Vaccine Sinopharm là loại vaccine phòng Covid-19 đầu tiên được phát triển bởi một quốc gia không thuộc phương Tây, được sự phê duyệt của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Đây là vaccine đầu tiên sử dụng công nghệ bất hoạt được đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp của WHO (EUL) với hiệu quả bảo vệ lên đến 78,2%, tỷ lệ sinh kháng thể trung hòa đạt 99,52%. Vaccine Sinopharm là vaccine được nghiên cứu và sản xuất bởi Viện Nghiên cứu Sinh phẩm Bắc Kinh thuộc Sinopharm (Trung Quốc), đây là loại vaccine được sản xuất bằng công nghệ bất hoạt. Tên gọi của vaccine này được lấy từ chính tên Tập đoàn Y Dược Trung Quốc) - Sinopharm, là đơn vị sản xuất vaccine lớn nhất Trung Quốc. Sau nhiều tháng nghiên cứu vaccine trong phòng thí nghiệm, thử nghiệm thành công trên động vật, cuối tháng 4/2020, vaccine này được Cục Quản lý Dược Trung Quốc phê chuẩn việc thử nghiệm trên người. Ngày 30/12/2020, Cục Quản lý Dược Trung Quốc đã tiến hành cấp phép sử dụng có điều kiện vaccine Sinopharm. Ngày 31/5/2021, Sinopharm bắt đầu cung cấp vaccine cho chương trình COVAX, tạo cơ hội và điều kiện cho các nước được tiếp cận vaccine một cách công bằng. Vaccine Sinopharm là vaccine bất hoạt sử dụng các phần tử virus bất hoạt nhằm mục đích kích thích hệ thống miễn dịch sinh ra kháng thể, được nghiên cứu và phát triển theo cách “truyền thống” hơn so với một số loại vaccine phòng Covid-19 khác đang được sử dụng như Pfizer và Moderna. Dù có điểm khác biệt nhất định trong cơ chế sản xuất với những loại vaccine Covid-19 tiên tiến trên thế giới, nhưng quan trọng nhất vẫn là hiệu quả bảo vệ cuối cùng mà loại vaccine này mang lại. Kết quả hậu lâm sàng cho thấy vaccine Sinopharm có hiệu quả bảo vệ lên đến 78,2%. Trong khi đó, vaccine Sinopharm có hiệu quả 79% trong việc giảm tỷ lệ nhập viện khi mắc Covid-19 và các trường hợp không phải vào phòng chăm sóc đặc biệt. Vaccine Sinopharm phòng Covid-19 có thể có một số tác dụng phụ ở một số đối tượng tương tự các loại vaccine khác. Các tác dụng phụ này thường chỉ gây những ảnh hưởng nhỏ đến sinh hoạt thường ngày và thường sẽ biến mất chỉ sau vài ngày. Một số tác dụng phụ phổ biến của vacxin Sinopharm có thể kể đến như: Đánh giá chung về vaccine Sinopharm, các chuyên gia cho biết vaccine phát huy hiệu quả đối với hầu hết các trường hợp, là một phương án tối ưu trong việc giải quyết tình trạng khan hiếm vaccine Covid-19 trên toàn cầu. Vaccine Sinopharm có thể có một số tác dụng phụ ở một số đối tượng tương tự các loại vaccine khác Vaccine Sinopharm phát huy hiệu quả đối với hầu hết các trường hợp
Trong hầu hết các trường hợp những tác dụng phụ sẽ nhanh chóng biến mất từ 1-2 ngày sau tiêm. Tuy nhiên, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất nếu tình trạng mẩn đỏ, cơn đau gia tăng ở vị trí tiêm sau 24 giờ. Ở một số đối tượng không gặp tác dụng phụ khi tiêm vaccine Sinopharm, nhưng điều này không có nghĩa là vaccine không phát huy tác dụng bảo vệ. Vaccine Sinopharm có thể có một số tác dụng phụ ở một số đối tượng tương tự các loại vaccine khác Vaccine Sinopharm được dùng dưới dạng tiêm bắp, với liều lượng mỗi liều là 0,5 ml, với phác đồ 2 liều tiêm. Hiện