Bồ tát văn thù sư lợi là ai

NỘI DUNG BÀI VIẾT

Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát (chữ Phạn: mañjuśrī, chữ Hán: 文殊師利) thường được gọi là Mạn Thù Thất Lỵ, cũng có khi gọi là Văn Thù. Tên Ngài có nghĩa là Diệu Đức, Diệu Cát Tường, được hiểu là mọi đức tròn đầy. Ngài là vị Bồ tát tượng trưng cho trí tuệ, là một trong những vị Bồ tát quan trọng trong Phật giáo.

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Tượng Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát Mañjuśrī, Nhà Pala, Ấn Độ, thế kỷ 9.

Tương truyền, Ngài là con thứ ba của một vị vua, là Thái tử Vương Chúng. Ngài cúng dường Phật Bảo Tạng, phát nguyện độ sinh, do đó có hiệu là Văn Thù Sư Lợi. Sau khi được Phật Bảo Tạng thọ ký, Ngài trải qua vô lượng hằng hà sa số kiếp, sau đó trở thành Phật ở thế giới thanh tịnh Vô Cấu Bảo Chi ở phương Nam, hiệu là Phật Văn Thù.

Văn Thù Bồ Tát xuất hiện nhiều trong các kinh điển Phật giáo quan trọng, chẳng hạn như Kinh Hoa Nghiêm, Kinh Thủ Lăng Nghiêm, Kinh Pháp Hoa,... Ngài thường được mô tả như là nhân vật thân cận nhất của Đức Phật Thích Ca. Ngài có khi thay mặt Đức Thế Tôn diễn nói Chánh pháp, có khi đóng vai người điều khiển chương trình, giới thiệu chính thúc một thời pháp quan quan trọng của Đức Bổn Sư. Ngài thấu hiểu ba đức Phật tính Pháp thân, Bát Nhã và Giải thoát, bởi vậy nên trong hàng Bồ tát Ngài là thượng thủ.

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Tượng Văn Thù Bồ Tát trong nghệ thuật Phật giáo Tây Tạng.

Trong Phật giáo Tây Tạng, những vị luận sư xuất sắc thường được coi như hiện thân của Văn Thù Bồ tát dưới cái tên Diệu Âm (tức Người có tiếng nói êm dịu). Văn Thù Bồ Tát thường được tán tụng trước khi hành giả nghiên cứu những kinh điển, đặc biệt là kinh điển thuộc hệ Bát Nhã Ba La Mật Đa. Ngài là vị Bồ tát tượng trưng cho kinh nghiệm giác ngộ, đạt được bằng tri thức.

Ngũ Đài Sơn ở tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc, được xem là nơi Văn Thù Bồ Tát trụ tích. Nơi đây có 5 ngọn núi tên Đông đài, Tây dài, Nam đài, Bắc đài và Trung ương đài quần lại, phong cảnh thanh tú, hồ nước trong xanh, sông suối uốn lượn, cảnh quan thiê nhiên tựa như một bức tranh thủy mặc, chẳng khác nào chốn bồng lai tiên cảnh.

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Ngài là vị Bồ tát tượng trưng cho trí tuệ, là một trong những vị Bồ tát quan trọng trong Phật giáo.

Kinh Hoa Nghiêm có đoạn nói rằng: Ngài Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát trụ ở núi Thanh Lương phía Đông Bắc, sau này là từ ám chỉ Ngũ đài, hiện vẫn đang thuyết pháp cho chư vị Bồ tát nghe. Sau này, ở thời nhà Đường (năm 736) có vị Thiền sư Đạo Nhất đã hành hương tới Ngũ Đài Sơn, tại đây gặp một lão tăng cưỡi voi trắng. Lão tăng này nói rằng, ngày mai sư sẽ gặp được Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát, nói xong liền biến mất. Đạo Nhất liền tới chùa Thanh Lương, trung tâm Ngũ đài nghỉ ngơi, sáng hôm sau nhằm hướng Tây mà đi tiếp. Tại đây, sư lại gặp vị lão tăng hôm qua, được khuyến khích đi lên núi.

