PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTHỊ XÃ NGHI SƠNĐỀ CHÍNH THỨCĐỀ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HSG LỚP 9 CẤP TỈNHNĂM HỌC 2020-2021MÔN: GDCD 9 – BÀI SỐ 2Thời gian: 150 phút (khơng kể thời gian giao đề)(Đề thi có 01 trang, gồm 07 câu)Câu 1 (2,0 điểm): Em hãy nêu những nguyên nhân phổ biển của tai nạn giaothông? Quy định của pháp luật đối với người đi bộ, đi xe đạp và đối với trẻ em? Ýnghĩa của việc thực hiện trật tự an tồn giao thơng?Câu 2 (3,0 điểm): Nêu 10 quyền cơ bản của trẻ em được quy định trong luật bảovệ, chăm sóc và giáo dục Việt Nam 2004? Nêu bổn phận của trẻ em đối với gia đình,nhà trường và xã hội? Gia đình, Nhà nước và xã hội cần có trách nhiệm gì để chăm sócvà giáo dục trẻ em Việt Nam? Bản thân em cần làm những gì để quyền của trẻ em luônđược đảm bảo?Câu 3 (2,0 điểm): Thế nào là lao động tự giác và sáng tạo? Biểu hiện của sự tựgiác và sáng tạo trong lao động và học tập là gì? Lao động tự giác, sáng tạo có ý nghĩanhư thế nào với mỗi người? Để trở thành người lao động tự giác và sáng tạo học sinhcần phải làm gì?Câu 4 (2,0 điểm): Vì sao phải phịng, chống nhiễm HIV/AIDS? Các quy địnhcủa pháp luật về phòng chống HIV/AIDS? Cơng dân nói chung và bản thân em nóiriêng cần có những biện pháp gì để phịng chống nhiễm HIV/AIDS?Câu 5 (3,0 điểm): Tự chủ là gì? Biểu hiện và ý nghĩa của tự chủ? Trong cuộcsống nếu thiếu tự chủ điều gì sẽ xảy ra? Theo em để trở thành người tự chủ học sinhcần làm những gì?Câu 6 (5 điểm): Dân chủ là gì? Kỷ luật là gì? Cho ví dụ? Mối quan hệ giữa dânchủ và kỷ luật? Ý nghĩa của việc thực hiện dân chủ và kỉ luật? Để thực hiện tốt dânchủ và kỷ luật trong nhà trường, học sinh chúng ta cần phải làm gì? Theo em dân chủvà kỉ luật có phải là sức mạnh của tập thể khơng? Vì sao?Câu 7 (3.0 điểm): Bài tập tình huống:N là học sinh lớp 9. Nhà N ở gần quán nước của nhà bà B Một vài thanh niêntrong xóm vẫn thường tụ tập ở quán nước để chơi bài ăn tiền. Lúc đầu N chỉ tham giachơi cho vui, nhưng lâu dần thành quen. N lấy trộm cả tiền của bác hàng xóm để đánhbài. Một hôm N mượn xe của H rồi đem đi bán lấy tiền đánh bài. Biết chuyện nên Hđòi lại xe nhưng N khất lần khất lượt chưa trả. H đang chưa biết làm cách nào để lấylại được xe.a. Hãy trình bày những nhận xét của em về hành vi của N?b. Nếu em là H em sẽ làm gì khi địi lại xe nhưng N khất lần khất lượt chưa trả?c. Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra được qua tình huống này là gì?HếtCán bộ coi thi khơng giải thích gì thêmHọ tên học sinh: .........................................................................................; Số báo danh: ............................... PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTHỊ XÃ NGHI SƠNCâuHƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN ĐỘI TUYỂNHSG LỚP 9 CẤP TỈNH NĂM HỌC 2020-2021MÔN: GDCD 9 – BÀI SỐ 2(Hướng dẫn chấm có 06 trang)Nội dung* Những nguyên nhân phổ biển của tai nạn giao thông- Do ý thức của người tham gia giao thông chưa tốt(2,0 đ) - Đường xấu và hẹp- Người tham gia giao thông đông- Phương tiện giao thơng khơng bảo