Nhà tạo lập thị trường (market maker) là doanh nghiệp hoặc một tổ chức mua bán một loại chứng khoán trên thị trường chứng khoán, qua đó tạo ra thị trường cho loại chứng khoán đó.
 Bất động sản Ngân hàng Tài chính Chứng khoán
Hầu hết các công ty kinh doanh ngoại hối là nhà tạo lập thị trường, nhiều ngân hàng cũng vậy. Nhà tạo lập thị trường ngoại hối đều mua ngoại tệ từ khách hàng và sau đó bán cho khách hàng khác. Họ kiếm được thu nhập từ chênh lệch giá của các giao dịch đó, cũng như cho dịch vụ cung cấp tính thanh khoản , giảm chi phí giao dịch và tạo thuận lợi cho thương mại. Nhà tạo lập thị trường đóng vai trò như thế nào trong nền kinh tế thị trường. Bài viết dưới đây của Luật Dương Gia sẽ cung cấp cho bạn đọc nội dung liên quan đến: ” Nhà tạo lập thị trường là gì? Nội dung và vai trò của nhà tạo lập thị trường” Bạn đang xem: Nhà tạo lập thị trường là gì Luật sư tư vấn pháp luật miễn phí qua điện thoại 24/7: 1900.6568 1. Nhà tạo lập thị trường là gì?– Thuật ngữ nhà tạo lập thị trường (Market Maker) đề cập đến một công ty hoặc cá nhân tích cực báo giá thị trường hai mặt trong một bảo mật cụ thể, cung cấp giá thầu và chào hàng (được gọi là yêu cầu ) cùng với quy mô thị trường của từng loại. Các nhà tạo lập thị trường cung cấp tính thanh khoản và độ sâu cho thị trường và thu lợi nhuận từ chênh lệch giá mua – bán . Họ cũng có thể thực hiện giao dịch cho tài khoản của chính họ, được gọi là giao dịch chính. – Một nhà sản xuất thị trường hoặc nhà cung cấp thanh khoản là một công ty hay một cá nhân mà báo giá cả mua và giá bán trong một tài sản có thể giao dịch được tổ chức tại hàng tồn kho, hy vọng có thể tạo ra lợi nhuận trên lây lan bid-ask , hoặc rẽ. Chức năng của nhà tạo lập thị trường là giúp hạn chế sự thay đổi giá ( biến động ) bằng cách thiết lập phạm vi giá giao dịch giới hạn cho các tài sản đang được giao dịch. Tham khảo thêm: Xe máy điện là gì? Xe máy điện khác gì với xe đạp điện – Tại thị trường Hoa Kỳ, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ định nghĩa “nhà tạo lập thị trường” là một công ty sẵn sàng mua và bán cổ phiếu một cách thường xuyên và liên tục với mức giá được niêm yết công khai. Nhà tạo lập thị trường sơ cấp được chỉ định (DPM) là nhà tạo lập thị trường chuyên biệt được một sàn giao dịch chấp thuận để đảm bảo rằng họ sẽ có vị trí trong một chỉ số bảo mật, quyền chọn hoặc quyền chọn được chỉ định cụ thể. – Nhà tạo lập thị trường là một cá nhân tham gia hoặc công ty thành viên của một sàn giao dịch mua và bán chứng khoán cho tài khoản của chính mình. Các nhà tạo lập thị trường cung cấp cho thị trường tính thanh khoản và độ sâu trong khi thu lợi nhuận từ chênh lệch giá mua – bán. Nhà môi giới là loại hình phổ biến nhất của nhà tạo lập thị trường, cung cấp các giải pháp mua bán cho các nhà đầu tư. Các nhà tạo lập thị trường được bù đắp cho rủi ro khi nắm giữ tài sản vì giá trị của một chứng khoán có thể giảm giữa việc mua và bán cho người mua khác. Trong khi các nhà môi giới cạnh tranh với nhau, các chuyên gia đăng giá thầu và hỏi và đảm bảo chúng được báo cáo chính xác. 2. Nội dung và vai trò của nhà tạo lập.