Sư cứ đi hướng đó tới một cây cầu, khi băng qua thì gặp một dinh tự hùng vĩ trang nghiêm làm bằng vàng giống như tu viện. Tới đó, sư gặp lại vị lão tăng kia, lúc này mới nhận ra đó chính là Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát hóa hiện. Sư Đạo Nhất vui mừng, sau đó đã tham vấn Bồ tát về những khúc mắc trong Phật pháp, Ngài cũng hỏi lại sư về tình trạng Phật pháp hiện tại. Sau đó, sư Đạo Nhất từ giã Bồ tát rời đi, bước khoảng trăm bước thì quay lại, tất cả đều đã biến mất.

Trở về quê nhà, thiền sư Đạo Nhất liền tâu trình mọi chuyện cho vua Đường Huyền Tôn, vua biết được thì rất bị thu hút. Sau đó, vua sai dựng lên ngôi chùa Kim Cát Tự, là ngôi chùa vĩ đại được xây dựng dựa trên kiến trúc tu viện của Văn Thù Bồ tát mà sư Đạo Nhất nhớ lại, được hoàn thành vào cuối thế kỷ thứ VIII.

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Ngài cúng dường Phật Bảo Tạng và phát nguyện độ sinh nên được hiệu là Văn Thù Sư Lợi.

Văn Thù Bồ tát cũng có quan hệ mật thiết với ngọn Ghandhamana, dịch là "ngọn núi tỏa mùi thơm hương báu". Trong kinh Văn Thù Sư Lợi Nhập Diệt, Ngài được mô tả là từng tới dãy Hy Mã Lạp Sơn, chuyển hóa 500 vị đại tiên nơi đây về với Phật giáo. Cũng theo kinh này, khi Ngài nhập diệt đã dùng lửa tam muội tự thiêu, đốt xác thân, xá lợi sau đó được đưa về đỉnh Hương Sơn, nơi vô số lượng các Thiên, Long, quỷ, thần tu tập, làm lễ tôn kinh. Núi Hương sơn được nhà học giả Pháp tên Lamotte xác định chính là Ghandhamana.

Hình tượng Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát trong đạo Phật

Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát thường được mô tả là một vị Bồ tát trẻ trung, ngồi kiết già trên bồ đoàn hoa sen. Biểu tượng đặc thù của Ngài là trên tay phải dương cao lên khỏi đầu cầm theo một lưỡi gươm bốc hỏa. Hình tượng này mang hàm ý rằng lưỡi gươm vàng trí tuệ sẽ chặt đứt mọi xiền xích trói buộc vô minh, phiền não cột chặt con người vào khổ đau, bất hạnh của cõi sinh tử luân hồi, đưa con người tới trí tuệ viên mãn.

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát thường được mô tả là một vị Bồ tát trẻ trung, ngồi kiết già trên bồ đoàn hoa sen, tay phải dương cao lên khỏi đầu cầm theo một lưỡi gươm bốc hỏa.

Tay trái của Ngài cầm kinh Bát nhã, tư thế cầm tựa như ôm vào trái tim, biểu tượng cho sự giác ngộ. Có khi Ngài được mô tả như đang cầm hoa sen xanh, biểu trưng cho đoạn đức, là dùng trí tuê mà dứt sạch nhiễm ô tham ái, là hoa sen "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn".

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Ngài thấu hiểu Phật tính: Pháp thân, Bát Nhã và Giải thoát nên trong hàng Bồ tát Ngài là thượng thủ.

Điều này có nghĩa là Bồ tát không phải là vị nào ẩn nơi rừng núi, mãi sống trong cảnh thanh tịnh, an lạc mà là vị sống chung đụng với chúng sinh, lăn lộn bụi trần để cứu độ, bởi vậy mà có khi họ làm vua, làm quan, lại có khi là kẻ tật nguyền, nghèo khổ... Dù có sống trong dục lạc, ảo mộng, Bồ tát vẫn giữ cho tâm thanh tĩnh, không bị ô nhiễm, vẩn đục, đó là bởi trí tuệ dứt sạch tham ái, viên thành đoạn đức mà nên. 

