SỞ GD & ĐT HÀ NỘITRƯỜNG THPT ĐA PHÚCNăm học: 2016-2017ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2Môn: Ngữ văn - Lớp 11Thời gian: 90 phútI. Phần Đọc hiểu (4,0 điểm)Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu dưới:Con tôi sẽ phải học tất cả những điều này. (…) Rằng cứ mỗi một kẻ thù ta gặp ở nơi nàythì ở nơi khác ta lại tìm thấy một người bạn (…)Xin hãy dạy cho cháu cách chấp nhận thất bại và cách tận hưởng niềm vui chiến thắng.Xin hãy dạy cho cháu tránh xa sự đố kị. Xin dạy cho cháu biết được bí quyết của niềm vuithầm lặng. Dạy cho cháu rằng những kẻ hay bắt nạt người khác là những kẻ dễ bị đánh bạinhất….Xin dạy cho cháu biết đến thế giới diệu kì của sách, nhưng cũng để cho cháu đủ thờigian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống: đàn chim tung cánh trên bầutrời, đàn ong bay lượn trong nắng, và những bông hoa nở ngát trên đồi xanh....Ở trường, xin thầy hãy dạy cho cháu biết chấp nhận thi rớt còn vinh dự hơn gian lận khithi. Xin hãy tạo cho cháu có niềm tin vào ý kiến riêng của bản thân, cho dù tất cả mọi ngườixung quanh đều cho rằng ý kiến ấy là không đúng….Xin hãy dạy cho cháu biết cách đối xử dịu dàng với những người hòa nhã và cứng rắnđối với kẻ thô bạo. Xin tạo cho cháu sức mạnh để không chạy theo đám đông khi tất cả mọingười đều chạy theo thời thế.Xin hãy dạy cho cháu biết phải lắng nghe tất cả mọi người nhưng cũng xin thầy dạy chocháu cần phải sàng lọc những gì nghe được qua một tấm lưới chân lí để cháu chỉ đón nhậnnhững gì tốt đẹp mà thôi.Xin hãy dạy cho cháu biết cách mỉm cười khi buồn bã…. Xin hãy dạy cho cháu biết rằngkhông có sự xấu hổ trong những giọt nước mắt. (…)Xin hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra giá cao nhất nhưngkhông bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình.(…)Đây quả là một yêu cầu quá lớn, tôi biết, thưa thầy, nhưng xin thầy cố gắng hết sứcmình…. Con trai tôi là một cậu bé tuyệt vời.(Trích Thư của tổng thống Mĩ A.Lin-côn gửi thầy hiệu trưởng của con trai mình,trong Những câu chuyện về người thầy, NXB Trẻ, TP Hồ Chí Minh, 2004)Câu 1: Đoạn trích được viết theo phong cách ngôn ngữ nào?Câu 2: Xác định 01 biện pháp tu được sử dụng trong đoạn trích. Nêu hiệu quả sử dụng củabiện pháp tu từ đó.Câu 3: Anh/chị hiểu như thế nào về câu: Xin hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trítuệ cho người ra giá cao nhất nhưng không bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim vàtâm hồn mình.?Câu 4: Nêu 02 phẩm chất mà A.Lin-côn muốn người thầy giáo dục cho con trai mình quađoạn trích trên.Theo anh/chị, phẩm chất nào là quan trọng hơn cả đối với tuổi trẻ hiện nay? Hãy viếtđoạn văn (7-10 dòng) trình bày quan điểm của bản thân về phẩm chất đó?II. Phần Làm Văn (6,0 điểm)Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của cái tôi trữ tình qua đoạn thơ sau:Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,Con thuyền xuôi mái nước song song,Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;Củi một cành khô lạc mấy dòng.(…)Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa.Lòng quê dợn dợn vời con nước,Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.