Bản sao thần tượng xuất hiện như “nước lũ” Còn nhớ, có một thời người ta gần như phát cuồng vì những anh chàng có khả năng nhại giọng mà nổi bật trong số đó là Mai Quốc Việt với clip “Cát bụi”, giả giọng của 12 ca sĩ như Đàm Vĩnh Hưng, Phương Thanh, Khánh Ly… Tưởng chỉ nhại cho vui mà không ngờ Mai Quốc Việt khiến một bộ phận lớn cư dân mạng “sôi sùng sục” và dành cho anh chàng vô số lời khen, thậm chí đến cả đài truyền hình cũng hết lời ca tụng anh như một ngôi sao tài năng. Còn Don Nguyễn thì một bước thành sao khi trong lúc rảnh rỗi đã làm các clip nhép giọng các ca sĩ, nghệ sĩ hài, tạo đà vững chắc cho anh gia nhập showbiz với nhiều vai trò như diễn viên, ca sĩ, người mẫu… Còn bây giờ, khi xuất hiện trên sóng truyền hình thì kiểu bắt chước, giả giọng, hát nhại, hát nhép lại càng được ưa chuộng, không chỉ trong các chương trình hài như “Người bí ẩn”, “Cười xuyên Việt”… mà ngay cả trong các chương trình âm nhạc. Mở đầu cho xu hướng này là chương trình “Gương mặt thân quen”, sau đó là “Gương mặt thân quen nhí”. Khán giả thì thích thú khi thấy các ca sĩ nổi tiếng hoặc các cô bé, cậu bé cải trang và bắt chước điệu bộ, giọng hát của một ca sĩ khác. Và càng giống thì lại càng được yêu thích với tiêu chí, giải trí là chính. Kéo theo đó là hàng loạt chương trình “ăn theo” và cực kì đa dạng.  Mới lên sóng hồi đầu tháng 5, chương trình Biến hóa hoàn hảo của HTV7 dù bị coi là bản sao Gương mặt thân quen của VTV3 nhưng vẫn rất được lòng khán giả. Tuy nhiên, ban tổ chức cũng không quên biến tấu đi một chút: thay vì mỗi đêm thi, ca sĩ tham gia sẽ hóa thân thành một nghệ sĩ khác nhau thì ở Biến hóa hoàn hảo, ca sĩ sẽ lựa chọn một nghệ sĩ và gắn bó với nghệ sĩ đó đến hết chương trình. Khác biệt còn ở chỗ số thí sinh tham gia Biến hóa hoàn hảo rất đông, lên tới 21 người, bao gồm cả những gương mặt quen và không quen như Thành Lộc, Quang Lê, Hương Lan, Lệ Quyên, Ngọc Sơn, Trường Vũ, Như Quỳnh… Còn chương trình Ca sĩ giấu mặt của Đài Truyền hình Vĩnh Long thì lại không yêu cầu bắt chước về ngoại hình mà nhấn mạnh là đề cao giọng hát. Theo quy định của cuộc thi thì người chơi phải hát sao cho thật giống phiên bản gốc từ cách luyến láy đến nhả chữ, tuy nhiên lại không được xuất hiện trên sân khấu. Theo đó, giám khảo chỉ có thể căn cứ: thí sinh nào hát giống ca sĩ nhất sẽ đạt giải. Trong khi đó, chương trình Ai tỏa sáng của VTV9 thì 6 thí sinh tham gia sẽ giả giọng ca sĩ Lý Hải, Đan Trường, Phan Đinh Tùng, Đàm Vĩnh Hưng, Amy Winehouse và Thùy Chi. Ai thuyết phục được giám khảo và khán giả tại trường quay là mình có giọng hát giống thần tượng nhất thì sẽ là người chiến thắng. Tuy nhiên, nếu giả giọng nghệ sĩ phải rèn luyện chất giọng khá nhiều thì hát nhép lại đơn giản hơn. Trong chương trình Tuyệt chiêu siêu nhép (dự kiến phát sóng vào tháng 7 tới) còn khẳng định chắc nịch trong lời mời chào trên poster rằng: “Bạn có biết hát hay không – không quan trọng. Bạn chỉ cần biết ... Nhép và Diễn - là có thể tham gia và thắng giải”. Như vậy, tiêu chí mà chương trình này đòi hỏi chỉ là nhép sao cho giống và có màn trình diễn hài hước là được. Chẳng thế mà, vòng sơ loại thu hút rất nhiều bạn trẻ đăng ký dự thi vì tổng giải thưởng dành cho các “thánh nhép” (chữ của chương trình) lên tới 1,5 tỉ đồng. Chỉ là vẹt mua vui? Phải chăng khi mà các chương trình Vietnam Idol, Giọng hát Việt, Nhân tố bí