Văn Thù Bồ tát cũng luôn mang trên người chiếc giáp nhẫn nhục, nhờ nó mà những mũi tên thị phi không thể xâm phạm ngài. Giáp nhẫn nhục che chở cho Ngài vẹn toàn tâm từ bi, bởi vậy mà tham sân si, ân hận oán thù không thể lay chuyển được hạnh nguyện Bồ tát. Bồ tát sẽ không bao giờ rời giáp nhẫn nhục, bởi thiếu nó thì họ sẽ không thực hiện được tâm Bồ đề. 

Cách thỉnh tượng Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát

Quả thực, công đức tạc dựng, tôn tượng Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát là không thể nghĩ bàn. Tôn tượng và trì niệm danh hiệu Ngài sẽ diệt hết mọi tham sân si, phát tâm bố thí, không còn ích kỷ, tham lam mà biết chia sẻ, quan tâm, thực hành bố thí, phát tâm tu học, diệt trừ phiền não mà giải thoát. 

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Công đức tạc dựng, tôn tượng Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát là không thể nghĩ bàn.

Người nào dốc lòng tu tụng, tạc dựng, tôn tượng Văn Thù Bồ tát thì rời xa phiền nạo, không còn ác nghiệp. Trời rồng hộ nghiệm, phước báo thêm lớn, không còn bị sụt đạo giác ngộ, không bị bệnh dịch, không bị kẻ gian hại, áo cơm đầy đủ, người thấy cung kính,...

Tôn tượng Ngài không phải là điều ngãu hứng, phải xuất phát từ sự thành tâm, muốn thỉnh tượng Văn Thù Bồ tát về nhà để thờ. Thờ tượng Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát phải với tâm mong mỏi lĩnh hội ngọn đèn trí tuệ của Ngài, biết điều phải - trái, hướng thiện giúp đời, nào phải để cầu mong ban phước, trừ họa.

Phật tử có thể mua, thỉnh tượng Văn Thù Bồ Tát bằng gỗ, gốm, sứ,... đều được, nên nhớ trước khi thỉnh về nhà thì phải gửi vào chùa để làm lễ khai quang điểm nhãn, rước tôn tượng Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát và làm lễ an vị. Khi đang thực hiện việc thỉnh tôn tượng Ngài, cần phải ăn chay thanh tịnh, niệm tụng thập chú, kinh Phật rồi mới được thỉnh tượng Ngài về tôn thờ tại gia.

Thờ Văn Thù Bồ tát thì bàn thờ phải trang nghiêm, quét dọn, rút bớt chân hương, thấy hoa quả khô héo thì phải thay mới để cúng dường. Vào những ngày sóc vọng như mùng 1, 15, 30... hàng tháng thì sắm thêm nhang đèn, hoa trái trang nghiêm dâng cúng. Khi thờ phải thành tâm, giữ gìn Ngũ giới, giữ Thân Khẩu Ý trong sạch, niệm Phật, sám hối,...

Không cần thiết phải lau tượng mỗi ngày, mà chỉ khi thấy tượng Ngài bị khói bụi bám mới "tắm" tượng. Phải dùng khăn sạch, khăn mới, lau tôn tượng Ngài từ trên xuống cho đến khi sạch sẽ. Không xức nước hoa, xịt thơm lên tượng bởi đây là những "mùi thơm bất tịnh", tạo ra dính mắc, mê đắm thế gian. 

Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi là một vị Bồ tát tượng trưng cho trí tuệ siêu việt và là một trong những biểu tượng quan trọng nhất trong nghệ thuật và văn học Phật giáo Đại Thừa.

