta có thể sử dụng máy tính cầm tay để tính toán ra kết quả chính xác nhất. Ta nhân với 1/1000 sẽ đổi ra được đơn vị lớn hơn Ví dụ: 1000 dm3 = ….m3. Theo như hướng dẫn ta có thể dễ dàng suy ra: 1000 dm3 = (1/1000) x 1000 m3 = 1 m3. Trên thực tế, để tiện cho việc mua bán và trao đổi thì quốc tế có một đơn vị khá thú vị trong ngành dầu khí chính là đơn vị thúng dầu. Mỗi thùng dầu có số thể tích tương đương 158,97 lít. Thùng dầu được sử dụng trong đo lường quốc tế Nếu sau này có nghe cô chú, anh chị hay các kênh phương tiện thông tin đại chúng đề cập đơn vị thùng dầu thì chúng ta đã có thể dễ dàng biết được về đơn vị này rồi! Bên cạnh những thông số thông dụng hiện nay, ngày xưa ở Việt Nam vẫn có một số đơn vị khác. Chúng ta có thể tham khảo như: – 1 hộc (hợp) = 0,1 lít = 1 decilit = 10 centilit = 100 mililit = 0.0001 m3. – 1 miếng = 14.4 m3, là đơn vị thường dùng để xác định diện tích đất. Ngày xưa, các cánh đồng thường sử dụng đơn vị đo là miếng – 1 đấu = 10 lít = 0.01 m3. – 1 bác = 0.5 lít. Bài 1: Hãy đổi cá đơn vị lớn thành đơn vị bé. a. 1 m3 = … dm3. b. 1 dm3 = … cm3. c. 1 m3 = … cm3. Đáp án: a. 1 m3 = 1000 dm3. b. 1 dm3 = 1000 cm3. c. 1 m3 = 1000 dm3 = 1000000 cm3. Bài 2: Hãy đổi đơn vị bé thành đơn vị lớn. a. 10000 cm3 = … dm3. b. 100 dm3 = … m3. c. 1000 cm3 = … m3. Đáp án: a. 10000 cm3 = (1/1000) x 10000 dm3 = 10 dm3. b. 100 dm3 = (1/1000) x 100 m3 = 0.1 m3. c. 1000 cm3 = (1/1000) x 1000 dm3 = 1 x (1/1000) m3 = 0.001 m3. Bài 3: Điền số thích hợp vào vị trí. a. 6 m3 272 dm3 = … dm3. b. 2105 dm3 = cm3. c. 3 m3 =… dm3. d. 3 m3 2 dm3 = …dm3. Đáp án: a. 6 m3 272 dm3 = … dm3. b. 2105 dm3 = cm3. c. 3 m3 =… dm3. d. 3 m3 2 dm3 = …dm3. Bài 4: Một chiếc ly hình trụ đứng có chiều cao là 500 dm. Bán kính là 20000 cm. Bao nhiêu m3 thể tích nước có thể chứ đầy trong chiếc ly đó biết ly có hình lăng trụ tròn? Bài giải Ta có chiều cao bằng 5 dm = 0,5 m. Bán kính có độ dài 20000 cm = 20 dm = 0,02 m. Thể tích chiếc ly đó là: V = π.r2.h = π x 0,022 x 0,5 = 0,0000628 m3. Vậy thể tích chiếc ly đó là 0,0000628 m3. Bài 5: Một cái hộp hình chữ nhật có chiều dài là 10 cm, chiều rộng là 5 cm, chiều cao là 0,07 dm. Hỏi thể tích hình hộp chữ nhật đó là bao nhiêu? Bài giải Ta có chiều cao hình hộp chữ nhật là 0,07 dm = 70 cm. Thể tích hình hộp chữ nhật là: V = a x b x c = 10 x 5 x 70 = 3500 cm3. Vậy thể tích hình hộp chữ nhật đó là 3500 cm3. Xem thêm |