Bần tiện bất năng di uy vũ bất năng khuất là gì

a) Đây là câu nói của Khổng Tử Phú quý bất năng dâm, Bần tiện bất năng di, Uy vũ bất năng khuất. Tạm dịch là: Giàu sang không thể cám dỗ, Nghèo khó không thể chuyển lay, Quyền uy không thể khuất phục. - Chữ dâm ở đây được hiểu như sự ham muốn bất chính . - Chữ bất là chẳng - Chữ năng là có thể - Chữ khuất là mềm yếu , gục xuống, đầu hàng, Đó là cách ứng xử của đấng trượng phu, người quân tử thời xưa. b) Đây là câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại Lục nguyệt nhị thập tứ Thượng đáo thử sơn lai Cử đầu hồng nhật cận Đối ngạn nhất chi mai Tạm dịch là: Hai mươi tư tháng sáu Lên ngọn núi này chơi Ngẩng đầu mặt trời đỏ Bên suối một cành mai (Tố Hữu dịch)

Bài thơ này rất hay

.Bác không chỉ là người yêu nước, thương dân mà Bác còn yêu cả thiên nhiên quang cảnh

Reactions: HoaHong2642005

Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất.?

Chào các bạn,

Mình ko hiểu rõ lắm về nghĩa của các chữ như "năng" "dâm" "di" " uy vũ" và "khuất"

Các bạn có thể giúp mình ko ?

Thanks nhiều nhiều.

Văn hóa & Xã hội / Ngôn ngữ

Một trong những người được sùng bái nhất trong lịch sử Trung Quốc chính là Quan Vũ, hình tượng của ông đã được tiểu thuyết hóa trong Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung và sau này được khắc họa trong các dạng hình nghệ thuật như kịch, chèo, tuồng, phim ảnh…

Quan Vũ (160 – 220) là một danh tướng sống ở cuối nhà Đông Hán, thời Tam Quốc. Tên chữ của Quan Vũ là Trường Sinh, sau đổi thành Vân Trường, sinh ra và lớn lên tại Giải Lương, Hà Đông (nay là Vân Thành, tỉnh Sơn Tây). Ông là người đã góp công lớn vào việc thành lập nhà Thục Hán, với vị hoàng đế đầu tiên là Lưu Bị, là anh em kết nghĩa với Lưu Bị và Trương Phi.

Quan Vũ được đánh giá là người dũng cảm phi thường, đứng đầu toàn quân. Trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa của La Quán Trung, Quan Vũ là người đứng đầu trong số ngũ hổ tướng của nhà Thục Hán, gồm: Quan Vũ, Trương Phi, Triệu Vân, Hoàng Trung và Mã Siêu.

Năm đó sau khi Quan Vũ chết, cả 3 nước cùng tôn vinh ông. Tôn Quyền đem thủ cấp của Quan Vũ dâng cho Tào Tháo, Tào Tháo an táng thủ cấp Quan Vũ ở Lạc Dương bằng lễ chư hầu. Tôn Quyền an táng thân Quan Vũ ở Đương Dương bằng lễ chư hầu. Thục Hán xây mộ cho y phục Quan Vũ ở Thành Đô, tức Thành Đô Quan Vũ mộ. Vì vậy trong dân gian có bài ca về Quan Vũ: “Đầu gối Lạc Dương, thân nằm Đương Dương, hồn về làng cũ.”

Phong hiệu của các triều đại trong lịch sử cho Quan Vũ rất nhiều, từ “Tráng Mâu Hầu” do Lưu Thiện thụy phong ông đến “Trung Huệ Công”, “Nghĩa Dũng Võ An Vương” của Bắc Tống, cho đến “Thánh Đế Quân” của triều Minh và “Quan Thánh Đại Đế” triều Thanh v.v…

Không chỉ triều đình kính trọng ông mà dân gian cũng tôn kính ông, cả những người trên giang hồ cũng lễ bái ông.

Rất nhiều người không lý giải được: Chưa cần nói lịch sử 5000 năm của Trung Quốc, chỉ riêng thời kỳ Tam Quốc, võ nghệ, mưu trí của Quan Vũ đều không phải cao nhất, tại sao ông lại được mọi người sùng bái nhất? Bởi vì Quan Vũ là bậc đại trượng phu chân chính.