Ngài đại diện cho sự khôn ngoan của Bát Nhã, không bị giới hạn bởi kiến ​​thức hay khái niệm. Trong các phòng thực hành thiền định, thư viện hay phòng nghiên cứu của các tu viện Phật giáo thường có treo hình của Ngài.

Rất đơn giản, Bồ tát là những vị giác ngộ làm việc cho sự giác ngộ của tất cả chúng sinh. Họ nguyện không nhập Niết bàn cho tới khi tất cả chúng sinh đạt được giác ngộ và có thể đạt được Niết bàn cùng nhau. Các vị Bồ Tát trong nghệ thuật và văn học Đại Thừa có biểu tượng, khía cạnh khác nhau và hoạt động cho sự giác ngộ khác nhau.

Văn Thù Sư Lợi Bồ tát là ai?

Văn Thù Sư Lợi (tiếng Phạn: Manjushri – Manjusri) là Bồ Tát đại diện cho trí tuệ của chư Phật, cùng với Quán Thế Âm Bồ Tát (Avalokiteshvara) và Đại Thế Chí Bồ Tát (Bồ Tát Kim Cương Thủ trong Tây Tạng – Vajrapani), là một trong ba người bảo vệ gia đình.

Gia đình mà Bồ Tát bảo vệ được gọi là gia đình Tathagata (tiếng Pali), bao gồm vị Phật lịch sử Phật Thích Ca Mâu Ni (Shakyamuni) và những người đã giác ngộ.

“Tathagata” có nghĩa là “Người đó đã đi đến Niết bàn”, “người đã chết như thế” ( tathā-gata ) hoặc “người đã đến như vậy” (tathā-āgata ). Điều này được giải thích như là Tathāgata vượt khỏi tất cả những gì đang đến và đi, vượt khỏi tất cả các hiện tượng chuyển tiếp. Đây là một danh từ của Đức Phật

Trong Phật giáo Kim Cương Thừa, Ngài được coi như một vị thần thiền định. Tên tiếng Phạn “Manjushri” có thể dịch là “vinh quang ngọt ngào”, “vinh quang nhẹ nhàng” hoặc “Hoàng tử Manjushri”. Văn Thù Sư Lợi là một trong những vị Bồ tát rất được tôn trọng trong Phật giáo Trung Quốc, và Phật giáo Tây Tạng, tuy nhiên trong Phật giáo Nguyên Thuỷ thì không được biết đến.

Các học giả đã xác định Văn Thù Sư Lợi là Bồ tát lâu đời nhất và quan trọng nhất trong Phật giáo Đại Thừa. Ở Trung Quốc, Phật tử gọi Ngài là Wenshu và ngọn núi thiêng liêng mà Ngài cư ngụ là WuTaiSan ở tỉnh Sơn Tây, một trong 4 ngọn núi cổ kính của Trung Hoa.

Nguồn gốc

Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi lần đầu tiên xuất hiện trong các kinh điển Đại Thừa, đặc biệt là Kinh Pháp Hoa (Lotus Sutra), cũng như Bát Nhã Ba La Mật (Prajna Paramamita Sutra). Ngài được biết đến ở Ấn Độ vào cuối thế kỷ 4, và vào thế kỷ thứ 5 hoặc thứ 6, Ngài đã trở thành một trong những biểu tượng quan trọng của Phật giáo.

Mặc dù Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát không xuất hiện trong kinh điển Pali, nhưng một số học giả liên kết Ngài với Pancasikha, một nhạc sĩ xuất hiện trong Digha-nikaya của kinh điển Pali.

Ngài là một vị thần quan trọng trong tantra của Tây Tạng, những người thực hành thiền định. Cùng với sự khôn ngoan, Bồ tát Văn Thù Sư Lợi còn liên quan thơ văn, thuyết trình và viết.

Hình tượng Văn Thù Sư Lợi

Bồ tát văn thù sư lợi là ai
Hình tượng Bồ tát Văn Thù Sư Lợi ngồi trên lưng sư tử xanh.