ẩn… càng về mùa sau càng có ít những giọng ca thiên phú, cá tính và riêng biệt thì các chương trình trên sẽ là cứu cánh cho truyền hình? Nhại – nhép – chế vốn là mốt thời thượng để thư giãn, chọc cười của giới trẻ trên Youtube nên mới có chuyện hàng loạt bản cover nhan nhản trên mạng như “Anh không đòi quà”, “Không phải dạng vừa đâu”, “Hương đêm bay xa”, “Thu cuối”, “Bốn chữ lắm”, “Tình yêu màu nắng”... Và các chương trình bắt chước nghệ sĩ ra đời tạo điều kiện cho họ đàng hoàng bước ra sân khấu. Ngoài ra nó còn đáp ứng nhu cầu được hóa thân thành thần tượng của người hâm mộ. Mới ở vòng sơ loại nhưng Tuyệt chiêu siêu nhép gây choáng vì lượng thí sinh nam giả nữ đổ bộ dồn dập, trong đó kiểu giả nữ thô kệch, lố lăng tỏ ra áp đảo. Dường như các thí sinh và cả ban tổ chức cho rằng phải như vậy thì mới hài hước. Vì nhân vật gốc là những nghệ sĩ có giọng ca ưu tú nên bắt chước là điều không dễ. Người lớn đã toát mồ hôi huống gì các bé mới tí tuổi đầu đã phải phiêu với “Hồ trên núi”, “Chị tôi”… rồi bắt chước các bài hát tiếng nước ngoài của Mỹ, Tây Âu, thậm chí là các nước trong khu vực Đông Nam Á. Hát nhép là vi phạm đạo đức nghệ sĩ, bị cấm trên sân khấu nhưng Tuyệt chiêu siêu nhép lại tạo điều kiện cho người ta hát nhép… một cách công khai. Dù biết đây là trò hát nhép kiểu lộ tẩy nhưng không ai dám chắc sau khi cuộc thi kết thúc sẽ không có người dấn thân vào lĩnh vực biểu diễn bằng trò nhép công khai này. Tất nhiên, chương trình bắt chước nghệ sĩ giúp cho mâm cỗ giải trí thêm phong phú, nhưng sự nở rộ của nó khiến người ta lo ngại. Kiểu tung hô quá đà của giám khảo và công chúng khiến người chiến thắng ngộ nhận rằng: cứ bắt chước giỏi là trở thành ngôi sao, rằng bắt chước cũng là một dạng tài năng nghệ thuật. Thí sinh Lê Minh Trung dù có giọng ca giống ca sĩ Duy Khánh, Giang Tử nhưng vẫn đàng hoàng giật giải nhì Solo cùng bolero 2014 và có lời mời biểu diễn liên tục. Sự thành công của Lê Minh Trung hay câu chuyện giành “gà” ồn ào giữa Quang Lê và Đàm Vĩnh Hưng với anh chàng bán kẹo kéo Trọng Nghĩa có giọng giống Đan Nguyên cách đây chưa lâu, đã trở thành động lực để các thí sinh có giọng hát giống nghệ sĩ A, nghệ sĩ B… quyết tâm dấn thân vào làng giải trí. Bằng chứng là ở Ca sĩ giấu mặt, người chơi đều bày tỏ mong muốn trở thành ca sĩ chuyên nghiệp. Nhưng cái gì quen thuộc, na ná người khác thì dễ nổi và cũng dễ chìm, quy luật là vậy. Muốn tồn tại họ phải có sự khác biệt. Thử nhìn lại các quán quân của trò bắt chước mua vui. Hoài Lâm bước ra từ cuộc thi Gương mặt thân quen đã khiến khán giả thất vọng khi thể hiện giọng thật của mình. Don Nguyễn dù nổi lên với các clip nhép hài hước nhưng đi vào con đường nghệ thuật chuyên nghiệp, anh nói không với hát nhép mà có sản phẩm riêng hẳn hoi. Đây cũng là điều mà ca sĩ Mai Quốc Việt rất thấm thía: “Nhắc đến tôi ai cũng mặc định là tôi là người rất giỏi nhại giọng. Nên bây giờ để chứng tỏ giọng hát riêng, trước tiên tôi phải vất vả xóa bỏ mặc định trước đây”. Song tên tuổi của họ vẫn rất nhạt nhòa vì thiếu chất riêng đặc sắc. Rõ ràng, giỏi bắt chước thì anh chỉ là tay thợ vẽ giỏi chứ đừng ảo tưởng mình là họa sĩ lừng danh. Nguồn: Congannhandan.com.vn Trong chương trình giới thiệu thí sinh lọt vào vòng chung kết cuộc thi Solo cùng bolero 2015, người xem thấy Lê Minh Trung (giải nhì cuộc thi này năm 2014) xuất hiện trên sân khấu.
