Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Trong khi bí ẩn về khí hậu kỳ lạ trên nhiều ngoại hành tinh đã được hé lộ, những gì thực sự diễn ra trên sao Hải Vương, một hành tinh nằm ngay trong hệ Mặt Trời, vẫn là câu đố thú vị đối với giới thiên văn.

Bởi lẽ với khoảng cách 4,5 tỉ km, nhiệt độ luôn âm khoảng 220 độ C và bóng tối bủa vây, cực kỳ khó quan sát hành tinh thứ 8 của hệ Mặt Trời từ Trái Đất.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương. (Ảnh đồ họa từ dữ liệu NASA)

Theo Sci-News, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà thiên văn học Michael Roman từ Trường Đại học Leicester (Anh) và các đồng nghiệp đã nghiên cứu về hành tinh độc đáo này bằng dữ liệu tổng hợp từ Kính viễn vọng Very Large (VLT) của Đài thiên văn Nam Âu (ESO), Kính viễn vọng không gian Spitzer của NASA, 2 kính viễn vọng Subaru, Keck và Bắc Gemini ở Hawaii - Mỹ, kính viễn vọng Nam Gemini ở Chile.

Mùa hè ở Nam bán cầu của sao Hải Vương đã diễn ra từ năm 2005 đến nay và sẽ còn kéo dài đến năm 2045. Bởi lẽ người em út của Trái Đất nằm xa Mặt Trời nhất nên có quỹ đạo cực lớn. Một năm ở đây dài bằng 165 năm Trái Đất nên một mùa cũng kéo dài hơn 4 thập kỷ.

Các nhà khoa học đã nghiên cứu ánh sáng hồng ngoại phát ra từ tầng bình lưu của Sao Hải Vương, để rồi choáng váng nhận ra nó đang... lạnh dần sau gần 2 thập kỷ trải qua cái gọi là "mùa hè".

Cụ thể, theo Science Alert, nhiệt độ trung bình của hành tinh này đã giảm khoảng 8 độ kể từ năm 2003 đến lần đo đạc tổng thể cuối cùng là năm 2018.

Ngược lại, cực Nam của hành tinh lại ấm lên đáng kể, tăng tới 11 độ chỉ từ năm 2018 đến năm 2020.

Hiện các tác giả vẫn chưa biết nguyên nhân chính xác của "mùa hè lạnh" và hiện tượng cực Nam bị nung nóng đột ngột. Họ cho rằng có thể do thay đổi hóa học phức tạp trong tầng bình lưu hoặc cả bầu khí quyển, hoặc các kiểu thời tiết ngẫu nhiên và phức tạp hơn bất kỳ hành tinh nào khác của hệ Mặt Trời.

Nghiên cứu vẫn sẽ tiếp diễn bởi sao Hải Vương luôn là một mục tiêu hấp dẫn của giới thiên văn. Tuy nó lạnh và có vẻ chết chóc nhưng NASA nghi ngờ là có đại dương ngầm dưới vỏ băng của hành tinh này.

Nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí Planetary Science Journal.

(Nguồn: Báo Người Lao Động)

Sao Hải Vương hiện là hành tinh xa nhất tính từ Mặt Trời do sao Diêm Vương đã không còn được coi là một hành tinh vào năm 2006. Khoảng cách từ sao Hải Vương tới Mặt Trời là hơn 45 tỷ km. 

Sao Hải Vương là một trong những hành tinh khí trong Hệ Mặt trời, nhỏ hơn sao Thiên Vương và có khối lượng gấp 17 lần Trái Đất.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Theo NASA, sao Hải Vương tỏa ra nhiều ánh sáng hơn là hấp thụ từ Mặt Trời.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Từ Trái Đất, chúng ta không thể quan sát sao Hải Vương bằng mắt thường. 

Mùa hè trên sao Hải Vương kéo dài 40 năm và nhiệt độ trong thời gian này ở khoảng -200 độ C. 

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Mặt Trăng lớn nhất của sao Hải vương là Triton, được phát hiện 17 ngày sau khi hành tinh này được tìm ra.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương có 14 Mặt trăng trong khi sao Mộc có 67 và sao Thủy còn nhiều hơn với 62 Mặt trăng. 
Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sự tồn tại của sao Hải Vương từng chỉ là suy đoán do sự không nhất quán trong việc tính toán quỹ đạo sao Thiên Vương. Sau đó Urbain Le Verrier đã phát hiện ra sao Hải Vương vào năm 1846 khi lần đầu tiên quan sát được hành tinh này.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Tốc độ gió trên sao Hải Vương rất lớn khiến nó trở thành hành tinh có gió thổi nhanh nhất trong Hệ Mặt Trời, tốc độ có thể lên tới hơn 2.000 km/h.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Chỉ có tàu vũ trụ Voyager 2 từng đi qua ở tốc độ đủ gần để ghi lại những hình ảnh về hành tinh này. 

