Chủ trương chiến lược của ta trong Đông Xuân 1953 1954 là gì

(Bqp.vn) - Bước vào chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954, nhằm tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch, phân tán lực lượng cơ động chiến lược, làm thất bại Kế hoạch Na-va, giải phóng đất đai, tạo thế và lực chuyển biến cục diện chiến tranh giành thắng lợi quyết định, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định điều bộ đội chủ lực Việt Nam phối hợp với lực lượng vũ trang Lào và Cam-pu-chia mở các đòn tiến công chiến lược trên chiến trường Đông Dương.

Về phía đối phương, do liên tiếp thất bại trong các chiến dịch tiến công và phản công của Quân đội nhân dân Việt Nam trong những năm 1950 - 1953, thực dân Pháp bị tổn thất nặng nề về lực lượng, thiệt hại lớn về tài chính. Để cứu vãn tình thế, chúng buộc phải tăng thêm quân số, thay đổi kế hoạch tác chiến và “thay máu” đội ngũ chỉ huy. Tháng 5/1953, với sự thỏa thuận của Mỹ, tướng H. Na-va - Tham mưu trưởng Lục quân khối Bắc Đại Tây Dương được cử làm Tổng Chỉ huy quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương. Sau khi tới Đông Dương, H. Na-va cho ra đời kế hoạch quân sự mới: “Kế hoạch Na-va”.

Bộ đội Đại đoàn 316 hành quân lên Tây Bắc trong Chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954. (ảnh tư liệu)

Theo kế hoạch, Quân đội Pháp trong Thu - Đông 1953 sẽ tiến hành phòng ngự chiến lược ở miền Bắc, đến mùa Xuân 1954 tiến công chiến lược ở miền Nam, tới Thu - Đông 1954 sẽ chuyển lực lượng cơ động ra Bắc bộ thực hiện các đòn tiến công chiến lược, tiêu diệt một bộ phận quan trọng lực lượng ta, giành thắng lợi quân sự to lớn, kết thúc chiến tranh trong vòng 18 tháng, buộc ta phải đàm phán trong tình thế có lợi cho chúng. Nếu không chấp nhận những điều kiện của Pháp, chúng sẽ tiến công tiêu diệt chủ lực ta. Đây là kế hoạch chiến lược có quy mô rộng lớn, thể hiện sự tập trung cố gắng lớn và cuối cùng của thực dân Pháp có sự giúp sức của Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương.

Thực hiện kế hoạch, H. Na-va và Bộ Tổng Chỉ huy Quân đội Pháp tập trung một lực lượng cơ động gồm 44 tiểu đoàn (trên 50% lực lượng cơ động toàn Đông Dương) ở đồng bằng Bắc bộ, liên tiếp mở những cuộc hành quân càn quét vùng chiếm đóng, đưa quân ra Ninh Bình, Nho Quan, uy hiếp Thanh Hóa, nhảy dù xuống Lạng Sơn, uy hiếp Phú Thọ, quấy rối ở Tây Bắc. Sau đó, tướng Pháp chỉ huy quân nhảy dù đánh chiếm Điện Biên Phủ, lấy lại Nà Sản, củng cố Lai Châu, mở rộng phạm vi chiếm đóng ở Tây Bắc.

Về phía ta, tháng 9/1953, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp ở Định Hóa (Thái Nguyên), bàn về nhiệm vụ quân sự Đông - Xuân 1953 - 1954 nhằm làm thất bại kế hoạch Na-va của địch. Trên cơ sở nhận định, phân tích tình hình của Bộ Chính trị và Tổng Quân ủy, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ tư tưởng chỉ đạo chiến lược trong chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954. Người nhấn mạnh: “Bàn tay nắm lại thì thành quả đấm mạnh. Nếu duỗi ra thì dễ bẻ gẫy từng ngón. Ta phải có cách buộc khối quân cơ động của địch phải chia ra làm năm, làm bảy mảng mà tiêu diệt dần, làm cho chúng thất bại hoàn toàn”.

