Rừng quan trọng như thế nào

Vì vậy tỷ lệ đất có rừng che phủ của một quốc gia là một chỉ tiêu an ninh môi trường quan trọng (diện tích đất có rừng đảm bảo an toàn môi trường của một quốc gia tối ưu là 45% tổng diện tích).

Sự quan hệ của rừng và cuộc sống đã trở thành một mối quan hệ hữu cơ. Không có một dân tộc, một quốc gia nào không biết rõ vai trò quan trọng của rừng trong cuộc sống. Tuy nhiên, ngày nay, nhiều nơi con người đã không bảo vệ được rừng, còn chặt phá bừa bãi làm cho tài nguyên rừng khó được phục hồi và ngày càng bị cạn kiệt, nhiều nơi rừng không còn có thể tái sinh, đất trở thành đồi trọc, sa mạc, nước mưa tạo thành những dòng lũ rửa trôi chất dinh dưỡng, gây lũ lụt, sạt lở cho vùng đồng bằng gây thiệt hại nhiều về tài sản, tính mạng người dân. Vai trò của rừng trong việc bảo vệ môi trường đang trở thành vấn đề thời sự và lôi quấn sự quan tâm của toàn thế giới.

Rừng giữ không khí trong  lành: Do chức năng quang hợp của cây xanh, rừng là một nhà máy sinh học tự nhiên thường xuyên thu nhận CO2 và cung cấp O2.. Đặc biệt ngày nay khi hiện tượng nóng dần lên của trái đất do hiệu ứng nhà kính, vai trò của rừng trong việc giảm lượng khí CO2 là rất quan trọng.

Rừng điều tiết nước, phòng chống lũ lụt, xói mòn: Rừng có vai trò điều hòa nguồn nước giảm dòng chảy bề mặt chuyển nó vào lượng nước ngấm xuống đất và vào tầng nước ngầm. Khắc phục được xói mòn đất, hạn chế lắng đọng lòng sông, lòng hồ, điều hòa được dòng chảy của các con sông, con suối (tăng lượng nước sông, nước suối vào mùa khô, giảm lượng nước sông suối vào mùa mưa).

Rừng bảo vệ độ phì nhiêu và bồi dưỡng tiềm năng của đất: ở vùng có đủ rừng thì dòng chảy bị chế ngự, ngăn chặn được nạn bào mòn, nhất là trên đồi núi dốc tác dụng ấy có hiệu quả lớn, nên lớp đất mặt không bị mỏng, mọi đặc tính lý hóa và vi sinh vật học của đất không bị phá hủy, độ phì nhiêu được duy trì. Rừng lại liên tục  tạo chất hữu cơ. Điều này thể hiện ở qui luật phổ biến: rừng tốt tạo ra đất tốt, và đất tốt nuôi lại rừng tốt.

      Nếu rừng bị phá hủy, đất bị xói, quá trình đất mất mùn và thoái hóa dễ xảy ra rất nhanh chóng và mãnh liệt. Ước tính ở nơi rừng bị phá hoang trơ đất trống mỗi năm bị rửa trôi mất khoảng 10 tấn mùn/ ha. Đồng thời các quá trình feralitic, tích tụ sắt, nhôm, hình thành kết von, hóa đá ong, lại tăng cường lên, làm cho đất mất tính chất hóa  lý, mất vi sinh vật, không giữ được nước, dễ bị khô hạn, thiếu chất dinh dưỡng, trở nên rất chua, kết  cứng lại, đi đến cằn cỗi, trơ sỏi đá. Thể hiện một qui luật cũng khá phổ biến, đối lập hẳn hoi với qui luật trên, tức là rừng mất thì đất kiệt, và đất kiệt thì rừng cũng bị suy vong, chúng ta có thể tóm tắt như sau

Điều đó đã giải thích vì sao trong việc phá rừng khai hoang trước đây ở miền đồi núi, dù đất đang rất tốt cũng chỉ được một thời gian ngắn là hư hỏng.

Rừng bao phủ gần một phần ba diện tích đất trên Trái đất, cung cấp cơ sở hạ tầng hữu cơ quan trọng cho một số bộ sưu tập sự sống đa dạng và dày đặc nhất hành tinh. Chúng hỗ trợ vô số loài, bao gồm cả loài của chúng ta, nhưng chúng ta thường không biết đến điều đó. Con người hiện dọn sạch hàng triệu mẫu Anh khỏi rừng tự nhiên mỗi năm, đặc biệt là ở các vùng nhiệt đới, để nạn phá rừng đe dọa một số hệ sinh thái có giá trị nhất của Trái đất.

