6 phong cách dẫn dắt của nhà lãnh đạo Jim Rohn, diễn giả người Mỹ có tầm ảnh hưởng nhất thế giới, đã từng nói “Lãnh đạo người khác là giúp họ thay đổi tư duy, niềm tin và hành động cho điều tốt đẹp hơn.” Thật vậy, định hình phong cách lãnh đạo phù hợp có vai trò vô cùng to lớn trong việc thu phục lòng tin mọi người, tạo bàn đạp thành công mỹ mãn cho công việc. Có nhiều kiểu lãnh đạo, song 6 phong cách sau đây được nhiều người đứng đầu theo đuổi nhất hiện nay. Đó là những phong cách lãnh đạo gì và chúng có ưu, nhược điểm như thế nào? Nghiên cứu đầu tiên trên thế giới về phong cách lãnh đạo được thực hiện vào năm 1939 bởi Kurt Lewin tạo tiền đề hình thành nên những mô hình phong cách hiệu quả nhất hiện nay. Tùy vào tính chất công việc, môi trường cạnh tranh mà mỗi nhà lãnh đạo thông thái sẽ lựa chọn một trong những phong cách phổ biến sau: 1.Phong cách lãnh đạo độc đoán (chuyên quyền) Đúng như cái tên, nhà lãnh đạo theo đuổi phong cách độc đoán có xu hướng chỉ thị nhân viên mình làm theo những gì họ muốn, đồng thời phải tuân theo cách thức thực hiện do người đứng đầu đề xuất. Theo đó, quyền kiểm soát hoàn toàn tập trung trong tay nhà lãnh đạo, các cá nhân khó có cơ hội được đóng góp ý kiến. Tổng thống của Mỹ, Abraham Lincoln được đánh giá là một nhà lãnh đạo chuyên quyền vì nhiều quyết định tự trị mà ông đã đưa ra trong suốt Nội chiến. Đặt trong lịch sử Hoa Kỳ có nhiều bất ổn (1861 – 1865), đất nước yêu cầu có một tổng thống táo bạo, người sẵn sàng đưa ra các quyết định khó khăn nhất. Từ đó, Lincoln đã vươn lên và trở thành nhà lãnh đạo độc đoán, nhưng vẫn chú trọng kết hợp hài hòa thái độ đúng đắn. Abraham Lincoln nổi tiếng với phong cách lãnh đạo độc đoánTrên thực tế, phong cách này cũng mang đến những lợi ích sau:
Giống như William Arthur Ward đã từng nói “Tài lãnh đạo dựa trên sự truyền cảm hứng, không phải sự chi phối; dựa trên sự hợp tác, không phải sự dọa dẫm.” Những vấn đề tồn tại trong việc lạm dụng phong cách lãnh đạo độc đoán có thể xảy ra như sau:
2.Phong cách lãnh đạo có sự tham gia (dân chủ) Nếu người lãnh đạo có thời gian để điều hướng công việc và mong muốn tạo động lực từ nhân viên, thì họ nên sử dụng phong cách tham gia (dân chủ). Theo Lewin, phong cách lãnh đạo có sự tham gia đóng góp của tất cả cá nhân trong tập thể thường là phong cách lãnh đạo thực tế và hợp lý trong cách tiếp cận giải quyết vấn đề và đánh giá hiệu quả của nhân viên. Sự lãnh đạo của CEO Apple – Tim Cook cũng được xem là một minh chứng tiêu biểu của phong cách dân chủ. Khi ý tưởng về iWatch bắt đầu hình thành, Tim Cook đã chọn ít tham gia vào các chi tiết kỹ thuật và giao nhiệm vụ cho các thành viên tin cậy trong nội các của mình. Nhân viên của hãng “Táo khuyết” cũng đánh giá ông là người chu đáo, tận tình và có mối quan hệ tốt đẹp với mọi người trong công ty. Tim Cook - CEO Apple được mọi người biết tới là 1 nhà lãnh đạo dân chủ Bass, giám đốc sáng lập của Trung tâm Nghiên cứu Lãnh đạo khẳng định các nhà lãnh đạo dân chủ “không nhấn mạnh khoảng cách xã hội”. Theo đó, mối quan hệ bền vững được xây dựng trên sự tin tưởng lẫn nhau giữa người lao động và quản lý, trong khi các nhà lãnh đạo chuyên quyền dường như phô trương địa vị xã hội cao hơn của họ với cấp dưới. Về nhược điểm, năng suất làm việc của nhà lãnh đạo dân chủ thường kém hơn so với nhà lãnh đạo độc đoán. Các nhà lãnh đạo có thể trở nên phụ thuộc quá mức vào chuyên môn và kinh nghiệm của cấp dưới. Điển hình là việc phân quyền cho các nhân viên Apple thực hiện phần lớn dự án iWatch khiến Tim Cook đưa ra quyết định chậm trễ và thiếu sáng suốt trong việc lắp ráp ổ đĩa. Các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng các nhà lãnh đạo nên cẩn thận khi sử dụng phong cách có sự tham gia vì nó có thể gây tác dụng ngược. Đôi lúc, người đứng đầu xem xét và bỏ qua ý kiến không phù hợp của một vài thành viên. Điều này có thể dẫn đến những cá nhân cảm thấy thất vọng và năng suất làm việc của họ giảm xuống. 3. Lãnh đạo Phái Đoàn hay lãnh đạo ủy quyền (Laissez-faire) Về ưu điểm:
