Vì sao không thể ngừng thở quá lâu

Tai nạn, đau tim và đột quỵ có thể làm mất oxy của não, dẫn đến thiếu oxy não. Thiếu oxy não là một cấp cứu y tế. Nó có thể là nguyên nhân dẫn đến chấn thương não vĩnh viễn. Vậy não thiếu oxy bao lâu thì chết? Hãy cùng Medjin đi tìm câu trả lời cho câu hỏi trên nhé!

Các bác sĩ thường phân biệt giữa hai hình thức thiếu oxy. Thứ nhất, tổn thương thiếu oxy xảy ra khi não bị thiếu oxy hoàn toàn do ngừng tim đột ngột, ngạt thở, và các chấn thương đột ngột khác. Thứ hai, tổn thương do thiếu oxy xảy ra khi cơ quan này nhận được ít oxy hơn mức cần thiết, nhưng không hoàn toàn bị thiếu oxy. Bởi vì tác động của hai chấn thương là tương tự nhau cho nên nhiều chuyên gia não bộ sử dụng các thuật ngữ này thay thế cho nhau.
 

Việc thiếu oxy trong vài giây sẽ không gây hại lâu dài, vì vậy một đứa trẻ bị suy hô hấp hoặc thợ lặn mất thêm một vài giây để hít thở không khí khó có thể bị tổn thương não. Thời gian chính xác cho tổn thương thiếu oxy đối với cơ quan này phụ thuộc vào một số đặc điểm cá nhân, bao gồm tình trạng chung của não và hệ thống tim mạch, cũng như mức độ oxy của máu trong thời gian bị thương. Nói chung, chấn thương bắt đầu ở mốc một phút, và dần dần trở nên tồi tệ hơn sau đó:

• Bạn có thể bất tỉnh trong khoảng 30-180 giây khi thiếu oxy.
• Vào thời điểm 1 phút, các tế bào não bắt đầu chết.
• Sau 3 phút, các tế bào thần kinh bị tổn thương nhiều hơn và tổn thương não lâu dài sẽ trở nên nhiều hơn.
• Sau 5 phút, cái chết là không thể tránh khỏi.
• Sau 10 phút, ngay cả khi bộ não vẫn còn sống, tình trạng hôn mê và tổn thương lâu dài đối với nó là điều gần như không thể tránh khỏi.
• Sau 15 phút, việc sống sót trở là gần như không thể.

Tất nhiên, cũng có những ngoại lệ cho mọi quy tắc. Một số thói quen tập thể dục giúp cơ thể sử dụng oxy hiệu quả hơn, cho phép não hoạt động trong thời gian dài hơn mà không cần đến yếu tố quan trọng này. Các thợ lặn tự do thường tập luyện trong thời gian dài mà không có oxy và người giữ kỷ lục hiện tại đã nín thở trong 22 phút mà không gây tổn thương não.

2. Tại sao não cần oxy?

Chất xám chỉ chiếm 2% trọng lượng cơ thể, nhưng nó sử dụng khoảng 20% - 25% ​​oxy. Nếu không có điều này, não không thể thực hiện ngay cả những chức năng cơ bản nhất. Bộ não dựa vào glucose để kích thích các tế bào thần kinh kiểm soát mọi thứ từ các chức năng có ý thức như lập kế hoạch và suy nghĩ đến các quá trình vô thức tự động như nhịp tim và tiêu hóa.

Nếu không có oxy, các tế bào của cơ quan này không thể chuyển hóa glucose và do đó không thể chuyển hóa glucose thành năng lượng. Khi não của bạn bị thiếu oxy, nguyên nhân cuối cùng dẫn đến cái chết là không đủ năng lượng để cung cấp năng lượng cho các tế bào của bạn.

3. Não sống được bao lâu sau khi ngừng tim?

Hầu hết các nghiên cứu đều chỉ ra rằng quá trình hoạt động của não bộ sau khi tim ngừng đập là khác nhau ở mỗi người. Mặc dù việc ngừng cung cấp oxy gần như ngay lập tức, nhưng không có thời gian chết lâm sàng cụ thể mà tại đó não đang hoạt động rõ ràng sẽ chết. Các tế bào dễ bị tổn thương nhất là các tế bào thần kinh bị tổn thương nghiêm trọng chỉ trong 10 phút nếu không có oxy. Tuy nhiên, các tế bào bị tổn thương không thực sự chết trong một thời gian rất dài.

