|
Một tuần có thứ Hai, thứ Ba, thứ Tư, thứ Năm, thứ Sáu, thứ Bảy, Chủ nhật, nhưng tuyệt nhiên lại không có thứ Một. Tại sao một tuần không bắt đầu bằng thứ Một mà lại là thứ Hai ? Có bao giờ bạn thắc mắc về những điều này? Thực chất có lẽ theo thói quen mà nhiều người trong chúng ta thường không bao giờ để tâm tới việc truy tìm nguồn gốc mọi thứ, đặc biệt như nguồn gốc của các ngày trong tuần. Việc đặt tên các ngày trong tuần xuất phát từ các nhà chiêm tinh Ai Cập cổ đại và mỗi ngày được gắn với tên của một vị thần. Ở thời kỳ này, Chủ nhật từng được coi là ngày của Mặt Trời và là ngày đầu tiên trong tuần. Người Ai Cập truyền lại ý tưởng về 7 ngày trong tuần cho người La Mã. Người La Mã cũng bắt đầu một tuần bằng ngày chủ nhật, còn gọi là "dies solis". Khi chuyển sang tiếng Anh trung cổ là sone(n)day và tiếng Anh hiện đại gọi là Sunday (Chủ nhật). Việc đặt tên các ngày trong tuần xuất phát từ các nhà chiêm tinh Ai Cập cổ đại và mỗi ngày được gắn với tên của một vị thần. Trong tiếng Latin, thứ Hai được gọi là dies lunae (được đặt theo tên Mặt trăng) và khi chuyển sang tiếng Anh cổ là Monandaeg, sau đó chuyển thành Monday trong tiếng Anh ngày nay. Thứ Ba thường được đặt theo tên của các vị thần chiến tranh. Như ở Hy Lạp cổ đại, thứ Ba được gọi là Hemera Areos (ngày của Ares). Và trong tiếng Anh cổ, thứ Ba là Tiwesdaeg, đặt theo tên thần chiến tranh của người Bắc Âu là Tiwaz (hay Tiw). Thứ Tư là ngày của sứ giả của các vị thần. Ở Hy Lạp cổ đại, thứ Tư được gọi là Hemera Hermu (ngày của Hermes). Jupiter được dành tặng cho ngày thứ Năm, dies Jovis trong tiếng La Mã. Trong khi đó, ở Anh ngày này dành cho thần Thor và được gọi là thurresdaeg, hay sau này là thur(e)sday. Thứ Sáu dành cho Aphrodite và Venus. Ở Bắc Âu và Anh cổ, Venus gắn liền với hình tượng Frigg, nữ thần thông thái. Trong tiếng Anh cổ, ngày này gọi là frigedaeg hay fridai trong thời Trung cổ. Với nhiều nền văn hóa, thứ Bảy là ngày cuối cùng trong tuần. Trong tiếng Latin, ngày này gọi là dies Satumi, sau này chuyển thành Saterday trong tiếng Anh trung cổ. Như vậy, nhìn chung, theo lịch sử ra đời tên gọi các thứ trong tuần, lẽ ra ngày đầu tuần của Việt Nam phải là Chủ nhật. Tuy nhiên, sự ra đời của thứ Hai không chỉ đơn giản dừng lại ở đó. Tại sao ở Việt Nam Thứ hai là ngày đầu tuần? - Câu hỏi nhiều người thắc mắc nhưng không biết câu trả lời. Không phải nền văn minh nào cũng coi Chủ nhật là ngày đầu tuần, nổi bật chính là các hệ ngôn ngữ Slavic. Theo đó, Chủ nhật là ngày cuối tuần và không đặt theo tên thần Mặt Trời. Và với hệ văn hóa Slavic, thứ Hai sẽ là ngày đầu tiên trong tuần. Ở Việt Nam, quan niệm xem ngày thứ Hai là ngày đầu tuần là do các nhà truyền giáo người Bồ Đào Nha mang tới Việt Nam. Cách gọi "thứ Hai" bắt nguồn từ tiếng Bồ Đào Nha "segunda-feira", có nghĩa là phiên chợ thứ hai, trong tiếng Việt bị tỉnh lược thành "thứ hai". Các ngày còn lại trong tuần lần lượt được gọi trong tiếng Bồ Đào Nha được đặt tên theo các phiên chợ. Thứ Ba: Terça-feira (phiên chợ thứ ba), thứ Tư: Quarta-feira (phiên chợ thứ tư), thứ Năm: Quinta-feira (phiên chợ thứ năm), thứ Sáu: Sexta-feira (phiên chợ thứ sáu), thứ Bảy: Sábado (ngày nghỉ ngơi). Vì các ngày trước đó đã gọi là thứ Hai, thứ Ba, thứ Tư… nên tên gọi ngày nghỉ ngơi được chuyển thành ngày thứ Bảy. Ngoài ra, qua quá trình lịch sử lâu dài hình thành nên các tên gọi các thứ trong tuần. Sau này, theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 8601 được đưa ra từ năm 1988, thứ Hai được coi là ngày đầu tiên trong tuần và quy ước quốc tế này đương nhiên được áp dụng rộng rãi ở nhiều nước trên khắp thế giới, cũng như tại các công ty đa quốc gia và Việt Nam cũng nằm trong số các nước thừa nhận thứ Hai là ngày đầu tuần. Sưu tầm
