Nitrobenzen là gì

Có những chất độc được ghi cụ thể để người dân còn biết đường phòng tránh, nhưng còn nhiều chất độc khác được ngụy trang thành chất bảo quản, chất gia vị. Riêng chất độc trong phân bón đang thực sự trở thành mối họa tiềm ẩn với nông dân.

Chất độc thành phân bón lá cao cấp

Vì có người nhà mắc bệnh mỡ máu nên vừa qua trên đường từ huyện Tháp Mười, tỉnh Đông Tháp chúng tôi ghé mấy ao sen ở xã Đốc Binh Kiều (huyện Tháp Mười) tính xin mấy lá sen về làm thuốc. Vừa bước vào căn chòi bên bờ ao chợt xộc lên mùi cay nồng chảy cả nước mắt - chủ ao sen đang pha thuốc chuẩn bị xịt cho sen, tôi nhìn chai thuốc hóa ra đấy là PHÂN BÓN LÁ CAO CẤP BOOM FLOWER-n của Công ty BVTV AN Giang, thành phần hóa chất được ghi rất cụ thể: Nitro Benzen: 20%; Chất trải bề mặt: 40%; Phụ gia: 40%. 

Nitrobenzen là gì

Nông dân đang sử dụng phân bón lá mà không biết trong đó có chất độc

Thật bất ngờ chất độc Nitro Benzen lại được đăng ký và quảng cáo rất rầm rộ với tên thương mại Boom Flower-n. Trên trang web của Công ty BVTV An Giang có tới 28 bài viết mô tả Nitrobenzen như một loại...thần dược, nào là tăng năng suất trên lúa, chống ngộ độc hữu cơ, hồi phục sức khỏe cho lúa khi bị xịt thuốc rầy quá nhiều, rồi hạn chế rụng quả, tăng năng suất cho cà phê…Bạo hơn, Cty còn khuyến cáo dùng “PHÂN BÓN LÁ CAO CẤP” này cho cả cây rau màu ngắn ngày từ hành lá tới đậu đỗ, dưa leo, khổ qua, dưa hấu, cà chua…

Đặc biệt nguy hiểm và tệ hại hơn khi bà Nguyễn Thị Tân, PGĐ Trung tâm Nghiên cứu và chuyển giao kỹ thuật cây ăn quả & cây công nghiệp tỉnh Lâm Đồng khẳng định: “Boom Flower rất phù hợp cho giải pháp nâng cao năng suất và chất lượng cây chè tại tỉnh Lâm Đồng”.

Không chỉ quan chức cấp tỉnh phía Nam “ủng hộ hoành tráng” như bà Tân mà Nitrobenzen cũng được một số quan chức ở vùng vải thiều Hải Dương và một số tỉnh phía Bắc “nhiệt liệt hoan nghênh”. Xa hơn, Cty BVTV An Giang còn đưa “PHÂN BÓN LÁ CAO CẤP” này vào chương trình quảng bá rầm rộ nhất ngành NN-PTNT “Cùng nông dân ra đồng”, thậm chí còn thông qua Trường Đại học Cần Thơ để rao cùng sinh viên.

Không phải một "bom" mà rất nhiều "bom"

TS Nguyễn Trung Bình, Trưởng bộ môn Đất- Phân (Viện KHKT Nông nghiệp Miền Nam)

Với cây trồng, Nitrobenzen là chất ức chế sinh trưởng. Năm 2006, chính tôi đã làm khảo nghiệm chất này nhưng lúc đó ý kiến các nhà khoa học chưa thống nhất với nhau. Nitrobenzen rõ ràng là một chất độc, nhưng vẫn có thể dùng cho nông nghiệp, nhưng để quản lý được, có chỉ định cụ thể, có cảnh báo an toàn thì theo tôi không nên để đăng ký bên phân bón mà phải được quản lý bên thuốc BVTV.

Hơn nữa trong quyết định 100/2008/QĐ-BNN của Bộ NN- PTNT về quản lý phân bón có ghi rằng “Tổng hàm lượng các chất điều hoà sinh trưởng so với khối lượng sản phẩm đối với phân có bổ sung chất điều hoà sinh trưởng thì định lượng bắt buộc phải nhỏ hơn hoặc bằng 5%”, nên việc đưa chúng khỏi danh mục phân bón là cần thiết.

