Tính thanh khoản của cổ phiếu là một trong những yếu tố chính nhà đầu tư sử dụng để đánh giá một khoản đầu tư. Show
Tính thanh khoản của cổ phiếu được xác định bởi khả năng dễ dàng mua bán hay giao dịch với giá ổn định trong ngắn hạn. Đầu tư vào một cổ phiếu có tính thanh khoản cao thường an toàn hơn những cổ phiếu có tính thanh khoản thấp. Một cổ phiếu có tính thanh khoản nhiều khả năng giữ được giá trị khi được giao dịch. Thị trường thanh khoản càng lớn chứng tỏ càng nhộn nhịp, rất dễ dàng để tìm người mua hoặc người bán. Điều này có nghĩa là người giao dịch ít có khả năng phải mua cổ phiếu với giá cao hơn hoặc bán với giá thấp hơn giá thị trường. Bên cạnh đó, thanh khoản có vai trò lớn trong phân tích kỹ thuật, góp giúp xác định giá cổ phiếu. Khi giá cổ phiếu và thanh khoản tăng, đây là dấu hiệu tích cực, cho biết sức mua lớn. Ngược lại, giá cổ phiếu tăng nhưng thanh khoản kém, nhà đầu tư cần cẩn trọng vì có thể rơi vào bẫy tăng giá. Giá cổ phiếu giảm kèm theo thanh khoản tăng lại là tín hiệu xấu vì lực bán cao, nhiều nhà đầu tư xả hàng. Giá cổ phiếu giảm và thanh khoản cũng giảm là tín hiệu tốt, do lúc này nhà đầu tư hạn chế bán ra ở mức giá thấp. Trường hợp giá cổ phiếu đã giảm một thời gian, thanh khoản giảm dần nhưng sau đó bất ngờ tăng mạnh là tín hiệu tích cực đối với một số người, vì nhà đầu tư hết kiên nhẫn, bắt đầu xả hàng cũng là lúc cung cổ phiếu dần cạn, có thể hình thành đáy. Thời điểm này, nhiều nhà đầu tư vào bắt đáy, kiếm lợi nhuận sau này. Nhà đầu tư có thể dựa vào các tiêu chí dưới đây để xác định tính thanh khoản của cổ phiếu: Khối lượng giao dịch Một trong những đặc điểm quan trọng của tính thanh khoản của cổ phiếu và thị trường chứng khoán là khối lượng giao dịch lớn. Một cổ phiếu được cho là có tính thanh khoản tốt nếu khối lượng giao dịch khớp lệnh trên 100.000 cp/phiên. Năm 2021, thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến những kỷ lục thanh khoản, với khối lượng giao dịch bình quân là 737,29 triệu cp/phiên, giá trị giao dịch bình quân đạt 21.593 tỷ đồng/phiên. Chênh lệch giá mua và giá bán Giao dịch chỉ thành công khi giá cao nhất mà người mua đưa ra khớp với giá thấp nhất mà người bán sẽ chấp nhận. Nếu giá mua cao hơn giá bán quá nhiều, đây là dấu hiệu cho thấy tài sản không có tính thanh khoản. Cổ phiếu có thanh khoản cao sẽ có sự chênh lệch thấp giữa giá bên mua và bên bán. Ví dụ: Cổ phiếu MWG có giá bên mua cao nhất là 153.400 đồng/cp, giá bên bán đưa ra là 153.500 đồng/cp. Chênh lệch giá bên mua và bên bán thấp, tức là thanh khoản của cổ phiếu cao.
