Tổ chức vườn ươm là sắp xếp nội dung các khu vực sản xuất trong vườn ươm cây giống. Việc tổ chức vườn ươm phải căn cứ vào quy mô sản xuất, nhiệm vụ cụ thể của vườn, những đặc điểm sinh thái của vùng. Show
Thông thường vườn ươm cây giống được chia làm hai khu vực: Khu cây giống; Khu nhân giống: Ra ngôi, chờ ghép, định hình và huấn luyện cây con. Khu cây giốngKhu này để trồng các cây mẹ lấy hạt ươm gieo cây con; gieo cây gốc ghép; lấy cành chiết, cành giâm. Khu này còn bao gổm một phần diện tích làm vườn nhân gỗ ghép (cành ghép). Nhờ có khu cây giống ta không phải đi mua mắt ghép ở xa, nhất là những cành chiết, cành giâm, khi chuyển từ xa về sức sống sẽ giảm sút rất nhiều. Mặt khác mua cành giống ở xa một cách ồ ạt, chúng ta không có điều kiện kiểm tra, xem xét các đặc tính tính trạng của cây mẹ. Vườn sản xuất cây ăn quả lâu năm không cho phép sử dụng những giống trồng như vậy. Khu cây giống phải được nhân từ những cây đầu dòng của các vườn giống nguyên chủng hoặc giống cấp I. Chế độ chăm bón cho cây “mẹ” ở vườn này cũng phái được đặc biệt chú ý hơn so với vườn sán xuất; chế độ bón phân, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh phải đặc biệt nghiêm ngặt. Người phụ trách vườn hoặc gia đình phải có sổ theo dõi hàng ngày về chế độ chăm bón, tình hình sinh trưởng, diễn biến năng suất của vườn cây giống. Ở mỗi cây nên có báng ghi số, đánh dấu. Diện tích khu cây giống tùy thuộc vào quy mô của vườn ươm, có thể từ 0,5 – 1 ha. Khu nhân giốngKhu vực này là phần chủ yếu của vườn ươm. Trong thực tế sán xuất, do điều kiện cấp thiết đòi hỏi phái có cây giống ngay để đáp ứng cho nhu cầu của sản xuất, thường khu nhân giống được xây dựng trước. Những năm đầu có thể mua hạt gốc ghép, cành chiết, cành giâm ở những nơi khác. Song nhất thiết phải kiểm tra kỹ lưỡng các đặc tính tính trạng những cây đầu dòng của cơ sở mà ta định sử dụng. Khu nhân giống được chia thành các khu nhỏ sau: Vườn gieo hạtĐể gieo hạt lấy cây con đem trồng và sử dụng làm gốc ghép. Vườn này lại được chia thành nhiều phần riêng biệt cho từng giống, từng chủng loại cây ăn quả mà ta định nhân. Yêu cầu cày đất sâu 18 – 20 cm, bừa nhỏ có đường kính viên dưới 5 mm chiếm 60 – 70%, 5 – 10 mm chiếm 20 – 25% và trên 10 mm dưới 15%. Lên luống rộng 1m, cao 20 cm, chiều dài không quá 15m, để dễ thoát nước. Rộng rãnh luống 30 cm. Bón lót từ 50 – 100 tấn phân chuổng hoai mục cho 1 ha; lân suppe 1.000 kg/ha; 500 kg clorua kali/ha; 600 – 1.000 kg vôi bột/ha. Vôi bột bón khi cày vỡ; phân chuồng, phân lân, phân kali bón khi cày bừa lại. Có thể xử lý đất trước khi gieo 10 ngày bằng các loại thuốc trừ nấm và vi khuẩn. Trong khu vực này nên bố trí có một nhà giâm cây chiết, giâm cành. Thể thức và quy cách sẽ được trình bày trong phần kỹ thuật giâm cành ở phần sau. Khu ra ngôi, chờ ghép và huấn luyện cây conKhu này dùng để ra ngôi cây gốc ghép, ra ngôi cành chiết, cành giâm, chăm bón các loại cây con để chuẩn