Free psa/total psa (cobas) là gì

Chỉ số PSA và bệnh ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tiền liệt tuyếnlà bệnh lý ác tính thường gặp ở nam giới cao tuổi. Theo số liệu của cơ quan thế giới nghiên cứu ung thư IARC, UTTTL có xuất độ cao thứ tư toàn cầu tính chung cả hai giới (sau ung thư phổi, vú, đại – trực tràng). Ở giai đoạn đầu ung thư tiền liệt tuyến không có triệu chứng rõ ràng nên rất khó phát hiện. Với sự hữu hiệu của xét nghiệm PSA và kỹ thuật sinh thiết tuyến tiền liệt, ngày càng có nhiều trường hợp UTTTL được tầm soát và chẩn đoán sớm. Chỉ số PSA được đánh giá là bước đột phá trong việc phát hiện và điều trị ung thư tiền liệt tuyến.

Vậy chỉ số PSA là gì? Ý nghĩa của xét nghiệm PSA trong điều trị ung thư tiền liệt tuyến như thế nào?

1. Những thông tin cơ bản về chỉ số PSA

PSAlà một kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt, được tiết ra từ các tế bào biểu mô của tuyến tiền liệt.

Phần lớn PSA trong máu đều gắn với các protein huyết tương. Chỉ có khoảng 30% PSA tự do không gắn với các protein. Các PSA tự do này không có khả năng phân hủy protein. Đây chính là lý do chỉ số PSA được coi làdấu ấn củaung thư tiền liệt tuyến.

Tỷ lệchỉ số PSA tự do/PSA toàn phầnđược dùng để chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến nếu nồng độ PSA tự do nằm trong khoảng 4 - 10 ng/ml. Nếu tỷ lệ PSA tự do/PSA toàn phần dưới 15%, nguy cơ bị ung thư tiền liệt tuyến là rất cao.

2. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm PSA?

Thực tế, không phải ai cũng được thực hiện xét nghiệm PSA. Phương pháp này chỉ được áp dụng trong một số trường hợp đặc biệt. Cụ thể như:

Free psa/total psa (cobas) là gì

  • Khi muốnsàng lọc ung thư tiền liệt tuyến. Nam giới từ 50 trở lên nên thực hiện xét nghiệm PSA hàng năm để sàng lọc và phát hiện bệnh sớm.

  • Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt cũng nên tiến hành sàng lọc ung thư tiền liệt tuyến từ năm 40 tuổi trở đi.

  • Xét nghiệm PSA được dùng để theo dõi hiệu quả của quá trình điều trị ung thư tiền liệt tuyến cũng như nguy cơ tái phát bệnh. Tùy theo từng mức độ bệnh cụ thể, xét nghiệm PSA cần được theo dõi sau khi điều trịung thư tiền liệt tuyếntừ 6 đến 36 tháng.

3. Chỉ số PSA và những cảnh báo nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến

Đối với người bình thường,chỉ số PSA toàn phầntrong máu sẽ rất thấp (dưới 4 ng/mL). Tuy nhiên, càng lớn tuổi kích thước của tuyến tiền liệt sẽ càng tăng cao.

Chỉ số PSA là dấu ấn của ung thư tiền liệt tuyến. Cụ thể như sau:

  • Khi nồng độ PSA trong máu tăng cao, nam giới có nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến. Giá trị giới hạn để chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt của chỉ số PSA toàn phần trong huyết tương ≥ 4ng/ml, độ đặc hiệu khoảng 91% và độ nhạy khoảng 21%.

  • Khi mắc ung thư tiền liệt tuyến tốc độ tăng PSA toàn phần trong máu sẽ tăng nhanh hơn bình thường. Những người có tốc độ tăng PSA toàn phần từ 0.75 ng/mL/năm trở lên sẽ có nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến cao hơn.

  • Những người có tốc độ tăng PSA < 0.75 ng/mL/năm có nguy cơ mắc bệnh tuyến tiền liệt lành tính.

Tuy nhiên, không phải cứ có nồng độ PSA trong máu tăng cao đồng nghĩa với việc bị mắc ung thư tiền liệt tuyến. Một số tình trạng bệnh lý khác cũng có thể dẫn đến tăng nồng độ PSA trong máu như: viêm tuyến tiền liệt, Phì đại tuyến tiền liệt lành tính , bí đái phải đặt sonde niệu đạo...