tại vẫn chưa có thông tin chính thức về giá vaccine Sinopharm. Tuy nhiên, theo nguồn tin của một công ty quốc doanh tại Indonesia cho biết, mức chi phí khi tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 của Trung Quốc tại địa phương dao động tầm khoảng 200.000 rupiah, tương đương 13,6 đô la Mỹ. Với mức chi phí này, vaccine phòng Covid-19 của Trung Quốc có giá cao hơn vaccine của Oxford (4 đô la/liều), nhưng lại thấp hơn so với vaccine Moderna (33 đô la/liều). Ngày 3/6/2021, Bộ Y tế Việt Nam phê duyệt khẩn cấp vaccine Sinopharm, đây là vaccine thứ 3 được Việt Nam phê duyệt sau AstraZeneca và Sputnik V. Chiều 20/6/2021, Ban Đối ngoại T.Ư, Bộ Ngoại giao và Bộ Y tế phối hợp cùng Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tiếp nhận 500.000 liều vaccine Vero Cell của Sinopharm về đến sân bay quốc tế Nội Bài (Hà Nội) và 502.400 bơm kim tiêm dùng 1 lần, loại 1ml. Được biết, đây là lô vaccine Sinopharm và vật tư y tế do Chính phủ Trung Quốc trao tặng. Vaccine Sinopharm được đưa vào sử dụng khẩn cấp tại Việt Nam tuân thủ quy trình thử nghiệm lâm sàng Vaccine Sinopharm được đưa vào sử dụng khẩn cấp tại Việt Nam tuân thủ quy trình thử nghiệm lâm sàng gồm 3 giai đoạn trên nguyên tắc đảm bảo được 3 yếu tố: an toàn, sinh miễn dịch và hiệu quả bảo vệ.Vaccine được triển khai tiêm chủng ưu tiên cho 3 nhóm đối tượng:
Cho đến thời điểm hiện tại, vaccine Sinopharm được đánh giá là một trong những loại vaccine hiệu quả trong việc phòng bệnh Covid-19, góp phần giảm thiểu thiệt hại mà dịch bệnh gây ra trên quy mô toàn cầu. Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục nhập về thêm nhiều loại vaccine Covid-19 và tiến hành tiêm chủng cho toàn dân để đạt mục tiêu miễn dịch cộng đồng. 1.Vaccine AstraZeneca do Tập đoàn AstraZeneca sản xuất đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp tại 181 quốc gia, vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. AstraZeneca được Việt nam phê duyệt ngày 1-2-2021 và triển khai tiêm chủng từ tháng 3-2021, hiện đang có số lượng sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam. Đây là loại vaccine sản xuất theo công nghệ vector, sử dụng 2 liều cách nhau 8-12 tuần.
Hiệu quả bảo vệ sau tiêm mũi 1 đạt 76% và hiệu quả cao nhất sau 21 ngày. Đồng thời loại vaccine này cũng làm giảm 48,7% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 30% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta. Sau khi hoàn thành 2 mũi tiêm sẽ đạt 82%, đồng thời giúp giảm 74,5% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 67% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta. 2. Vaccine Gam-Covid-Vac (tên khác là SPUTNIK V) do Viện Nghiên cứu Gamaleya, Nga sản xuất đã được cấp phép sử dụng tại 70 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tại Việt Nam, vaccine Sputnik V đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện vaccine cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19 vào ngày 23-3-2021. Đây là vaccine sử dụng công nghệ tái tổ hợp hợp mang gen mã hóa protein S của SARS-CoV-2. Vaccine được tiêm 2 liều cách nhau 3 tuần. Vaccine Gam-Covid-Vac được tiêm cho người trên 18 tuổi, thời gian được tiêm 2 liều cách nhau 3 tuần.