bị xuất vườn. Đất ra ngôi, chờ ghép cũng cày bừa như đất gieo hạt. Tùy đất tốt, xấu mà có thể bón lót cho 1 ha như sau: phân chuồng từ 60 – 100 tấn, vôi bột 1.000 kg, lân suppe từ 500 – 1000 kg, clorua kali 200 – 300 kg/ha. Xử lý đất trước khi trồng từ 10 – 15 ngày để chống nấm và vi khuẩn trong đất nếu thấy cần thiết. Nhiều vườn ươm tiên tiến trên thế giới, người ta dùng túi bầu PE cho việc ra ngôi cây con chờ ghép, cây giâm cành và cây chiết. Đặc biệt phổ biến đối với cây chiết và cây giâm cành. Sau nhiều thí nghiệm, chúng tôi thấy kích thước loại túi PE thích hợp với nhiều loài cây giống ở nước ta là 15 x 10 cm đối với cây ghép là 13 – 15 cm đối với cây chiết và giâm cành. Chọn đất xây dựng vườn ươmNhững tiêu chuẩn chọn đấtGần vườn sản xuất, gần nơi tiêu thụ cây giống, tiện vận chuyển để giảm bớt chi phí. Gần nguồn nước tưới. Đất phải thoát nước, bằng phẳng, kín gió, dễ bố trí hệ thống mương tưới và ống dẫn nước. Địa hình phải bằng phẳng thoáng mát, không bị ảnh hưởng nặng nề của sương muối. Đất cần có tầng dày từ 30 – 40 cm trở lên; tơi xốp nhưng không nên nhẹ quá, độ màu mỡ phải cao. Độ chua của đất phải tuỳ thuộc vào yêu cầu riêng của từng loại cây ăn quả. Ví dụ cây cam quýt cần có pH từ 6 – 6,5; dứa 5 – 5,5; chuối từ 5 – 8. Chia lô, thiết kế vườn ươmDiện tích vườn ươm thường nhỏ nên chia lô thiết kế vườn không phức tạp lắm. Nguyên tắc chung là: chia tỷ lệ diện tích cân đối giữa các khu vực trên nhu cầu cây giống của từng năm để có thể luân canh hợp lý. Mương tưới và tiêu cần đào kết hợp với vành đai bảo vệ, đường trục và đường phụ trong lô. Trên bờ mương, ven đường trục có thể kết hợp trồng cây mẹ để có bóng che cho cây con mới ra ngôi hoặc những cây con mới bứng để vận chuyển đến nơi sản xuất. Xung quanh vườn cần trồng đai rừng chắn gió, có thể xây dựng đai rừng thấp và kín với 4 hàng cây bắt đầu từ bờ mương tiêu bao quanh vườn ra phía ngoài. Đai rừng còn có tác dụng chống trâu bò, tăng thêm phần thu nhập cây làm củi, lấy gỗ… Bên trong vườn ở mỗi khu cũng cần có bể ngâm phân và ao thả cá ở giữa, kết hợp với chuồng trại chăn nuôi để có phân bón chủ động. Cần kết hợp việc thiết kế vườn ươm với việc làm đẹp cảnh quan khu vực và ý thức cải thiện môi sinh.
Chọn địa điểm làm vườn ươm cây giống như thế nào cho hợp lý? Thiết kế cho vườn ươm và một số ưu nhược điểm. Cách làm vườn ươm cây giống… Vườn ươm cây giống là gì? Có những loại nào?Vườn ươm là khu ươm cây để trồng. Trong vườn ươm, những cây non được chăm từ khi hạt để phát triển sao cho có thể chịu đựng được điều kiện đồng ruộng khắc nghiệt. Dù là loài địa phương hay du nhập, cây trong vườn ươm đều có khả năng sống sót tốt hơn so với hạt ươm trên đồng ruộng hoặc qua mọc lại tự nhiên. Vì vậy, các vườn ươm cây con trở thành vật liệu trồng trọt cho các vườn, cho dù là để sản xuất, bảo vệ. Vườn ươm có hai loại, tức là: Vườn ươm tạm thời : Được thiết kế trong hoặc gần nơi trồng. Sau khi cây con