4. Hậu quả sau khi tim ngừng đập 10 phút

Tiên lượng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng thiếu oxy, mức độ chết của tế bào thần kinh, chất lượng chăm sóc y tế và phục hồi chức năng. Với vật lý trị liệu chất lượng, não của bạn có thể học cách bù đắp cho những vùng bị tổn thương, vì vậy ngay cả những chấn thương nghiêm trọng cũng cần phải tuân thủ vật lý trị liệu liên tục.

Các tác động lâu dài phổ biến của việc thiếu oxy có thể bao gồm:

• Thiệt hại cho các khu vực cụ thể của não bị thiếu oxy. Các khu vực khác nhau của cơ quan này có xu hướng phối hợp các chức năng khác nhau, vì vậy một số trong số chúng có thể bị tê liệt nghiêm trọng, trong khi những cơ quan khác vẫn còn nguyên vẹn. Ví dụ, một nạn nhân có thể hiểu ngôn ngữ nhưng không thể nói được.
• Thay đổi tâm trạng hoặc tính cách.
• Khó khăn với trí nhớ, bao gồm khả năng nhớ lại các sự kiện, tên, đồ vật hoặc con người, nhận dạng khuôn mặt, tìm hiểu thông tin mới hoặc nhớ lại các sự kiện tự truyện.
• Những thay đổi về kỹ năng vận động: Một số khu vực của não giúp phối hợp chuyển động, vì vậy nếu những khu vực này bị tổn thương, bạn sẽ không thể vận động, đi lại, viết hoặc thực hiện các chức năng khác.
• Đau mãn tính: Khi não bị tổn thương, nó có thể không xử lý đúng các tín hiệu đau, khiến bạn cảm thấy đau ngay cả khi không có chấn thương.
• Không có khả năng cảm thấy đau hoặc phản ứng chính xác với các tín hiệu đau. Ví dụ, đau ở cánh tay có thể giống như đau ở chân.
• Khó khăn trong việc kiểm soát xung động. Nhiều người sống sót sau chấn thương não phát triển chứng nghiện, hành vi bạo lực hoặc cưỡng bức tình dục không phù hợp.
• Các triệu chứng của bệnh tâm thần như trầm cảm hoặc lo lắng.
• Các triệu chứng liên quan đến chứng sa sút trí tuệ, bao gồm lú lẫn, khó ghi nhớ và các dấu hiệu lão hóa nhanh của cơ quan.

5. Phương pháp điều trị não thiếu oxy

Việc điều trị phải luôn bắt đầu bằng việc xác định nguồn gốc của tình trạng thiếu oxy, vì tình trạng thiếu oxy càng kéo dài, tổn thương có thể càng nghiêm trọng. Bác sĩ có thể sử dụng phương pháp mở khí quản để đảm bảo cung cấp đủ oxy. Các lựa chọn điều trị khác có thể bao gồm phẫu thuật để loại bỏ tắc nghẽn hoặc tổn thương, và steroid để giảm sưng trong não.

Vài ngày sau chấn thương, cần chú ý phục hồi lâu dài. Chất xám có khả năng thích nghi cao với môi trường của nó, vì vậy những vấn đề đang diễn ra là cách tốt nhất để giúp nó chữa lành và khắc phục những tổn thương đã phát sinh. Kế hoạch điều trị thiếu oxy não có thể bao gồm:

• Vật lý trị liệu để tăng lượng máu lên não và phục hồi chức năng vận động.
• Liệu pháp chuyên nghiệp để giúp bạn tìm ra những cách mới để hoàn thành công việc hàng ngày của mình.
• Liệu pháp ngôn ngữ để giúp khôi phục khả năng nói và ngôn ngữ đã mất.
• Tâm lý trị liệu để giúp bạn học cách đối phó với chấn thương.
• Nó cũng có thể yêu cầu các thủ tục tiếp theo, chẳng hạn như hóa trị để giảm thêm tổn thương não, dùng thuốc để ngăn ngừa cục máu đông hoặc quét MRI thường xuyên để đánh giá tổn thương não.