Sau tiềm liều đầu tiên 21 ngày, hiệu quả bảo vệ đạt 91,6% và tăng lên 97,6% sau 35 ngày tiêm liều thứ nhất. Hiệu quả ước tính đối với người mắc Covid-19 nặng là 100% sau 21 ngày tiêm mũi thứ nhất. Ở người từ 60 tuổi trở lên nếu được tiêm đủ 2 mũi sẽ giúp giảm 91,8% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng sau 21 ngày tiêm mũi đầu tiên. 3. Vaccine Vero Cell do Sinopharm phát triển và Beijing Institute of Biological Products Co. Ltd - Trung Quốc sản xuất, đã được cấp phép sử dụng tại 64 quốc gia, vùng lãnh thổ, đã được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Ngày 3-6-2021, vaccine Vero Cell đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện vaccine cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19. Vaccine này sản xuất theo công nghệ bất hoạt virus, tiêm giữa 2 mũi cách nhau 3-4 tuần.
Vớihiệu quả 78,2%trong việc ngăn ngừa Covid-19,vaccine Sinopharmđược khuyến cáo cho nhóm đối tượng từ 18 tuổi trở lên. Dữ liệu để đánh giá mức độ an toàn của vaccine với những đối tượng trên 60 tuổi chưa nhiều do chưa đủ dữ liệu nghiên cứu lâm sàng. Đánh giá chung về vaccine Sinopharm, các chuyên gia cho biết vaccine phát huy hiệu quả đối với hầu hết các trường hợp, là một mắt xích trong việc giải quyết tình trạng khan hiếm vaccine Covid-19 trên toàn cầu. 4. Vaccine Comirnaty của Pfizer/BioNTech đã được cấp phép sử dụng tại 111 quốc gia và vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Vaccine này đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19 vào ngày 16-6-2021. Vaccine được sản xuất theo công nghệ mRNA, sử dụng tiêm 2 liều cách nhau 3-4 tuần. Đây là vaccine được chỉ định tiêm cho người trên 12 tuổi.Nhưng giai đoạn đầu chiến dịch tiêm chủng chỉ khuyến khích các đối tượng có bệnh nền để tạo kháng thể một cách chủ động, nên chưa tiêm rộng rãi cho người từ 12-16 tuổi, mà ưu tiên tiêm cho người trên 65 tuổi và 16 đến 18 tuổi. Thời gian tiêm giữa 2 mũi từ 3 đến 6 tuần.
Hiệu quả bảo vệ sau tiêm mũi 1 đạt 52%, đồng thời giúp giảm 47,5% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 35,6% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta. Sau khi hoàn thành 2 mũi tiêm thì đạt 95% hiệu quả phòng bệnh, đồng thời giúp giảm 93,7% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Alpha; giảm 88% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng đối với biến chủng Delta. Đối với người cao tuổi, sau khi tiêm mũi 1, hiệu quả bảo vệ người trên 70 tuổi đạt 61%. Hoàn thành 2 mũi tiêm giúp giảm 94,7% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng. 5. Vaccine Spikevax (tên khác là Moderna) do Moderna sản xuất đã được cấp phép sử dụng tại 64 quốc gia, vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Vaccine này cũng được sản xuất dựa trên công nghệ mRNA, sử dụng 2 liều cách nhau 4 tuần. Bộ Y tế đã phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19 vào ngày 28-6-2021.
