Học collocation như thế nào cho hiệu quả

Một collocation là một cặp hoặc một nhóm từ thường đi với nhau. Sự kết hợp này nghe tự nhiên hơn với người bản xứ, nhưng đòi hỏi nỗ lực từ người học tiếng Anh trong việc đoán và ghi nhớ chúng. Ví dụ:

  • fast sẽ đi với food trong khi quick sẽ đi với meal (thay vì quick food hay a fast meal)
  • nói về mái tóc vàng, thay vì dùng yellow hair, một collocation tự nhiên với người bản xứ sẽ là blond hair, yellow thích hợp đi với flowers, paints …hơn.

Cần chú ý phân biệt collocations với idioms (thành ngữ), compounds (từ ghép) hay phrasal verbs (cụm động từ, kết hợp giữa động từ và phó từ).

Tại sao nên học collocations?

  • sử dụng từ vựng một cách chính xác hơn
  • giúp việc diễn đạt tiếng Anh được tự nhiên hơn
  • cung cấp nhiều cách diễn đạt hơn
  • nâng cao phong cách sử dụng từ ngữ trong văn viết, đặc biệt là các bài viết học thuật.

2 cách chính để tìm collocations

  • Chúng ta tự rèn luyện bản thân bằng cách ghi chú lại từ việc nghe, đọc tiếng Anh hàng ngày. Ví dụ, khi bạn đọc một bài báo, bạn hãy gạch chân những cụm động từ + danh từ, tính từ + danh từ, động từ + trạng từ… Bạn tự nhắc nhở mình rằng những từ đó sẽ đi với nhau, hoặc để chắc chắn hơn, tra nghĩa của cụm từ để đảm bảo có thể sử dụng đúng ngữ cảnh.
  • Chúng ta chủ động tìm collocations thông qua những từ điển chất lượng (cambridge, oxford..). Ví dụ, bạn muốn tìm tất cả các collocations có từ sharp, bạn có thể tra trên từ điển và nhận được một số kết quả như: a sharp pain, a sharp bend, a sharp contrast…. Ngược lại, khi bạn tra một từ bất kỳ, hãy để ý cả những collocations của chúng và ghi chép lại.

Cách ghi chú collocations: cách ghi chú collocations hiệu quả nhất để chúng ta có thể hiểu được cách dùng thực sự và nghi nhớ lâu dài đó là, hãy ghi chép chúng dưới dạng một mệnh đề hoặc một câu. Ví dụ: ghi ‘I must find a way to help him’ sẽ tốt hơn nếu bạn chỉ ghi ‘find a way’. Nếu cần thiết, hãy chú thích tiếng Việt bên cạnh.

Cách học collocations: học collocations cũng không khác nhiều so với học từ vựng đơn lẻ. Có một số quy tắc chúng ta nên tuân thủ đó là:

  • thường xuyên ôn tập lại những gì đã học
  • thực hành sử dụng những gì đã học vào ngữ cảnh có ý nghĩa với cá nhân bạn
  • học collocations theo một chủ đề hoặc theo một từ nào đó sẽ giúp bạn ghi nhớ chúng tốt hơn. Ví dụ, bạn ghi chép các collocations liên quan đến du lịch vào một mục riêng, hoặc bạn ghi chép các collocations có chứa từ way (find a way, learn the hard way, get in your way, give way to…). Nhưng nhớ là hãy ghi chép chúng dưới dạng cả câu, có ngữ cảnh hẳn hoi nhé.

Giờ hãy cũng tìm 11 collocations trong đoạn văn sau. Bạn thử áp dụng các cách học collocations ở trên và kiểm tra xem bản thân có thể ghi nhớ được bao nhiêu nhé.

My friend Abigail is desperately worried about her son at the moment. He wants to enrol on a course of some sort but just can’t make a decision about what to study. I gave Abigail a ring and he had a long chat about it last night. She said he’d like to study for a degree but is afraid he won’t meet the requirements for university entry. Abigail thinks he should do a course in Management because he’d like to set up his own bunisess in the future. I agreed that that would be a wise choice. (trích từ English Collocations in Use Intermediate p.9)

Cách học của mình

Ngoài việc học qua sách báo, bài nghe hoặc chủ động tìm kiếm trên từ điển (cách này thì mình ít làm), mình có sử dụng một số sách về từ vựng để học (Bộ Destination, English in Use và các tài liệu cho IELTS). Thay vì ghi chú theo một từ gốc, mình chọn cách ghi chú theo chủ đề và tập trung học chủ đề đó. Cũng chính vì thế mà khi sử dụng sách, mình không đi theo thứ tự mà chọn những chủ đề đang muốn học. Ban đầu, mình liệt kê những chủ đề cơ bản nhất, có ích với cá nhân mình, hoặc mình thích để học trước.

Ví dụ, mình chọn chủ đề travel/holiday (chủ đề này sẽ dính cả transport nữa nên học luôn cũng được), đây là chủ đề cực kì cơ bản và ứng dụng cao trong IELTS lẫn cuộc sống nên chẳng tội gì mà không trang bị từ vựng phải không nào. Sau đó mình tìm chủ đề này trong các sách và tài liệu mình có, học, làm bài tập để củng cố từ vựng rồi ghi chép lại vào file riêng, chắc chắn là phải thường xuyên giở lại để ôn tập rồi.

Sau này, nếu bắt gặp chủ đề Travel ở một bài báo, một bài đọc hiểu IELTS hay thậm chí là trên Youtube, mình sẽ đối chiếu xem có còn nhớ những gì bản thân đã học được trước đó không, đồng thời nếu có cụm từ mới và hay thì mình sẽ giở file Travel ra và ghi thêm vào. Mình cũng tập dùng từ vựng bản thân đã học và sưu tầm được vào các kĩ năng chủ động như Writing và Speaking, viết một bài essay hoặc luyện nói theo bộ câu hỏi chẳng hạn.

Mẹo của kẻ lười như mình đó là trước khi chọn học những từ vựng cao siêu, ít gặp và khó dùng, hãy chọn những chủ đề thông dụng, kiểu gì cũng phải dùng để học trước đã. Với tần suất dùng nhiều cũng như đi thi xác suất vào cao thì học những từ vựng đó chẳng đi đâu mà thiệt. Cả việc học Reading trong IELTS cũng vậy, khi mình tin có những từ vựng ảnh hưởng đến đáp án và nhận ra nó quá phổ biến đi, thì mình mới học, bằng không mình lựa chọn đoán từ là chính. Học như vậy thì điểm sẽ không quá cao nhưng đó là bước đi đầu tiên giúp mình không bị nản. Quan trọng là học đều, có sự ôn tập và thực hành, thì bất kể là từ vựng gì sớm muộn cũng thuộc về bạn thôi.