Sau tiêm chủng vắc-xin phòng COVID-19, đặc biệt từ ngày thứ 4, nếu xuất hiện các dấu hiệu liên quan đến biến chứng huyết khối - giảm tiểu cầu, cần phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc cơ sở y tế tiêm ngừa để được thăm khám, tham vấn và trị liệu. Thời gian theo dõi sau tiêm vắc-xin sẽ là 30 ngày.
Vào ngày 13/4/2021, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ) đề nghị tạm dừng việc sử dụng vắc-xin AD26.COV2 S Johnson & Johnson (JJ) để cho phép điều tra một số trường hợp mắc bệnh nặng huyết khối với giảm tiểu cầu xảy ra sau khi tiêm chủng. Thông báo này được đưa ra sau các báo cáo ban đầu về các sự kiện tương tự ở những người nhận vắc-xin CHaDOx1 nCov-19 AstraZeneca (AZ) bên ngoài Hoa Kỳ. Các đặc điểm lâm sàng và xét nghiệm của TTS gần đây đã được báo cáo. Hiện nay được CDC Hoa Kỳ và FDA gọi là huyết khối với hội chứng giảm tiểu cầu (TTS: Thrombotic with thrombocytopenia syndrome).
Biến chứng huyết khối sau khi tiêm vắc-xin phòng COVID-19 là hiếm gặp
Tỷ lệ huyết khối sau tiêm vắc-xin phòng COVID-19 là hiếm gặp, cụ thể với AstraZeneca là 4,6/1 triệu liều tiêm thứ nhất, vắc-xin Pfizer-BioNTech là 0,2/1 triệu liều tiêm thứ nhất. Huyết khối sau tiêm vắc-xin AstraZeneca chủ yếu gặp ở nữ. Tỷ lệ đông máu sau tiêm vắc-xin AstraZeneca ở người trẻ cao hơn so với người lớn tuổi, đặc biệt lứa tuổi 20-29 tuổi. Sau tiêm vắc-xin AstraZeneca tỷ lệ đông máu dường như ít xảy ra ở người trên 60 tuổi, chỉ khoảng 0,2/1 triệu liều tiêm đầu.
Biến chứng đông máu sau tiêm vắc-xin AstraZeneca phụ thuộc vào yếu tố di truyền, bệnh nền, lối sống, thuốc đang dùng, yếu tố V Leiden. Cơ chế bệnh sinh được cho là sự hình thành các kháng thể kháng yếu tố 4 tiểu cầu (PF4), gây tiêu thụ tiểu cầu dẫn đến số lượng tiểu cầu thấp và hình thành huyết khối.
Những dấu hiệu liên quan đến biến chứng huyết khối cần phải được theo dõi
Sau khi tiêm vắc-xin từ 24-48 giờ, nếu người được tiêm có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, nhức đầu hoặc đau cơ mức độ từ nhẹ đến trung bình thường không gợi ý đến biến chứng huyết khối với giảm tiểu cầu. Đây là những phản ứng thường gặp sau tiêm chủng.
Sau tiêm vắc-xin phòng COVID-19, bạn cần theo dõi tại nơi tiêm 30 phút và tiếp tục tự theo dõi sức khỏe 30 ngày sau đó. Các dấu hiệu sớm liên quan đến biến chứng huyết khối - giảm tiểu cầu sau tiêm vắc-xin phòng COVID-19 bao gồm:
1. Thường xuất hiện từ ngày thứ 4 cho đến ngày thứ 30 sau tiêm vắc-xin. Khoảng thời gian cao điểm cho các triệu chứng ban đầu là ngày 6 đến ngày 14.
2. Các triệu chứng biểu hiện ban đầu thường ở mức độ nặng, dai dẳng và tái diễn.
3. Các triệu chứng thường gặp:
- Huyết khối mạch máu não, nội tạng và phổi: Nhức đầu dữ dội; Đau bụng, đau lưng; Buồn nôn và nôn; Thay đổi thị lực; Thay đổi trạng thái tinh thần như cáu gắt, buồn rầu, hay giận vô cớ, ngủ gà và lơ mơ; Đau ngực và khó thở; Sưng chân và đau chân, tăng hơn khi vận động.