để trồng được nuôi dưỡng, sẽ trở thành một phần của khu vực đã trồng Vườn ươm cố định : Có thể lớn hoặc bé tùy thuộc vào mục tiêu và số lượng cây nuôi hàng năm. Các vườn nhỏ chứa ít hơn 100.000 cây con cùng một lúc trong khi các vườn ươm lớn chứa nhiều hơn con số này. Trong mọi trường hợp, cố định phải được thiết kế tốt, có vị trí thích hợp và cung cấp đủ nước. Lựa chọn địa điểm cho vườn ươm cây giốngKhi chọn địa điểm lập vườn ươm cần đảm bảo những yêu cầu gì Khi địa điểm của vườn ươm được chọn, bốn câu hỏi nảy sinh: A. Loại vườn ươm là gì? Nó là tạm thời hay vĩnh viễn? B. Kích thước của vườn ươm là bao nhiêu? Quy mô lớn với 100.000 cây giống / năm trở lên hay quy mô nhỏ với công suất 50.000 cây giống / năm trở xuống? C. Nhu cầu cây con Nhu cầu cây con lớn như thế nào? Ví dụ, một vườn được bao quanh bởi một số dự án có thể yêu cầu một lượng lớn cây khác nhau mỗi năm. Trong khi một vườn cho các khu rừng nhỏ có thể có sản lượng cây hàng năm thấp. D. Vận chuyển hoặc khoảng cách từ vườn ươm đến nơi có nhu cầu cây giống. Vị trí đặt vườn ươm câyKhi những câu hỏi này được trả lời, vườn ươm được đặt ở đâu: – Có sẵn chỗ cấp nước tốt, ví dụ gần sông hoặc giếng. Vì nước rất quan trọng đối với vườn ươm nên đây là yếu tố quyết định. – Có sẵn nguồn đất tốt; vì đất cồng kềnh, cần với số lượng lớn. Đất ít nhất phải không bị nhiễm mặn và kiềm. – Mặt bằng phải thoát nước tốt để tránh úng và khá an toàn trước lũ lụt. Nên xem: Kỹ thuật khoanh vỏ để cây vú sữa ra hoa đậu quả – Nơi trú ẩn chống lại gió lớn: các khu vực có nơi trú ẩn tự nhiên bởi thảm thực vật hoặc bất kỳ hệ tầng nào khác được ưu tiên hơn các khu vực lộ thiên. Nếu không thì nó cần phải có các biện pháp che chắn nhân tạo. – Địa điểm phải có đường giao thông tốt đến những nơi có nhu cầu cây giống. Điều này sẽ đảm bảo rằng cây con có thể đến được địa điểm trong tình trạng tốt. Đường xấu và hành trình dài làm giảm khả năng sống sót của cây con ở một mức độ lớn. – Vườn phải được bố trí ở nơi có sẵn lao động hoặc dễ lấy. Công việc tạo cần nhiều lao động và việc đặt các vườn ở xa trung tâm cư trú sẽ rất tốn kém. Thiết kế vườn ươm cây giốngVườn ươm nên bố trí thế nào cho đúng Sau khi quyết định về địa điểm và kích thước của vườn, địa điểm được san bằng, rào chắn cẩn thận và thiết lập hệ thống che chắn. Vườn phải được thiết kế tốt, được chia thành nhiều khối phù hợp. Các khối này chứa đầy đủ các con đường giữa chúng. Các khối thường được dán nhãn bằng các chữ cái, ví dụ A, B. C, v.v. hoặc bằng số La Mã: khối I, khối II, khối III, v.v. Đường giữa các khối phải đủ rộng để có không gian cho việc chất và dỡ hàng. Và chứa chỗ quay xe có chiều rộng tối thiểu là 5 mét. Mỗi khối được chia thành 4-8 phần với các đường dẫn giữa chúng. Các phần được gắn nhãn bằng nhãn khối tương ứng, theo sau là một chữ cái nhỏ Ngoài ra, thiết kế vườn ươm phải có đủ không gian để trộn đất (ít nhất 5 x 5 mét). Nó cũng nên có một khu vực riêng