1. Gạo sẽ cung cấp chất dinh dưỡng nào nhiều nhất cho cơ thể ? A. Carbohydrate (chất đường, bột). B. Protein (chất đạm). C. Lipid (chất béo). D. Vtamin. `=>` Gạo chủ yếu cung cấp nhiều nhất là chất Carbohydrate (chất đường, bột). 2. Loại nguyên liệu nào sau đây hầu như không thể tái sinh ? A. Gỗ. B. Bông. C. Dầu thô. D. Nông sản. `=>` Dầu thô là loại nguyên liệu chủ yếu ko thể tái sinh
Cơm là món ăn chính trong bữa cơm gia đình của người Việt. Hạt gạo của người Việt được ví như hạt ngọc. Chính vì vậy mà gạo rất quen thuộc với chúng ta từ thuở bé. Nhưng ít khi chúng ta để ý tới thành phần chất dinh dưỡng trong gạo.  Các chất dinh dưỡng của gạo phân bố không đều trong hạt gạo: Protein, lipid, viatmin, tập trung chủ yếu ở phần cám gạo và phần mầm. Còn tinh bột lại tập trung cao ở phần thân hạt. Do vậy, mà gạo xay xát càng trắng thì càng mất nhiều chất dinh dưỡng. Để biết thêm về thành phần chất dinh dưỡng trong hạt gạo, chúng ta cùng xem số liệu bài viết dưới đây.
Gạo là một sản phẩm lương thực thu từ cây lúa. Hạt gạo thường có màu trắng, nâu hoặc đỏ thẫm, chứa nhiều dinh dưỡng. Hạt gạo chính là nhân của thóc sau khi xay để tách bỏ vỏ trấu. Hạt gạo sau khi xay được gọi là gạo lứt hay gạo lật, nếu tiếp tục xát để tách cám thì gọi là gạo xát hay gạo trắng. Gạo là lương thực phổ biển của gần một nửa dân số thế giới. Cấu tạo hạt gạo gạo tuy nhỏ bé nhưng đem lại giá trị dinh dưỡng cao, thành phần của nó gồm: – Vỏ trấu (chiếm 20% tổng khối lượng hạt gạo) – Mầm (1-2%) – Cám (7-8%) – Hạt gạo (70%)
Vỏ gạo – Trấu:
Cám gạo: Cám gạo là phần còn sót lại của vỏ. Là lớp phấn mỏng màu thẫm ở giữa vỏ trấu và hạt gạo trắng. Nó còn có thể có màu đỏ hoặc đen tùy thuộc vào sắc tố ở từng loại gạo. Trong món cơm hàng ngày, phần lớn lớp cám đã bị loại bỏ.
Mầm gạo: Được tìm thấy dưới vỏ, mầm chưa nhiều dinh dưỡng. Đầy đủ các vitamin B, khoáng chất và protein.
Gạo trắng: Trước khi được nấu chín, hạt gạo bị xay xát để loại đi vỏ trấu và cám. Lớp còn lại là hạt gạo trắng chúng ta vẫn thấy. Còn được gọi là nội nhũ, đây là thành phần chính của gạo.
Giá trị dinh dưỡng của hạt gạo phụ thuộc vào đất đai, khí hậu, xay xát, bảo quản và chế biến.
Hàm lượng protein gạo dao động 7 – 8,5% tùy theo giống gạo và điều kiện bảo quản. Trong protein gạo có glutelin, anbumin và globulin nhưng không có prolamin nên bột gạo không dẻo như bột mì. Protein gạo có hệ số hấp thu lên tới 96,5 – 98% nhưng hệ số sử dụng chỉ đạt khoảng 58%. Protein gạo nghèo lysin nên đây là yếu tố hạn chế trong số các acid amin của gạo. Vì vậy khi ăn nên phối hợp với thức ăn động vật và đậu đỗ để đảm bảo tính cân đối giữa các acid amin trong khẩu phần.