- Giảm tiểu cầu từ nhẹ đến nặng: Vết bầm tím ngoài da có đặc điểm: Dạng chấm, dạng mảng, dạng u máu; Màu đỏ tươi, tím bầm, màu vàng nhạt; Khi ấn hoặc đè vào vết bầm không biến mất; Không đau và xuất hiện tự nhiên. Chảy máu răng, miện tự nhiên hoặc sau chải răng. Chảy máu mũi, xuất huyết kết mạc mắt tự nhiên. Tiểu máu, đi cầu phân đen hoặc máu tươi. Kinh nguyệt bất thường và rong kinh kéo dài ở phụ nữ. Xuất huyết có thể biểu hiện cùng lúc dưới da, niêm mạc và nội tạng.
Khi có các dấu hiệu trên sau tiêm ngừa từ ngày thứ 4, cần phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc cơ sở y tế tiêm ngừa để được thăm khám, tham vấn và trị liệu.
Tại cơ sở y tế khi tiếp nhận người tiêm ngừa vắc-xin nghi ngờ có biến chứng, công việc ban đầu cần thăm khám đánh giá đầy đủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế và lưu ý lấy máu trước khi thực hiện bất kỳ can thiệp điều trị nào như IVIG, có khả năng gây nhiễu với các xét nghiệm chẩn đoán.
PGS.TS. Huỳnh Nghĩa - Phó Trưởng khoa Y, Đại học Y dược TP.HCM
Hãy cẩn thận làm theo hướng dẫn khi sử dụng bộ dụng cụ tự xét nghiệm COVID-19. Liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khi có câu hỏi, kể cả khi các triệu chứng của quý vị trở nên tệ hơn. Quý vị có thể tùy chỉnh thay đổi tên nhà cung cấp và số điện thoại trong tài liệu bản in này.
Sử dụng bộ dụng cụ tự xét nghiệm [1 Page, 322 KB]
Đừng trì hoãn: Xét nghiệm ngay và điều trị sớm
Nếu quý vị đang có các triệu chứng của COVID-19 và có nguy cơ cao mắc bệnh nặng, xin đừng trì hoãn. Xét nghiệm càng sớm càng tốt và nếu kết quả dương tính, hãy liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Điều trị phải bắt đầu sớm để có hiệu quả.
Đừng trì hoãn: Xét nghiệm ngay và điều trị sớm [1 Page, 279 KB]
Các triệu chứng của vi-rút Corona (COVID-19)
Bệnh nhân mắc COVID-19 sẽ bị bệnh đường hô hấp từ mức nhẹ đến nghiêm trọng. Các triệu chứng có thể bao gồm sốt, ho và hụt hơi. Các triệu chứng có thể xuất hiện trong vòng 2-14 ngày sau khi phơi nhiễm.
Các triệu chứng của vi-rút Corona (COVID-19) [1 Page, 844 KB]
Cách thức hoạt động của vắc-xin véc-tơ vi-rút
Đồ họa thông tin này giải thích cách thức hoạt động của vắc-xin véc-tơ vi-rút.
Cách thức hoạt động của vắc-xin véc-tơ vi-rút [1 Page, 94 KB]
Cách thức hoạt động của vắc-xin mRNA ngừa COVID-19
Đồ họa thông tin này giải thích cách thức hoạt động của vắc-xin mRNA ngừa COVID-19.
Cách thức hoạt động của vắc-xin mRNA ngừa COVID-19 [1 Page, 103 KB]
Tờ thông tin v-safe
Sử dụng tờ thông tin này để tìm hiểu thêm về v-safe, bao gồm hướng dẫn về cách đăng ký và hoàn thành việc kiểm tra sức khỏe.
Tờ thông tin v-safe [1 Page, 249 KB]
10 điều quý vị có thể làm để kiểm soát các triệu chứng COVID-19 tại nhà
Tờ thông tin về những việc quý vị có thể làm tại nhà để kiểm soát các triệu chứng COVID-19.
