Tổ chức phát hành trên thị trường chứng khoán

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc: Việc của cơ quan quản lý là tạo ra sân chơi bình đẳng để thị trường chứng khoán hoạt động minh bạch - Ảnh: VGPP/HT

Đây là ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khi trao đổi với báo chí về các giải pháp quản lý và phát triển thị trường chứng khoán (TTCK) bền vững.

Chấn chỉnh để bảo vệ quyền lợi lâu dài của nhà đầu tư 

TTCK thời gian gần đây có một số biến động, có những phiên giảm điểm sâu khiến không ít nhà đầu tư bất ổn tâm lý. Một số ý kiến cho rằng nguyên nhân do các động thái mạnh tay của các cơ quan quản lý với các hành vi vi phạm trên thị trường vừa qua.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã làm việc với các cơ quan liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an để khẳng định: "Chúng tôi đưa ra chính sách để bảo vệ quyền lợi cho các nhà đầu tư, kể cả nhà đầu tư hay doanh nghiệp (DN) đã có những sai phạm thì cũng được tạo điều kiện để được khắc phục sai phạm nhằm ổn định sản xuất kinh doanh, bảo đảm quyền lợi cho cổ đông và việc làm cho người lao động. Từ đó giúp công ty phát triển trở lại".

Quan điểm của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ là không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế. Về quan điểm trên, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc khẳng định mục đích của các cơ quan Nhà nước là nhằm bảo đảm cho TTCK phát triển triển lành mạnh, minh bạch, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, DN, nhà phát hành hoạt động bình đẳng. 

Buổi làm việc giữa Bộ Tài chính với các cơ quan liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an đã bàn về các giải pháp nhằm ổn định thị trường vốn, thị trường tài chính và TTCK thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế.

Bộ Tài chính nhìn nhận, những sự việc vừa qua là tiếng chuông cảnh tỉnh để thị trường quay trở lại hoạt động ổn định nhằm phát triển minh bạch, bảo đảm việc kinh doanh lành mạnh, bình đẳng trên thị trường.

Tôn trọng quy luật, ngăn chặn mặt trái thị trường

Người đứng đầu Bộ Tài chính khẳng định, TTCK là kênh huy động vốn trung và dài hạn hết sức quan trọng cho nền kinh tế. Với mục tiêu là khiến TTCK lành mạnh, minh bạch, hiện Bộ Tài chính đang triển khai một loạt giải pháp đồng bộ để hoàn thiện thể chế như đề xuất sửa Luật Chứng khoán, Luật DN, đang trình Chính phủ để ban hành sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đưa ra các giải pháp tuyên truyền nâng cao nhận thức về pháp luật, về Luật DN, Luật Chứng khoán và các quy định có liên quan để các nhà đầu tư khi tham gia phải có sự lựa chọn cân nhắc, chịu trách nhiệm về việc đầu tư của mình. Đồng thời các nhà phát hành phải thực hiện đúng quy định của pháp luật về vấn đề phát hành, tránh thao túng giá trên thị trường.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cũng yêu cầu các công ty kiểm toán phải thực hiện công tác kiểm toán chính xác, đúng đắn, bảo đảm báo cáo kiểm toán đúng và chính xác. 

"Như vậy, Bộ Tài chính áp dụng cả biện pháp trực tiếp và gián tiếp. Các công ty kiểm toán trực tiếp kiểm tra công tác kiểm toán của các đơn vị phát hành, đồng thời cũng kiểm tra lại những công ty kiểm toán. Nếu phát hiện sai phạm sẽ rút giấy phép và xử lý các đơn vị kiểm toán độc lập thiếu trách nhiệm để xảy ra sai sót. Chúng tôi cho rằng việc xử lý các vi phạm là cá biệt và riêng lẻ. Đây là hành động nhằm bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư, DN phát hành", ông Hồ Đức Phớc nói.

Lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định sẽ giám sát chặt quá trình phát hành cũng như quá trình giao dịch trên TTCK. Khi phát hiện bất cập, rủi ro, dấu hiệu sai phạm sẽ tổ chức thanh, kiểm tra và sẽ xử lý theo đúng quy định pháp luật.

Về quan điểm phát triển TTCK, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng so với nhiều nước có TTCK phát triển hàng trăm năm, TTCK Việt Nam mới phải triển 28 năm nhưng tăng trưởng rất nhanh. Đây là kênh huy động vốn cho nền kinh tế. Hoạt động trên TTCK phải theo quy luật của thị trường nhưng cũng phải bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật.

Người đứng đầu ngành tài chính khẳng định quan điểm TTCK và các hoạt động kinh tế thì phải theo quy luật khách quan của thị trường. Tuy nhiên, phải có sự quản lý của Nhà nước chứ không thể để thị trường phát triển thả lỏng.