Chúng ta có xu hướng coi rừng là điều hiển nhiên, đánh giá thấp mức độ quan trọng của chúng đối với mọi người trên hành tinh. Điều đó sẽ nhanh chóng thay đổi nếu tất cả họ đều biến mất, nhưng vì nhân loại có thể không sống sót trong viễn cảnh đó, nên bài học sẽ không hữu ích cho lắm vào lúc đó. Khi Once-ler cuối cùng nhận ra trong “The Lorax” của Tiến sĩ Seuss, một cuộc khủng hoảng như phá rừng phụ thuộc vào sự thờ ơ. “BẤT CHẤP một người như bạn quan tâm rất nhiều,” Seuss viết, “Sẽ không có gì trở nên tốt hơn. Chẳng gì cả.”

Đến lượt mình, sự thờ ơ thường phụ thuộc vào sự thiếu hiểu biết. Vì vậy, để giúp mọi thứ trở nên tốt hơn cho các vùng rừng trên toàn thế giới, tất cả chúng ta đều nên tìm hiểu thêm về lợi ích của rừng – và chia sẻ kiến ​​thức đó với những người khác. Với hy vọng làm sáng tỏ hơn những gì mà rừng mang lại cho chúng ta, và chúng ta có thể để mất chúng ít như thế nào, dưới đây là 20 lý do tại sao rừng lại quan trọng như vậy

Rừng giúp chúng ta thở

Rừng bơm ra khí ôxy mà chúng ta cần để sống và hấp thụ khí cacbonic mà chúng ta thở ra (hoặc thải ra). Một cây lá trưởng thành duy nhất được ước tính có thể cung cấp oxy một ngày cho bất cứ nơi nào từ hai đến 10 người. Thực vật phù du trong đại dương sinh sôi hơn, cung cấp một nửa lượng oxy cho Trái đất, nhưng rừng vẫn là nguồn cung cấp không khí chất lượng chính.

Rừng là nhà của gần một nửa số loài

Gần một nửa số loài được biết đến trên Trái đất sống trong rừng, bao gồm gần 80% đa dạng sinh học trên đất liền. Sự đa dạng đó đặc biệt phong phú trong các khu rừng mưa nhiệt đới, nhưng các khu rừng có rất nhiều sự sống trên khắp hành tinh: Côn trùng và sâu đào thải chất dinh dưỡng vào đất, ong và chim phát tán phấn hoa và hạt giống, và các loài chủ chốt như sói và mèo lớn luôn kiểm soát động vật ăn cỏ đói. Đa dạng sinh học là một vấn đề lớn, đối với cả hệ sinh thái và nền kinh tế của con người, nhưng nó đang ngày càng bị đe dọa trên khắp thế giới bởi nạn phá rừng.

Bao gồm hàng triệu người

Khoảng 300 triệu người sống trong các khu rừng trên toàn thế giới, trong đó ước tính có khoảng 60 triệu người bản địa, những người mà sự sinh tồn của họ phụ thuộc gần như hoàn toàn vào rừng cây bản địa. Nhiều triệu người khác sống dọc theo hoặc gần các rìa rừng, nhưng thậm chí chỉ cần một tán cây đô thị rải rác cũng có thể nâng cao giá trị tài sản và giảm tội phạm, cùng những lợi ích khác.

Rừng giữ cho chúng ta mát mẻ

Bằng cách trồng một tán cây để đón ánh sáng mặt trời, cây cối cũng tạo ra những ốc đảo bóng râm quan trọng trên mặt đất. Cây đô thị giúp các tòa nhà luôn mát mẻ, giảm nhu cầu sử dụng quạt điện hoặc máy điều hòa không khí, trong khi những khu rừng lớn có thể giải quyết các nhiệm vụ khó khăn như hạn chế hiệu ứng “đảo nhiệt” của thành phố hoặc điều hòa nhiệt độ khu vực.

Rừng giữ cho Trái đất mát mẻ

Cây cối cũng có một cách khác để chống lại cái nóng: hấp thụ khí CO2 gây ra sự nóng lên toàn cầu. Thực vật luôn cần một lượng CO2 để quang hợp, nhưng không khí trên Trái đất hiện nay dày đặc cùng với lượng khí thải bổ sung khiến rừng chống lại sự nóng lên toàn cầu chỉ bằng cách thở. CO2 được lưu trữ trong gỗ, lá và đất, thường trong nhiều thế kỷ.