đảm an tồnTrong đó ngun nhân phổ biến nhất là do ý thức của người tham giagiao thơng( kém hiểu biết pháp luật về an tồn giao thông hoặc biếtnhưng không tự giác chấp hành)* Những quy định của pháp luật đối với người đi bộ, đi xe đạp, đối vớitrẻ em- Người đi bộ: Đi trên hè phố, lề đường, trường hợp đường khơng có hèphố, lề đường người đi bộ phải đi sát mép đường. Người đi bộ chỉ đượcqua đường qua đường ở những nơi có đèn tín hiệu, có vạch kẻ đườnghoặc có cầu vượt, hầm dành cho người đi bộ và phải tn thủ tín hiệu chỉdẫn.- Người đi xe đạp: Khơng đi dàn hàng ngang, lạng lách đánh võng;Không đi vào phần đường dành cho người đi bộ hoặc phương tiện khác;Không sử dụng ô, điện thoại di động; không sử dụng xe để kéo,đẩy xekhác, mang vác và chở vật cồng kềnh; không buông cả hai tay hoặc đi xebằng một bánh.- Trẻ em dưới 12 tuổi không được đi xe đạp người lớn. Trẻ em dưới 16tuổi không được lái xe gắn máy.* Ý nghĩa :- Đảm bảo an tồn giao thơng cho mình và cho mọi người, tránh tai nạnđáng tiếc xảy ra, gây hậu quả đau lòng cho bản thân và cho mọi người.- Bảo đảm cho giao thơng được thơng suốt, tránh ùn tắc, gây khó khăntrong giao thông, ảnh hưởng đén mọi hoạt động của xã hội.Câu 1Cần đảm bảo được các ý sau :- Một số quyền cơ bản của trẻ em Việt Nam+ Quyền được khai sinh và có quốc tịchCâu 2 + Quyền được chăm sóc, ni dưỡng(3,0 đ) + Quyền được sống chung với cha mẹ+ Quyền được tôn trọng, bảo vệ tính mạng thân thể, nhân phẩm vàdanh dự+ Quyền được chăm sóc sức khỏe+ Quyền được học tập+ Quyền vui chơi, giải trí, hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể dục,thể thao, du lịch+ Quyền được phát triển năng khiếu+ Quyền có tài sảnĐiểm0,250,50,50,250,250,251,0 Câu 3+ Quyền được tiếp cận thông tin, bày tỏ ý kiến và tham gia hoạtđộng xã hội- Bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội+ Đối với gia đình: u q, kính trọng, hiếu thảo với ơng bà, chamẹ, giúp đỡ gia đình làm việc vừa sức.+ Đối với nhà trường: Chăm chỉ học tập, kính trọng thầy cơ giáo,đồn kết với bạn bè, thực hiện nội quy trường lớp, hồn thànhchương trình phổ cập giáo dục.+ Đối với xã hội: Sống có đạo đức, tơn trọng pháp luật, tơn trọng vãgiữ gìn bản sắc dân tộc; yêu quê hương, đất nước, yêu đồng bào, cóý thức xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa đồn kết quốctế.- Gia đình, Nhà nước và xã hội cần có trách nhiệm gì để chăm sócvà giáo dục trẻ em Việt Nam.+ Gia đình là người chịu trách nhiệm trước tiên trong việc tạo điềukiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ+ Nhà nước và xã hội tạo mọi đièu kiện tốt nhất để bảo vệ quyền lợicủa trẻ em, chăm sóc, giáo dục và bồi dưỡng các em trở thành ngườicơng dân có ích cho đất nước.* Trách nhiệm của HS- Nhận biết được các hành vi sai trái, vi phạm quyền trẻ em: đánhđập, hành hạ, bỏ rơi, xâm hại tình dục,…- Biết xử lí các tình huống liên quan đến quyền và bổn phận của trẻem- Thực hiện tốt quyền và bổn phận của trẻ em đồng thời nhắc nhởbạn bè cần thực hiện. Biết bảo vệ quyền của mình và bạn bè, khi cónhững hành vi xâm phạm cần phải lên án, tố cáo.Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau:(2,0 đ) - Lao động tự giác, sáng tạo là chủ động làm việc không đợi ai nhắcnhở, khơng phải do áp lực từ bên ngồi, ln suy nghĩ, cải tiến đểtìm tịi cái mới, tìm ra cách giải quyết tối ưu nhằm không ngừngnâng cao chất lượng hiệu quả lao động.- Biểu hiện của sự tự giác, sáng tạo trong lao động, học tập: tự giáchọc bài, làm bài, đổi mới phương pháp học tập luôn suy nghĩ tìm ranhững cách giải bài tập, những cách lập luận, giải quyết vấn đề khácnhau, biết nhìn nhận, phân tích vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau,biết đưa ra ý kiến, quan điểm riêng của bản thân…- Ýnghĩa của lao động tự giác sáng tạo: Giúp con người mau tiến bộ,nâng cao chất lượng hiệu quả cao trong học tâp, trong lao động, thúcđẩy xã hội phát triển nhanh hơn.0.250.250.250,250,250,250,250,250.250.50.5- Để tự giác sáng tạo HS cần phải:+ Biết lập kế hoạch học tập, lao động của bản thân, ln tích cực tìm0.25 tịi đổi mới phương pháp học tập lao động…+ Tích cực tự giác học bài, làm bài, đổi mới phương pháp học đạthiệu quả cao hơn, tích cực bày tỏ ý kiến, quan điểm của bản thân…0.25+ Biết quý trọng, ủng hộ và học tập làm theo những người tự giác,sáng tạo trong học tập và lao động, đồng thời biết phê phán đấutranh những biểu hiện lừa nhắc trong học tập, lao động của bạn bèvà người xung quanh.0.25(Căn cứ vào mức độ liên hệ hợp lí để cho điểm)Câu 4Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau:(2,0 đ) - Khái niệm: HIV là tên của một loài vi rút gây suy giảm miễn dịchở người, AIDS là giai đoạn cuối của sự nhiễm HIV thể hiện triệuchứng của các bệnh khác nhau, đe dọa tính mạng con người.- Phải phịng chống nhiễm HIV/AIDS vì nó gây ra Tác hại vôcùng lớn : hủy hoại sức khỏe, cướp đi tính mạng con người; pháhoại hạnh phúc gia đình; hủy hoại tương lai nịi giống của dân tộc;ảnh hưởng nghiêm trọng tới kinh tế, xã hội của đất nước. HIV/AIDSđang là một đại dịch của thế giới và Việt Nam.0,250.25- Quy định của pháp luật:+ Mọi người có trách nhiệm thực hiện các biện pháp phòng chốngviệc lây truyền HIV/AIDS để bảo vệ cho mình, cho gia đình và xãhội; tham gia các hoạt động phòng chống nhiễm HIV/AIDS tại giađình và cộng đồng+ Nghiêm cấm các hành vi mua bán dâm, tiêm chích ma túy và cáchành vi làm lây truyền HIV/AIDS khác+ Người nhiễm HIV/AIDS có quyền được giữ bí mật về tình trạngbị nhiễm HIV/AIDS của mình, khơng phân biệt đối xử nhưng phảithực hiện các biện pháp phịng chóng lây truyền bệnh để bảo vệ sứckhỏe cộng đồng.0.250.250.25- Cơng dân nói chung và bản thân em nói riêng cần có nhữngbiện pháp để phịng chống nhiễm HIV/AIDS:+ Sống giản dị, lành mạnh, tích cực rèn luyện thể dục thể thao; tránhxa các tệ nạn xã hội ( đánh bạc, đua xe, hút thuốc lá, sử dung matúy, xem phim ảnh, băng hình đồi trụy, bạo lực, tham gia vào cáchoạt động mại dâm,...)+ Yêu cầu làm xét nghiệm cẩn thận trước khi cho hoặc truyềnmáu,tiệt trùng các dụng cụ khi đi khám chữa nhổ răng, dùng bơmkim tiêm riêng,... khơng quan hệ tình dục bừa bãi,...