Giống như hầu hết các hình tượng Bồ tát, Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát ngồi trên hoa sen, bởi vì hoa sen sinh ra từ bùn hôi tanh mà vẫn đẹp và toả hương thơm, nên nó được coi là đại diện cho sự tinh khiết của trí tuệ, có thể tồn tại giữa ảo tưởng mà không bị ảnh hưởng.

Ngài mặc một chiếc khăn choàng trắng, đôi khi là màu xanh lá cây, và đội vương miện bằng đá quý. Tám hình tượng của Bát Thánh Kiết Tường cũng được thể hiện trong một số tranh vẽ của Trung Hoa hiển thị xung quanh Ngài.

Biểu tượng đặc biệt nhất của Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi là thanh kiếm đang cháy trên tay phải của Ngài. Thanh gươm tượng trưng cho khả năng của tâm trí vượt qua những ảo tưởng và đau khổ trong cuộc sống.

Trong tay trái của Bồ tát là biểu tượng khá đặc trưng được giữ ngang ngực: hoa sen và mang một quyển sách. Quyển sách này được cho là Bát Nhã Ba La Mật, cùng với cử chỉ giảng dạy (Vitarka Mudra) tượng trưng cho sự dạy dỗ hoàn hảo.

Chúng ta cũng có thể bắt gặp hình tượng Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi ngồi trên lưng một con sư tử xanh, và sư tử đứng 4 chân trên hoa sen. Biểu tượng cuỡi trên lưng sư tử có ý nghĩa là, thông qua thiền định, một tâm trí hoang dã cũng có thể trở nên bình tĩnh.

Trong nghệ thuật Phật giáo Nhật Bản và Trung Quốc, thanh kiếm của Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi thường được thay thế bằng một cây bút, đặc biệt là các minh họa của cuộc thảo luận về kinh điển Duy-Ma-Cật (Vimalakirti Sutra) của Ngài với Vimalakirti.

Sự tích Văn Thù Sư Lợi Bồ tát

Theo truyền thuyết, Bồ tát Văn Thù Sư Lợi có nhiệm vụ chinh phục Yama, chúa tể của cái chết. Người ta nói rằng trong một cơn thịnh nộ Yama đe dọa sẽ tiêu diệt tất cả những người Tây Tạng. Người dân Tây Tạng, với hy vọng cứu vãn đất nước họ, đã kêu gọi Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát bảo vệ họ khỏi cơn thịnh nộ của Yama.

Bồ tát sau đó được cho là đã đi đến địa ngục để tìm kiếm và thuần hoá Yama. Khi gặp Yama, Bồ tát đã hoá thành hình thức Yamantaka. Yamantaka mang hình dạng giống như Yama, với tám đầu và rất nhiều chân. Mỗi đầu và chi được cho là đại diện cho sự huy động toàn bộ sức mạnh giác ngộ của một người cần để đối đầu với cái chết. Để đối đầu với cái chết, Bồ tát Văn Thù Sư Lợi đã thể hiện cái chết, nhưng ở mức độ to lớn hơn.

Yama đã sợ hãi với phiên bản phóng đại của mình và do đó hắn đã bị đánh bại. Bởi vì truyền thuyết này, thông qua hình ảnh của Yamantaka, nhiều người mong muốn phát triển một ý chí mạnh mẽ để đối mặt với cái chết, không còn sợ hãi hay trốn tránh nữa. Sự khôn ngoan của giác ngộ đã làm giảm bớt sự sợ hãi này.

Một sự tích khác về Bồ tát Văn Thù Sư Lợi là truyền thuyết về sự ra đời của Ngài. Người ta nói rằng Đức Phật đã tạo ra một tia vàng phát ra từ đầu. Tia này xuyên qua một gốc cây gần đó, và từ cây nở ra hoa sen, trong đó trung tâm Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát đã được sinh ra. Bởi vì Ngài được sinh ra khi không có mẹ và cha, nên Ngài được coi là không bị ô nhiễm bởi thế giới chung quanh.