HÃY ĐĂNG KÝ CÁC KÊNH YOUTUBE CỦA CHÚNG TÔI
Có lẽ từ nhận định này mà ngày nay nhiều người không nhận ra sự khác biệt ý nghĩa giữa hai từ chủ nhật và chúa nhật. Chúng tôi xin phép bàn về vấn đề này. Chủ nhật và Chúa nhật đều là từ Hán Việt, có nguồn gốc từ chữ 主日 (zhǔ rì) trong Hán ngữ. Chữ 主 có phiên thiết là chi dũ thiết = chủ. Chủ là âm Hán Việt tiêu chuẩn, còn chúa là âm Hán - Nôm hóa, do người Việt chế ra. Theo lịch sử, Trung Quốc có 4 cách gọi chính về tuần lễ: Thất diệu là 7 ngày trong tuần, ngày chủ nhật được gọi là Thất diệu nhật; Lễ bái có nghĩa là thờ cúng; Chủ nhật được gọi là Lễ bái nhật; Tinh kỳ có nghĩa là kỳ sao, Chủ nhật được gọi là Tinh kỳ nhật hoặc Tinh kỳ thiên; và Chu: có nghĩa là chu kỳ, Chủ nhật được gọi là Chu nhật. Như vậy, người Trung Quốc không gọi là Chúa nhật - đây chỉ là cách gọi của người Công giáo ở Việt Nam, với nghĩa là Ngày của Chúa. Có quan điểm cho rằng từ thế kỷ 16 - 17, những giáo sĩ Bồ Đào Nha đến Việt Nam truyền đạo, để phổ biến Tây lịch, họ dựa vào ngôn ngữ nước họ để đặt ra những ngày trong tuần bằng tiếng Việt. Tuy nhiên, quan điểm này có thể không chính xác, bởi vì trên văn bản chữ quốc ngữ của thời kỳ này vẫn chưa xuất hiện từ Chủ nhật hay Chúa nhật. Trong Từ điển Việt - Bồ - La (1651) của Alexandre de Rhodes chỉ ghi nhận từ chủ, thien chủ, Chúa, đức Chúa blòi đất. Đến thế kỷ 19, Từ điển Taberd (1838) mới ghi nhận cụm từ ngày chúa nhật, còn Hán Việt từ điển giản yếu của Đào Duy Anh thì mãi đến năm 1932 mới cho thấy khái niệm Chúa nhật đồng nghĩa với Chủ nhật và cùng gốc từ 主日 của Hán ngữ. Chúng ta biết rằng từ 主 trong Hán ngữ có 2 âm Hán Việt là chủ và chúa. Hai âm này biểu hiện những nghĩa khác nhau trong tiếng Việt. Chủ và chúa (danh từ) đều có nghĩa là người đứng đầu; ngoài ra, chúa còn có nghĩa là Chúa trong Thiên Chúa giáo; tuy nhiên, chủ (tính từ) lại có nghĩa là chính, chính yếu, căn bản... Như vậy, không thể xem Chủ nhật và Chúa nhật là từ đồng nghĩa. Chủ nhật là ngày chính (chủ là tính từ, bổ nghĩa cho nhật), còn Chúa nhật là Ngày của Chúa - cách dùng từ của người Công giáo Việt Nam. Hiện nay, thuật ngữ 主日 có 3 nghĩa tương ứng với tiếng Anh như sau: - Ngày Sa-bát (Sabbath) là ngày nghỉ và ngày thứ bảy trong Do Thái giáo, tuy nhiên, hiện nay, ngày Sa-bát có thể hiểu là thứ bảy hoặc chủ nhật tùy theo quan điểm tôn giáo. - Chủ nhật (Sunday) là ngày đầu tuần, có nghĩa gốc là Ngày của Mặt trời (Sun’s day) trong tiếng Anh. - Chúa nhật (Lord’s day) là ngày đầu tuần, được xem là Ngày của Chúa trong nhiều nền văn hóa. Vậy, 主日 có ít nhất là 3 nghĩa. Tuy Chủ nhật và Chúa nhật đều là âm Hán Việt của 主日, song không thể kết luận hai từ này đồng nghĩa, bởi vì Chủ nhật là Ngày chính (từ dùng phổ biến hiện nay), còn Chúa nhật là Ngày của Chúa (sử dụng trong cộng đồng Công giáo). Ở phương Tây, nhiều nước cũng xem chủ nhật là ngày đầu tuần, song do Tổ chức Tiêu chuẩn quốc tế (ISO) quy định thứ hai là ngày đầu tuần nên phần lớn các nước trên thế giới hiện nay cũng theo chuẩn này, chủ nhật lại trở thành ngày cuối tuần. Tin liên quan