Về hướng hoạt động, “lấy Tây Bắc làm hướng chính, các hướng khác làm hướng phối hợp”. Đồng thời, Bộ Chính trị xác định rõ chủ trương tác chiến trong Đông - Xuân 1953 - 1954 là: “Tập trung lực lượng mở những cuộc tiến công vào những hướng quan trọng về chiến lược mà địch tương đối yếu nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực của chúng, giải phóng đất đai, đồng thời buộc chúng phải bị động phân tán lực lượng đối phó với ta trên những địa bàn xung yếu mà chúng không thể bỏ, do đó phải phân tán binh lực mà tạo ra cho ta những điều kiện thuận lợi mới để tiêu diệt thêm những bộ phận sinh lực của chúng” và phương châm tác chiến là “tích cực, chủ động, cơ động, linh hoạt”.

Thực hiện chủ trương trên, Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam đặt kế hoạch tác chiến trên bốn hướng: Tây Bắc và Thượng Lào, đồng bằng Bắc bộ, Trung, Hạ Lào và phát triển sang đông Cam-pu-chia, Tây Nguyên (Liên khu V). Từ giữa tháng 11/1953, quân chủ lực của ta bắt đầu tiến công theo các hướng đã định. Phát hiện hướng tiến công chủ yếu của quân ta lên Tây Bắc và sang Trung Lào, thực dân Pháp vội điều lực lượng lớn quân đội lên hướng đó, đổ bộ lực lượng quân cơ động chiến lược xuống Cánh đồng Mường Thanh, chiếm Điện Biên Phủ để bảo vệ vùng có ý nghĩa chiến lược này, đồng thời đưa một bộ phận lực lượng xuống Trung Lào nhằm ngăn chặn quân ta tiến công.

Trước tình hình đó, ngày 6/12/1953, Bộ Chính trị họp nghe Tổng Quân ủy báo cáo quyết tâm và quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ, thông qua lần cuối phương án tác chiến Đông - Xuân 1953 - 1954. Để tạo thuận lợi cho trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ, Bộ Tổng tư lệnh ra lệnh cho các đơn vị bộ đội chủ lực phối hợp mở năm đòn tiến công chiến lược trên các mặt trận Lai Châu, Trung Lào, Hạ Lào - Đông Bắc Cam-pu-chia, Bắc Tây Nguyên và Thượng Lào. So với quyết định mở các đòn trên bốn hướng (9/1953), quyết định trên của Bộ Chính trị và Tổng Quân ủy khi tình hình chiến sự thay đổi là hết sức đúng đắn, kịp thời.

Chấp hành mệnh lệnh của Bộ, ngay từ tháng 11/1953, các đơn vị bộ đội chủ lực được giao nhiệm vụ lần lượt hành quân đến vị trí tập kết ở từng mặt trận bí mật, an toàn, hình thành thế trận mới. Khi bước vào chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954, ta lần lượt tổ chức các chiến dịch trên khắp các chiến trường ba nước Đông Dương: Lai Châu (từ 10 - 31/12/1953), Trung Lào (Đợt 1: Từ 21 - 25/12/1953; Đợt 2: từ 1 đến cuối tháng 4/1954), Hạ Lào - Đông Bắc Cam-pu-chia (từ 1 - 4/1954), Bắc Tây Nguyên (26/1 - 17/2/1954) và Thượng Lào (29/1 - 13/2/1954).

Bằng năm đòn tiến công chiến lược trên, ta chẳng những tiêu hao, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, giải phóng nhiều vùng đất đai rộng lớn với hàng chục vạn dân mà còn làm phá sản âm mưu tập trung quân cơ động chiến lược ở đồng bằng Bắc bộ của kế hoạch Nava. Địch buộc phải phân tán lực lượng lên Điện Biên Phủ, Trung và Hạ Lào, Tây Nguyên và Thượng Lào. Ở mặt trận sau lưng địch, quân dân ta cũng đẩy mạnh chiến tranh du kích, khiến địch luôn phải huy động lực lượng cơ động ứng phó khắp nơi. Kế hoạch Na-va rơi vào tình trạng bị động đối phó.