+ Không phân biệt đối xử với những người bị nhiễm HIV/AIDS.0.250,25 Tích cực tham gia các hoạt động phịng chống nhiễm HIV/AIDS ởnhà trường và cộng đồng.0,25(Căn cứ vào mức độ liên hệ hợp lí của HS dựa trên các ý cơ bảntrên để GV cho điểm phù hợp)Câu 5Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau:(3,0 đ) - Tự chủ là làm chủ bản thân tức là làm chủ được những suy nghĩ,tình cảm, hành vi của mình trong mọi hồn cảnh, tình huống ln cóthái độ bình tỉnh, tự tin biết tự điều chỉnh hành vi của bản thân.- Biểu hiện : Biết kiềm chế cảm xúc, bình tĩnh tự tin trong mọi hồncảnh, tình huống; khơng nao núng hoang mang trước khó khăn thửthách; khơng bị lôi kéo ngả nghiêng trước những áp lực tiêu cực;biết tự ra quyết định cho mình, ….0,50,5- Ý nghĩa:+ Tính tự chủ giúp con người biết sống và ứng xử một cách đúngđắn, biết cư xử có đạo đức, có văn hóa.0,25+ Tính tự chủ giúp chúng ta đứng vững trước những khó khăn thửthách cám dỗ; khơng bị ngã nghiêng trước những áp lực tiêu cực.0,25- Trong cuộc sống nếu thiếu tự chủ: con người dễ khơng kìm chếđược cảm xúc, dễ bị lôi kéo vào những cái xấu, dễ bị mất bình tĩnhhoang mang lúc gặp khó khăn, mọi cách ứng xử sẽ khơng chuẩnmực, sẽ có các hành vi trái đạo đức thậm chí vi phạm pháp luật,...0,5- Bản thân HS cần phải :+ Có khả năng làm chủ bản thân trong học tập, sinh hoat, ví dụ trungthực, tự tin trong học tập và các hoạt đơng tập thể, có tinh thân vượtkhó khăn để hồn thành tốt nhiệm vụ học tập và các nhiệm vụ khácđược tập thế giao phó, khơng a dua theo bạn bè xấu làm điều khơngđúng….+ Ln có ý thức rèn luyện tính tự chủ,cụ thể là trong các hoạtđộng, tình huống, hồn cảnh của cuộc sống hằng ngày, bình tỉnh, tựtin và biết tự điều chỉnh hành vi của bản thân. .+ Cần rèn luyện tính tự chủ bằng cách suy nghĩ kĩ trước khi hànhđộng, sau mỗi việc làm cần xem xét lại thái độ,lời nói, hành vi củamình là đúng hay sai để kịp thời sửa chũa.0,250,250,25 + Lên án, phê phán những hành vi thiếu tự chủ,hay a dua, ba phải,ngả nghiêng theo những áp lực tiêu cực.0,25(Căn cứ vào mức độ liên hệ hợp lí để cho điểm)Câu 6Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau:(5,0 đ) * Khái niệm dân chủ và kỉ luật- Dân chủ là mọi người được làm chủ công việc của tập thể và xã hội,mọi người phải được biết, được cùng tham gia bàn bạc, góp phần thựchiện, giám sát những công việc chung của tập thể và xã hội có liênquan đến mọi người, đến cộng đồng và đất nước.0.5Ví dụ: Mọi người dân trong làng đang tham dự cuộc họp bàn về kếhoạch xây dựng đường giao thơng nơng thơn nơi mình cư trú..0,25- Kỉ luật là những quy định chung của cộng đồng, của một tổ chức xãhội, nhằm tạo ra sự thống nhất hành động để đạt chất lượng, hiệu quảtrong công việc vì mục tiêu chung.0.5Ví dụ: Nhà trường quy định học sinh phải đi học đầy đủ, đúng giờ0,25* Mối quan hệ giữa dân chủ và kỉ luật:- Mối quan hề giữa dân chủ và kỉ luật là mối quan hệ hai chiều, thểhiện: Kỉ luật là điều kiện đảm bảo cho dân chủ thực hiện có hiệuquả, dân chủ phải đảm bảo tính kỉ luật0.75* Ý nghĩa của dân chủ và kỉ luật:- Thực hiện tốt dân chủ và kỉ luật sẽ tạo ra sự thống nhất cao về 0.75nhận thức, ý chí và hành động của các thành viên trong tập thể, tạođiều kiện để xây dựng mối quan hệ xã hội tốt đẹp, nâng cao chấtlượng hệu quả học tập, lao động, hoạt động xã hội.