* Nội dung: – Nhiều nhà tạo lập thị trường thường là các công ty môi giới cung cấp dịch vụ giao dịch cho các nhà đầu tư trong nỗ lực giữ cho thị trường tài chính thanh khoản. Người tạo lập thị trường cũng có thể là một nhà kinh doanh cá nhân, người thường được biết đến như một người địa phương. Do quy mô chứng khoán cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho khối lượng mua và bán, phần lớn các nhà tạo lập thị trường làm việc thay mặt cho các tổ chức lớn. + Các nhà tạo lập thị trường được bù đắp cho rủi ro khi nắm giữ tài sản vì họ có thể thấy giá trị của một chứng khoán giảm sau khi nó được mua từ người bán và trước khi nó được bán cho người mua. Do đó, họ thường tính phí chênh lệch nói trên trên mỗi bảo mật mà họ bảo vệ. Ví dụ: khi một nhà đầu tư tìm kiếm cổ phiếu bằng cách sử dụng một công ty môi giới trực tuyến, họ có thể quan sát thấy giá đặt mua là 100 đô la và giá bán là 100,05 đô la. Điều này có nghĩa là nhà môi giới mua cổ phiếu với giá 100 đô la, sau đó bán nó cho những người mua tiềm năng với giá 100,05 đô la. Thông qua giao dịch khối lượng lớn, một mức chênh lệch nhỏ có thể tạo ra lợi nhuận lớn hàng ngày. Tham khảo thêm: CPU là gì? Các loại CPU phổ biến hiện nay? Xem thêm: Định vị trên thị trường là gì? Các mức độ và chiến lược định vị? + Nhiều sàn giao dịch sử dụng hệ thống các nhà tạo lập thị trường, mỗi người cạnh tranh với nhau để đặt giá thầu hoặc ưu đãi tốt nhất nhằm giành được công việc kinh doanh của các đơn đặt hàng đến. Nhưng một số, như Sở giao dịch chứng khoán New York (NYSE), có một hệ thống chuyên gia thay thế . Các chuyên gia về cơ bản là những nhà tạo lập thị trường đơn lẻ (và được chỉ định) với độc quyền đối với dòng lệnh trong một chứng khoán hoặc chứng khoán cụ thể. Bởi vì NYSE là một thị trường đấu giá , giá thầu và yêu cầu được chuyển tiếp cạnh tranh bởi các nhà đầu tư. + Chuyên gia đăng các giá thầu này và yêu cầu toàn bộ thị trường xem và đảm bảo rằng chúng được báo cáo một cách chính xác và kịp thời. Họ cũng đảm bảo rằng mức giá tốt nhất luôn được duy trì, tất cả các giao dịch thị trường được thực hiện và lệnh đó được duy trì trên sàn. Chuyên gia cũng phải đặt giá mở cửa cho cổ phiếu vào mỗi buổi sáng, giá này có thể khác với giá đóng cửa của ngày hôm trước dựa trên tin tức và sự kiện sau giờ làm việc. Chuyên gia xác định giá thị trường chính xác dựa trên cung và cầu. * Vai trò của nhà tạo lập thị trường: – Một nhà tạo lập thị trường tham gia vào thị trường chứng khoán bằng cách cung cấp các dịch vụ giao dịch cho các nhà đầu tư và thúc đẩy tính thanh khoản trên thị trường. Họ cung cấp cụ thể giá thầu và ưu đãi cho một bảo mật cụ thể ngoài quy mô thị trường của nó. Các nhà tạo lập thị trường thường làm việc cho các công ty môi giới lớn thu lợi nhuận từ chênh lệch giữa chênh lệch giá mua và bán. Tham khảo thêm: Lịch sử bánh xèo: Hành trình một món ăn miền Trung trở thành ‘quốc hồn quốc túy’ – Urbanist Vietnam