Khi đi tìm hiểu để viết bài này chúng tôi mới biết không chỉ một Cty BVTV An Giang giàu có đã dám đưa Nitrobenzen làm phân bón mà rất nhiều công ty khác nhỏ hơn, nghèo hơn cùng ăn theo, cùng đăng ký là PHÂN BÓN LÁ và cùng "nổ" như...bom. Trên thị trường hiện có trên 10 loại sản phẩm “ăn theo”, nào là Bom vàng (BOM Gold) của Cty TNHH Hóa Nông, nào là Bom Mỹ (BOM USA) của Cty TNHH Á Châu, nào là Bom bi (BOM bi Muti Super) của Cty Nông Việt Đức, nào là BOM mới (BOOM newer) của Cty TNHH Tấn Hưng, nào là siêu BOM (Super BOM) của Cty TNHH Anh Em…Trong hàng loạt “Bom” trên đều được trình bày nhãn đẹp, kiểu chai, công dụng, cách dùng na ná như Boom Flower-n của Cty BVTV An Giang.

Điều nguy hiểm hơn là trong thành phần công bố chỉ có mỗi sản phẩm MDV BOMY (của MDV Agrochem) ghi có Nitrobenzen như Boom Flower-n còn các sản phẩm khác đều giấu nhẹm chất độc trên mà chỉ ghi chung chung là khoáng, vi lượng và vi ta min. Ví dụ nhãn của Bom gold ghi: Khoáng đa trung vi lượng, vitamin, kích thích sinh trưởng; Bom USA ghi Khoáng đa trung vi lượng; Bom newer ghi: Các khoáng đa trung vi lượng, Super Bom ghi: Các khoáng đa trung vi lượng, Nitro phenol; Bom bi ghi: Các khoáng đa, trung, vi lượng, hữu cơ…

Mặc dù giấu nhẹm chất độc Nitrobezen nhưng khi đọc qua công dụng và thành phần cũng như ngửi mùi cay nồng xốc đến ói mửa thì có thể khẳng định – Nitrobenzen là thành phần chính của những “PHÂN BÓN LÁ CAO CẤP” trên. 

NITROBENZEN ĐỘC NHƯ THẾ NÀO?

Theo những tài liệu về hóa học mà chúng tôi có được Nitrobenzen có công thức C6H5NO2, công thức cấu tạo có nhân thơm benzen điển hình, được dùng trong công nghiệp sản xuất anilline, xà phòng, xi đánh giày, thuốc nhuộm, thuốc nổ và thuốc bảo vệ thực vật, chất điều hòa sinh trưởng cây trồng…

Độc tính của Nitrobenzen được ký hiệu R23: Độc qua đường hô hấp, R24: Độc qua tiếp xúc với da, R25: Độc qua đường tiêu hóa, R40: Cơ sở của tác nhân gây ung thư, R48: Độc nếu tiếp xúc lâu dài, R51: Độc với động vật thủy sinh, R62: nguy cơ giảm khả năng sinh sản.

Trên người: Khi tiếp xúc qua da làm da bỏng rát; Khi thở phải gây thiếu ôxy trong máu; Khi nuốt phải bị đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, hôn mê và ngừng thở. Liều gây chết qua đường miệng từ 1- 5 gam. Những người thường tiếp xúc sẽ mắc chứng thiếu huyết cầu tố, ngộ độc gan (gan to, vàng da, biến đổi hóa tính huyết thanh, lách to), ngộ độc thần kinh (nhức đầu, nôn ói, choáng, mất thăng bằng, mất cảm giác tay chân…), tiềm ẩn gây ung thư…Có tài liệu ghi LD50 trên chuột là 640 mg/kg.

Thời gian phân hủy của Nitrobenzen tùy thuộc nhiều yếu tố nhưng từ 64 ngày – 125 ngày.

Còn nhớ “một Chernobyl hóa chất” xảy ra ngày 13/11/2005 tại NM Hóa chất Cát Lâm, tỉnh Hắc Long Giang – Trung Quốc làm 100 T Benzen và Nitrobenzen tràn ra môi trường khiến cho 10.000 người phải sơ tán và cá trên sông Tùng Hoa chết trắng kéo dài cả 100km.

Thứ Tư 27/01/2010, 14 : 30 ( GMT + 7 )Khi loạt bài tìm hiểu về thực trạng hoạt chất cực độc Nitrobenzene sử dụng trong phân bón được công bố, NNVN nhận được rất nhiều phản hồi của giới khoa học, trong đó nhiều quan điểm lên án nóng bức .