Rừng làm cho trời mưa

Các khu rừng lớn có thể ảnh hưởng đến các kiểu thời tiết trong khu vực và thậm chí tạo ra các vùng vi khí hậu của riêng chúng. Ví dụ, rừng nhiệt đới Amazon tạo ra các điều kiện khí quyển không chỉ thúc đẩy lượng mưa thường xuyên ở đó và trong đất nông nghiệp gần đó, mà còn có khả năng ở xa như Great Plains của Bắc Mỹ.

Rừng ngăn lũ lụt

Rễ cây là đồng minh quan trọng trong mưa lớn, đặc biệt đối với những vùng trũng thấp như đồng bằng sông. Chúng giúp mặt đất hấp thụ nhiều hơn lũ quét, giảm sự mất mát của đất và thiệt hại tài sản bằng cách làm chậm dòng chảy.

Rừng thấm nước thải, bảo vệ các hệ sinh thái khác

Ngoài việc kiểm soát lũ lụt, thấm nước chảy bề mặt cũng bảo vệ các hệ sinh thái ở hạ lưu. Nước mưa hiện đại ngày càng mang theo các hóa chất độc hại, từ xăng dầu, phân bón cỏ cho đến thuốc trừ sâu và phân lợn, tích tụ qua các đầu nguồn và cuối cùng tạo ra các “vùng chết” ít oxy.

Làm đầy tầng chứa nước

Rừng giống như bọt biển khổng lồ, hứng nước chảy chứ không để nó lăn trên bề mặt, nhưng chúng không thể hấp thụ hết được. Nước đi qua rễ của chúng chảy xuống các tầng chứa nước, bổ sung nguồn cung cấp nước ngầm quan trọng cho việc uống, vệ sinh và tưới tiêu trên khắp thế giới.

Rừng chặn gió

Trồng trọt gần rừng có rất nhiều lợi ích, chẳng hạn như dơi và chim biết hót ăn côn trùng hoặc cú và cáo ăn chuột. Nhưng các nhóm cây cũng có thể đóng vai trò chắn gió, tạo vùng đệm cho các loại cây trồng nhạy cảm với gió. Và ngoài việc bảo vệ những loài thực vật đó, ít gió còn giúp ong thụ phấn dễ dàng hơn

Rừng giữ bụi bẩn

Mạng lưới rễ của rừng ổn định lượng đất khổng lồ, giữ cho toàn bộ nền tảng của hệ sinh thái chống lại sự xói mòn bởi gió hoặc nước. Việc phá rừng không chỉ phá vỡ tất cả những điều đó, mà việc xói mòn đất sau đó có thể gây ra các vấn đề mới đe dọa tính mạng như lở đất và bão bụi.

Họ làm sạch đất bẩn

Ngoài việc giữ đất tại chỗ, rừng cũng có thể sử dụng biện pháp xử lý thực vật để làm sạch một số chất ô nhiễm. Cây cối có thể cô lập các chất độc đi hoặc phân hủy chúng để ít nguy hiểm hơn. Đây là một kỹ năng hữu ích, để cây hút nước thải tràn, tràn ven đường hoặc dòng chảy bị ô nhiễm.

Rừng làm sạch không khí bẩn

Rừng có thể làm sạch ô nhiễm không khí trên quy mô lớn, và không chỉ CO2. Cây cối hấp thụ nhiều loại chất ô nhiễm trong không khí, bao gồm carbon monoxide, sulfur dioxide và nitrogen dioxide. Chỉ riêng ở Hoa Kỳ, cây xanh đô thị được ước tính sẽ cứu sống 850 mạng người mỗi năm và tổng chi phí chăm sóc sức khỏe là 6,8 tỷ đô la chỉ bằng cách loại bỏ các chất ô nhiễm khỏi không khí.1

Làm giảm ô nhiễm tiếng ồn

Âm thanh mờ dần trong các khu rừng, khiến cây cối trở thành rào cản tiếng ồn tự nhiên phổ biến. Hiệu ứng giảm âm phần lớn là do lá cây xào xạc – cộng với tiếng ồn trắng khác trong rừng, như tiếng chim hót – và chỉ cần một vài cây được đặt ở vị trí tốt có thể cắt giảm âm thanh nền từ 5 đến 10 decibel, hoặc khoảng 50% so với tai người nghe được.