(Trích Tràng giang - Huy Cận, SGK Ngữ văn 11, tập 2, Nhà xuất bản giáo dục)………… Hết …………Người ra đề: Ưng Thị SâmNgười soát đề: Nguyễn Thị Bích Nhung, Đồng Thị Đức Hạnh.HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI THI HỌC KỲ IIMôn: Ngữ Văn 11Năm học 2016-2017CâuI1234IINội dungPHẦN ĐỌC HIỂUĐoạn trích thuộc phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.1. HS cần nêu được 01 biện pháp tu từ trong những biện pháp tu từ sau:- Phép lặp từ ngữ: Xin hãy, Xin thầy hãy dạy cho cháu…- Phép lặp cú pháp: Xin thầy hãy…nhưng…cũng…- Liệt kê: chấp nhận thất bại; tận hưởng niềm vui chiến thắng; biết đến thếgiới kì diệu của sách; lặng lẽ suy tư…..chấp nhận thi rớt; biết lắng nghe….- Ẩn dụ: tấm lưới chân lí (sự tiếp nhận chân lí có sàng lọc), cơ bắp và trítuệ (sức lao động), trái tim và tâm hồn (nhân cách, phẩm hạnh).2. Hiệu quả của các biện pháp tu từ:- Phép lặp từ ngữ, cú pháp, liệt kê: nhấn mạnh những mục đích giáo dục màLincohn muốn người thầy đạt tới, thể hiện niềm mong mỏi của người cha,tạo giọng điệu tha thiết, phù hợp với lời văn của một bức thư.- Phép ẩn dụ: tạo cho lời văn có hình ảnh, hàm súc, thể hiện tư duy sắc sảocủa người viết, có sức gợi và dễ tác động tới người nghe.HS có thể diễn đạt theo những cách khác nhau nhưng cần đạt đượcnhững nội dung cơ bản sau:+ Cơ bắp và trí tuệ: sức lao động giúp nuôi sống bản thân mỗi người, cảithiện cuộc sống, đem lại vị thế, hạnh phúc cho con người.+ Trái tim và tâm hồn: nhân cách, lương tâm của mỗi con người.=> Ý kiến trên thể hiện quan điểm giáo dục đúng đắn: Nền giáo dục hiện đạicần dạy cho thế hệ trẻ một cái đầu tỉnh táo khôn ngoan, biết nhận đúng giátrị sức lao động của mình và tìm ra người trả giá tương xứng với giá trị ấy.Đồng thời cũng nhấn mạnh việc giáo dục nhân cách, biết gìn giữ tâm hồntrong sáng của con người trong mọi hoàn cảnh.1. HS nêu được 02 trong số các phẩm chất sau:- Quảng đại, không đố kị, hẹp hòi.- Ham đọc sách.- Trung thực- Có bản lĩnh, chính kiến.- Biết lắng nghe.- Quí trọng sức lao động.- Có ý thức giữ nhân cách, lương tâm…2. HS viết đoạn văn cần đảm bảo yêu cầu:- Dung lượng: 7-10 dòng.- Nội dung: có thể chọn một trong các phẩm chất đã nêu, trình bày theo trìnhtự: biểu hiện (có dẫn chứng), sự cần thiết, ý nghĩa của phẩm chất đó và rútra bài học v..v... kiến giải hợp lý, có sức thuyết phục và có liên hệ thực tế.LÀM VĂNĐiểm40,50,50,510,516a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận, có đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kếtbài theo đúng chức năng nhiệm vụ mỗi phần.b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Bức tranh thiên nhiên và tâm trạng củacái tôi trữ tình.c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao táclập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.* MB: Giới thiệu tác giá, tác phẩm, hoàn cảnh ra đời của bài thơ, vị trí, tríchdẫn đoạn thơ.Nêu luận đề: Bức tranh tràng giang mênh mang, vô tận, hùng vĩ, sự vật bénhỏ, lạc loài. Tâm trạng của cái tôi trữ tình: cô đơn, bơ vơ, nỗi sầu nhân thếvà tình thương nhớ quê hương da diết.* TB: HS có thể triển khai bài viết theo nhiều cách khác nhau nhưngphải đáp ứng những nội dung cơ bản sau:1. Khổ 1- Bức tranh thiên nhiên: không gian sông nước mênh mang (Sóng gợn trànggiang, nước… trăm ngả); Hình ảnh cõi nhân thế (Con thuyền xuôi mái,thuyền về nước lại, củi ... lạc mấy dòng). Tương quan đối lập: Không giantràng giang bao la >< thế giới của cõi nhân sinh bé nhỏ, đơn côi.- Tâm trạng cô đơn, lẻ loi, mối sầu trăm ngả của nhân vật trữ tình giữa trời đất.- Nghệ thuật: Đối lập, đăng đối cấu trúc, thanh điệu, từ láy, đảo cú pháp,phép bồi thấn (sử dụng từ ngữ tăng cấp), hình ảnh cổ điển và hiện đại…2. Khổ 2- Thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ (Lớp lớp mây chất chồng thành núi bạc, cánhchim nhỏ làm cho bầu trời thêm mênh mang.)