Hóa học là niềm đam mê của bao kỹ sư, nhà khoa học, các bạn học sinh sinh viên, nhưng đồng thời cũng là "cơn ác mộng" của nhiều bạn trẻ. Bàng tuần hoàn hóa học là "cửa nhập môn" nên việc học thuộc là vô cùng cần thiết. Gia sư Bảo Châu xin chia sẻ một số phương pháp nhanh học thuộc như sau: Show
I. CÁCH XEM BẢNG TUẦN HOÀN HÓA HỌC Để sử dụng bảng tuần hoàn hóa học một cách dễ dàng, dễ nhớ bạn cần chú ý đến những thành phần sau đây: - Số nguyên tử: Hay còn gọi là số proton của 1 nguyên tố hóa học là số proton được tìm thấy trong hạt nhân của 1 nguyên tử. Là số điện tích của hạt nhân. Số nguyên tử giúp xác định duy nhất một nguyên tố hóa học. Số nguyên tử cũng bằng số electron trong một nguyên tử trung hòa về điện. - Nguyên tử khối trung bình: Gần như các nguyên tố hóa học là hỗn hợp của nhiều đồng vị với tỉ lệ phần trăm số nguyên tử xác định. Nên nguyên tử khối của các nguyên tố có nhiều đồng vị là nguyên tử khối trung bình của hỗn hợp các đồng vị có tính đến tỉ lệ phần trăm số nguyên tử tương ứng. - Độ âm điện: Độ âm điện của 1 nguyên tử là khả năng hút electron của nguyên tử đó khi tạo thành liên kết hóa học. Quy tắc: Độ âm điện của nguyên tử nguyên tố càng lớn thì tính phi kim nguyên tố đó càng mạnh và ngược lại. - Cấu hình electron: Cấu hình electron nguyên tử cho biết sự phân bố các electron trong lớp vỏ nguyên tử ở các trạng thái năng lượng khác nhau hay ở các vùng hiện diện của chúng. - Số oxi hóa: Là số áp cho một nguyên tử hay nhóm nguyên tử. Nhờ số oxi hóa, chúng ta có thể nhận biết được số electron trao đổi khi một chất bị oxi hóa hoặc bị khử trong một phản ứng. - Tên nguyên tố: Là 1 chất hóa học tinh khiết, bao gồm 1 kiểu nguyên tử, được phân biệt bởi số hiệu nguyên tử, là số lượng proton có trong mỗi hạt nhân. - Ký hiệu hóa học: Trong hóa học, ký hiệu là tên viết tắt của một nguyên tố hóa học đó. Biểu tượng cho các nguyên tố hóa học thường bao gồm 1 hoặc 2 chữ cái trong bảng chữ cái Latin và được viết với chữ cái đầu tiên viết hoa. Các biểu tượng trước đó cho các nguyên tố hóa học bắt nguồn từ từ vựng cổ điển Latin và Hy Lạp. II. CÁCH GHI NHỚ BẢNG TUẦN HOÀN HÓA HỌC 1. Nghiên cứu bảng tuần hoàn hóa học Xác định bản chất các thành phần khác nhau của mỗi nguyên tố hóc học. Trong bảng tuần hoàn hóa học, mỗi một ô sẽ gồm nguyên tố gồm các thuộc tính, thành phần của nguyên tố đó. Vì thế, để tìm hiểu bảng tuần hoàn, bạn cần biết tên nguyên tố cùng ký hiệu hóa học, số nguyên tử… Tất cả các thông tin này đều có trong ô nguyên tố đó. Ghi nhớ và thành thạo 10 nguyên tố đầu tiên trong bảng, bạn sẽ tìm ra quy luật cho các giá trị nguyên tố tiếp theo. Sau đó, bạn sử dụng phương pháp so sánh với giá trị đã học. Cứ như vậy, bạn sẽ học hết hơn 120 nguyên tố trong bảng tuần hoàn Mendeleev. 2. Dùng mẹo để ghi nhớ Câu nói quen thuộc: “Khi nào cần may áo giáp sắt nhớ sang phố hỏi cửa hàng Á Phi Âu chắc hẳn không quá xa lạ với học sinh. Đây là câu nói dùng để ghi nhớ 16 nguyên tố hóa học trong dãy hoạt động hóa học của kim loại. Tên của nguyên tố được “biến thể” linh hoạt dựa trên những chữ cái đầu tiên của nguyên tố đó giúp ích cho học sinh dễ dàng ghi nhớ kiến thức. 6 nguyên tố hóa học trong nhóm IA được ghi nhớ bằng tên gọi “Lâu nay không rảnh coi phim”. Chắc hẳn học sinh cũng sẽ cảm thấy việc ghi nhớ này thật thú vị, đúng