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương có một cơn bão diễn ra liên tục, còn được gọi là Vết Tối lớn, tương tự như Vết Đỏ lớn trên sao Mộc. Điều khiến cơn bão này trở nên bất thường là nó có kích thước bằng Trái Đất.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương cũng có những vành đai được tạo thành từ bụi và băng như sao Thổ

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương có nhiệt độ trung bình là - 214 độ C. Đây là hành tinh lạnh nhất trong Hệ Mặt Trời 

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương là hành tinh nhỏ nhất trong 4 hành tinh khí với bán kính xích đạo là hơn 24.000 km.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Khác với trái đất, một ngày trên sao Hải Vương chỉ dài hơn 16 tiếng. Tuy nhiên, 1 năm trên sao Hải Vương bằng 164 năm ở Trái Đất.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Mặc dù NASA đã thông báo về ý định phóng 1 tàu thăm dò tới đây vào năm 2035. Nhưng hiện vẫn chưa có kế hoạch cụ thể thăm dò hành tinh này. 

Sao Hải Vương là hành tinh số 8 – hành tinh xa nhất tính từ tâm là Mặt Trời. Chính vì vậy nên nó là hành tinh duy nhất không thể nhìn thấy bằng mắt thường trong số 8 hành tinh trong Thái Dương hệ. Vậy ở sao Hải Vương này có những điều bí ẩn gì? Hãy cùng nhau đi tìm lời giải trong những thông tin chia sẻ sau đây nhé.

Bài viết nổi bật:

Thông qua các mô phỏng từ Nice model – là một kịch bản cho quá trình tiến hóa động lực của Hệ mặt Trời. Người ta cho rằng cả sao Hải Vương và sao Thiên Vương đều hình thành gần Mặt trời hơn và sau đó trôi đi. Có giả thuyết cho rằng Hệ Mặt Trời hình thành từ một quả cầu khí và bụi quay khổng lồ được gọi là tinh vân tiền Mặt trời.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương là hành tinh duy nhất được phát hiện bằng hình thức tính toán và dự đoán

Phần lớn lượng tinh vân này hình thành Mặt trời. Ngoài ra một lượng bụi của nó tiếp tục hợp nhất để tạo ra các hành tinh. Theo giả thuyết thì sao Hải Vương là một trong số hành tinh được tạo ra từ những bụi tinh vân này. Khi chúng lớn lên, một số tích tụ đủ vật chất để lực hấp dẫn của chúng có thể giữ được khí còn sót lại của tinh vân. Các ước tính cho thấy sự hình thành này có thể đã diễn ra khoảng 4,5 tỷ năm trước. Và và sự trôi dạt ra xa khỏi Mặt Trời bắt đầu khoảng 4 tỷ năm trước.

Ai là người đầu tiên phát hiện ra sao Hải Vương?

Sao Hải Vương được Galileo Galilei quan sát vào năm 1613. Tuy nhiên, ban đầu ông lầm tưởng rằng đó chỉ là một ngôi sao. Khi ông muốn nghiên cứu sâu hơn về nó nhưng chuyển động của hành tinh này quá nhỏ để có thể phát hiện ra. 

Yếu tố lớn nhất để phát hiện ra Hải Vương tinh là một hành tinh chứ không phải một ngôi sao là nhờ vào sao Uranus. Vậy Uranus là sao gì? Đó là sao Thiên Vương. Các nhà thiên văn tính toán quỹ đạo của Thiên Vương tinh và thấy rằng hành tinh này không theo những mô hình vốn có của họ.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương là hành tinh duy nhất không thể nhìn thấy bằng mắt thường

Quỹ đạo nhiễu loạn của Sao Thiên Vương ảnh hưởng đến sự xuất hiện của sao Hải Vương. Điều này buộc các nhà thiên văn học kết luận rằng có một hành tinh chưa được khám phá khác. Họ dự đoán vị trí của nó. Cuối cùng nhà thiên văn học Urbain Le Verrier cùng sự giúp đỡ của Johann Galle đã tìm thấy hành tinh này cách điểm dự đoán một độ. Chính vì vậy mà Hải Vương tinh trở thành hành tinh đầu tiên được phát hiện bằng các phép tính và dự đoán toán học.

Sau khi tìm được hành tinh mới thì vấn đề nan giải tiếp theo chính là đặt tên. Nhà thiên văn Galle đề xuất tên Janus – vị thần La Mã có hai khuôn mặt.