Rừng cho chúng ta ăn

Cây cối không chỉ tạo ra trái cây, quả hạch, hạt và nhựa cây, mà chúng còn tạo ra nhiều bắp ngô ở gần tầng rừng, từ nấm ăn được, quả mọng và bọ cánh cứng cho đến những loài thú lớn hơn như hươu, nai, gà tây, thỏ và cá.

Rừng giúp chúng ta tạo ra mọi thứ

Con người sẽ ở đâu nếu không có gỗ và nhựa thông? Từ lâu, chúng ta đã sử dụng những nguồn tài nguyên tái tạo này để làm mọi thứ từ giấy và đồ nội thất đến nhà cửa và quần áo, nhưng chúng ta cũng có lịch sử bị biến mất, dẫn đến việc sử dụng quá mức và phá rừng. Tuy nhiên, nhờ vào sự phát triển của trồng cây và lâm nghiệp bền vững, việc tìm kiếm các sản phẩm cây có nguồn gốc có trách nhiệm trở nên dễ dàng hơn.

Rừng tạo ra công việc

Theo LHQ, hơn 1,6 tỷ người sống dựa vào rừng ở một mức độ nào đó, và 10 triệu người đang trực tiếp làm công việc quản lý hoặc bảo tồn rừng. Rừng đóng góp khoảng 1% tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu thông qua sản xuất gỗ và các sản phẩm ngoài gỗ, chỉ riêng rừng đã hỗ trợ tới 80% dân số ở nhiều nước đang phát triển.

Rừng tạo ra sự uy nghiêm

Vẻ đẹp tự nhiên có thể là lợi ích rõ ràng nhất nhưng ít hữu hình nhất mà rừng mang lại. Tuy nhiên, sự pha trộn trừu tượng giữa bóng râm, cây xanh, hoạt động và sự yên tĩnh có thể mang lại những lợi thế cụ thể cho con người, giống như việc thuyết phục chúng ta đánh giá cao và bảo tồn rừng già cho các thế hệ mai sau.

Rừng giúp chúng ta khám phá và thư giãn

Sự hấp dẫn bẩm sinh của bạn đối với rừng, một phần của hiện tượng được gọi là bệnh ưa chảy máu, vẫn đang trong giai đoạn giải thích khoa học tương đối ban đầu. Tuy nhiên, chúng tôi biết rằng bệnh ưa thích sinh học thu hút chúng tôi đến với rừng cây và các khung cảnh thiên nhiên khác, khuyến khích chúng tôi trẻ hóa bản thân bằng cách khám phá, lang thang hoặc thư giãn trong vùng hoang dã. Chúng mang lại cho chúng ta cảm giác bí ẩn và kỳ diệu, gợi lên những loại biên giới hoang dã đã hun đúc nên tổ tiên xa xôi của chúng ta. Và nhờ chúng ta ngày càng nhận thức được rằng dành thời gian ở trong rừng rất tốt cho sức khỏe của chúng ta, nhiều người hiện đang tìm kiếm những lợi ích đó với việc thực hành shinrin-yoku của người Nhật, thường được dịch sang tiếng Anh là “tắm trong rừng“.

Rừng là trụ cột của cộng đồng của họ

Giống như tấm thảm nổi tiếng trong “The Big Lebowski”, những khu rừng thực sự gắn kết mọi thứ lại với nhau – và chúng ta thường không đánh giá cao chúng cho đến khi chúng biến mất. Ngoài tất cả các đặc quyền sinh thái cụ thể của họ (thậm chí không thể phù hợp với danh sách dài như thế này), họ đã trị vì nhiều năm như là thiết lập thành công nhất trên Trái đất cho sự sống trên đất liền. Loài người của chúng ta có lẽ không thể sống thiếu chúng, nhưng chúng ta phải đảm bảo rằng chúng ta không bao giờ phải thử. Chúng ta càng thích và hiểu về rừng, chúng ta càng ít có khả năng bỏ lỡ chúng đối với cây.

Linh Đàm

Nguồn: TreeHugger

Bài viết thuộc bản quyền Linhdam.Co. Chào đón chia sẻ của độc giả.

Riêng với chia sẻ vì mục đích thương mại, đăng bài trên báo mà chưa có sự đồng ý của tác giả là KHÔNG ĐƯỢC PHÉP. Quý đối tác/bạn đọc có nhu cầu liên hệ với Linh về bản quyền, cơ hội hợp tác, hoạt động thương mại, vui lòng email tới [email protected] hoặc [email protected].

Giá trị lớn nhất của rừng là gì?

Rừng tái sinh có vai trò gì?

Rừng có ý nghĩa gì?

Rừng có bảo nhiêu vai trò?