10 điều quý vị có thể làm để kiểm soát các triệu chứng COVID-19 tại nhà [1 Page, 499 KB]
Giữ an toàn cho bệnh nhân lọc thận
Tài liệu dành cho bệnh nhân đang lọc thận để tìm hiểu thêm về cách tự bảo vệ bản thân khỏi COVID-19 và tầm quan trọng của việc không trì hoãn những lần đi điều trị.
Giữ an toàn cho bệnh nhân lọc thận [1 Page, 390 KB]
Tiêm vắc xin Covid-19 giúp hệ miễn dịch cơ thể có thể nhận biết virus và hình thành kháng thể kháng bệnh trong cơ thể. Giống như nhiều loại vắc xin khác, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 với mức độ khác nhau. Vậy mức độ nào là bình thường, khi nào cần cấp cứu?
1. Có các triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 có bình thường không?
Nhiều người cho rằng, triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 là dấu hiệu bất thường cần đặc biệt theo dõi và đến bệnh viện kiểm tra, tránh gặp phải biến chứng sức khỏe nghiêm trọng. Thực tế, các chuyên gia cho biết triệu chứng sau tiêm vắc xin Covid-19 là rất bình thường và thường gặp, đặc điểm triệu chứng ở mỗi người là khác nhau phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, hệ miễn dịch cũng như loại vắc xin sử dụng.
Sau tiêm vắc xin Covid-19 có thể gặp nhiều triệu chứng sức khỏe
Theo các kết quả thống kê và nghiên cứu lâm sàng, hầu hết triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 đều ở mức độ nhẹ đến trung bình, có thể cải thiện bằng nghỉ ngơi, ăn uống và có thể dùng đến thuốc làm giảm triệu chứng không kê đơn.
Các loại vắc xin Covid-19 hiện nay được cấp phép sử dụng ở Việt Nam đều đã trải qua quy trình kiểm duyệt kỹ lưỡng, đảm bảo tính an toàn cũng như hiệu lực trong việc giúp hệ miễn dịch nhận biết kháng nguyên virus Corona và tự sản xuất kháng thể miễn dịch chủ động. Dù được nghiên cứu chứng minh là an toàn nhưng người tiêm vẫn ít nhiều gặp phải phản ứng sau tiêm.
Triệu chứng sau tiêm vắc xin cho thấy hệ miễn dịch đang tương tác hoạt động
Các triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 cho thấy hệ miễn dịch đã được kích thích thực hiện phản ứng miễn dịch, nhận diện mục tiêu, xuất kháng thể tiêu diệt virus. Sau đó, khi cơ thể đã đạt đến trạng thái miễn dịch tốt, khi tiếp xúc với virus Corona cũng dễ dàng tiêu diệt hơn, rút ngắn thời gian bệnh tiến triển và triệu chứng.
Bên cạnh đó, việc theo dõi các triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 là rất quan trọng, giúp giúp phát hiện sớm các trường hợp phản ứng nghiêm trọng cần can thiệp cấp cứu.
2. Cần làm gì khi gặp triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19?
Triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 rất phổ biến, hầu hết ai cũng gặp phải ở các mức độ khác nhau. Dựa trên triệu chứng và mức độ triệu chứng, bệnh nhân có thể chỉ cần nghỉ ngơi theo dõi hoặc cần sớm tới bệnh viện cấp cứu.
2.1. Tác dụng phụ sớm thường gặp sau tiêm vắc xin Covid-19
Kết quả nghiên cứu lâm sàng cho thấy, hầu hết các vắc xin Covid-19 hiện nay đều có tác dụng sau khi tiêm từ nhẹ đến trung bình. Hầu hết các triệu chứng này sẽ tự hết trong vài ngày song người bệnh cần lưu ý nghỉ ngơi và theo dõi.
Thân nhiệt tăng là triệu chứng thường gặp sau tiêm vắc xin
Nhóm phản ứng phụ rất thường gặp (>10% tổng số trường hợp) là:
-
Phản ứng phụ tại vị trí tiêm bao gồm: Đau, tăng cảm giác đau, đỏ, ngứa, sưng tại khu vực quanh mũi tiêm, nóng người,...