Vai trò của nhà tạo lập thị trường 10:12 29/08/2017 Trên thế giới khái niệm nhà tạo lập thị trường (market maker) đã trở nên phổ biến. Hầu hết các quốc gia có thị trường chứng khoán đều có các nhà tạo lập thị trường, hoạt động dưới nhiều hình thức khác nhau. Những quốc gia có số lượng nhà tạo lập thị trường nhiều và hoạt động mạnh trên thế giới là các quốc gia có thị trường chứng khoán (TTCK) lâu đời và phát triển như Mỹ, Anh, Đức… Vai trò của nhà tạo lập thị trường Vai trò lớn nhất của market-maker là tạo thanh khoản cho các chứng khoán có thanh khoản thấp hoặc không có giao dịch. Để thực hiện điều này, các market maker sẽ thực hiện việc mua chứng khoán khi thị trường ở tình trạng không có lệnh mua, và bán chứng khoán khi thị trường không có lệnh bán với các mức giá do họ tự định, thỏa mãn các yêu cầu về việc yết giá. Sự tham gia của các market-maker góp phần duy trì sự linh hoạt và tính thanh khoản của một loại chứng khoán, tăng khả năng thực hiện giao dịch của chứng khoán và nhờ đó thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư đối với loại chứng khoán đó. Hoạt động làm tăng thanh khoản chứng khoán của các market maker còn được thực hiện thông qua việc thu hẹp khoảng cách giữa giá mua và giá bán, qua đó làm tăng khả năng thực hiện giao dịch cho nhà đầu tư. Khi thị trường hoạt động trong tình trạng có lệnh mua, lệnh bán nhưng chênh lệch giá mua, bán quá lớn, các market maker sẽ có nhiệm vụ đưa các lệnh mua, lệnh bán (yết giá 2 chiều) với các mức giá trung hòa nhằm giảm bớt sự chênh lệch giá, qua đó giúp cơ chế tự điều tiết của thị trường hoạt động tốt hơn. Đối với các market maker, hoạt động tạo lập thị trường mang lại cho họ cơ hội hưởng chênh lệch giá mua và bán, tìm kiếm lợi nhuận thông qua hoạt động này. Đối với các doanh nghiệp (trên thị trường chứng khoán, doanh nghiệp chính là các tổ chức phát hành chứng khoán), khi chứng khoán của một doanh nghiệp có tính thanh khoản thấp, hay bị đóng băng khi đó vai trò của các market-maker sẽ được phát huy. Nếu một market maker ký hợp đồng với một tổ chức phát hành làm nhà tạo lập thị trường cho chứng khoán của tổ chức phát hành đó, market maker sẽ có nhiệm vụ giữ cho chứng khoán có tính thanh khoản, tạo ra giao dịch, cân bằng lại thị trường trong các trường hợp chứng khoán mất thanh khoản hoặc thanh khoản thấp. Đối với các tổ chức niêm yết/đăng ký giao dịch đã có chứng khoán niêm yết/đăng ký giao dịch trên Sở GDCK thì việc giữ cho chứng khoán đó có tính thanh khoản và thu hút nhiều nhà đầu tư thường được các doanh nghiệp coi trọng, đặc biệt là trong trường hợp doanh nghiệp muốn huy động thêm vốn qua kênh phát hành trên thị trường chứng khoán. Tính thanh khoản của chứng khoán giúp cho doanh nghiệp thuận lợi hơn trong việc thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trong nước cũng như ngoài nước. Thanh khoản của chứng khoán cũng giúp cho thương hiệu của doanh nghiệp được biết đến rộng rãi hơn, góp phần tăng uy tín của doanh nghiệp trên thị trường và có thể dễ dàng thu hút vốn đầu tư trong trường hợp cần huy động thêm nguồn vốn bổ sung cho hoạt động sản xuất kinh doanh thông qua phát hành chứng khoán. Nhà đầu tư sẽ được hưởng lợi khi thị trường chứng khoán phát triển ổn định và có tính thanh khoản cao, điều mà các market-maker thông qua nghiệp vụ của mình góp phần tạo nên. Thử tưởng tượng, một nhà đầu tư nắm giữ khối lượng lớn chứng khoán A, trong khi chứng khoán này đang giảm giá mạnh, nhà đầu tư muốn bán chứng khoán A mà không có người mua. Nhờ nghiệp vụ tạo lập thị trường, các market-maker sẽ giúp hạn chế phần nào sự dư bán của chứng khoán A bằng