Khi loạt bài điều tra về hiện trạng hoạt chất cực độc Nitrobenzene sử dụng trong phân bón được công bố, NNVN nhận được rất nhiều phản hồi của giới khoa học, trong đó nhiều ý kiến lên án gay gắt. Được biết, Cục Trồng trọt cũng đã có công văn gửi các cơ quan chuyên môn cho ý kiến về vấn đề này. 

>> Lại nhập nhèm giữa phân với thuốc >> Phân bón chứa chất độc – Sự thật đang được che giấu?

>> Nông dân ”vô tư” sử dụng phân bón lá chứa chất độc

Bạn đang đọc: Phân bón chứa chất độc: Giới khoa học kịch liệt phản đối

Trung tâm NC Phân bón và Dinh dưỡng cây trồng (Viện Thổ nhưỡng Nông hóa – SFRI) là đơn vị được SFRI giao nhiệm vụ phân tích độc chất Nitrobenzene để Viện có cơ sở trả lời Cục Trồng trọt. Chiều 26/1, trao đổi với NNVN, TS Cao Kỳ Sơn, Giám đốc Trung tâm NC Phân bón và Dinh dưỡng cây trồng, cho biết kết quả tìm hiểu bước đầu của Trung tâm như sau:

Nitrobenzene có công thức hoá học là C6H5NO2, là hợp chất nitro thơm đơn thuần nhất, chứa nhóm nitro ở nguyên tử cacbon của vòng thơm. Nitrobenzene được điều chế bằng cách nitro hoá benzen, nguyên vật liệu đa phần là benzen, còn tác nhân nitro hóa hoàn toàn có thể có nhiều loại như axit nitric, muối nitrat, oxit nitơ … Nitrobenzene là chất lỏng dạng dầu có mùi hạnh nhân, dung dịch trong nước có vị ngọt, ts = 210,8 oC, khối lượng riêng ở 20 oC : 1,1934 g / cm3. Nitrobenzen là một trong những mẫu sản phẩm trung gian được sản xuất đa phần từ nguyên vật liệu bắt đầu là than đá và dầu mỏ, qua nhiều quy trình chế biến hóa học khác nhau. Nitrobenzene chiếm một vị trí quan trọng trong ngành công nghiệp hoá chất. Nitrobenzen có rất nhiều ứng dụng. Phần lớn được dùng để tổng hợp anilin, benzidin, dinitrobenzen, thuốc nhuộm, xà phòng, xi đánh giầy, thuốc nổ, dùng trong y dược, thuốc bảo vệ thực vật … Nitrrbenzene là dung môi tinh lọc dùng rất nhiều trong tổng hợp hữu cơ, chất oxi hoá … Độc tính của Nitrobenzene được ký hiệu R23 : Độc qua đường hô hấp, R24 : Độc qua tiếp xúc với da, R25 : Độc qua đường tiêu hóa, R40 : Cơ sở của tác nhân gây ung thư, R48 : Độc nếu tiếp xúc lâu bền hơn, R51 : Độc với động vật hoang dã thủy sinh, R62 : Nguy cơ giảm năng lực sinh sản. Trên người : Có thể gây chết do không hô hấp được. Được phân loại là chất cực độc. Liều lượng uống trung bình gây chết người hoàn toàn có thể từ khoảng chừng 1/5 g. Các ảnh hưởng tác động đến hàng loạt khung hình hoàn toàn có thể trì hoãn trong vài giờ. Nitrobenzene hoàn toàn có thể hấp thụ nhanh gọn qua da. Rượu Ethyl làm trầm trọng hơn thực trạng ngộ độc gây nên bởi Nitrobenzene. Những người thường tiếp xúc sẽ mắc chứng thiếu huyết cầu tố, ngộ độc gan, ngộ độc thần kinh, tiềm ẩn gây ung thư. Liều gây chết trên chuột là 640 mg / kg. Thời gian phân hủy của Nitrobenzene tùy thuộc nhiều yếu tố nhưng từ 64-125 ngày. Trên quốc tế có một vụ nổ xí nghiệp sản xuất hóa chất Cát Lâm, tỉnh Hắc Long Giang – Trung Quốc xảy ra ngày 13/11/2005 làm 100 tấn Benzen và Nitrobenzene tràn ra sông Tùng Hoa làm cá chết trắng trên sông lê dài cả 100 km, 10.000 người phải sơ tán. Trong Thông tư của Bộ Công nghiệp số 01/2006 / TT-BCN ngày 11 tháng 4 năm 2006, trong phụ lục số 3 “ Danh mục hóa chất ô nhiễm và loại sản phẩm hóa chất ô nhiễm ”, Nitrobenzene nằm vị trí thứ 63 .
Trong Thông tư của Bộ Tài nguyên và Môi trường số 25/2009 / TT-BTNMT ngày 16 tháng 11 năm 2009, có hiệu lực thực thi hiện hành vận dụng từ ngày 01 tháng 01 năm 2010 trong Bảng 1 – “ Nồng độ tối đa được cho phép những chất hữu cơ trong khí thải công nghiệp phát thải vào thiên nhiên và môi trường không khí ”, Nitrobenzene nằm vị trí số 69 với nồng độ tối đa 5 miligam trên mét khối khí thải chuẩn ( mg / Nm3 ) là mét khối khí thải ở nhiệt độ 25 oC và áp suất tuyệt đối 760 mm thủy ngân. Cũng trong Thông tư này, Nitrobenzene ( # ) là thành phần nguy cơ tiềm ẩn đặc biệt quan trọng ( có đặc thù cực độc hoặc có năng lực gây ung thư hay gây đột biến gen rất cao ) với ngưỡng hàm lượng tuyệt đối là 40 ppm.