không? Bài ca hóa trị là một trong những phương pháp ghi nhớ 'kinh điển" của bao thế hệ học trò, vừa vui vừa dễ nhớ Hy vọng những chia sẻ của Gia sư Bảo Châu sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho các em học sinh cũng như các bậc phụ huynh trong việc học hóa. Các phụ huynh và em học sinh có thể tham khảo những gia sư hóa chất lượng của gia sư Bảo Châu tại đây. Sửa bài viết Chuyên mục: Kinh nghiệm học tập | Xuất bản: 23/11/2020 Bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học có vai trò vô cùng quan trọng. Nếu các em muốn học tốt môn Hóa, thì cần phải “tinh thông” lý thuyết có trong bảng tuần hoàn. Vậy, cách đọc và cách ghi nhớ bảng tuần hoàn hóa học lớp 8, lớp 9, lớp 10 như thế nào? Marathon Education sẽ giới thiệu đến các em tất tần tật về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học qua bài viết sau. Khái quát về bảng tuần hoàn hóa học lớp 10 của MendeleevMột số thông tin về bảng tuần hoàn trong chương trình lớp 10 của Mendeleev:
Cách xem bảng tuần hoàn hóa họcCấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
Chi tiết của một ô nguyên tố trong bảng tuần hoàn nguyên tố hóa họcĐể việc xem bảng tuần hoàn hóa các nguyên tố hóa học lớp 10 dễ dàng và chuẩn xác, các em cần làm quen với một số thuật ngữ như bên dưới:
Vị trí của oxi trong bảng tuần hoàn hóa họcOxi có cấu hình là 1s22s22p4 Vậy vị trí của oxi trong bảng tuần hoàn hóa học là ở ô thứ 8; chu kỳ 2 (do có 2 lớp electron); nhóm VIA (do 6 e hóa trị, nguyên tố p) >>> Xem thêm: Lý Thuyết Về Tính Chất Hóa Học Của Oxi Ý nghĩa của bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học1. Khi biết được vị trí của nguyên tố hóa học, ta có thể suy ra được tính chất và cấu tạo của nguyên tố hóa học đó. Ví dụ: Khi biết nguyên tố X có số hiệu nguyên tử là 16, thuộc chu kỳ 3, nhóm VIA, ta có thể suy ra được:
2. Khi biết được cấu tạo nguyên tử của nguyên tố hóa học, ta có thể suy ra được tính chất và vị trí của nguyên tố hóa học đó trong bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học. Ví dụ: Khi biết nguyên tố Y có điện tích hạt nhân là 12+, có 3 lớp electron và lớp ngoài cùng có 2 electron, ta có thể suy ra được:
Cách học thuộc nhanh bảng tuần hoàn hóa họcThực tế, bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 10 có khá nhiều thông tin. Hãy áp dụng 1 trong 3 cách sau để việc học thuộc và ghi nhớ trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn. Cách 1: Nghiên cứu bảng tuần hoànMỗi ô trong bảng tuần hoàn sẽ hiển thị thông tin về tên, ký hiệu, số hiệu nguyên tử. Chỉ cần ghi nhớ 10 nguyên tố đầu tiên, các em sẽ tìm ra quy luật cho các nguyên tố còn lại. Cách 2: In và dán bảng tuần hoàn ở những nơi dễ nhận thấy trong không gian họcCác em hãy dán bảng tuần hoàn ở những nơi dễ quan sát và chia thành nhiều phần để học. Điều này thật sự mang đến hiệu quả cao trong việc ghi nhớ. Cách 3: Dùng phương pháp để ghi nhớĐể có thể nhớ lâu kiến thức trong bảng tuần hoàn, các em cần thường xuyên làm bài tập và áp dụng câu thơ/văn xuôi để ghi nhớ: Hơn hết, để có thể nhớ lâu kiến thức trong bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học, các em cần thường xuyên làm bài tập và áp dụng câu thơ/văn xuôi để ghi nhớ 20 nguyên tố đầu: Hoàng hôn lặn bể Bắc Chợt nhớ ở phương Nam Nắng mai ánh sương phủ Song cửa ai không cài.
