 PSG.TS Nguyễn Anh Thi phân tích về vấn đề “khởi nghiệp với sinh viên” - Ảnh: Ý NHUNG Vậy nên hay không, chuyện sinh viên khởi nghiệp khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường? Đây cũng chính là chủ đề của buổi hội thảo dành cho các bạn sinh viên đam mê khởi nghiệp do PGS.TS Nguyễn Anh Thi (Giám đốc Khu Công nghệ phần mềm ĐHQG TP.HCM) dẫn dắt vào sáng ngày 29-11. Khởi nghiệp tràn lan Chưa bao giờ cụm từ "Startup" được nhắc đến nhiều như hiện nay. Theo một nghiên cứu của tập đoàn Amway phối hợp cùng trường đại học Technische Universitat Munchen (TUM) và công ty nghiên cứu thị trường Gesellschaft fuer Konsumforschung (GfK), Việt Nam là đất nước có tinh thần khởi nghiệp cao bậc nhất thế giới. 91% người Việt được khảo sát cho biết họ xem chuyện bắt đầu một công việc kinh doanh mới như một cơ hội nghề nghiệp đáng ao ước. 95% có thái độ tích cực với tinh thần khởi nghiệp, làm chủ. Tỷ lệ này cao hơn mức trung bình thế giới, vốn chỉ dừng lại ở 77%. Quả thực, không quá khó để bạn tìm thấy một "startup" khi bước chân ra ngõ. Từ những quán cà phê, những ứng dụng công nghệ đến những công ty, kinh doanh mua bán... Tất cả đều là dự án khởi nghiệp của những bạn trẻ. Trong số đó, không ít người là sinh viên đang theo học tại trường đại học. Thậm chí, có người quyết định ngừng học để khởi nghiệp. Đỗ Hữu Thăng từng là sinh viên ngành cơ khí (trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật) TP.HCM. Sau 4 năm đại học, anh quyết định chọn con đường khởi nghiệp, mở công ty cho thuê các thiết bị sự kiện và truyền thông. Thăng chia sẻ: "Mình đã từng đi làm cho một công ty và nhận ra công việc không hợp với mình. Khi khởi nghiệp, bạn không chỉ thể hiện được hết khả năng, đam mê mà còn được làm chủ, độc lập tài chính và quan trọng là mang lại việc làm cho người khác". Thế nhưng, cứ 10 doanh nghiệp được thành lập thì có đến 9 doanh nghiệp thất bại. Lí giải cho vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Anh Thi cho rằng, có nhiều yếu tố để quyết định đến một startup thành công hay không. PSG.TS Nguyễn Anh Thi phân tích về vấn đề khởi nghiệp với sinh viên - Ảnh: Ý NHUNG Đam mê thôi chưa đủ Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Anh Thi chia sẻ, để khởi nghiệp, thứ đầu tiên cần có chính là đam mê. Tuy nhiên, chỉ đam mê thì chưa đủ. Bạn phải nhận thức được khả năng, tố chất của mình có phù hợp để trở thành một doanh nhân. Sinh viên khởi nghiệp cũng cần có kỹ năng bán hàng, kiến thức rộng về các lĩnh vực tài chính, đầu tư, kế toán,… "Làm chủ chẳng qua cũng là một nghề, nhưng nghề này không phải ai làm cũng được. Để trở thành doanh nhân, bạn cần có tầm nhìn, thấy được tương lai mà người khác không thể thấy", ông chia sẻ. PGS.TS cũng khẳng định, các trường đại học nói chung và ĐHQG TP.HCM nói riêng không cổ xúy cho sinh viên khởi nghiệp. Đứng trước nhận định này, bạn Hoàng Ly (sinh viên ĐH Khoa học Tự nhiên TP.HCM) lại cho rằng: "Những đất nước tiên tiến đều tạo điều kiện để sinh viên