để làm phân trộn. Tốt hơn là nên đặt cách xa chô ươm một chút. Quy mô của vườn ươm cây giốngKích thước của khu vực ươm có nhiều bầu hay chậu (khi sử dụng bầu) và tổng diện tích vườn ươm sẽ thay đổi theo đường kính của bầu. Không phải tất cả các hoạt động của vườn đều liên quan đến việc sử dụng các bầu. Khi tạo giống cây trồng rễ trần, kích thước của vườn phần lớn sẽ phụ thuộc vào kích thước “trung bình” của cây trồng và mức sản xuất được duy trì. Cấp nước cho vườn ươmCần nhấn mạnh hai khía cạnh: (a) chất lượng nước; và (b) nhu cầu nước hàng ngày. Chất lượng nước : Nước phải hơi chua với độ pH nhỏ hơn 7, với lượng muối hòa tan nhỏ hơn 550 phần triệu và độ dẫn điện nhỏ hơn 0,8 mho / cm. Nói chung là khá ngọt và trong. Lượng nước : Cần cung cấp đủ nước theo mô tả trên cho vườn ươm hàng ngày. Lượng nước bón (bất kỳ lúc nào) sẽ thay đổi tùy theo thời tiết. Tốc độ thấm vào đất và kích thước của cây. Trong thời điểm hạt nảy, cần tưới nước nhẹ để cho ẩm. Khi cây lớn hơn, tổng tưới tăng lên và giảm tần suất bón. Nên xem: Trị bọ cánh cứng gây hại sầu riêng Tưới nước có thể bằng tay hoặc tưới đều. Tưới nước bằng tay bằng bình, vòi có gắn vòi, hoặc bình xịt sương bằng tay là những phương pháp được các vườn ươm nhỏ sử dụng. Đối với thùng tưới hoặc thảm hạt đã gieo hạt, kích thước hạt nhỏ là điều cần thiết. Nếu không, hạt sẽ bị rửa trôi khỏi mặt đất hoặc lớp vật liệu bao phủ hạt có thể bị cuốn trôi. Do đó, việc tưới nước bằng tay cho các luống hạt thường được thực hiện bằng bình tưới của người làm vườn hoặc máy áp lực dạng knapsack có gắn vòi sương mịn. Chuẩn bị cây con trong vườn ươmGieo hạt trong vườn có nhiều ưu điểm, trong đó lớn nhất là nó cho phép một số cây bắt đầu phát triển trong điều kiện lý tưởng. Một điểm ngập nắng của khu vườn được bảo vệ khỏi gió sẽ là nơi lý tưởng để cây con bắt đầu phát triển. Các bước chuẩn bị lô vườn ươm để gieo hạt -Dọn sạch lô đất để làm sạch nó và loại bỏ rễ, đá và cỏ dại. -Phá bỏ đất cứng để làm cho nó nhẹ hơn. -Nếu cần, hãy thêm một chút chất hữu cơ (phân chuồng và phân bón từ lục bình), trộn đều vào đất. -Đào rãnh với khoảng cách từ 3 đến 6 inch (10 đến 20 cm) tùy thuộc vào loại cây bạn đang gieo. -Gieo hạt thẳng hàng (đối với rau) hoặc trong hốc hạt (hạt lớn hơn), dàn đều. -Lấp hoặc phủ hỗn hợp đất trồng cây con. Điều quan trọng cần lưu ý là các cây gần nhau hơn nhiều so với sau này. Khi cấy vào luống trồng, cần đặt đúng khoảng cách để cây có thể phát triển mạnh mà không bị cạnh tranh. Ưu điểm của vườn ươm câyƯu điểm của việc chuẩn bị cây con trong lô vườn ươm Các vườn ươm rất tuyệt vời vì chúng giúp tối đa hóa những gì thiên nhiên ban tặng. Sản lượng được tăng lên cho một khu đất nhất định và mùa vụ phát triển được kéo dài. Thu hoạch nhiều hơn và nhiều hoa hơn Tiết kiệm không gianBạn chỉ cần khoảng một phần mười bề mặt của khu vườn cuối cùng của mình để mọi thứ thực sự diễn ra. Ngay sau khi cây con đã mọc đủ, chuyển