GS Nguyễn Vi, nguyên Viện trưởng Viện Thổ nhưỡng Nông hóa: “Nitrobenzene là chất gây độc mà Giáo sư Phan Liêu và Giáo sư Nguyễn Văn Uyển đã nói rất rõ trên NNVN số gần đây. Tôi gói gọn lại là dùng chất này sử dụng trong phân bón lá là một sự thiếu hiểu biết”.

Nitrobenzene là 1 trong 81 chất tìm thấy trong thuốc lá có năng lực gây ung thư.

Từ trước đến nay chưa thấy sử dụng Nitrobenzene làm chất điều hòa sinh trưởng. Gần đây một số công ty sản xuất phân bón lá sử dụng Nitrobenzene như một dung môi hữu cơ.

Trong thư mục, chưa tìm thấy những điều tra và nghiên cứu cơ bản về tác động ảnh hưởng của Nitrobenzene đến sinh trưởng tăng trưởng của cây cối hoặc chất lượng nông sản. Tóm lại : Nitrobenzene là một hóa chất hữu cơ rất độc so với người, động vật hoang dã thủy sinh … có thời hạn phân hủy khá dài. Hơn nữa, Nitrobenzene cũng chưa được nghiên cứu và điều tra kỹ về công dụng nông học, về ảnh hưởng tác động đến môi trường tự nhiên, đến sức khỏe thể chất con người và động vật hoang dã. Do vậy, theo quan điểm của riêng tôi không nên cho sử dụng những loại phân bón trong thành phần có chứa Nitrobenzene nếu như doanh nghiệp sản xuất không bảo vệ được cơ sở khoa học và bảo đảm an toàn môi trường tự nhiên khi sử dụng những sản phẩm loại này cho cây xanh. Đề nghị nhu yếu tổng thể những doanh nghiệp sản xuất phân bón lá nói riêng và những loại phân bón khác bảo vệ trong thành phần phân bón của mình không có Nitrobenzene.

ThS. Nguyễn Ngọc Trì (Trưởng Bộ môn Sinh lý-Sinh hóa-Trường Đại học Nông Lâm TPHCM): Chưa nước nào trên thế giới đưa chất này vào SX phân bón