Tuy nhiên nhà thiên văn La Verrier lại đưa ra cái tên Neptune – vị thần của biển cả trong thần thoại La Mã. Ngoài ra ông đã cố gắng đặt tên hành tinh theo tên mình nhưng không được sự ủng hộ rộng rãi bên ngoài nước Pháp. Cho đến 29 tháng 12 năm 1846, các nhà thiên văn học Struve đưa ra ủng hộ cái tên Neptune. Ngay sau đó, Neptune đã trở thành tên của hành tinh mới này.

Khoảng cách, kích thước và khối lượng sao Hải Vương

Khoảng cách

Từ khi được phát hiện cho đến năm 1930 Hải Vương tinh được coi là hành tinh xa nhất. Tuy nhiên, vị trí đầu bảng này đã bị mất sau khi phát hiện ra sao Diêm Vương vào năm 1930. Vị vua của biển cả bị đẩy xuống vị trí thứ 2 những hành xa Mặt Trời nhất.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Là hành tinh xa Mặt trời nhất

Tuy nhiên sau 76 năm đứng thứ 2 thì Hải Vương tinh đã lấy lại vị trí đầu bảng của mình. Nguyên nhân là vì vào năm 2006, sao Diêm Vương chính thức bị đưa ra khỏi hàng ngũ hành tinh trong Thái Dương hệ. Nó được xác định là hành tinh lùn khi quỹ đạo lệch tâm được tìm hiểu.

Khoảng cách từ sao Hải Vương đến Mặt Trời được xác định 2,8 tỷ dặm hay 4,5 tỷ km hoặc 30,1 AU. Còn khoảng cách tù hành tinh này đến Trái Đất của chúng ta vào khoảng 29,4 AU (AU – đơn vị thiên văn. 1 AU tương được 150 triệu KM). Với ánh sáng của Hải Vương tinh thì chúng cần chiếu liên tục 4 giờ để đến được chúng ta.

Khối lượng

Vị vua của biến này là hành tinh lớn thứ ba về khối lượng trong Hệ Mặt Trời. Cụ thể khối lượng của sao Hải Vương là 1,0243 × 10 26  kg. Chúng nặng hơn Trái Đất khoảng 17 lần.  

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương lớn hơn Trái Đất tới khoảng 17 lần

Kích thước

Xét về kích thước thì hành tinh này cũng không chịu kém cạnh khi xếp thứ 4 trong 8 hành tinh của Thái Dương hệ. Bán kính sao Hải Vương tại xích đạo là khoảng 15,387 dặm hoặc 24,764 km. Chúng rộng hơn so với Trái đất khoảng bốn lần. Sao Hải Vương diện tích bề mặt khoảng 7,6183×109km2.

Quỹ đạo

Đây là một hành tinh có rất nhiều cái nhất. Hải Vương tinh là hành tinh có quỹ đạo dài nhất trong Thái Dương hệ. Để có thể hoàn thành một chuyến đi quanh Mặt Trời thì ông vua biển cả này mất đến 165 năm Trái Đất.

Tuy nhiên một ngày trên sao Hải Vương này lại rất ngắn. Để Hải Vương tinh hoàn thành một vòng quay quanh mình thì chỉ mất 16 giờ Trái Đất.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương là hành tinh xa nhất

Sao Hải Vương có sự sống không?

Để một hành tinh có được sự sống thì cần có rất nhiều các yếu tố phù hợp. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu một số yếu tố chính để tạo nên sự sống để xem trên Hải Vương tinh có sự sống hay không?

Cấu trúc sao Hải Vương

Cấu trúc bên trong của vị vua biển cả lại rất giống với cấu trúc của vị vua bầu trời – Thiên Vương tinh. Khí quyển của nó chiếm khoảng 5% đến 10% khối lượng và lên đến khoảng 10% đến 20% khi sâu về phía lõi. Áp suất có thể lên đến khoảng 100.000 lần so với khí quyển Trái đất. Nồng độ khí metan, amoniac và nước được tìm thấy ở các vùng thấp hơn của khí quyển. Lớp phủ tương đương với 10 -15 khối lượng Trái đất.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương có nhiệt độ thấp thứ 2 sau vị vua của bầu trời – Thiên Vương tinh

Hỗn hợp này được gọi là “băng giá” mặc dù nó là một chất lỏng nóng, đặc. Đôi khi nó được gọi là đại dương nước-amoniac. Đi sâu hơn nữa, các điều kiện có thể khiến metan phân hủy thành các tinh thể kim cương và mưa xuống như mưa đá.

Lõi Hải Vương tinh có thể bao gồm sắt, niken và silicat. Phần lõi ước tính có khối lượng gấp khoảng 1,5 lần khối lượng Trái đất. Áp suất tại tâm là 7 Mbar hoặc 700 Gpa, cao gấp đôi áp suất tại tâm Trái đất với nhiệt độ khoảng 5,400 K.

