A. TÓM TẮT LÍ THUYẾT Show I. Lực hấp dẫn - Mọi vật trong vũ trụ đều hút nhau với một lực gọi là lực hấp dẫn. - Lực hấp dẫn là lực tác dụng từ xa, qua khoảng không gian giữa các vật. II. Định luật vạn vật hấp dẫn 1. Định luật: Lực hấp dẫn giữa hai chất điểm bất kì tỉ lệ thuận với tích hai khối lượng của chúng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. 2. Công thức: Fhd = G\(\frac{m_{1}m_{2}}{r^{2}}\) Trong đó: m1, m2 là khối lượng của hai chất điểm, r là khoảng cách giữa chúng; G = 6,67.10-11 Nm2/kg2 gọi là hằng số hấp dẫn. 3. Điều kiện áp dụng định luật - Khoảng cách giữa 2 vật rất lớn so với kích thước của chúng, khi đó 2 vật được coi là 2 chất điểm. - Các vật đồng chất và có dạng hình cầu. Khi ấy r là khoảng cách giữa hai tâm và lực hấp dẫn nằm trên đường nối tâm. III. Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn. - Trọng lực mà Trái Đất tác dụng lên một vật là lực hấp dẫn giữa Trái Đất và vật đó. - Trọng lực đặt vào một điểm đặc biệt của vật, gọi đó là trọng tâm của vật. - Độ lớn của trọng lực tính như sau: P = G \(\frac{mM}{(R + h)^{2}}\) Trong đó: m là khối lượng của vật (kg) M và R là khối lượng và bán kính của Trái Đất h là độ cao của vật so với mặt đất (m) - Ta cũng có P = mg nên gia tốc rơi tự do: g = \(\frac{GM}{(R + h)^{2}}\) Nếu vật ở gần mặt đất (h<<R) thì g = \(\frac{GM}{R^{2}}\) Sơ đồ tư duy về lực hấp dẫn. Định luật vạn vật hấp dẫn
Chúng ta đã được biết đến rất nhiều về lực. Tuy nhiên, ở những bài viết trước chúng ta lại chưa hề đề cập đến dụng cụ để đo độ lớn của lực. Vậy các nhà khoa học, và trong thực tế, người ta dùng dụng gì để đo độ lớn này? Lực kế phép đo lực trọng lượng và khối lượng chính là dụng cụ được sử dụng nhiều nhất. Bài viết ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về dụng cụ này. Hơn cả, các em cũng sẽ được biết đến một loại lực mới gắn liền với mọi vật quanh ta – Trọng lực. Các em cùng đọc và tìm hiểu ngay nhé! Trọng lực là gì?Trái đất của chúng ta chứa vạn vật, bao gồm cả những sinh vật sống và những vật vô tri vô giác. Vậy điều gì giữ cho chúng ta, những loài sinh vật khác, và những món đồ vật ấy không bị văng ra khỏi trái đất. Trái đất có tác động gì đến con người và vạn vật tồn tại trên mặt đất hay không. Sự thật là có, cũng chính vì sự tác động hay còn gọi là lực hấp dẫn, trọng lực này mà chúng ta và vạn vật có thể đứng được trên mặt đất. Hiểu một cách đơn giản, trái đất có một lực hút vạn vạn tồn tại trên trái đất. Lực hút này được gọi là Trọng lực. Trọng lượng là gì?Theo định nghĩa của các nhà khoa học thì Trọng Lực là lực hút của trái đất tác dụng lên một vật. Phương của trọng lực là phương thẳng đứng, chiều hướng về tâm của trái đất. Mọi vật trên trái đất này đều chịu lực hấp dẫn của trái đất. Cũng vì thế mà chúng ta có thể đi lại, đứng yên trên mặt đất mà không bị bay lên hay văng ra ngoài hành tinh. Lực kế phép đo trọng lượng và khối lượng là dụng cụ dùng để đo trọng lực và độ lớn của lực. Các nhà khoa học thường sử dụng dụng cụ đo này để xác định độ lớn của lực.  