- Tâm trạng của cái tôi trữ tình: cảm giác bơ vơ, nhỏ nhoi đến tội nghiệp,lòng nhớ quê dâng trào theo con nước triều dâng mà không cần khói sóng.- Nghệ thuật: Phép đối, dấu hai chấm giữa dòng thơ, từ láy, thi liệu và bútpháp mang đậm màu sắc cổ điển nhưng có sáng tạo, mang màu sắc độc đáocủa thơ Mới.3. Đánh giá chung- Bức tranh thiên nhiên mênh mang, đậm nét cổ kính, chất Đường thi nhưnggần gũi, gợi linh hồn quê hương xứ sở.- Đi suốt hai khổ thơ là nỗi buồn triền miên vô tận của cái tôi trữ tình. Nỗibuồn đó là tiêu biểu của cả thế hệ trí thức sống trong những tháng năm ngộtngạt dưới thời Pháp thuộc, sống trên quê hương mà vẫn nhớ quê hương, làbiểu hiện tình cảm yêu nước thầm kín mà tha thiết của nhà thơ. Vì thế, đó lànỗi buồn trong sáng, góp phần làm phong phú thêm cho tâm hồn bạn đọcmọi thời đại.- Nghệ thuật: Yếu tố cổ điển kết hợp màu sắc hiện đại.* KB: - Khẳng định vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên mang dấu ấn của mộtnhà Thơ Mới, thấm đẫm nỗi buồn của cái tôi Thơ Mới.- Tình yêu thiên nhiên, yêu non sông đất nước, nỗi sầu nhân thế của HuyCận mãi mãi chạm tới trái tim của độc giả mọi thời đại.0,250,250,51,51,510,5d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đềnghị luận.e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.……… TỔ VĂN………0,250,25 Trong năm học mới này, xin thầy hãy dạy cho em sức mạnh để có thể đương đầu với những khó khăn và thử thách trong cuộc sống. Trong cuộc sống hiện đại và một tương lai mà xã hội đòi hỏi sự thích ứng cao, khả năng thích ứng và chịu đựng áp lực của mỗi cá nhân lại cần được trau dồi và nâng cao hơn bao giờ hết Thưa thầy, em hiểu mỗi thầy cô đều có nghĩa vụ giảng dạy và xây dựng nền tảng tri thức cho học sinh của mình. Thế nhưng, khả năng đương đầu với mỗi thứ thách là khả năng bắt buộc phải có ở mỗi học sinh chúng em khi chúng em lớn lên và trưởng thành sau này. Nếu không được rèn luyện khả năng này từ sớm và dần dần lâu dài, chúng em sẽ khó có thể chịu đựng được áp lực làm việc và trở thành người lớn sau này. Em biết rằng mỗi thầy cô đều thực sự thương học sinh của mình, nhưng sự yêu thương và đùm bọc quá mức sẽ tạo cho học sinh một vùng thoải mái. Chúng em sẽ dễ dàng mắc kẹt trong đó mãi mãi mà không tìm cách thoát ra được. Sau này khi đối mặt với những vấn đề thực sự của cuộc sống thì sự chở che đó của thầy cô lại trở thành chướng ngại đối với chúng em. Vì thế, thay vì cho chúng em con cá, xin thầy cô hãy cho chúng em cách câu cá, cách lao động và tự lập bằng chính đôi bàn tay và công sức của mình. Tự lập, tự túc và có tính kỷ luật cao chính là yếu tố then chốt của những chủ nhân tương lai của nước nhà. Dù sau này, chúng em có tham gia vào vị trí lao động nào trong xã hội thì những đức tính tốt và khả năng chịu đựng áp lực để mà giải quyết tốt công việc đều là kỹ năng quan trọng. Ngay từ trên nhà trường, học sinh có thể rèn luyện đức tính kỷ luật, nề nếp, làm việc chỉn chu ngay trong áp lực bằng các cách khác nhau: lao động trong và ngoài nhà trường, các hoạt động gắn kết học sinh,… Vì vậy, xin thầy cô bên cạnh tri thức hãy dạy cho chúng em cả khả năng tự lập và giải quyết công việc của chính bản thân mình. Hãy cho chúng em sức mạnh và thái độ nghiêm túc với chính công việc và cuộc đời của mình ngay từ bây giờ. Chúc bạn thi tốt. |