>>> Xem thêm: Lý Thuyết Bảng Hóa Trị Các Nguyên Tố Hóa Học Và Bài Ca Hóa Trị Hoặc một số câu nói học thuộc như: “khi nào cần may áo giáp sắt nhớ sang phố hỏi cửa hàng Á Phi Âu” tương ứng cho F, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au. “Lâu nay không rảnh coi phim” tương ứng với Li, Na, K, Rb, Cs, Pr. Cách 4: Bài ca hóa trịÁp dụng bài ca hóa trị để học thuộc bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học: “Kali, I – ốt, Hidro Natri với Bạc, Clo một loài Là hóa trị 1 bạn ơi Nhớ ghi cho rõ kẻo rồi phân vân Magie, Chì, Kẽm, Thủy ngân Canxi, Đồng ấy cũng gần Bải Cuối cùng thêm chú Oxi Hóa trị 2 ấy có gì khó khăn Bác Nhôm hóa trị 3 lần Ghi sâu trí nhớ khi cần có ngay Cacbon, Silic này đây Là hóa trị 4 không ngày nào quên Sắt kia kể cũng quen tên 2, 3 lên xuống thật phiền lắm thôi Nito rắc rối nhất đời 1, 2, 3, 4 khi thời thứ 5 Lưu huỳnh lắm lúc chơi khăm Xuống 2, lên 51 khi nằm thứ 4 Photpho nói tới không dư Nếu ai hỏi đến thì hừ rằng 5 Em ơi cố gắng học chăm Bài ca hóa trị suốt năm rất cần”. Bảng tuần hoàn hóa học rõ nét, đầy đủ nhấtĐể giúp các em có thể học tập hiệu quả, Marathon Education đã tổng hợp các file pdf, file ảnh bảng tuần hoàn hóa học rõ nét, đầy đủ nhất lớp 8, lớp 9, lớp 10 bên dưới đây. Các em có thể tải bảng tuần hoàn hóa học về để học tập và ghi nhớ:
Bài tập vận dụng có đáp ánBài tập SGK Hóa 9Bài 1 Trang 101 SGK Hóa 9Nêu cấu tạo nguyên tử, tính chất kim loại và tính chất phi kim của các nguyên tố có số hiệu nguyên tử lần lượt là 7, 12, 16. Lời giải: Gọi A, B, C là 3 nguyên tố có số hiệu nguyên tử theo yêu cầu đề bài, dựa trên bảng nguyên tố hóa học, ta có bảng sau:
Bài 2 Trang 101 SGK Hóa 9Cho biết nguyên tố X có cấu tạo nguyên tử với điện tích hạt nhân là 11+, 3 lớp electron, lớp ngoài cùng có 1 electron. Xác định vị trí của nguyên tố X trong bảng tuần hoàn. Lời giải: Vị trí của nguyên tố X trong bảng tuần hoàn:
Từ 3 thông tin trên, ta có thể kết luận:
Bài 3 Trang 101 SGK Hóa 9Đặc điểm của các nguyên tố thuộc nhóm I đều là những kim loại mạnh tương tự Natri (có khả năng tác dụng với nước tạo thành dung dịch kiềm giải phóng khí hidro, tác dụng với oxi tạo thành oxit, tác dụng với phi kim khác tạo thành muối). Hãy viết 3 phương trình phản ứng minh họa với Kali. Lời giải:
2K + 2H2O → 2KOH + H2
4K + O2 → 2K2O
2K + Cl2 → 2KCl Bài 4 Trang 101 SGK Hóa 9Đặc điểm của các nguyên tố thuốc nhóm VII đều là những phi kim mạnh tương tự Clo (trừ At) (có khả năng tác dụng với hầu hết kim loại tạo thành muối, tác dụng với hidro tạo thành hợp chất khí). Hãy viết 3 phương trình phản ứng minh hoạ với Brom. Lời giải:
Br2 + 2K → 2KBr 3Br2 + 2Fe → 2FeBr3
Br2 + H2 → 2HBr (k) Bài 5 Trang 101 SGK Hóa 9Hãy cho biết cách sắp xếp nào sau đây đúng theo chiều tính kim loại giảm dần và giải thích sự lựa chọn: a. Na, Mg, Al, K b. K, Na, Mg, Al c. Al, K, Na, Mg d. Mg, K, Al, Na Lời giải: b là đáp án đúng vì