được khởi nghiệp.Vậy tại sao các trường đại học ở Việt Nam lại không ủng hộ, đó có phải là một sự thụt lùi?". Trả lời cho vấn đề này, ông Nguyễn Anh Thi cho rằng, trách nhiệm của trường đại học là tạo môi trường cho sinh viên khởi nghiệp và đào tạo về tư duy khởi nghiệp cho sinh viên. Rất nhiều cuộc thi khởi nghiệp từ cấp trường, thành phố và bộ được tổ chức chính là sự ủng hộ.Tuy nhiên, nhiệm vụ chính của sinh viên vẫn là việc học. Người khởi nghiệp giống như đánh một trận lớn, ngoài việc quân trang đầy đủ thì nắm bắt tình hình, xác định điểm yếu đối thủ vô cùng quan trọng. "Facebook không phải mạng xã hội đầu tiên trên thế giới, nhưng giờ là mạng xã hội nhiều người dùng nhất. Nếu Mark Zuckerberg sinh ra cách đây 100 năm, anh ta sẽ chẳng thể nào thành công như hiện nay. Và lí do tại sao Yahoo biến mất, Nokia không thể đánh bại SamSung, Apple. Đó chính là yếu tố về thời cuộc. Phải nhạy bén với thời cuộc, và đương nhiên làm gì cũng sẽ cần một chút may mắn", PGS cho hay. Các bạn sinh viên tham gia phản biện tại hội thảo - Ảnh: Ý NHUNG Dấn thân để trải nghiệm Việc các trường đại học tạo môi trường chính là để sinh viên trải nghiệm và xác định có thực sự phù hợp hay không. Nếu không phù hợp, đương nhiên không nên theo đuổi, bởi sẽ mất thời gian, công sức và tiền bạc của chính các bạn. Thế nhưng, làm thế nào để sinh viên khởi nghiệp thành công khi trong tay không có gì ngoài ý tưởng. Làm sao để tìm thấy những cộng sự và cả mentor (cố vấn hướng dẫn) để giúp các bạn định hướng tốt là thắc mắc của đa số sinh viên tham gia hội thảo. Lời khuyên chính là sự chủ động: phải chủ động tìm hiểu bản thân muốn gì, chủ động tích lũy kiến thức, kỹ năng cần có, chủ động tìm đến các nhà đầu tư, nhà đồng sáng lập. Ông Nguyễn Anh Thi cũng khuyến khích các sinh viên nên tham gia các cuộc thi, sự kiện, diễn đàn liên quan đến khởi nghiệp. "Khi tham gia thi, các bạn không chỉ khám phá bản thân, nhận ra được điểm mạnh, điểm yếu mà còn học hỏi nhiều dự án, mô hình khởi nghiệp từ đối thủ. Các bạn còn có thể kết nối với các chuyên gia, những người có khả năng giải quyết vấn đề. Mọi sợi dây liên kết với nguồn vốn, cộng sự cũng nằm ở đấy". Không ai khẳng định mình có thể thành công ngay lần đầu khởi nghiệp, và con số về khởi nghiệp thất bại cũng gây hoang mang cho các bạn trẻ. Tuy nhiên, người có đam mê vẫn nên thử.
Có lẽ cụm từ “khởi nghiệp” không còn xa lạ trong xã hội ngày nay, không chỉ là một trào lưu, đây còn là cách thức mà thế hệ trẻ lựa chọn để thể hiện tầm nhìn, ước mơ, cũng như mong muốn tạo sự thay đổi. Nhiều nhà khởi nghiệp trẻ đã gặt hái được thành công chỉ từ những ý tưởng kinh doanh đơn giản, thiết thực đối với xã hội, con người. Nhưng đó chỉ là bề nổi, khi mà những nhà khởi nghiệp đều cho rằng họ đã ít nhất vài lần thất bại, thậm chí có người còn phá sản chỉ để duy trì “đứa con tinh thần” ấy. Một phần nguyên nhân đến từ việc chưa hiểu vấn đề hoặc quá nôn nóng muốn thành công nhanh mà họ nhiều khi phải trả cái giá rất đắt.