Cách thờ cúng Văn Thù Sư Lợi Bồ tát tại gia

Bồ tát Văn Thù Sư Lợi đại diện cho ngọn đèn trí tuệ soi sáng tâm trí của chúng sinh, giúp họ nhận ra bản chất thật của thực tại. Do đó, nếu Phật tử nào thỉnh tượng Ngài về thờ tại gia thì sẽ lĩnh hội được trí tuệ này, biết điều đúng – sai, phải – trái, hướng thiện giúp đời.

Người nào một lòng thành kính tu tập, tạc dựng, tôn tượng Văn Thù Sư Lợi thì sẽ tránh xa phiền não, chư thiên hoan hỷ ủng hộ, phước báu gia tăng và tiến một bước dài trên con đường giác ngộ giải thoát.

Hiện nay trên thị trường có nhiều mẫu tượng Văn Thù Sư Lợi với các chất liệu khác nhau như: đồng, gỗ, gốm sứ, composite hay tranh thêu… Phật tử nên chọn hình dạng và chất liệu phù hợp để thỉnh tượng Ngài về thờ trong nhà.

Trước khi thỉnh tôn tượng Ngài về thì phải vào chùa làm lễ khai quang điểm nhãn và chọn ngày tốt để an vị. Bàn thờ Phật tại nhà của gia chủ cũng phải được lau dọn sạch sẽ, bài trí trang nghiêm, và chuẩn bị đầy đủ các lễ vật cần thiết để dâng cúng. Khi thỉnh tôn tượng Văn Thù Sư Lợi về thờ tại gia rồi thì gia chủ phải quyết tâm tu hành, tụng kinh, niệm Phật… nghiền ngẫm chân lý Phật để phát triển tuệ minh dưới sự soi sáng của Ngài. Không phải cứ thỉnh về đốt nhang ngày 3 bữa là xong.

Thần chú Văn Thù Sư Lợi

OM AH RA PA TSA NA DHI – OM A RA PA CA NA DHIH

Trái tim của bạn là một đĩa mặt trăng và ở trung tâm của nó là từ Dhih thẳng đứng. Xung quanh là những âm tiết Om A Ra Pa Ca Na theo chiều kim đồng hồ.

Ánh sáng phát ra từ Dhih và các âm tiết thần chú sẽ lấp đầy cơ thể của bạn và làm sạch tất cả các nghiệp xấu, xoá bỏ những ảo tưởng phát sinh từ vô minh. Bóng tối của sự thiếu hiểu biết sẽ bị đẩy lùi bởi ánh sáng của trí tuệ hoàn hảo, chiếu sáng tất cả các sự vật hiện tượng.

Om A Ra Pa Ca Na Dhih là một trong những thần chú Phật giáo được sử dụng rất nhiều trong các thực hành thiền định của người Tây Tạng. Thần chú Văn Thù Sư Lợi tượng trưng cho trí tuệ, sự khôn ngoan siêu việt, một yếu tố quan trọng giúp chúng ta vững bước trên con đường giác ngộ.

Thần chú OM AH RA PA TSA NA DHI nên được niệm nhiều lần trong ngày. Nếu bạn niệm thần chú hàng ngày, thực sự tập trung, thì trí tuệ của bạn có thể cải thiện trong vòng một tháng. Trong một tháng, bạn có thể cảm nhận sự khác biệt về trí thông minh của mình, vì lúc đó trí tuệ của bạn thực sự mở rộng. Đây là thần chú vĩ đại của Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát.

Một số hình ảnh đẹp của Văn Thù Sư Lợi Bồ tát

Bồ tát văn thù sư lợi là ai

Bồ tát văn thù sư lợi là ai

Bồ tát văn thù sư lợi là ai

Bồ tát văn thù sư lợi là ai

Bồ tát văn thù sư lợi là ai

Hoa Sen Phật – Ảnh yulokod.ca