Thực tế diễn biến trên chiến trường Đông Dương cuối năm 1953 đầu năm 1954 đã chứng minh những nguyên tắc chỉ đạo chiến lược và tác chiến của Bộ Chính trị là đúng đắn, thể hiện tài thao lược của Ban lãnh đạo tối cao trong lãnh đạo, chỉ đạo chiến tranh cách mạng. Thắng lợi to lớn của năm đòn tiến công chiến lược trên mặt trận chính diện cùng với sự phát triển của chiến tranh du kích vùng sau lưng địch đã tạo điều kiện cho bộ đội ta tác chiến chiến dịch quy mô lớn thắng lợi, đỉnh cao là trận quyết chiến chiến luợc Điện Biên Phủ, kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Thạc sĩ Lê Văn Cử, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam (nguồn: Báo QĐND)

1.Cuộc Tiến công chiến lược Đông-Xuân 1953-1954

Chủ trương của ta: Tập trung lực lượng mở những cuộc tiến công vào những hướng quan trọng về mặt chiến lược mà địch tương đối yếu, nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, giải phóng đất đai, đồng thời buộc chúng phải bị động phân tán lực lượng đối phó với ta ở những địa bàn xung yếu mà chúng không thể bỏ, tạo điều kiện thuận lợi để ta tiêu diệtchúng.

*Phương châm tác chiến của ta là: “Tích cực , chủ động, cơ động linh hoạt, đánh ăn chắc, tiến ăn chắc,chắc thắng thì đánh cho kì thắng không chắc thắng thì kiên quyết không đánh

2. Diễn biến 

 Trong Đông xuân 53-54, thực hiện chủ trương chiến lược của Đảng ta chủ động mở hàng loạt các chiến dịch tấn công địch trên nhiều hướng, trên khắp chiến trường Đông Dương như Tây Bắc, Thượng Lào, Thượng Lào, Trung Lào và Bắc Tây Nguyên, buộc chúng phải phân tán lực lượng thành 5 nơi: Đồng bằng Bắc Bộ, Điện Biên Phủ,Sê Nô, Plây cu, Luông pha băng.

          -Giữa tháng 11/1953, ta tiến công Tây Bắc giải phóng Lai Châu, uy hiếp Điện Biên Phủ, Na va phải điều quân tăng cường cho Điện Biên Phủ biến Điện Biên Phủ  mthành nơi tập trung quân thứ hai của địch.

          -Đầu tháng 12/1953 liên quân Việt Lào tấn công Trung Lào, giải phóng tỉnh Thà Khẹt, bao vây uy hiếp Sê Nô. Na Va phải tăng cường quân cho Sê Nô biến  Sê nô thành nơi tập trung quân thứ ba của địch

          -Đầu tháng 2/1954, quân ta tấn công địch ở Bắc Tây Nguyên giải phóng tỉnh Kom Tum, uy hiếp Plâycu. Na Va lại phải điều quân tăng cường cho Plâycu biến Plâycu thành nơi tập trung quân thứ tư của địch.

          -Cũng đầu năm 1954, liên quân Việt Lào tiến công địch ở Thượng Lào giải phóng tỉnh Phong-xa-lì uy hiếp Luông-Pha-băng. Na Va vội vã điều quân tăng cường cho Luông-Pha-băng biến nơi đây thành nơi tập trung quân thứ năm của địch.

          Tóm lại.Trong Đông Xuân 53-54, quân và dân ta đã chủ đông tấn công địch trên mọi hướng chiến lược khác nhau. Qua đó ta tiêu diệt nhiều sinh lực đich giải phóng nhiều vùng đất đai rộng lớn đồng thời buộc chúng phải phân tán khối quân cơ động ở đồng bằng Bắc Bộ thành năm điểm đóng quân:Đồng bằng Bắc Bộ , Điện Biên Phủ, Sê nô, Plây cu, Luông –pha- băng làm cho kế hoạch Na Va bước đầu bị pha sản, tạo thời cơ thuận lợi mđể mở trận quyết chiên chiến lược ở Điện Biên Phủ.