Cần có những giải pháp để phòng ngừa, ngăn chặn các mặt trái của quy luật thị trường, chệch ra khỏi quy định của luật pháp, các hành động lách luật hoặc lợi dụng thị trường để làm méo mó các quy định pháp luật phải được xử lý một cách nghiêm minh.

"Bộ Tài chính sẽ bám sát theo quy định của pháp luật để ngăn ngừa và xử lý sai phạm, đưa ra các giải pháp để ngăn ngừa, tức là "tiền phòng-hậu kiểm" để bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư và các công ty hoạt động trên thị trường lành mạnh và có những giá trị đúng đắn nhất. Đây là một trong những mục tiêu Bộ Tài chính đặt ra để bảo đảm TTCK phát triển lành mạnh, phục vụ cho sự phát triển kinh tế của đất nước", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Tại Hội nghị phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quan trọng là không hình sự hoá các quan hệ dân sự kinh tế.

Ý kiến của Thủ tướng được nhiều đại biểu, chuyên gia tại Hội nghị đồng tình.

Huy Thắng

– Một giao dịch không tổ chức phát hành  là một trong đó là không trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện vì lợi ích của tổ chức phát hành. Các giao dịch không phải của tổ chức phát hành đề cập đến bất kỳ việc định đoạt một chứng khoán nào không mang lại lợi ích cho tổ chức phát hành (công ty).

– Nhà phát hành/ tổ chức phát hành là một pháp nhân phát triển, đăng ký và bán chứng khoán để tài trợ cho hoạt động của mình. Các tổ chức phát hành có thể là các tập đoàn, quỹ đầu tư hoặc các chính phủ trong nước hoặc nước ngoài. Các tổ chức phát hành tạo ra các chứng khoán khả dụng như cổ phiếu, trái phiếu và chứng quyền.

– Trong khi pháp nhân tạo và bán trái phiếu hoặc một loại chứng khoán khác được gọi là tổ chức phát hành, cá nhân mua chứng khoán là nhà đầu tư. Trong một số trường hợp, nhà đầu tư còn được coi là người cho vay. Về cơ bản, nhà đầu tư đang cho vay các quỹ của tổ chức phát hành, vốn sẽ được hoàn trả khi trái phiếu đáo hạn hoặc cổ phiếu được bán. Do đó, tổ chức phát hành cũng được coi là người đi vay, và nhà đầu tư nên xem xét cẩn thận rủi ro vỡ nợ của người đi vay trước khi mua chứng khoán hoặc cho tổ chức phát hành vay vốn.

– Xếp hạng tín dụng của các tổ chức phát hành: Các công ty xếp hạng như Standard and Poor’s và Moody’s tạo xếp hạng tín dụng cho các tổ chức phát hành chứng khoán nợ, cũng như các văn phòng tín dụng tạo hồ sơ và điểm tín dụng cho người tiêu dùng cá nhân. Thay vì được biểu thị bằng một con số như điểm tín dụng tiêu dùng, điểm của công ty phát hành được gắn với các chữ cái. Ví dụ: nếu một tổ chức có xếp hạng AAA, thì tổ chức đó có lịch sử trả nợ và tự hào có tỷ lệ vỡ nợ rất thấp. Ngược lại, nó là một thực thể có xếp hạng DDD, nó ở chế độ mặc định. Các tổ chức phát hành có xếp hạng từ BB trở xuống có trái phiếu của họ bị dán nhãn là rác, cho thấy rằng họ có nguy cơ vỡ nợ cao đối với các nhà đầu tư.

– Các quốc gia cũng nhận được xếp hạng tín nhiệm. Ví dụ, sau khi Hy Lạp không trả được hàng tỷ đô la cho các khoản vay, xếp hạng tín dụng của nước này đã bị hạ xuống CCC +. Tuy nhiên, sau khi đất nước thực hiện cải cách, cắt giảm chi phí và tái cấp vốn cho các ngân hàng, Standard and Poor’s đã tăng xếp hạng lên B-, cho thấy trái phiếu của công ty an toàn hơn một chút.

– Tổ chức phát hành là một pháp nhân phát triển, đăng ký và bán chứng khoán nhằm mục đích tài trợ cho hoạt động của mình. Chứng chỉ cổ phiếu được cấp bởi Philadelphia, Germantown & Norristown Railroad, 1852

– Các tổ chức phát hành có thể là chính phủ, tập đoàn hoặc quỹ đầu tư . Các tổ chức phát hành chịu trách nhiệm pháp lý về các nghĩa vụ phát hành và báo cáo các điều kiện tài chính, tình hình phát triển vật chất và bất kỳ hoạt động nghiệp vụ nào khác theo yêu cầu của các quy định của khu vực pháp lý của họ. Các loại chứng khoán phổ biến nhất được phát hành là cổ phiếu: cổ phiếu phổ thông và ưu đãi , và nợ: trái phiếu , kỳ phiếu , giấy ghi nợ và tín phiếu.