Về nhược điểm:
4. Phong cách lãnh đạo chuyển đổi Lãnh đạo chuyển đổi thường được xem là phong cách hiệu quả nhất hiện nay trong lĩnh vực kinh doanh. Chuyên gia lãnh đạo James McGregor Burns lần đầu tiên định nghĩa lãnh đạo biến đổi là một quá trình trong đó “các nhà lãnh đạo và những người cộng sự cùng nâng đỡ nhau để đạt đến các cấp độ đạo đức và động lực cao hơn”. 7 năm sau đó, Bernard M. Bass đã phát triển khái niệm lãnh đạo chuyển đổi là mô hình của sự liêm chính và công bằng, đồng thời nó có khả năng đặt mục tiêu rõ ràng và tạo kỳ vọng cao. Để theo đuổi phong cách lãnh đạo chuyển đổi trong thời đại mới, người đứng đầu phải đáp ứng 4 tiêu chí sau :
Một trong số ưu điểm chính của phong cách lãnh đạo là khả năng thúc đẩy, truyền cảm hứng cho mỗi thành viên trong nhóm vì họ luôn mong đợi những điều tốt đẹp đến từ sự kết nối. Các nhà lãnh đạo chuyển đổi được đánh giá là có giao tiếp tốt, trí tuệ thông thái và nhạy bén về cảm xúc. Điều này dẫn đến năng suất cao trong công việc, thu hút sự tham gia và “đồng cam cộng khổ” cùng nhau khám phá, thực hiện chiến lược hiệu quả. Nghiên cứu của nhóm tác giả Kurt Lewin đã tiết lộ rằng phong cách lãnh đạo này mang đến hiệu suất cao hơn và sự hài lòng của nhóm được cải thiện hơn so với các phong cách lãnh đạo khác. Một nghiên cứu cũng cho thấy rằng, khả năng lãnh đạo biến đổi đã giúp cải thiện mức độ hạnh phúc giữa các thành viên trong nhóm. Tuy nhiên, sếp thuộc phong cách lãnh đạo chuyển đổi phải điều chỉnh cách tiếp cận của mình để phù hợp với tình huống khó khăn, ví dụ như khi nhân viên bất hợp tác trong việc xây dựng tầm nhìn. 5. Phong cách lãnh đạo giao dịch Lãnh đạo giao dịch, hay còn được gọi là lãnh đạo quản lý, tập trung vào vai trò giám sát, tổ chức và thực hiện công việc nhóm. Lãnh đạo giao dịch có mặt trong nhiều tình huống điều hành doanh nghiệp và nó mang lại một số lợi ích như: Xác định vai trò rõ ràng, mỗi thành viên biết những gì họ được yêu cầu làm và những phần thưởng dành khi hoàn thành các nhiệm vụ này. Cho phép các nhà lãnh đạo đưa ra nhiều sự giám sát và định hướng nếu cần thiết. Nhân viên được thúc đẩy bởi các phần thưởng hấp dẫn và có xu hướng phát triển hơn. Tuy nhiên, một trong những nhược điểm lớn nhất là phong cách giao dịch chính là vấn đề kìm hãm sự sáng tạo và tư duy vượt trội của mỗi cá nhân. Bên cạnh đó, cơ chế thưởng – phạt rạch ròi khiến mối quan hệ giữa chủ và nhân viên trở nên xa cách. 6. Phong cách lãnh đạo theo tình huống SS1. Cấp dưới không có khả năng và không sẵn lòng làm việc. Họ không đủ năng lực và tự tin. Ví dụ, lần đầu lãnh đạo tin tưởng phân chia nhiệm vụ cho một nhân viên, anh ta tự tin và có khả năng thực hiện tốt, tuy nhiên, khi một nhiệm vụ mới được giao cho anh ta sẽ lại đòi hỏi một phong cách quản lý khác. Điều quan trọng là phương pháp lãnh đạo tình huống phải đi đôi với mục tiêu là làm cho nhân viên của mình phát triển kỹ năng và tăng tính độc lập hơn. 7. Phong cách lãnh đạo nào là tốt nhất ? Phong cách chuyên quyền tuy độc đoán nhưng mang đến hiệu suất cao, phong cách dân chủ tuy thu hút sự tham gia nhiệt tình nhưng làm giảm mức độ ảnh hưởng của người lãnh đạo. Một vài gợi ý về những cách quản lý hiệu quả mà nhà lãnh đạo có thể áp dụng:
Từ đó có thể thấy, xác định các đặc điểm cốt lõi của bản thân là nguyên tắc hàng đầu để nhà lãnh đạo sáng suốt đưa ra quyết định phong cách vận hành tổ chức. Cho dù bạn là người hướng nội hay hướng ngoại, tuân thủ kỷ luật hay thiên về hành động, bạn sẽ có xu hướng thực hiện theo cách tốt nhất để đạt được kỳ vọng. Đứng đầu một tổ chức, phải là con người không sợ thất bại mà chỉ sợ bản thân chưa cố gắng hết sức. 8. Tổng Kết >>Tìm hiểu thêm: Khơi dậy xúc cảm cho nhà lãnh đạo |