Vaccine này được tiêm cho người trên 18 tuổi. Thời gian chờ giữa 2 mũi từ 4-6 tuần. Hiệu quả đạt được sau 14 ngày tiêm mũi thứ 2 là 94,1%. Ở người từ 65 tuổi trở lên nếu được tiêm đủ 2 mũi vaccine Moderna sẽ giúp giảm 86,4% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng. 6. Vaccine vaccine Hayat-Vax do Công ty TNHH Viện Sinh phẩm Bắc Kinh thuộc Tập đoàn Biotec Quốc gia Trung Quốc (CNBG), Trung Quốc, sản xuất bán thành phẩm. Vắc xin này được đóng gói sơ cấp, thứ cấp và xuất xưởng tại Julphar (Gulf Pharmaceutical Industries) - Các tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất. Vaccine Hayat-Vax mỗi liều 0,5ml chứa 6.5 đơn vị kháng nguyên SARS-CoV-2 (tế bào vero) bất hoạt, bào chế ở dạng hỗn dịch tiêm. Vaccine được đóng gói hộp một lọ chứa một liều 0,5 ml và hộp một lọ chứa 2 liều, mỗi liều 0,5ml. Bộ Y tế đã có quyết định phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19 đối với vaccine này vào ngày 10-9-2021. Liều tiêm đang chờ Bộ Y tế cập nhật hướng dẫn.
Theo kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 cho thấy vaccine SARS-CoV-2 bất hoạt (tế bào vero) có hiệu quả bảo vệ và an toàn tốt ở những người khỏe mạnh từ 18 tuổi trở lên, tiêm hai liều, liều thứ hai cách 14 ngày, sản phẩm là dung dịch bán trong suốt, có thể dùng đường tiêm bắp (IM), với hiệu quả bảo vệ đạt 79,34%, tỷ lệ tạo ra kháng thể trung hòa chống lại virus SARS-CoV-2đạt 99,52% 7. Vaccine Abdala được sản xuất thành phẩm tại Công ty AICA Laboraries, Base Business Unit (BBU) AICA - Cuba và được xuất bán thành phẩm, đóng gói cấp 2 tại Trung tâm Kỹ thuật Di truyền và Công nghệ Sinh học (CIGB) - Cuba. Vaccine Abdala mỗi liều 0,5ml chứa 50mcg vaccine protein tái tổ hợp chứa vùng liên kết với thụ thể (RBG) của virus SARS-CoV-2, bào chế ở dạng hỗn dịch tiêm bắp. Vaccine được đóng gói hộp 10 lọ, mỗi lọ chứa 10 liều, mỗi liều 0,5ml. Bộ Y tế đã phê duyệt có điều kiện vaccine cho nhu cầu cấp báchtrong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 đối với loại vaccine này vào ngày 17-9-2021.Liều tiêm đang chờ Bộ Y tế cập nhật hướng dẫn.
Vaccine Covid-19 Abdala do Trung tâm Kỹ thuật Di truyền và Công nghệ Sinh học (CIGB) tại Cuba phát triển, hiệu quả 91,2% trong thử nghiệm giai đoạn cuối. Để vaccine phát huy tối đa hiệu quả bảo vệ, phòng ngừa khỏi virus SARS-Cov-2, cần phải tiêm vaccine đúng lịch, đủ mũi theo khuyến cáo nhà sản xuất. 8. Vaccine Janssendo Janssen Pharmaceutica NV (Bỉ) và Janssen Biologics B.V (Hà Lan) sản xuất được cấp phép sử dụng tại 56 quốc gia, vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Vaccine được sản xuất bằng công nghệ véc-tơ virus, sử dụng một liều duy nhất. Hiện nay, Việt Nam chưa tiếp nhậnloại vaccine này nhưng Bộ Y tế đã phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19 đối với loại vaccine này vào ngày 15-7-2021.
Trong thử nghiệm lâm sàng toàn cầu với 44.000 tình nguyện viên, vaccine đạt hiệu quả 66%. Trong thử nghiệm tại Mỹ, vaccine có tác dụng 72% sau 28 ngày. Ở Nam Phi, độ bảo vệ của vaccine giảm xuống còn 64% do biến chủng B.1.351. (Beta). Hiện, Việt Nam chưa tiếp nhận vaccine này. THÁI SƠN |