Mạnh Tử giảng “Đại trượng phu” có 3 tiêu chuẩn: “Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất”, nghĩa là “Giàu sang không thể mê hoặc nổi, nghèo hèn không thể lay chuyển nổi, uy lực không thể khuất phục nổi”. Trong lịch sử, người có 2 điều kiện trong đó thì không thiếu, mà Quan Vũ lại có đủ cả 3 vẹn toàn.

Quan Vũ tự Vân Trường, người Giải Lương, Hà Đông. “Vì có kẻ ác bá cường hào ở địa phương ỷ thế ức hiếp người nên Quan Vũ giết hắn, rồi chạy nạn trên giang hồ 5, 6 năm”, sau đó tình cờ gặp Lưu Bị, Trương Phi. Ba thảo dân, vì chí hướng tương đồng nên đã Đào viên kết nghĩa, thề rằng: “Đồng tâm hiệp lực, cứu khốn phù nguy, trên báo quốc gia, dưới an bách tính.” Để thực hiện lời thề, Lưu Quan Trương kết nghĩa huynh đệ, tình như thủ túc, tay trắng dựng cơ đồ, chinh Đông phạt Tây, nếm trải hết gian nan vất vả chốn nhân gian. Đó chính là “Bần tiện bất năng di” (Nghèo hèn không lay chuyển nổi).

Để bảo vệ hai chị dâu, đồng thời chờ thời cơ tìm lại huynh đệ thất lạc, Quan Vũ chịu cúi mình đến ở Tào doanh. Tào Tháo vô cùng coi trọng ông, lên ngựa tặng vàng, xuống ngựa tặng bạc, 3 ngày một tiệc nhỏ, 5 ngày một tiệc lớn, phong thưởng rất nhiều, còn tặng ông rất nhiều mỹ nữ. Quan Vũ không bị động tâm, đưa mỹ nữ đến chăm sóc hai chị dâu, đem vàng bạc châu báu niêm phong lại. Tào Tháo tặng ông áo cẩm bào, ông mặc ở bên trong, bên ngoài mặc áo bào cũ Lưu Bị ban cho. 

Khi ông được biết tin tức Lưu Bị, lập tức niêm phong vàng bạc, treo ấn, qua 5 ải chém 6 tướng, vượt ngàn dặm tìm đến huynh trưởng. Cần biết rằng, ông đã giết đại tướng của Viên Thiệu là Nhan Lương, Văn Sửu, mà Lưu Bị lúc đó lại đang ở chỗ Viên Thiệu. Nhưng Quan Vũ không sợ tiền đồ gian nan nguy hiểm, vẫn hộ tống 2 chị dâu tìm đến huynh trưởng. Đây chính là “Phú quý bất năng dâm” (Giàu sang không mê hoặc nổi).

Đại tướng thuộc hạ của Đổng Trác là Hoa Hùng liên tiếp trảm liền mấy viên tướng của liên quân, khi các tướng của các chư hầu đều run sợ thì Quan Vũ vươn mình bước ra, trảm Hoa Hùng khi chén rượu vẫn còn nóng. Trong trận chiến Tương thành, Phàn thành, Quan Vũ dẫn nước nhấn chìm 7 cánh quân, bắt sống Vu Cấm, trảm Bàng Đức, uy chấn Hoa Hạ. 

Sau này vì Đông Ngô đột kích, Ngô Ngụy giáp công, Quan Vũ bại trận chạy đến Mạch thành. Sau khi bị bắt, cha con Quan Vũ khảng khái chết vì nghĩa. Đây chính là “Uy vũ bất năng khuất” (Uy lực không khuất phục nổi).

Đương nhiên, bản thân Quan Vũ cũng có khiếm khuyết, như kiêu ngạo. Chính vì ông kiêu ngạo lơ là nên mới mất Kinh Châu. Nhưng điều này không hề ảnh hưởng đến sự sùng bái của mọi người đối với ông. 

Trái lại, mọi người khi đọc đến tình tiết “Bại tẩu Mạch thành” (Thất bại chạy đến Mạch thành), đều không nén nổi nắm tay mà than thở. Mọi người hiểu ông, lượng thứ cho ông: “Người không có người hoàn thiện, vết xước không che nổi vẻ đẹp của ngọc.” Hơn nghìn năm nay, trong tim những người con Hoa Hạ, luôn là một đại trượng phu vĩ đại bằng xương bằng thịt.

Khải Minh biên tập

Nguồn: minghui