“ Từ trước đến nay làm công tác làm việc điều tra và nghiên cứu giảng dạy, tôi chưa từng nghe hiệu quả của Nitrobenzene so với cây cối. Trái lại, theo một tài liệu nghiên cứu và điều tra ở quốc tế còn cho rằng Nitrobenzene có vai trò ức chế hình thành Ethylen trong cây. Ethylen ( C2H4 ) chính là một trong 5 nhóm chất quản lý và điều hành sinh trưởng đa phần của cây xanh, là một loại sản phẩm hình thành trong quá trình tăng trưởng của cây xanh, nhất là điều hòa sự chín của trái cây. Trong tế bào, Ethylene được hình thành từ acid amin Methionin nên nó giúp cho cây ra hoa, trái chín sớm, cành giâm mau ra rễ. Hiện nay, chúng tôi có hẳn một qui trình tổng hợp Nitrobenzene và hoàn toàn có thể triển khai ngay tại nhà chỉ trong thời hạn 1 buổi. Nhưng xét thấy do chưa thấy cơ sở khoa học để Tóm lại Nitrobenzene có quyền lợi cho cây cối nên không triển khai. Nitrobenzene đưa vào để SX phân bón lá quả là chuyện lạ, không thông thường, bởi những nước trên quốc tế chưa ai làm như vậy. Họ chỉ sử dụng trong thuốc BVTV, ngoài những còn sử dụng trong công nghiệp xi đánh giày, thuốc nhuộm … nhưng rất hạn chế. Nitrobenzene là một chất lỏng link không ngặt nghèo với đất nên sau khi phun sẽ đi thẳng một phần vào nguồn nước ngầm bên dưới, hoàn toàn có thể giữ lại trong cây nhưng đặc biệt quan trọng là không giữ lại trong cá. Qua những tài liệu quốc tế xác lập Nitrobenzene có độ độc LD50 349 mg / kg ( độ độc giết chết 50 % cá thể-PV ), tức theo tôi đã ở “ độ độc cấp 2 ”, so với động vật hoang dã có năng lực gây ra ung thư, còn trên con người thì những điều tra và nghiên cứu khoa học gần đây thấy chưa rõ. Tùy thuộc thời hạn và tần số tiếp xúc với Nitrobenzene mà gây độc nhiều hay ít trên khung hình con người. Trong không khí, nếu tiếp xúc với Nitrobenzene nhiều sẽ gây chóng mặt, nhức đầu, đau cơ, thậm chí còn làm giảm năng lực mang oxy của máu.

Đ.QUYÊN

Nitrobenzene: Độc với máu, hệ thần kinh

* “Về lâu dài, Nitrobenzene có thể gây ung thư”

Thạc sĩ Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, ĐH Công nghiệp TP HCM cho biết, Nitrobenzene là chất lỏng có màu vàng nhạt, có mùi đặc trưng của dầu hạnh nhân. Là dung môi dùng rất nhiều trong tổng hợp hữu cơ. Nitrobezene là hợp chất cực độc, nhất là với máu, hệ thần kinh. Hít thở trong thời gian ngắn một lượng lớn Nitrobenzene sẽ nhanh chóng đưa đến mất cảm giác, có hiện tượng tê liệt, chóng mặt, nôn mửa, phá hoại hệ thần kinh. Khi cơ thể bị tác dụng lâu dài của Nitrobezene thì da bị xanh xám, rất dễ gây ung thư.  

Thạc sĩ Nguyệt cho rằng, trong xi đánh giày có thể có Nitrobenzene vì thấy dẫn xuất có màu nâu sẫm. Giáo sư Trần Văn Sung, Viện Hóa học, Viện Khoa học & Công nghệ Việt Nam cũng khẳng định: “Về lâu dài, Nitrobenzene có thể gây ung thư”.

Nhưng điều nguy hại là hợp chất này dễ dàng gây hại thông qua sự tiếp xúc với da, đường hô hấp.  Vì thế, cũng như giáo sư Sung, tiến sĩ Phạm Thành Quân lo lắng những trẻ em đánh giày bị dính bết bởi những loại xi có pha các hợp chất của nitro. “Xi đánh giày có hợp chất của nitro, nếu bết vào da sẽ rất lâu phai, như thể chúng ta đi nhuộm da vậy. Còn hít lâu dài những loại xi này sẽ ảnh hưởng lên hệ thần kinh. Chúng rất độc hại đối với sức khỏe con người”, tiến sĩ Quân nói.

Nitrobenzen là chất lỏng, khó bay hơi nếu pha vào xi đánh giày, nó có tính năng làm chậm bay hơi, làm sạch, bóng giày lâu. Nhưng cũng khá dễ để phân biệt xi đánh giày có pha hợp chất này. “ Sản phẩm xi đánh giày có sử dụng chất nitrobenzen thường có màu vàng, mùi hắc ”. Thông thường, hợp chất này thường dùng để phối màu, tạo thành những xi màu nâu, xi màu cao và thi thoảng có dùng để tạo xi màu đen.

(Theo báo Đất Việt)