Các loại lực kế khác nhau Bên cạnh đó, chúng ta còn được biết đến, khối lượng của một vật có tỉ lệ thuận với trọng lượng của vật đó. Độ lớn càng cao thì độ lớn của trọng lượng càng lớn. Các nhà khoa học đã chứng minh được công thức để tính toán trọng lượng thông qua khối lượng của một vật như sau: P=10xm. Trong đó P là độ lớn của trọng lượng, m là khối lượng của vật. Đối với các em lớp 6 học bộ môn Vật lý thì công thức này được áp dụng nhiều trong các bài tập. Các em sẽ có những bài vận dụng, tính toán về trọng lượng hoặc khối lượng của vật. Đơn vị đo của lựcĐơn vị đo của lực được gọi là Newton hay còn được kí hiệu là N. Đây là đơn vị đo của lực được sự công nhận trong hệ đo lường quốc tế (SI). Tên gọi của đơn vị đo này cũng được đặt theo tên nhà bác học Isaac Newton. Trọng lượng được đo bằng đơn vị N. Độ lớn lực hút của trái đất tác dụng lên vật đó chính là trọng lượng. Khi thả rơi một vật từ trên không trung, vật đó rơi xuống đất chính là đang chịu tác dụng của trọng lực. Một vật được đưa lên càng cao thì trọng lượng của vật đó càng giảm. Lực kế – phép đo lực trọng lượng khối lượng Người ta hoàn toàn có thể dùng lực kế phép đo trọng lượng và khối lượng để đo trọng lượng của một vật. Các em sẽ được thực hành điều này trong các tiết học Vật lý trên lớp. Công thức tính trọng lực trong mọi trường hợp là P=mxg. Trong đó P là trọng lượng có đơn vị là N. Còn m là khối lượng đơn vị kg. Kí hiệu g được biết đến là gia tốc. Gia tốc có thể thay đổi trong các môi trường khác nhau. Gia tốc trọng trường trên mặt trời có giá trị khoảng 274 m/s2, gấp khoảng 28 lần Gia tốc tại Trái đất. Do đó, mọi vật sẽ nặng hơn 28 lần nếu ở trên Mặt trời. >>> Tìm hiểu thêm về Định luật Húc Lực kế là gì?Lực kế chính là dụng cụ được sử dụng để đo độ lớn, cường độ của lực. Trên thực tế có rất nhiều loại lực kế khác nhau. Nhưng các em sẽ được tiếp cận với chiếc lực kế đơn giản nhất trong các tiết học thực hành trên lớp. Lực kế này chính là chiếc lực kế lò xo. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm về lực kế điện tử, lực kế để đo lực kéo, đẩy,… >>> Đọc thêm về khối lượng riêng và trọng lượng riêng Lực kế có nhiều giới hạn đo khác nhau Cấu tạo của một chiếc lực kế lò xo đơn giản bao gồm các bộ phận:
Cấu tạo của lực kế đem lại tác dụng tốtLực kế phép đo trọng lượng và khối lượng chính xác là dụng cụ dùng để đo độ lớn của lực. Đặc biệt là độ lớn của trọng lực. Người ta sử dụng dụng cụ này để tiến hành đo các thí nghiệm. Trong các phòng thí nghiệm, chiếc lực kế có thể có cấu tạo phức tạp hơn lực kế thường. Để tăng độ chính xác, có nhiều chiếc lực kế được thiết kế riêng biệt để sử dụng. Lực kế điện tử cũng được biết đến là chiếc lực kế thông dụng trong cuộc sống ngày nay. Đo lực tác động trong một số trường hợp vô cùng quan trọng. Sử dụng lực kế trong đời sống hằng ngàyTrong cuộc sống hàng ngày, có rất nhiều những ứng dụng liên quan đến lực. Đây cũng chính là nơi có sự xuất hiện của lực kế. Chúng ta có thể sử dụng lực kế để đo và tính toán trọng lượng của một vật. Ngoài