 Ví dụ: Nếu muốn mua một ngôi nhà trị giá 3 tỷ, tiền mặt là tài sản giúp mua nhà nhanh chóng và thuận tiện nhất. Nếu không có tiền mặt nhưng có một tác phẩm nghệ thuật trị giá 3 tỷ, sẽ khó hơn để kiếm được một người sẵn sàng đổi ngôi nhà để lấy bức tranh nghệ thuật. Một cách khác là chúng ta có thể bán bức tranh để lấy tiền mặt mua nhà, tuy nhiên việc này sẽ mất thời gian cũng như chi phí. Giá trị tiền mặt nhận được sau khi bán bức tranh có thể thấp hơn 3 tỷ rất nhiều. Thanh khoản thị trường là gì?Thanh khoản thị trường đề cập đến mức độ mà một thị trường có thể cho phép các tài sản được mua bán với mức giá ổn định và minh bạch (ví dụ: thị trường chứng khoán hoặc bất động sản). Chứng khoán được xem là thị trường có tính thanh khoản cao. Với điều kiện thông thường (không có xu hướng bán quá mạnh), mức giá mà người mua đề xuất và mức giá mà người bán chấp nhận sẽ thường gần bằng nhau. Nhờ vậy, các nhà đầu tư thường không cần quá lo ngại về tính thanh khoản khi đầu tư vào thị trường này. Trong trường hợp mức độ chênh lệch giữa giá mua và giá bán càng tăng lên, tính thanh khoản của thị trường càng thấp. Ví dụ, bất động sản thường có tính thanh khoản khá thấp (so với thị trường chứng khoán). Thị trường của các loại tài sản như chứng khoán phái sinh, hợp đồng quyền chọn, thị trường tiền tệ, thị trường hàng hóa, … tính thanh khoản thường phụ thuộc vào quy mô và số lượng các thị trường được phép giao dịch. Tính thanh khoản trong chứng khoán là gì?Tính thanh khoản trong chứng khoán đề cập đến khả năng một cổ phiếu có thể được mua – bán dễ dàng, mà không ảnh hưởng đến giá của các cổ phiếu đó. Cổ phiếu có tính thanh khoản thấp sẽ khó có thể được bán và nếu nhà đầu tư không thể bán đúng thời điểm rất dễ bỏ lỡ cơ hội hoặc thậm chí mất tiền. Các thị trường chứng khoán có tính thanh khoản cao thường hoạt động sôi động và thu hút nhiều nhà đầu tư nhờ hiệu quả mà nó mang lại. Tầm quan trọng và vai trò của tính thanh khoản trong đầu tưNếu thị trường không có tính thanh khoản hoặc tính thanh khoản thấp, việc bán hoặc chuyển tài sản/ chứng khoán thành tiền mặt sẽ trở nên rất khó khăn. Nếu nhà đầu tư nắm giữ một tài khoản có giá trị rất lớn nhưng không có thị trường hoặc không có người mua tài sản đó cũng trở nên vô nghĩa, hoặc tốn kém về thời gian và chi phí. Các công ty thường phải nắm giữ một lượng nhất định tài sản có tính thanh khoản cao để đảm bảo chi trả cho các nghĩa vụ ngắn hạn, nếu không có thể khiến công ty đối mặt với các khủng hoảng, thậm chí là phá sản. Các yếu tố tác động đến tính thanh khoản của cổ phiếu và thị trường chứng khoánThị trường chứng khoán biến động kéo theo sự biến động của tính thanh khoản. Do đó, nhà đầu tư không chỉ cần quan tâm đến khái niệm mà còn cần hiểu các yếu tố tác động đến nó. Dưới đây là một số nguyên nhân chính tạo ra sự tăng giảm của thị trường chứng khoán nói chung và tính thanh khoản của cổ phiếu nói riêng: Chính sách kinh tế vĩ mô của chính phủThông thường các hoạt động của doanh nghiệp trên thị trường, đặc biệt là doanh nghiệp niêm yết trên sàn phải chịu sự quản lý và tác động từ các chính sách, quy định của cơ quan nhà nước. Ví dụ, nếu chính phủ quyết định thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt bằng các cách như tăng lãi suất, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Khi đó tiền sẽ bị rút ra khỏi sản xuất, tiêu dùng và thị trường chứng khoán. Nếu điều này xảy ra có thể thấy rõ tính thanh khoản của thị trường sẽ giảm mạnh. Trong trường hợp điều ngược lại xảy ra thì chứng khoán sẽ trở nên sôi động với tính thanh khoản tăng