6. Câu hỏi thường gặp

Bộ não của bạn điều hành hệ thống thần kinh của bạn . Nó cần oxy để hoạt động. Trên thực tế, não sử dụng khoảng 1/5 tổng lượng oxy cung cấp cho cơ thể bạn. Oxy giúp gửi tín hiệu thần kinh và thông điệp khắp cơ thể.

Khi não không nhận đủ oxy, các tế bào não bắt đầu chết. Sự chết của tế bào xảy ra trong vòng 5 phút khi thiếu oxy.

Để chẩn đoán tình trạng thiếu oxy lên não, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm để xác định mức độ nghiêm trọng của chấn thương não. Các bài kiểm tra này bao gồm:

• Chụp mạch để kiểm tra lưu lượng máu lên não.
• Chụp CT hoặc MRI để tìm ra các dấu hiệu của đột quỵ, chảy máu trong não , sưng não hoặc chấn thương khác.
• Điện não đồ (EEG) để đo hoạt động điện trong não.
• Kiểm tra các tiềm năng được khơi gợi để đánh giá phản ứng của não đối với các cảm giác như xúc giác.

Nếu không có oxy, các tế bào não sẽ chết và có thể bị chấn thương sọ não. Nó có thể xảy ra ngay cả khi có đủ máu đến não, chẳng hạn như khi bạn hít phải khói hoặc khí carbon monoxide. Phương pháp điều trị có thể giúp những người bị chấn thương não do thiếu oxy não. Nhưng không ai có thể mang lại các tế bào não đã chết hoặc đảo ngược chấn thương não.

Như vậy bài viết trên chúng tôi cho đã cho bạn biết câu trả lời về não thiếu oxy bao lâu thì chết. Hy vọng những thông tin chúng tôi đưa ra sẽ bổ ích cho các bạn. Nếu có bất kỳ câu hỏi liên quan nào đến bài viết thì bạn có thể liên hệ với chúng tôi theo số Hotline 0917992556 để được giải đáp nhé!

Liên quan đến chủ đề này, trang tin Grunge.com (GC) của Anh vừa giới thiệu một số khám phá dựa trên các nghiên cứu khoa học mới nhất vừa được công bố.

1. Tim có thể “từ chối” chết

Lâu nay chúng ta thường xem phim nói về cảnh chết chóc, cái chết thường diễn ra tức thì, kể cả khi bị bắn trúng, nhưng việc chết đột ngột như trong phim là không thể. Thậm chí còn có ngộ nhận cho rằng, nếu đánh trúng đòn, nạn nhân có thể chết ngay nhưng thực sự, sự sống còn kéo dài thêm một thời gian nữa. Trong trường hợp này, não có thể ngưng hoạt động nhưng trái tim và các cơ quan khác lại chưa chết. Nạn nhân không thể nghĩ hoặc nhìn thấy, nhưng họ lại có thể đi tiểu. Những xác chết nói trên không phải là những thây ướt, mà được gọi là xác chết “tim vẫn còn hoạt động”.

Theo BBC, để được xem là xác chết tim còn đập, thì toàn bộ não phải chết, kể cả thân não. Nếu thân não không hoạt động, hô hấp và các quá trình khác của cơ thể cũng sẽ dừng lại. Tuy nhiên, vào những năm 50 ở thế kỷ trước, các bác sĩ bắt đầu nhận thấy rằng một số bệnh nhân rơi vào tình trạng hôn mê thì não của họ đã chết thực sự, nhưng thật lạ cơ thể lại không bị phân hủy. Gần đây, nhờ việc ra đời máy thở và các thiết bị y tế khác nên bộ não con người vẫn hoạt động. Nhưng trước đó, khi chưa có các thiết bị này, để giúp bệnh nhân sống lâu thêm người ta đã dùng thủ thuật “bơm máu” vào cơ thở vài giờ sau khi ngừng thở. Mặc dù các thủ tục trên rất hiếm gặp song chuyên gia thần kinh học ở ĐH  California Mỹ Alan Shewmon đã nghiên cứu ở 175 cơ thể ngưng thở, giúp những thi thể này “sống sót hơn một tuần sau khi người đó chết”, thậm chí có một tồn tại dưới dạng chức năng tới 2 thập kỷ. Alan Shewmon cho rằng thay vì phân hủy, cơ thể con người sau khi chết não nhưng tim lại “từ chối” chết.

