Bộ luật hình sự năm 2023

(PLO)- Công dân nam trong độ tuổi gọi nhập ngũ, có đủ điều kiện về tiêu chuẩn chính trị, sức khỏe, văn hóa và không thuộc các trường hợp được tạm hoãn hoặc miễn gọi nhập ngũ thì sẽ phải đi nghĩa vụ quân sự năm 2023.

Các địa phương trên cả nước hiện đang thực hiện tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ cho kỳ tuyển quân năm 2023. Vậy ai là người thuộc diện đi nghĩa vụ quân sự bắt buộc?

Độ tuổi gọi nhập ngũ

Theo Điều 30 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi.

Trong đó, công dân nam được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo thì tuyển chọn và gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.

Bộ luật hình sự năm 2023

Công dân trong độ tuổi, đủ điều kiện về chính trị, sức khỏe, văn hóa sẽ được tuyển chọn đi nghĩa vụ quân sự. Ảnh: HOÀNG GIANG

Tiêu chuẩn tuyển chọn đi nghĩa vụ quân sự

Công dân có trong độ tuổi gọi nhập ngũ, có đủ điều kiện về tiêu chuẩn chính trị, sức khỏe, văn hóa sẽ được tuyển chọn đi nghĩa vụ quân sự.

Về tiêu chuẩn chính trị, thực hiện theo Thông tư liên tịch 50/2016/TTLT-BQP-BCA ngày 15-4-2016. Đối với các cơ quan, đơn vị và vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp thì thực hiện tuyển chọn theo quy định của Bộ Quốc phòng.

Về tiêu chuẩn sức khỏe, chỉ tuyển chọn những công dân có sức khỏe loại 1, 2, 3 theo quy định tại Thông tư liên tịch 16/2016/TTLT-BYT-BQP ngày 30-6-2016. Đối với các cơ quan, đơn vị và vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp, thực hiện tuyển chọn bảo đảm tiêu chuẩn riêng theo quy định của Bộ Quốc phòng.

Đặc biệt, không gọi nhập ngũ vào Quân đội những công dân có sức khỏe loại 3 tật khúc xạ về mắt (cận thị 1,5 diop trở lên, viễn thị các mức độ); nghiện ma túy, nhiễm HlV, AIDS.

Về tiêu chuẩn văn hóa, tuyển chọn và gọi nhập ngũ những công dân có trình độ văn hóa lớp 8 trở lên, lấy từ cao xuống thấp. Những địa phương có khó khăn không đảm bảo đủ chỉ tiêu giao quân thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định được tuyển chọn số công dân có trình độ văn hóa lớp 7.

Các xã thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật; đồng bào dân tộc thiểu số dưới 10.000 người thì được tuyển không quá 25% công dân có trình độ văn hóa cấp tiểu học, còn lại là trung học cơ sở trở lên.

Như vậy, công dân nam trong độ tuổi gọi nhập ngũ, có đủ điều kiện về tiêu chuẩn chính trị, sức khỏe, văn hóa và không thuộc các trường hợp được tạm hoãn hoặc miễn gọi nhập ngũ thì sẽ phải đi nghĩa vụ quân sự năm 2023.

Các trường hợp tạm hoãn, miễn gọi nhập ngũ, xem Tại đây.

QUỲNH LINH

TÀI LIỆU GIỚI THIỆU LUẬT SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Bộ luật tố tụng hình sự 2015 số 101/2015/QH13 quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, ...Ngày 12 tháng 11 năm 2021, tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XV đã thông qua Luật số 02/2021/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 12 năm 2021.

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27/11/2015, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018. Nhằm tuyên truyền, phổ biến những nội dung cơ bản của Luật số 02/2021/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 12 năm 2021 đến các tầng lớp nhân dân Ttrên địa bàn huyện Như Xuân, Phòng Tư pháp – Cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật huyện đăng tải cuốn tài liệu “TÀI LIỆU GIỚI THIỆU LUẬT SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ". 

Tải tài liệu tại đây

VKSND Tối cao vừa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (BLTTHS).

Bổ sung lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh

Dự thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 148 BLTTHS theo hướng bổ sung căn cứ tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh.

Cụ thể, khoản 2 Điều 1 dự thảo luật quy định bổ sung điểm c vào sau điểm b khoản 1 Điều 148 như sau: “c) Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh mà không thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh để quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án”.


VKSND Tối cao đề xuất bổ sung lý do bất khả kháng “do thiên tai, dịch bệnh mà không thể kết thúc điều tra nhưng đã hết thời hạn điều tra” vào căn cứ tạm đình chỉ điều tra. Ảnh minh họa: TUYẾN PHAN

Đồng thời, dự thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 229 BLTTHS theo hướng bổ sung căn cứ tạm đình chỉ điều tra vì “lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh mà không thể kết thúc điều tra nhưng đã hết thời hạn điều tra”.