* Để thực hiện tốt dân chủ và kỷ luật trong nhà trường, học sinhchúng ta cần phải:- Biết thực hiện quyền dân chủ và chấp hành tốt kỉ luật của tập thể 0.5cụ thể là: Tham gia xây dựng nội quy trường, lớp; bầu chọn cán bộlớp, cán bộ Đoàn, Đội; tham gia ý kiến về nội dung và hình thứchoạt động tập thể; đóng góp ý kiến xây dựng tập thể lớp, trường;- Biết tôn trọng và thực hiện tốt mọi nội quy của trường, lớp, Điều lệ 0,25của Đội, Đoàn và các quy định chung ở địa phương như: đi học đầyđủ , đúng giờ, kính Thầy mến bạn, chú ý nghe thầy cô giảng bài,tham gia các hoạt động thiếu niên ở thơn xóm,…- Lên án, phê phán những hành vi thiếu dân chủ, vi phạm kỉ luật 0,25như: nội quy của lớp khơng thơng qua thảo luận đóng góp ý kiến củatập thể mà do lớp trưởng tự đề ra; sử dụng tài liệu trong thi cử,... * dân chủ và kỉ luật là sức mạnh của tập thể vì :Trong tập thể đảm bảo dân chủ mọi người sẽ thể hiện và phát huy 1,0tiềm năng trí tuệ của mình để đóng góp vào cơng việc chung của tậpthể. Dân chủ tức là mọi người sẽ được biết, bàn bạc,tham gia, thốngnhất hành động một các tự giác tạo nên khối đoàn kết trong tập thể.Kỉ luật sẽ tạo nên tính thống nhất trong tập thể đồng thời nó sẽ đảmbảo cho dân chủ thực hiện có hiệu quả. Như vậy dân chủ và kỉ luậtsẽ giúp cho tập thể ln đồn kết, thống nhất, đạt hiệu quả cao trongcông việc.Ngược lại một tập thể không đảm bảo dân chủ và kỉ luậtthì sẽ dễ mất đồn kết, khơng thống nhất, thất bại trong cơng việc.(Căn cứ vào mức độ giải thích cơ bản hợp lí để cho điểm)Câu 7(3,0 đ)Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau:a. Hành vi của N là sai trái là vi phạm pháp luật.0,25- N đã có những hành vi vi phạm các quy định của pháp luật vềphòng chống tệ nạn xã hội. Theo quy định của Pháp luật trẻ emkhông được đánh bạc, uống rượu, hút thuốc và dùng chât kích thíchcó hại cho sức khỏe. Như vậy N đánh bạc là vi phạm Pháp luật.0,5- N cịn có hành vi xâm phạm quyền sở hữu tài sản của Công dânvà không tôn trọng tài sản của người khác cụ thể: Ăn trộm tiền củahàng xóm, mượn xe cầm cố, khất lần khất lượt không trả. Theo quyđịnh Công dân không được xâm phạm tài sản của người khác, khimượn phải giữ gìn cẩn thận sử dụng xong phải trả lại cho chủ sởhữu. N trộm tiền của người khác và N mượn xe rồi đem đi cầm cố làxâm phạm quyền sở hữu tài sản của công dân, là vi phạm pháp luật.0,75b. Nếu em là H em sẽ giải thích cho N hiểu về tác hại của tệ nạn xãhội, những quy định của pháp luật về phòng chống tệ nạn xã hội vànghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác, khuyên N tránh xa tệ cờbạc sống giản dị lành mạnh, chăm chỉ học tập đồng thời báo cho côgiáo, người lớn biết về vụ việc của N để lấy lại chiếc xe và giúp Nsống tốt hơn.1.0c. Bài học sâu sắc nhất em rút ra từ tình huống trên là:Tệ nạn xã hội rất nguy hiểm, sa vào tệ nạn xã hội là con đường dẫnđến tội phạm và nhất định khơng được để mình sa vào các tệ nạnxã hội. (HS có thể đưa ra nhiều bài bọc nhưng nhất thiết phải đảmbảo được ý này thì mới cho tối đa điểm)0,5 |