2. Con người thấy gì sau khi “chết tạm”

Ngay cả khi tim không còn đập thì sự sống sau cái chết vẫn tồn tại. Ví dụ, não còn nguyên vẹn đủ lâu để nhận ra rằng cơ thể đã chết. Theo nghiên cứu của ĐH Y khoa Stony Brook, Canada, do tiến sĩ Mark Beaulieu đứng đầu ở 2.060 người sống sót sau khi ngừng tim, những người may mắn qua khỏi, sống sót trở lại cho hay khi ngừng tim và hồi phục, họ đều có cảm giác như vừa qua giấc ngủ trưa. Điều này cho thấy, trái tim của những người này đơn giản là cần nghỉ ngơi một thời gian. Nhân sự kiện trên, các nhà khoa học đã xác định thấy “khi cuộc sống dừng lại, não vẫn nhận thức được”. Những xác chết tạm có thể ghi nhớ một cách sinh động các biện pháp giải cứu. Riêng những người mắc bệnh PTSD (Rối loạn căng thẳng hậu chấn thương tâm lý) thì khi phục hồi sau cơ đau tim có phần khác với nhóm người khỏe mạnh, kể cả khi dùng máy khử rung.

Kết thúc nghiên cứu, Mark Beaulieu phát hiện thấy 2% số người sống sót sau cơn đau tim “nhận thức đầy đủ”. 46% mô tả được ít nhất một nhận thức. Những người này cho biết họ cảm thấy sợ hãi, “bạo lực/khủng bố” hoặc nhận thấy “ánh sáng rực rỡ.” Một số thì thấy cơ thể “nổi bồng bềnh” trên mây. Những ký ức của nhóm người ngưng tim hay “chết lâm sàng” khiến cho khoa học khó có thể đưa ra những kết luận chính xác về cái chết.

3. Cơ thể chuyển hóa thành... xà phòng

Sự mơ hồ về ngữ nghĩa khiến sự sống sau cái chết trở nên huyền ảo, nhưng sự phân hủy sau cái chết là có thật. Khi cơ thể không còn sự sống, nó chuyển ngay sang dạng phân hủy hữu cơ. Tuy nhiên, không phải tất cả các bộ phận cơ thể bị phân hủy, đặc biệt nhờ quá trình phân hủy hóa học kỳ diệu, một số xác chết đã biến thành xà phòng. Theo tờ Atlas Obscura, chất béo của xác người đôi khi tương tác với vi khuẩn kỵ  khí trong môi trường ẩm ướt và kiềm (chẳng hạn như khi nước tràn vào quan tài) tạo ra quá trình gọi là xà phòng hoá (saponification). Kết quả, hợp chất xà phòng hoặc chất sáp mỡ, gọi là adipocere được hình thành. Sự tích tụ adipocere bao phủ cơ thể và cho phép những phần còn lại của xác chết còn tương đối nguyên vẹn dưới hình thức “xác ướp xà phòng”. Sau đó đến lượt vi khuẩn siêu nhỏ giống như các nhân vật Tyler Durdens trong phom Fight Club (Câu lạc bộ chiến đấu) tiến hành phân hủy xác chết, ăn các chất sáp mỡ này và để lại bộ xương trơ ra.

Quá trình gọi là xà phòng hóa có những ý nghĩa tích cực. Về lý thuyết, thay vì thối rữa, xác chết thể trở thành một sản phẩm sạch dạng sáp nến. Theo tạp chí khoa học Scientific American, cuối thế kỷ thứ 18 do cách chôn cất không hợp lý mà xác chết bốc mùi, không thể tự xà phòng hóa được, khiến cho Vua Louis XVI phải ra lệnh đóng cửa các nghĩa trang vào năm 1775, từ đây người ta phải thay bằng cách mai táng hợp lý hơn, vệ sinh hơn.