Dự thảo còn bổ sung căn cứ tạm đình chỉ vụ án hình sự. Cụ thể, bổ sung điểm d vào sau điểm c khoản 1 Điều 247 BLTTHS như sau:

1. VKS quyết định tạm đình chỉ vụ án trong các trường hợp:

…d) Khi không thể tiến hành các hoạt động tố tụng để quyết định việc truy tố vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh nhưng đã hết thời hạn quyết định việc truy tố”.

Khởi tố mà không cần có yêu cầu của bị hại

Cạnh đó, khoản 3 Điều 1 dự thảo luật đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 155 BLTTHS theo hướng bãi bỏ nội dung dẫn chiếu tới Điều 226 BLHS để cho phép cơ quan có thẩm quyền có thể khởi tố vụ án hình sự hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với cả nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý mà không cần có yêu cầu khởi tố của bị hại.

Để đồng nhất, khoản 4 Điều 1 dự thảo luật cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 8 Điều 157 BLTTHS theo hướng bãi bỏ nội dung dẫn chiếu tới Điều 226 BLHS để bỏ căn cứ không khởi tố vụ án hình sự trong trường hợp tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 226 BLHS mà bị hại hoặc người đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố.

Cạnh đó, dự thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 BLTTHS. Nội dung đề xuất sửa đổi theo hướng bổ sung trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm đối với công an xã (tương đương với trách nhiệm của công an phường/thị trấn, đồn công an). Cụ thể, sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 BLTTHS như sau:

“3. Công an xã, phường, thị trấn, đồn công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho cơ quan điều tra có thẩm quyền”.

Giảm tải cho cơ quan điều tra công an cấp huyện

Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, công an xã càng đóng vai trò quan trọng trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm và cần thiết phải xử lý ngay vụ việc tại địa bàn cơ sở.

Việc bổ sung trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm đối với công an xã trong BLTTHS sẽ giúp tăng cường vai trò, trách nhiệm của công an xã và kịp thời giảm tải khối lượng công việc cho cơ quan điều tra công an cấp huyện.

Luật sư LÊ DOÃN TUẤN, Đoàn Luật sư TP.HCM

 

Việc sửa đổi, bổ sung là hợp lý

Nhận xét về các đề xuất trên, luật sư Lê Doãn Tuấn, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho rằng việc sửa đổi, bổ sung như nêu trên là cần thiết và hợp lý.

Thiên tai, dịch bệnh có thể khiến việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, điều tra, truy tố bị kéo dài. Do không thể thực hiện được các hoạt động tố tụng cần thiết nên chưa thể xác định được hành vi phạm tội, người phạm tội để quyết định khởi tố; để chứng minh tội phạm khi kết thúc thời hạn điều tra hoặc để quyết định việc truy tố...

Ngay cả việc tống đạt các quyết định tố tụng, chuyển hồ sơ vụ án, các chứng cứ, tài liệu, đồ vật cho VKS hay tòa án… cũng bị trì hoãn. Trong khi đó, luật không có quy định cho phép tạm đình chỉ trong trường hợp “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”, dẫn đến việc vụ án, vụ việc bị quá hạn giải quyết.

Tuy nhiên, việc quy định căn cứ tạm đình chỉ trong các trường hợp nêu trên sẽ dẫn đến việc phải xem xét hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn đang áp dụng. Vì vậy, các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải cân nhắc, xem xét và quyết định từng trường hợp theo đúng quy định.

Bỏ quy định khởi tố theo yêu cầu bị hại là cần thiết

Theo Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009, năm 2019) thì nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau. Chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể.

Có thể thấy nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý là hai đối tượng quan trọng của quyền sở hữu công nghiệp. Việc xâm phạm đến hai đối tượng này đều ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng, trật tự của xã hội. Tuy nhiên, tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp (Điều 226 BLHS) lại thuộc trường hợp khởi tố theo yêu cầu của bị hại (quy định tại Điều 155 BLTTHS). Quyền khởi tố theo yêu cầu của bị hại mang nhiều bất cập do yếu tố khách quan và chủ quan nhất định. Do đó, công tác đấu tranh với loại tội phạm này đạt hiệu quả chưa cao.

Vì vậy, việc cho phép cơ quan pháp luật chủ động khởi tố vụ án đối với hành vi xâm phạm nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý sẽ góp phần bảo vệ hiệu quả sản phẩm của doanh nghiệp, địa phương; từ đó bảo đảm trật tự quản lý nhà nước trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp và phù hợp với những cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia.

TS NGUYỄN THÁI CƯỜNG, giảng viên Khoa luật dân sự Trường ĐH Luật TP.HCM