Sao Hải Vương có nước không?

Có thể nói trên sao Hải Vương có nước. Nhưng không phải là nước ở dạng lỏng mà là ở dạng băng. Cũng giống như sao Thiên Vương, đây là một hành tinh băng khổng lồ. Chúng còn gốm có lớp hơi nước khổng lồ bao phủ toàn bộ hành tinh.

Khí quyển

Khí quyển hải Vương tinh được tạo thành chủ yếu từ hydro, heli và metan. Đây chính là một trong những nguyên nhân tạo nên màu sắc cho hành tinh này. Vậy sao Hải Vương có màu gì? Hành tinh này có màu xanh lam – mùa của biển cả. Nguyên nhân nó có màu này là vì sự hiện diện của khí metan. Cùng với đó là một số yếu tố không xác định gây ra màu sắc đậm hơn. 

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao Hải Vương có màu xanh lam

Khí hậu

Mặc dù xa Mặt Trời nhất nhưng hành tinh này chỉ đứng thứ 2 về độ lạnh sau người anh em Thiên Vương tinh. Nhiệt độ sao Hải Vương trung bình là -214ºC hoặc -353ºF. Tuy nhiên, đây lại là hành tinh có sức gió mạnh nhất. Sức gió trên sao Hải Vương thổi theo hướng Tây tại xích đạo có tốc độ có thể lên tới 2160km/h. Tốc độ này gần tương tự như gió siêu âm.

Từ những yếu tố trên ta có thể thấy không có sự sống trên sao Hải Vương. Hiện tại, Trái Đất là hành tinh duy nhất trong Thái Dương hệ tồn tại sự sống.

>>> Xem thêm: Mặt trời là gì | Mặt trời mọc ở hướng nào? Nóng bao nhiêu độ

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Hình ảnh cơn bão trên sao Hải Vương được chụp bởi Voyager 2 – tàu vũ trụ duy nhất đã “bén mảng” đến hành tinh xa tít tắp này

Sao Hải Vương có vành đai không?

Câu trả lời là có. Không những vậy, số lượng còn không ít. Sao Hải vƯơng có tất cả 5 vành đai. Tuy nhiên cả 5 đều khá mờ nhạt do mật độ thấp và màu cực kỳ tối, một màu hơi đỏ. Tên của chúng được đặt theo tên những người tham gia khám phá và nghiên cứu Sao Hải Vương. 

  • – Vành đai trong cùng là Galle Ring, rộng khoảng 2.000km.
  • – Vòng thứ hai là vòng đầu tiên phát sáng. Nó được đặt tên là Le Verrie Ring. Tuy nhiên chúng khá nhỏ, chỉ rộng 113 km.
  • – Thứ ba là Vành đai Lassell Ring, một dải rất mờ có chiều ngang 4.000 km.
  • – Vành đai thứ tư là Arago Ring, sáng hơn một chút và rộng dưới 100 km.
  • – Vành đai cuối cùng được biết đến với tên là Adams Ring. Nó rộng khoảng 35 km và là một trong những vành đai sáng nhất. Nó hơi nghiêng so với các vòng cung sáng trong đó. 

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Hải Vương tinh có tất cả 5 vành đai

Sao Hải Vương có bao nhiêu Mặt Trăng?

Hiện nay chúng ta đã phát hiện có 14 hành tinh/mặt trăng bao quanh Hải Vương tinh. Tất cả chúng đều được đặt tên theo các vị thần nước trong thần thoại Hy Lạp. Mặt trăng đầu tiên được phát hiện là Triton, chỉ 17 ngày sau khi sao Hải Vương được phát hiện. Nó cũng là mặt trăng lớn nhất trong số 14 mặt trăng.

Trong số 14 mặt trăng, chỉ có 7 mặt trăng là mặt trăng chính quy. Có nghĩa là chúng quay quanh quỹ đạo của Sao Hải Vương với quỹ đạo rất tròn hoặc quỹ đạo có độ lệch tâm rất thấp. Đó là Naiad, Thalassa, Despina, Larissa, HippocampProteus.

Sao Hải Vương cách Trái Đất bão nhiều AU

Sao hải Vương có tất cả 14 mặt trăng

7 mặt trăng còn lại là những mặt trăng không đều. Các mặt trăng không đều quay theo quỹ đạo nghiêng, lệch tâm và thường quay ngược chiều. Theo thứ tự khoảng cách của nó chính là Triton, Nereid, Halimede, Sao, Laomedeia, Psamanthe và Neso.

Trên đây là những thông tin khái lược nhất về sao Hải Vương. Hy vọng những thông tin tổng hợp chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về hành tinh xa tít tắp này.

Bài viết liên quan khác:

Nguồn: Kiến thức tổng hợp