chúng vào luống trồng và không gian gieo hạt có sẵn để bắt đầu các vụ sau. Có thể trồng nhiều loại cây khác nhau trong cùng một mùa trồng trọt. Thông thường, rất khó để làm điều này nếu bạn bắt đầu trồng cây từ hạt trực tiếp trên luống trồng: không có đủ thời gian để thu hoạch vụ đầu tiên, nhưng vụ thứ hai cần gieo hạt để trưởng thành trước khi mùa đông đến. Với một vườn ươm, bạn có thể kéo dài mùa phát triển của mình thêm tổng cộng hai tháng! Vụ đầu tiên được bắt đầu sớm hơn một tháng, và do đó đã sẵn sàng cho thu hoạch sớm hơn một tháng. Và một tháng trước khi thu hoạch vụ đầu tiên, bạn bắt đầu vụ thứ hai trong vườn ươm hiện đang bỏ trống. Khi thu hoạch vụ số 1, cây con số 2 đã được một tháng tuổi và sẵn sàng để cấy. Nên xem: Quy trình bón phân kali cho cây cam Nhờ vườn ươm, cùng một thửa ruộng cho hai vụ thu hoạch trở lên. Tiết kiệm công sứcÍt cần làm cỏ. Mật độ gieo hạt của cây mục tiêu cao hơn có nghĩa là chúng sẽ loại bỏ các loại cỏ dại khác mà không tốn nhiều công sức. Ngoài ra, việc tưới nước cũng dễ dàng hơn vì ở giai đoạn này, bề mặt bạn cần phủ nhỏ hơn. Nói chung, làm việc trên một bề mặt nhỏ hơn từ đầu sẽ giúp bạn dễ dàng quản lý hơn. Nó sẽ giúp bạn có thời gian để chuẩn bị những luống trồng cuối cùng mà không cần phải quá vội vàng. Tiết kiệm hạt giốngThông thường khi gieo luôn vào lô trồng là gieo nhiều hạt hơn mức cần thiết. Khi chúng mọc, bạn phải bỏ những cây kém hơn để những cây con còn lại có đủ không gian để phát triển lớn. Điều này có nghĩa là cuối cùng, chỉ có 10 hoặc 20% hạt giống thực sự làm cho nó “có ích”. Khi bạn bắt đầu ươm cây chỉ bắt đầu với lượng hạt giống mà cần cho sau này. Vì bạn đang cấy chúng khi chúng lớn lên, không cần phải làm mỏng và lãng phí hạt giống. Tránh bệnhViệc bảo vệ mảnh đất nhỏ hơn chống lại sâu bệnh dễ dàng hơn nhiều so với mảnh đất lớn hơn. Ví dụ, một hàng rào ngắn sẽ ngăn được chó mèo hoặc gà: việc thiết kế nó trên một bề mặt nhỏ sẽ không tốn nhiều tiền. Đối với bệnh nấm, việc áp dụng phương pháp điều trị hoặc chuẩn bị đất trên bề mặt nhỏ cũng thuận tiện hơn. Đặc biệt, thời điểm nảy mầm là lúc cây dễ bị tổn thương nhất. Một vườn ươm dễ xử lý và chuẩn bị hơn so với nhiều lỗ hoặc hàng giống rải rác trên một diện tích rộng. Cuối cùng, bạn có thể tạo cây mồi để thu hút sâu bệnh đến đầu kia của khu vườn. Ví dụ, cây sen cạn hấp dẫn rệp hơn nhiều thứ khác. Trồng chúng ở một góc xa và bạn sẽ nhận thấy rằng vườn ươm của bạn sẽ phát triển hầu như không bị ảnh hưởng. Để có kết quả tốt nhất, hãy lót khu vực vườn ươm của bạn bằng các loại cây xua đuổi sâu bệnh như hoa oải hương hoặc bạc hà. Một số cây trong vườn ươmHoa và rau tốt nhất nên gieo trong vườn ươm Một vài ý tưởng cho các loại rau – cần tây, bông cải xanh, bắp cải, su hào, bắp cải cảnh, thì là, tỏi tây và củ cải… Một vài ý tưởng của hoa – hoa cúc, cây đinh hương, hoa lưu ly, cẩm chướng, phi yến, thầu dầu, thục quỳ, xô thơm, violet…
Theo: Thủy Tiên |