Lê Minh Trung còn có nghệ danh Minh Khánh - do ca sĩ Phi Nhung đặt khi thấy anh hát như ca sĩ Duy Khánh. Sự thành công của Lê Minh Trung trong và sau cuộc thi này trở thành nguồn động viên với nhiều thí sinh thiếu bản sắc riêng nhưng lại thừa khả năng hát bắt chước ca sĩ khác mạnh dạn bước vào showbiz qua những cuộc thi như vậy.
Thực tế, Lê Minh Trung không phải là trường hợp hiếm ở showbiz Việt hiện nay. Mai Quốc Việt cũng nổi lên bởi khả năng nhái giọng khá nhiều ca sĩ nổi tiếng. Thậm chí, có lúc Mai Quốc Việt trở thành hiện tượng, được công chúng thích thú và truyền thông tán dương. Nhiều chương trình truyền hình thực tế nhanh chóng nhảy vào kinh doanh loại hình giải trí mới lạ này và rất thành công về doanh thu, như Gương mặt thân quen (cả cho người lớn lẫn phiên bản trẻ con), Song ca cùng thần tượng, Ca sĩ giấu mặt, Solo cùng bolero… Nhiều gương mặt nhanh chóng thành sao cũng từ những chương trình này: Hoài Lâm, Lê Minh Trung, Mai Quốc Việt, Thanh Duy… Hát giống hệt giọng người khác dù có tài nhưng đó chỉ là giỏi bắt chước, chỉ có giá trị giải trí nhất định chứ không phải sáng tạo nghệ thuật. Nếu tổ chức một cuộc thi gọi là tìm kiếm những giọng ca có khả năng nhái giọng người khác để tôn vinh thì điều đó lại trở nên đáng ngại. Bởi lẽ, sự tôn vinh này dễ gây hiểu lầm rằng nhái giỏi giọng người khác cũng sẽ trở thành ngôi sao nghệ thuật! Dù rất thú vị với giọng hát của Lê Minh Trung nhưng ca sĩ Thái Châu bảo rằng ông mong muốn anh thể hiện nhiều hơn bản sắc riêng chứ không chỉ là hát giống ca sĩ Giang Tử hay Duy Khánh. Nhận xét của ca sĩ Thái Châu vấp phải không ít phản ứng của những người đang xem những giọng hát giỏi bắt chước này là tài năng nghệ thuật. Sự cổ xúy của đám đông khiến nhiều người nghĩ rằng chỉ cần hát cho giống một ca sĩ nổi tiếng nào đó là có thể trở thành ngôi sao. Thậm chí, ngay cả những người làm nghề như Mai Quốc Việt, Thanh Duy hay Hoài Lâm cũng đang đi theo con đường này. Điều đáng nói là những người tổ chức chương trình không xác định rõ đây chỉ là các sân chơi thuần giải trí, mua vui và nó không có giá trị đóng góp vào việc tìm kiếm tài năng nghệ thuật. Hầu hết bạn trẻ tham gia đều không nghĩ đúng. Minh chứng là ở sân chơi Ca sĩ giấu mặt, người chiến thắng phải là người có giọng hát giống với ca sĩ nhất. Hầu hết thí sinh (từ người hát giống ca sĩ nhất đến người ít giống nhất) đều bày tỏ nguyện vọng được trở thành ca sĩ chuyên nghiệp. Cuộc thi này chính là phương tiện để họ quảng bá tài năng hát của mình. Cũng như ở cuộc thi Gương mặt thân quen nhí, các bé đang được huấn luyện thành bản sao của rất nhiều nghệ sĩ nổi tiếng khác. Trong sự tung hê của nhiều người, không chỉ phụ huynh mà ngay cả các bé cũng nghĩ rằng việc mình đang làm là đúng và giấc mơ ngôi sao sẽ sớm thành sự thật với các em. Thực tế cho thấy không ít trường hợp đã rơi vào tình trạng hụt hẫng vì không còn sự tung hô của công chúng truyền hình như khi họ còn đứng trên sân khấu các chương trình giải trí vừa nêu. Đến nay, dù có rất nhiều fan (người hâm mộ) và có khả năng hóa thân thành nhiều ca sĩ khác nhau nhưng Hoài Lâm ngày càng mất hút khỏi thị trường âm nhạc vì thiếu nét riêng. Mai Quốc Việt cũng cùng chung số phận, dù trước đó anh nổi ồn ào như một hiện tượng nhờ tài nhái giọng các ca sĩ nổi tiếng. Thì ra, tài bắt chước người khác dù giỏi đến đâu cũng chỉ là trò giải trí mua vui, sớm gây nhàm chán đối với công chúng. Hào quang của sự nổi tiếng dễ khiến cho nhiều người không phân biệt đâu là giá trị thật hay ảo. Tìm ra giá trị thật của nghệ thuật không chỉ đòi hỏi người làm nghề có tâm mà ngay cả công chúng hay những người kinh doanh nghệ thuật đều phải biết chung sức, chung lòng mới đạt được.
Theo Thuỳ Trang/Báo Người Lao Động |