Ngày nay, số lượng nhà khởi nghiệp rất nhiều nhưng nhìn đâu cũng thấy các công ty khởi nghiệp thất bại. Lý do là: “Sức quyến rũ” từ một kế hoạch tốt, một chiến lược vững vàng, và nghiên cứu thị trường xuyên suốt. Trước kia, những vấn đề này là kim chỉ nam cho thành công. Người ta cũng bị hấp dẫn bởi việc áp dụng các điều này lên công ty khởi nghiệp. Nhưng việc đó không hiệu quả, vì công ty khởi nghiệp hoạt động với rất nhiều yếu tố bất ổn. Công ty khởi nghiệp chưa biết được khách hàng của họ sẽ là ai, sản phẩm của họ nên như thế nào. Thế giới ngày càng trở nên thiếu chắc chắn, nên việc tiên đoán tương lai ngày càng khó khăn hơn. Các phương pháp quản trị xưa cũ đã không còn thích hợp. Hoạch định và tiên liệu chỉ chính xác khi dựa trên lịch sử lâu dài, cân bằng, trong một môi trường được thống kê khá chuẩn. Các công ty khởi nghiệp hoàn toàn không có được yếu tố đó. Nhận thấy sự thất bại của quản trị truyền thống. Một số doanh nhân, nhà đầu tư đã đầu hàng và chấp nhận thích nghi với luật chơi “Cứ làm tới đi” (Just do it!) của các công ty khởi nghiệp. Luật chơi này nuôi dưỡng niềm tin rằng nếu quản trị là vấn đề, thì hỗn loạn là đáp án. Có thể thấy, thời đại ngày nay là môi trường thuận lợi để giúp việc nhà khởi nghiệp tự tin tạo ra hướng đi riêng cho bản thân. Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm những rủi ro. Bởi vì trong thương trường, không có sẵn khuôn mẫu quản trị mạch lạc, chặt chẽ cho những nhà đầu tư rủi ro cấp tiến. Bất chấp sự thiếu thốn phương pháp này, nhiều nhà khởi nghiệp vẫn cố xoay xở để có thể kiếm ra lợi nhuận. Điều này cho thấy bên cạnh thành công chỉ đếm đầu ngón tay là vô vàn những thất bại: những sản phẩm bị lôi khỏi kệ bày bán chỉ ít tuần sau khi ra mắt, những công ty khởi nghiệp tiếng tăm được ca ngợi trên báo chí, truyền hình để rồi bị lãng quên sau vài tháng, những sản phẩm mới cuối cùng chẳng có ai sử dụng. Điều đáng nói là tổn hại kinh tế xảy ra không chỉ với cá nhân các nhân viên, công ty, nhà đầu tư, mà đó còn là hao phí khổng lồ đối với nguồn lực quý giá nhất thời văn minh: thời gian, đam mê, và kỹ năng của con người. Có lẽ sẽ trái ngược với trực giác thông thường nếu cho rằng một điều bức phá, cấp tiến, hỗn loạn như công ty khởi nghiệp lại có thể được quản lý, hay nói chính xác hơn là phải được quản lý. Hầu hết mọi người nghĩ tới “quy trình” và “quản trị” như những thứ ù lì, đáng chán, trong khi khởi nghiệp là vấn đề nóng bỏng, đầy cuốn hút. Nhưng điều thực sự đáng phấn khởi là trông thấy các công ty khởi nghiệp thành công và thay đổi thế giới. Niềm say mê, năng lượng, cùng tầm nhìn mà mọi người mang tới cho các vụ đầu tư rủi ro mới này là những tài nguyên cực kỳ quý giá, không nên lãng phí. Trích trong The Lean Startup – Khởi nghiệp Tinh gọn
|