4. Xác chết có thể tạo ra môi chất lạnh giống như trong tủ lạnh

Ngoài xà phòng, nến, nhiều sản phẩm phụ của xác chết từng được tạp chí Scientific American của Mỹ cập nhật. Một khi cơ thể phân hủy hoàn toàn, nó sẽ tạo ra hàng loạt các phân tử hữu ích. Các tế bào đã chết, tế bào cạn kiệt oxy sẽ ngậm đầy khí carbon dioxide (CO2). Tính axít của CO2 làm phá hủy các túi tế bào, giải phóng enzym vào cơ thể. Các enzym này bắt đầu phân hủy xác, tạo ra chất lỏng giàu dưỡng chất. Theo nghiên cứu mang tên Điều gì con người để lại phía sau, xem đây là một quá trình có tên “vị tha bên trong”. Thay vì bám vào chất dinh dưỡng bảo vệ cuộc sống cuối cùng, động thái trót của tế bào là tiêu hóa chính bản thân và giải phóng chất dinh dưỡng để các  loài khác sử dụng.

Nỗ lực cuối cùng của cơ thể kéo dài không quá lâu. Sau khoảng một tuần, vi khuẩn và nấm xâm nhập và ăn các chất dinh dưỡng. Các chất tiết ra từ cơ thể trong quá trình phân hủy tạo ra một loại cocktail của hơn 400 hóa chất, gồm cả chất freon lạnh, các hợp chất như benzene như được tìm thấy trong xăng, và cacbon tetrachlorua, từng được sử dụng cho chữa cháy và làm khô và dầu diesel sinh học. Giả sử con người bỏ qua yếu tố tâm linh, đạo đức, xử lý xác người cho mục đích thương mại thuần túy thì sẽ thu được rất nhiều hợp chất hữu ích, trong đó có cả môi chất giúp làm mát tủ lạnh hoặc xe hơi.

5. Cá biệt có trường hợp nhiệt độ xác chết tăng đột ngột

Theo trang tin Popular Science, khi cơ thể phân hủy, nó không chỉ tạo ra môi chất lạnh  như của tủ lạnh, mà khi cơ thể không có oxy để làm nhiên liệu thì xác chết bắt đầu giảm nhiệt độ..., song thực tế lại có trường hợp tăng đột ngột. Hiện tượng này được gọi là chứng tăng thân nhiệt tử thi, chứa đựng nhiều bí ẩn khoa học hiện đại vẫn chưa lý giải được.

Các bác sĩ thời xưa cho rằng nhiệt độ xác chết tăng đột ngột là thủ phạm làm thi thể cháy tự phát. Sự nghi ngờ này không phải là không lý, nhưng khoa học hiện đại chưa giải mã được. Những thi thể có thể “bắt lửa” độc lập với nhiệt độ phòng hoặc trang phục, thậm chí có xác chết còn “nóng lên” bởi các yếu tố ngoại lai như thuốc chữa bệnh, phồng não, chấn thương, và các “kích thích” mang tính khách quan khiến cho nhiệt độ xác chết tăng đột ngột.

Khoa học hiện đang tìm kiếm bí ẩn này, nhiều giả thiết cho rằng, tình trạng tăng nhiệt sau khi chết có thể là do “quá trình trao đổi chất” gây ra. Nhiều chuyên gia có kinh nghiệm lập luận “sự trao đổi chất của vi khuẩn” và “sự hạ nhiệt không đáng kể sau khi chết” là thủ phạm làm cho nhiệt độ tăng lên. Cũng có giả thiết cho rằng yếu tố vi khuẩn trong ruột tiếp tục hoạt động và sự tiêu hóa tự sản sinh ra chất lỏng của cơ thể là thủ phạm làm cho xác chết nóng lên... Nhưng tất cả những giải thích này đến nay vẫn chưa được chấp nhận.