cao. Hiệu quả hoạt động kinh doanh và sức khỏe tài chính của doanh nghiệpBản chất của thị trường chứng khoán là thu hút tiền nhàn rỗi để tạo vốn cho doanh nghiệp phát triển. Do đó, hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sẽ phản ánh sự phát triển hay đi xuống của thị trường chứng khoán. Dễ dàng thấy, thông thường các doanh nghiệp lớn làm ăn có hiệu quả thì tính thanh khoản cổ phiếu sẽ cao, do nhu cầu đầu tư vào công ty đó cao. Ngược lại, các doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả, cung cầu cổ phiếu cũng sẽ kém năng động, tính thanh khoản thấp. Trong một số trường hợp có thể thấy doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả nhưng tính thanh khoản vẫn cao. Điều này xuất phát từ thực tế thị trường bị tác động bởi nhiều yếu tố khác. Tuy nhiên về dài hạn, hiệu quả kinh doanh sẽ phản ánh đúng thực tế qua tính thanh khoản và giá cổ phiếu. Tâm lý của các nhà đầu tư trong thị trườngGần đây chúng ta thường được nghe về cụm từ FOMO (Fear of Missing out), đây là thuật ngữ được sử dụng rất nhiều trong chứng khoán. Khi thị trường đi lên, rất nhiều nhà đầu tư có tâm lý đổ tiền mua vào và ngược lại khi thị trường đi xuống, nhà đầu tư bắt đầu sợ hãi và muốn bán ra. Tâm lý trên càng phổ biến hơn với các nhà đầu tư F0 chưa có nhiều kiến thức, kinh nghiệm. Chính tâm lý FOMO này tạo ra sự biến động mạnh về cung cầu cổ phiếu, từ đó làm ảnh hưởng đến tính thanh khoản thị trường chứng khoán. Quy định đối với hoạt động của các nhà đầu tư nước ngoàiTheo quy định của Ủy ban chứng khoán Việt Nam, các nhà đầu tư nước ngoài chỉ có quyền mua 30% cổ phiếu phát hành bởi ngân hàng thương mại và 49% cổ phiếu phát hành bởi các doanh nghiệp niêm yết thuộc các ngành nghề khác. Quy định này sẽ phần nào giới hạn về quyền mua bán của các nhà đầu tư nước ngoài, do đó khối lượng giao dịch của nhà đầu tư cũng bị hạn chế. Qua đó, một phần giới hạn cầu cổ phiếu nói riêng cũng như gián tiếp ảnh hưởng đến thanh khoản cổ phiếu nói chung. Cách xác định tính thanh khoản của cổ phiếuKhi nhắc đến cổ phiếu, có hai yếu tố quan trọng nhất thường ảnh hưởng đến tính thanh khoản là giá và khối lượng giao dịch. Khối lượng giao dịch trên thị trường: Khi khối lượng giao dịch của một cổ phiếu lớn thể hiện rằng nhu cầu mua bán cổ phiếu đó đang cao. Từ đó, tính thanh khoản của cổ phiếu cao. Ngược lại, nếu không có nhiều nhà đầu tư muốn mua bán một cổ phiếu thì số lượng được giao dịch hàng ngày sẽ thấp, thể hiện tính thanh khoản thấp. Mức độ chênh lệch giữa giá mua và giá bán: Nếu mức giá mà bên mua đề xuất và mức giá bên bán đồng ý bán có ít chênh lệch thể hiện có nhiều người mua quan tâm và sẵn sàng bỏ tiền mua cổ phiếu đó. Qua đó, cho thấy tính thanh khoản cao của cổ phiếu này. Nhưng nếu sự khác biệt giữa giá mua và bán quá lớn đồng nghĩa với cung đang lớn hơn cầu, tính khoản thấp. Những lưu ý nhà đầu tư cần nắm về tính thanh khoản của cổ phiếuNhư đã trình bày ở trên, tính thanh khoản của cổ phiếu chịu tác động của nhiều yếu tố như chính sách vĩ mô, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, tâm lý thị trường,… Vì vậy, nhà đầu tư cần quan sát, cập nhật thông tin thường xuyên và đặc biệt lưu ý các điểm sau:
Với thị trường năng động như hiện nay, tính thanh khoản cũng thay đổi liên tục. Do đó, để giảm thiểu rủi ro cho các tài sản của mình, nhà đầu tư cần thường xuyên theo dõi thị trường, cập nhật thông tin. Finhay hi vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc có góc nhìn tổng quan về thanh khoản là gì và các đặc điểm của tính thanh khoản, từ đó có chiến lược đầu tư hiệu quả. |