Còn theo cụ thể như nào thì chúng ta cùng tìm hiểu, để biết thêm một kiến thức thú vị này nhé ! Câu hỏi:”Sao không gọi cuối tuần là thứ 8 mà là chủ nhật?” xuất hiện khá nhiều trên các diễn đàn và họ cũng đã đặt các câu hỏi thắc mắc của mình như: Nó có liên quan gì tới lịch sử hay từ thời xa xưa không bạn nhỉ, hoặc bạn có thể giải thích ý nghĩa Hán – Việt của từ chủ nhật không? Nếu lấy ngày cuối tuần mang ý nghĩa là ngày kết thúc của một tuần vậy tại sao không nói là một tên khác ví dụ như kết thúc mà lại lấy tên chủ nhật vậy? Và có bạn trả lời là: Theo Kinh thánh, Thiên Chúa mất 7 ngày tạo nên thế giới này, ngày cuối cùng là ngày Chúa cho phép con người nghỉ ngơi để phụng vụ và nhớ đến Ngài, ngày cuối tuần này được gọi là ngày sa-bát. Ngày cuối tuần gọi là Chủ Nhật vì đạo Công giáo gọi đó là ngày Chúa Nhật, ngày để thờ phụng Đức Chúa Trời. Còn theo Kiến Thức Plus tìm hiểu sao không gọi cuối tuần là thứ 8 mà là chủ nhật thì: Trong Hán Việt từ điển giản yếu (1932), Đào Duy Anh giải thích: Chúa nhật 主日 Tức là chủ – nhật (chữ chủ, chữ chúa là một). Có lẽ từ nhận định này mà ngày nay nhiều người không nhận ra sự khác biệt ý nghĩa giữa hai từ chủ nhật và chúa nhật. Chúng tôi xin phép bàn về vấn đề này. Chủ nhật và Chúa nhật đều là từ Hán Việt, có nguồn gốc từ chữ 主日 (zhǔ rì) trong Hán ngữ. Chữ 主 có phiên thiết là chi dũ thiết = chủ. Chủ là âm Hán Việt tiêu chuẩn, còn chúa là âm Hán – Nôm hóa, do người Việt chế ra. Theo lịch sử, Trung Quốc có 4 cách gọi chính về tuần lễ: Thất diệu là 7 ngày trong tuần, ngày chủ nhật được gọi là Thất diệu nhật; Lễ bái có nghĩa là thờ cúng; Chủ nhật được gọi là Lễ bái nhật; Tinh kỳ có nghĩa là kỳ sao, Chủ nhật được gọi là Tinh kỳ nhật hoặc Tinh kỳ thiên; và Chu: có nghĩa là chu kỳ, Chủ nhật được gọi là Chu nhật. Như vậy, người Trung Quốc không gọi là Chúa nhật – đây chỉ là cách gọi của người Công giáo ở Việt Nam, với nghĩa là Ngày của Chúa. Có quan điểm cho rằng từ thế kỷ 16 – 17, những giáo sĩ Bồ Đào Nha đến Việt Nam truyền đạo, để phổ biến Tây lịch, họ dựa vào ngôn ngữ nước họ để đặt ra những ngày trong tuần bằng tiếng Việt. Tuy nhiên, quan điểm này có thể không chính xác, bởi vì trên văn bản chữ quốc ngữ của thời kỳ này vẫn chưa xuất hiện từ Chủ nhật hay Chúa nhật. Trong Từ điển Việt – Bồ – La (1651) của Alexandre de Rhodes chỉ ghi nhận từ chủ, thien chủ, Chúa, đức Chúa blòi đất. Đến thế kỷ 19, Từ điển Taberd (1838) mới ghi nhận cụm từ ngày chúa nhật, còn Hán Việt từ điển giản yếu của Đào Duy Anh thì mãi đến năm 1932 mới cho thấy khái niệm Chúa nhật đồng nghĩa với Chủ nhật và cùng gốc từ 主日 của Hán ngữ. Chúng ta biết rằng từ 主 trong Hán ngữ có 2 âm Hán Việt là chủ và chúa. Hai âm này biểu hiện những nghĩa khác nhau trong tiếng Việt. Chủ và chúa (danh từ) đều có nghĩa là người đứng đầu; ngoài ra, chúa còn có nghĩa là Chúa trong Thiên Chúa giáo; tuy nhiên, chủ (tính từ) lại có nghĩa là chính, chính yếu, căn bản… Như vậy, không thể xem Chủ nhật và Chúa nhật là từ đồng nghĩa. Chủ nhật là ngày chính (chủ là tính từ, bổ nghĩa cho nhật), còn Chúa nhật là Ngày của Chúa – cách dùng từ của người Công giáo Việt Nam.
Kết luận rằng nó có thể do nhiều nguyên nhân nhưng với nước ta chịu sự ảnh hưởng của Trung Quốc thời trước là rất lớn nên có thể suy luận là Chủ Nhật được hiểu là Chu Nhật theo Hán Việt chứ không hẳn là Chúa Nhật như một số bạn suy luận, vì đạo Thiên Chúa vào Việt Nam muộn hơn trước khi có “Chu Nhật”. |