Do đó, để chẩn đoán chính xác hơn ung thư tiền liệt tuyến, người bệnh cần định lượng chỉ số PSA tự do và tỷ số PSA tự do/PSA toàn phần.

Thực tế, việc xác định tỷ số PSA tự do/PSA toàn phần giúp chẩn đoán và phân biệt hiệu quả những trường hợp bị ung thư tiền liệt tuyến.

Việc xác định tỷ số PSA tự do/PSA toàn phần giúp chẩn đoán và phân biệt hiệu quả những trường hợp bị ung thư tiền liệt tuyến

Nếu nồng độ PSA toàn phần huyết tương tăng từ 4 lên 10 ng/mL, tỷ số PSA tự do/PSA toàn phần ≤ 0,15 sẽ giúp chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến với độ đặc hiệu khoảng 56,5% và độ nhạy 85%.

Đặc biệt, có khoảng 23% bệnh nhân mắc ung thư tiền liệt tuyến có tỷ số PSA tự do/PSA toàn phần dao động từ 0,15-0,19. Khoảng 9% bệnh nhân bị ung thư tiền liệt tuyến có tỷ số PSA tự do/PSA toàn phần ≥ 0,20.

Để bảo vệ sức khỏe, nam giới đặc biệt là những người có độ tuổi từ 50 trở lên cần thăm khám và thực hiện những xét nghiệm cần thiết để phát hiện và điều trị ung thư tiền liệt tuyến hiệu quả.


Ngày đăng: 26/08/2019

Kích thước font In ấn

Bình luận chia sẻ

Bài viết mới nhất

Thư mời thầu đối với gói thầu: Sửa chữa Hệ thống cộng hưởng từ

26/09/2022 / benhvienducgiang

THƯ MỜI CHÀO GIÁ Kính gửi: Các nhà cung cấp, sửa chữa trang thiết bị y tế Bệnh viện đa khoa Đức Giang (Bên mời thầu) có kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu: Sửa chữa Hệ thống cộng hưởng từ: MAGNETOM Essenza của hãng

Bệnh viện đa khoa Đức Giang – 59 năm hình thành và phát triển

27/09/2022 / benhvienducgiang

Trải qua 59 năm hình thành và phát triển, các thế hệ thầy thuốc của Bệnh viện đa khoa Đức Giang luôn không ngừng cố gắng, nỗ lực và có nhiều đóng góp cùng ngành Y tế thực hiện nhiệm vụ chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Lịch

Hướng tới mục tiêu vì một Việt Nam không còn bệnh lao vào năm 2030

19/09/2022 / benhvienducgiang

Theo thống kê của Tổ chức y tế Thế giới (TCYTTG), Lao là một trong số 10 bệnh truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu. Năm 2019, trên toàn thế giới có khoảng 10 triệu người mắc bệnh Lao, 1,2 triệu người tử vong liên quan đến bệnh. Việt

Cúm mùa: triệu chứng, điều trị và cách phòng tránh

24/08/2022 / benhvienducgiang

Trong bối cảnh dịch bệnh covid 19 còn diễn ra phức tạp, lượng bệnh nhân nhiễm Cúm tăng nhanh trong thời gian gần đây. Mùa hè không phải là thời điểm dịch cúm mùa bùng phát, vì virus này phát triển mạnh vào mùa đông xuân. Hằng

Giấy mời Hội thảo chuyên đề: Cải tiến chất lượng bệnh viện năm 2022

17/08/2022 / benhvienducgiang

Khai mạc 08h00 ngày 19 tháng 8 năm 2022 Hội trường tầng 2, nhà A, Bệnh viện đa khoa Đức Giang Nội dung:-Phiên 1: Ứng dụng Công nghệ thông tin trong hoạt động cải tiến chất lượng quy trình khám chữa bệnh +Địa điểm: Hội trường tầng

Tin đã đăng

Free psa/total psa (cobas) là gì

Lời cảm ơn nhà tài trợ

25/08/2022

Free psa/total psa (cobas) là gì

Giấy mời Hội thảo chuyên đề: Cải tiến chất lượng bệnh viện năm 2022

17/08/2022

Free psa/total psa (cobas) là gì

BVĐK Đức Giang: 6 tháng đầu năm thực hiện khám chữa bệnh đạt gần 70% chỉ tiêu

28/07/2022