Tại Hoa Kỳ, thuật ngữ “tổ chức phát hành” được định nghĩa theo Mục 2 (4) của Đạo luật Chứng khoán năm 1933 như sau: Thuật ngữ “người phát hành” có nghĩa là mọi người phát hành hoặc đề xuất phát hành bất kỳ chứng khoán nào; ngoại trừ đối với chứng chỉ tiền gửi, chứng chỉ ủy thác biểu quyết, hoặc chứng chỉ ủy thác tài sản đảm bảo, hoặc đối với chứng chỉ lãi suất hoặc cổ phần trong một ủy thác đầu tư chưa hợp nhất không có hội đồng quản trị (hoặc những người thực hiện các chức năng tương tự) hoặc của quản lý cố định, hạn chế hoặc loại đơn vị.

– Thuật ngữ “tổ chức phát hành” có nghĩa là người hoặc những người thực hiện các hành vi và đảm nhận nhiệm vụ của người ký gửi hoặc người quản lý theo các quy định của ủy thác hoặc thỏa thuận hoặc công cụ khác theo đó chứng khoán đó được phát hành; ngoại trừ trường hợp của một hiệp hội chưa hợp nhất cung cấp các điều khoản của nó về trách nhiệm hữu hạn của bất kỳ hoặc tất cả các thành viên của nó, hoặc trong trường hợp của một quỹ tín thác, ủy ban, hoặc pháp nhân khác, những người được ủy thác hoặc thành viên của họ sẽ không phải chịu trách nhiệm cá nhân với tư cách là người phát hành bất kỳ chứng khoán nào do hiệp hội, quỹ tín thác, ủy ban hoặc pháp nhân khác phát hành; ngoại trừ trường hợp đối với chứng chỉ ủy thác thiết bị hoặc như chứng khoán.

– Theo đó, thuật ngữ “nhà phát hành” có nghĩa là người mà thiết bị hoặc tài sản được hoặc sẽ được sử dụng; và ngoại trừ trường hợp đối với các quyền lợi không phân chia theo tỷ lệ đối với dầu, khí đốt hoặc các quyền khoáng sản khác, thuật ngữ “tổ chức phát hành” có nghĩa là chủ sở hữu của bất kỳ quyền nào như vậy hoặc bất kỳ lợi ích nào trong quyền đó (cho dù là toàn bộ hay từng phần), người tạo ra các lợi ích nhỏ trong đó cho mục đích của việc chào bán ra công chúng.

– Ủy ban, hoặc pháp nhân khác; ngoại trừ trường hợp đối với chứng chỉ ủy thác thiết bị hoặc như chứng khoán, thuật ngữ “nhà phát hành” có nghĩa là người mà thiết bị hoặc tài sản được hoặc sẽ được sử dụng; và ngoại trừ trường hợp đối với các quyền lợi không phân chia theo tỷ lệ đối với dầu, khí đốt hoặc các quyền khoáng sản khác, thuật ngữ “tổ chức phát hành” có nghĩa là chủ sở hữu của bất kỳ quyền nào như vậy hoặc bất kỳ lợi ích nào trong quyền đó (cho dù là toàn bộ hay từng phần), người tạo ra các lợi ích nhỏ trong đó cho mục đích của việc chào bán ra công chúng.  

– Ngoại trừ trường hợp đối với chứng chỉ ủy thác thiết bị hoặc như chứng khoán, thuật ngữ “nhà phát hành” có nghĩa là người mà thiết bị hoặc tài sản được hoặc sẽ được sử dụng; và ngoại trừ trường hợp đối với các quyền lợi không phân chia theo tỷ lệ đối với dầu, khí đốt hoặc các quyền khoáng sản khác, thuật ngữ “tổ chức phát hành” có nghĩa là chủ sở hữu của bất kỳ quyền nào như vậy hoặc bất kỳ lợi ích nào trong quyền đó (cho dù là toàn bộ hay từng phần), người tạo ra các lợi ích nhỏ trong đó cho mục đích của việc chào bán ra công chúng hoặc các quyền khoáng sản khác, thuật ngữ “tổ chức phát hành” có nghĩa là chủ sở hữu của bất kỳ quyền nào như vậy hoặc bất kỳ lợi ích nào trong quyền đó (dù là toàn bộ hay từng phần), người tạo ra các lợi ích nhỏ trong đó với mục đích chào bán ra công chúng.