-
Phản ứng phụ toàn thân: mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, đau khớp hoặc đau cơ, cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, ớn lạnh hoặc nhiệt độ cơ thể không cố định.
-
Triệu chứng phụ ít gặp: Số từ 38 độ C trở lên, triệu chứng khác nặng, đặc biệt có thể dẫn đến phản vệ nặng nếu can thiệp chậm trễ.
Triệu chứng gặp sau khi tiêm vắc xin Covid-19 có thể xuất hiện sớm ngay sau tiêm trong vòng 30 phút hoặc muộn hơn. Trường hợp có triệu chứng nặng, xuất hiện sớm ngay tại điểm tiêm chủng sẽ được chăm sóc và điều trị tích cực. Thông thường các dấu hiệu này sẽ xuất hiện trong vòng 48h sau khi tiêm và giảm dần, nếu triệu chứng kéo dài và trở nên nghiêm trọng, hãy đến ngay cơ sở y tế để được hỗ trợ.
2.3. Tác dụng phụ kéo dài sau khi tiêm vắc xin Covid-19
Những triệu chứng sau có thể kéo dài vài ngày hoặc lâu hơn sau khi tiêm vắc xin Covid-19 bao gồm:
Sốt
Sốt do tiêm vắc xin Covid-19 thường dưới 38 độ C và khỏi sớm sau tối đa 1 – 2 ngày, song cũng có nhiều người bị sốt cao trên 38 độ C và kéo dài. Các trường hợp này cần theo dõi sát sao, nếu không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường cần đưa đến cơ sở y tế gần nhất để can thiệp.
Cần lưu ý trường hợp sốt cao kéo dài sau tiêm vắc xin
Phản ứng tại chỗ tiêm
Đau nhức nhẹ là phản ứng tại chỗ thường gặp, ngoài ra có các triệu chứng khác có thể kéo dài hơn như: sưng, chai cứng tại chỗ tiêm, đỏ, đau,...
Triệu chứng đau khớp
Đau khớp do tiêm vắc xin Covid-19 thường tự khỏi và không kéo dài, nhưng nếu kết hợp với bệnh lý hoặc đau khớp nghiêm trọng sẽ cần can thiệp y tế.
Hội chứng não và màng não cấp
Hội chứng này gây xuất hiện những cơn kịch phát não, rối loạn ý thức kéo dài từ một đến vài ngày, bệnh nhân cũng cần đi khám bác sĩ để can thiệp điều trị.
3. Lưu ý triệu chứng sốc phản vệ sau tiêm vắc xin Covid-19
Bất cứ ai cũng có thể gặp phải phản ứng phản vệ sau khi tiêm vắc xin, tuy nhiên tỉ lệ này rất thấp và thường gặp ở những người có cơ địa dị ứng, dị ứng với thành phần trong vắc xin,... Sốc phản vệ có thể rất nghiêm trọng, diễn biến nhanh gây nguy hiểm nên người bệnh cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.
Dưới đây là các dấu hiệu của sốc phản vệ:
-
Nổi mề đay, phù mạch nhanh.
-
Rối loạn ý thức.
-
Đau bụng hoặc nôn không kiểm soát.
-
Khó thở, tức ngực, thở rít.
-
Tụt huyết áp, ngất.
Nhận biết và cấp cứu nhanh sốc phản vệ sau tiêm vắc xin
Tiêm vắc xin Covid-19 với người có cơ địa dị ứng, người mắc bệnh cấp tính, người suy giảm miễn dịch,... có nguy cơ gây sốc phản vệ cao. Do vậy cần tiêm chủng tại cơ sở y tế có đủ điều kiện cấp cứu sốc phản vệ, xử lý nhanh trong các trường hợp này.
Các triệu chứng sau khi tiêm vắc xin Covid-19 là phổ biến, tuy nhiên biến chứng nghiêm trọng rất hiếm gặp trong khi lợi ích mà vắc xin mang lại vô cùng to lớn. Vì vậy, mỗi người dân cần chủ động tiêm phòng Covid theo hướng dẫn của địa phương để có được miễn dịch tự bảo vệ mình cũng như góp phần ngăn ngừa lây lan dịch bệnh ngoài cộng đồng.
Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.