Bài tập SGK Hóa 10Bài 1 Trang 35 SGK Hóa 10Các nguyên tố xếp ở chu kì 6 có số lớp electron trong nguyên tử là: a. 3 b. 5 c. 6 d. 7 Lời giải: c là đáp án đúng. Bài 2 Trang 35 SGK Hóa 10Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kì nhỏ và số chu kì lớn là: a. 3 và 3 b. 3 và 4 c. 4 và 4 d. 4 và 3 Lời giải: b là đáp án đúng. Bài 3 Trang 35 SGK Hóa 10Số nguyên tố trong chu kì 3 và 5 là: A. 8 và 18 B. 18 và 8 C. 8 và 8 D. 18 và 18 Lời giải: a là đáp án đúng. Bài 4 Trang 35 SGK Hóa 10Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào? a. Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân b. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành 1 hàng c. Các nguyên tố có cùng số electron hóa trị trong nguyên tử được xếp thành 1 cột d. Cả A, B, C Lời giải: d là đáp án đúng. Bài 5 Trang 35 SGK Hóa 10Tìm câu sai trong các câu sau đây: a. Bảng tuần hoàn gồm có các ô nguyên tố, các chu kì và các nhóm. b. Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhận tăng dần. c. Bảng tuần hoàn có 7 chu kì. Số thứ tự của chu kì bằng số phân lớp electron trong nguyên tử. d. Bảng tuần hoàn có 8 nhóm A và 8 nhóm B. Lời giải: c là đáp án đúng. Câu đúng: Bảng tuần hoàn có 7 chu kì. Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron trong nguyên tử. Học livestream trực tuyến Toán - Lý - Hóa - Văn - Anh - Sinh bứt phá điểm số 2022 – 2023 tại Marathon EducationMarathon Education là nền tảng học livestream trực tuyến Toán - Lý - Hóa - Văn - Anh - Sinh uy tín và chất lượng hàng đầu Việt Nam dành cho học sinh từ lớp 8 đến lớp 12. Với nội dung chương trình giảng dạy bám sát chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Marathon Education sẽ giúp các em lấy lại căn bản, bứt phá điểm số và nâng cao thành tích học tập. Tại Marathon, các em sẽ được giảng dạy bởi các thầy cô thuộc TOP 1% giáo viên dạy giỏi toàn quốc. Các thầy cô đều có học vị từ Thạc Sĩ trở lên với hơn 10 năm kinh nghiệm giảng dạy và có nhiều thành tích xuất sắc trong giáo dục. Bằng phương pháp dạy sáng tạo, gần gũi, các thầy cô sẽ giúp các em tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và dễ dàng. Marathon Education còn có đội ngũ cố vấn học tập chuyên môn luôn theo sát quá trình học tập của các em, hỗ trợ các em giải đáp mọi thắc mắc trong quá trình học tập và cá nhân hóa lộ trình học tập của mình. Với ứng dụng tích hợp thông tin dữ liệu cùng nền tảng công nghệ, mỗi lớp học của Marathon Education luôn đảm bảo đường truyền ổn định chống giật/lag tối đa với chất lượng hình ảnh và âm thanh tốt nhất. Nhờ nền tảng học livestream trực tuyến mô phỏng lớp học offline, các em có thể tương tác trực tiếp với giáo viên dễ dàng như khi học tại trường. Khi trở thành học viên tại Marathon Education, các em còn nhận được các sổ tay Toán – Lý – Hóa “siêu xịn” tổng hợp toàn bộ công thức và nội dung môn học được biên soạn chi tiết, kỹ lưỡng và chỉn chu giúp các em học tập và ghi nhớ kiến thức dễ dàng hơn. Marathon Education cam kết đầu ra 8+ hoặc ít nhất tăng 3 điểm cho học viên. Nếu không đạt điểm số như cam kết, Marathon sẽ hoàn trả các em 100% học phí. Các em hãy nhanh tay đăng ký học livestream trực tuyến Toán – Lý – Hóa – Văn lớp 8 – lớp 12 năm học 2022 – 2023 tại Marathon Education ngay hôm nay để được hưởng mức học phí siêu ưu đãi lên đến 39% giảm từ 699K chỉ còn 399K. Các khóa học online tại Marathon EducationBảng tuần hoàn hóa học là công cụ giúp các em học môn hóa được hiệu quả hơn. Hy vọng qua bài viết trên từ Marathon, các em nắm được cách đọc, cách ghi nhớ bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học lớp 8, lớp 9 và lớp 10 cũng như cách giải các bài tập về cấu tạo nguyên tử của nguyên tố và cách xác định tính chất của nguyên tố. Chúc các em gặt hái được nhiều thành công trong học tập! |