cách đưa các lệnh mua vào thị trường. Kết quả là nhà đầu tư có cơ hội bán chứng khoán A và hạn chế được sự thua lỗ.Cách thức hoạt động của nhà tạo lập thị trường Tại Mỹ, trên sàn NASDAQ, người ta quy định khi một công ty muốn niêm yết chứng khoán trên NASDAQ, công ty đó phải có ít nhất 2 market maker. Tại Anh, trên sàn London Stock Exchange (LSE) quy định mỗi cổ phiếu luôn có ít nhất 2 market maker và họ có nghĩa vụ phải mua bán trong phiên giao dịch. Tại sàn LSE, có một số market maker bắt buộc phải luôn luôn đưa ra mức giá 2 chiều cho cổ phiếu mà họ làm nhà tạo lập. Tại Đức, sàn Frankfurt điều hành một hệ thống các market maker được chỉ định bởi các công ty niêm yết, và các maket maker có nghĩa vụ phải yết giá 2 chiều tại các mức giá ràng buộc[2]. Đối với thị trường Việt Nam, hiện nay chưa có quy định các công ty khi lên niêm yết/đăng ký giao dịch phải ký hợp đồng với các market maker. Theo quy định, các CTCK, ngân hàng giám sát, thành viên lập quỹ là các đối tượng có thể đăng ký làm market maker. Nếu các tổ chức này muốn đăng ký làm market maker họ phải đáp ứng được một số điều kiện quy định tại Thông tư 203 và Quy chế thành viên tạo lập thị trường như: đáp ứng các điều kiện của một thành viên giao dịch và thành viên lưu ký; đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính như lỗ lũy kế không qua 50% vốn điều lệ, tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu không vượt qua 3 lần, vốn chủ sở hữu không thấp hơn mức vốn pháp định, tỷ lệ vốn khả dụng đạt tối thiểu 220% liên tục trong 12 tháng gần nhất. Ngoài ra, các market-maker còn phải tuân thủ các quy định, điều kiện khác về hoạt động tạo lập thị trường do Sở GDCK ban hành. Ví dụ như nghĩa vụ thực hiện yết giá 2 chiều (mua và bán) theo quy định, hay phải có hợp đồng với tổ chức phát hành về việc tạo lập thị trường đối với chứng khoán của tổ chức đó. Đối với nghĩa vụ yết giá 2 chiều , các market maker sẽ phải yết giá trong vòng 10 phút kể từ khi chứng khoán đăng ký tạo lập không có lệnh mua, lệnh bán, hoặc chỉ có lệnhmua/bán mà không có lệnh đối ứng, hoặc tỷ lệ chênh lệch giá chứng khoán vượt quá giới hạn theo quy định; giá yết phải đảm bảo tỷ lệ chênh lệch giá chào mua và giá chào bán không vượt quá 5% giá chào mua, chào bán tốt nhất. Sở GDCK sẽ thực hiện đánh giá định kỳ việc thực hiện nghĩa vụ tạo lập thị trường và thực hiện hoạt động giám sát để kịp thời phát hiện các hành vi giao dịch bất thường. Việc vừa phải tuân thủ các quy định của pháp luật vừa phải tuân thủ các quy định của Sở GDCK là điểm khác biệt lớn, riêng có khiến cho market-maker khác với các nhà đầu tư hay đầu cơ khác trên thị trường. Nói tóm lại, các market maker và cơ chế tạo lập thị trường mang lại nhiều lợi ích cho thị trường chứng khoán, các lợi ích này đã được khẳng định tại các thị trường phát triển trên thế giới. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng phát triển của thế giới nói chung, bởi vậy việc vận hành cơ chế tạo lập thị trường là tất yếu và kỳ vọng trong tương lai không xa, cơ chế tạo lập thị trường sẽ phát huy vai trò của nó khi nhận được sự quan tâm của các thành viên thị trường và các doanh nghiệp tham gia trên thị trường chứng khoán.
[1] Nguồn:Wikipedia, Marketswiki |