Hàm lượng glucid gạo chiếm chiếm 70 – 80%. Glucid gạo gồm có tinh bột và xenluloza. Thành phần các hạt tinh bột bao gồm aminopectin và aminoza, các phân tử aminopectin có cấu trúc mạch dài và nhiều mạch nhánh nên ngậm nhiều nước hơn và tiêu hoá chậm hơn aminoza. Trong quá trình chín sau thu hoạch thì một phần aminopectin chuyển thành aminoza. Do vậy cơm gạo mới bao giờ cũng dẻo hơn cơm gạo cũ. Xenluloza trong gạo có cấu trúc hình sợi ngắn, mịn nên có tác dụng kích thích tiêu hoá, không cản trở thuỷ phân tinh bột.
Giá trị dinh dưỡng của gạo phụ thuộc vào giống gạo và phương pháp nấu ăn. Gạo nói chung là một nguồn dinh dưỡng chứa rất ít vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, có thể tìm thấy một lượng vitamin cũng như khoáng chất đáng kể tập trung trong cám gạo và mầm, chủ yếu là của gạo nâu, chứ không phải gạo trắng.
Gạo trắng có chứa khá ít chất chống oxy hóa và các hợp chất thực vật. Tuy nhiên, cám gạo nâu có thể là một nguồn giàu axit ferulic, lignans, và axit phytic.
Hàm lượng lipid trong gạo rất thấp, khoảng 1 – 1,5g% Tập trung chủ yếu ở phần vỏ, mầm. Giá trị sinh học của lipid gạo thấp vì lipid gạo ít các acid béo không no.
Gạo lức, còn gọi là gạo lứt, gạo rằn, gạo lật là loại gạo chỉ xay bỏ vỏ trấu, chưa được xát bỏ lớp cám gạo. Đây là loại gạo rất giàu dinh dưỡng đặc biệt là các sinh tố và nguyên tố vi lượng. Gạo trắng là loại gạo phổ biến nhất trong các. Tuy nhiên, gạo lức ngày càng được ưu thích ở một số nước phương Tây. Điều này là do những lợi ích sức khỏe của nó đem lại. Trong từng trường hợp cụ thể mà việc ưu tiên sử dụng gạo trắng hoặc gạo lức sẽ tốt hơn trong bếp nhà bạn.
Nên sử dụng gạo trắng hay gạo lức
– Gạo trắng là loại gạo thường đã qua tinh chế kỹ, được phủ bóng, loại bỏ cám cũng như mầm. Quá trình trên giúp tăng chất lượng của gạo khi nấu ăn, tăng tuổi thọ và hương vị. Tuy nhiên, việc này đi kèm với hậu quả là giá trị dinh dưỡng giảm
Ăn gạo trắng có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự cân bằng lượng đường trong máu, những người có bệnh tiểu đường nên tránh ăn loại gạo này.
Một số loại gạo trắng được bổ sung axit folic nên nó có thể là sự lựa chọn tốt hơn cho những người có nhu cầu tăng folate hoặc những người có nguy cơ không đáp ứng được nhu cầu folate.
Gạo lức chứa nhiều photpho và kali hơn gạo trắng. Người bị bệnh thận cần hạn chế cả hai chất dinh dưỡng này trong chế độ ăn uống của họ. Do đó, với người mắc bệnh thận ăn gạo trắng tốt hơn.
Trong các trường hợp bệnh liên quan đến ruột như: viêm túi thừa, tiêu chảy, sau khi giải phẫu có liên quan đến dạ dày hoặc ruột. Bác sỹ sẽ đề nghị chế độ hạn chế chất xơ. Gạo trắng chứa ít chất xơ hơn cơm gạo lứt nên có thể là sự lựa chọn tốt hơn khi cần chế độ ăn uống ít chất xơ.
Ngược lại, mặc dù gạo lức chỉ chứa chất xơ cao hơn chút ít so với gạo trắng, nhưng nó có thể là sự lựa chọn tốt hơn cho chế độ ăn nhiều chất xơ. Chất xơ có thể giúp tăng cường mức cholesterol khỏe mạnh. Giúp quản lý cân nặng. Có ích trong việc chữa trị bệnh táo bón.
Nhìn chung, gạo lức dường như là sự lựa chọn lành mạnh hơn gạo trắng. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng nên sử dụng gạo lức. Cả hai loại gạo đều có thể phù hợp với chế độ ăn uống lành mạnh. |