ra lực kế còn có thể dùng để đo lực đẩy, lực kéo, hoặc hai lực kết hợp. Tuy nhiên, Lực kế phép đo trọng lượng và khối lượng vẫn được sử dụng nhiều nhất trong trường hợp này. Đối với các em lớp 6 thì khi học thực hành, các em sẽ được lắp đặt và sử dụng lực kế đo trọng lượng vật. Lực kế được sử dụng nhiều trong cuộc sống Lực kế và trọng lựcVới những kiến thức này, các em sẽ hiểu hơn về vạn vật trong cuộc sống. Nếu chúng ta chưa từng biết đến Trọng lực, chúng ta sẽ không hiểu tại sao mọi thứ có thể đứng yên trên mặt đất. Trái đất thì không ngừng chuyển động. Nếu không có trọng lực, vạn vật có thể bị văng ra bất cứ lúc nào. Đây chính là ý nghĩa của môn Vật lý. Vật lý đem đến cho chúng ta những kiến thức về khoa học, về cuộc sống. Những hiện tượng xảy ra trong cuộc sống đều có thể giải thích bằng vật lý. Hiểu được môn học Vật lý, các em sẽ khám phá được nhiều điều mới mẻ hơn. Có thể nói, lực kế phép đo trọng lượng và khối lượng đã được chúng tôi đề cập đến trên đây. Những kiến thức liên quan đến Lực kế đã được chúng tôi giải đáp và diễn giải. Các em có thể tham khảo và ghi nhớ những ví dụ đi kèm để hiểu hơn về bài học này. Ngoài ra, những công thức liên quan đến trọng lượng sẽ được áp dụng nhiều trong việc giải bài tập. Các em nên ghi chép và sử dụng thường xuyên để có thể làm bài tốt hơn.
>>> Xem thêm các bài viết có cùng chủ đề Giải pháp toàn diện giúp con đạt điểm 9-10 dễ dàng cùng ToppyVới mục tiêu lấy học sinh làm trung tâm, Toppy chú trọng việc xây dựng cho học sinh một lộ trình học tập cá nhân, giúp học sinh nắm vững căn bản và tiếp cận kiến thức nâng cao nhờ hệ thống nhắc học, thư viện bài tập và đề thi chuẩn khung năng lực từ 9 lên 10. Kho học liệu khổng lồ Kho video bài giảng, nội dung minh hoạ sinh động, dễ hiểu, gắn kết học sinh vào hoạt động tự học. Thư viên bài tập, đề thi phong phú, bài tập tự luyện phân cấp nhiều trình độ.Tự luyện – tự chữa bài giúp tăng hiệu quả và rút ngắn thời gian học. Kết hợp phòng thi ảo (Mock Test) có giám thị thật để chuẩn bị sẵn sàng và tháo gỡ nỗi lo về bài thi IELTS. Học online cùng Toppy Nền tảng học tập thông minh, không giới hạn, cam kết hiệu quả Chỉ cần điện thoại hoặc máy tính/laptop là bạn có thể học bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu. 100% học viên trải nghiệm tự học cùng TOPPY đều đạt kết quả như mong muốn. Các kỹ năng cần tập trung đều được cải thiện đạt hiệu quả cao. Học lại miễn phí tới khi đạt! Tự động thiết lập lộ trình học tập tối ưu nhất Lộ trình học tập cá nhân hóa cho mỗi học viên dựa trên bài kiểm tra đầu vào, hành vi học tập, kết quả luyện tập (tốc độ, điểm số) trên từng đơn vị kiến thức; từ đó tập trung vào các kỹ năng còn yếu và những phần kiến thức học viên chưa nắm vững. Trợ lý ảo và Cố vấn học tập Online đồng hành hỗ trợ xuyên suốt quá trình học tập Kết hợp với ứng dụng AI nhắc học, đánh giá học tập thông minh, chi tiết và đội ngũ hỗ trợ thắc mắc 24/7, giúp kèm cặp và động viên học sinh trong suốt quá trình học, tạo sự yên tâm giao phó cho phụ huynh. |
