Cùng Top lời giải hướng dẫn chi tiết: “Tóm tắt khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc”và đọc thêm phần kiến thức tham khảo giúp các bạn học sinh ôn tập và tích lũy kiến thức bộ môn Lịch sử 11. Show Tóm tắt khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc- Khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc Do Hồng Tú Toàn lãnh đạo, nổ ra ngày 1/1/1851 ở Kim Điền (Quảng Tây), sau đó lan ra nhiều địa phương khác, kéo dài suốt 14 năm. - Ngày 19/7/1864, chính quyền Mãn Thanh với sự giúp đỡ của các nước đế quốc đã tấn công Thiên Kinh, đàn áp phong trào. Cuộc khởi nghĩa thất bại. Kiến thức tham khảo về Thái Bình Thiên Quốc1. Khái quát về Thái Bình Thiên QuốcThái Bình Thiên Quốc(1851 -1864) hoặcThiên Quốclà một nhà nước tôn giáo thần quyềnKitô giáotronglịch sử Trung Quốcđược hình thành từ cuộc nổi dậy của nông dân doHồng Tú Toàncầm đầu vào giữathế kỷ 19. Thái Bình Thiên Quốc có lãnh thổ trải rộng từsông Dương Tửxuống phía namTrung Quốcvới trên 16 tỉnh và hơn 600 thị, có thủ đô làThiên Kinh(Nam Kinh). Lịch sử phát triển và suy vong của Thái Bình Thiên Quốc gắn liền với cuộc đấu tranh của ngườiGia Khánhchống lại sự cai trị củanhà Thanhvà sự xâm lăng của các thế lựcphương Tây. Cuộc chiến tranh giữa Thái Bình Thiên Quốc và các thế lực đối kháng được coi là một trong những cuộc chiến khốc liệt nhất trong thế kỷ 19 ở Trung Quốc và trên thế giới. Theo thống kê không chính thức nó đã tước đi sinh mạng của hơn 20 triệu người, bao gồm thường dân và quan quân, nhưng cũng có nguồn cho rằng số người chết lên đến khoảng 50 triệu người. Sau cuộc chiến chống lại Thái Bình Thiên Quốc, nhà Thanh đã kiệt quệ và đành phải chứng kiến các nước phương Tây xâm chiếm những vùng đất duyên hải, áp đặt các đặc quyền thương mại trên đất Trung Hoa. 2. Cuộc khởi nghĩa Thái Bình Thiên QuốcNhững chi phí về Chiến tranh thuốc phiện và những khoản tiền bồi thường đều đổ lên đầu nông dân. Thuế má tăng, quan lại và quân lính nhũng nhiễu, bọn địa chủ bóc lột tô nặng nề làm cho nông dân không còn đường sống. Thêm vào đó nạn mất mùa liên tiếp xảy ra, nông dân phải bỏ nhà cửa, quê hương đi kiếm kế sinh nhai. Phong trào đấu tranh của nông dân nổi dậy khắp nơi. Từ năm 1841 đến 1851, trong vòng 10 năm có đến hơn 100 cuộc khởi nghĩa lớn. Đặc biệt vùng Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Nam, phong trào nông dân nổi dậy thường xuyên với quy mô đáng kể. Trong toàn quốc những hội kín xuất hiện ở khắp nơi như: Tam điểm hội, Thiên địa hội, Hội cướp gạo, Tiểu đao hội… Nông dân tập hợp dưới ngọn cờ tôn giáo để chống phong kiến Mãn Thanh, chống bọn quan lại địa chủ địa phương đòi lập một xã hội trật tự và công bằng hơn. Mùa hạ năm 1850, Hồng Tú Toàn ra lệnh cho các đoàn vũ trang quân sự tập hợp ở Kim Điền, Quảng Tây. Ngày 1/1/1851 quân khởi nghĩa nổi dậy lập hiệu là Thái bình thiên quốc và tháng 9 năm đó tiến vào Vĩnh An. Cuộc khởi nghĩa Thái bình thiên quốc kéo dài 14 năm (1851 - 1864), kết quả của cuộc khởi nghĩa này là nhân dân đã xây dựng được chính quyền Trung ương ở Nam Kinh và thi hành nhiều chính sách tiến bộ. Đó là kết quả quan trọng nhất. Lần đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc, chính sách bình quân ruộng đất, quyền bình đẳng nam nữ được đề ra. 3. Hồng Tú Toàn và chế độ sử phạt hà khắc vô nhân đạoSinh thời, Hồng Tú Toàn tự xưng là "con thứ của Thượng Đế", "em ruột của Jesu", tự nhận mình là "Thiên vương". Nhưng sau khi đã an vị tại Thiên Kinh, vị Thiên vương này lại mặc sức hưởng thụ hoan lạc cùng mỹ nữ, thậm chí đưa ra nhiều quy định hết sức quái đản. Hồng Tú Toàn áp dụng chế độ xử phạt vô cùng hà khắc trong việc quản lý hậu cung. Bắt giữ giam hãm, đánh bằng roi, vả miệng, phạt quỳ... thậm chí còn được coi là nhẹ nhàng, chưa kể đến những hình phạt tàn khốc trực tiếp hại tới tính mạng khiến mọi người đều khiếp sợ.Sách Ngự Chế Thiên Tự Chiếu có ghi lại cụm từ "thiêu lưu hoàng" (đốt diêm sinh), chính là trói người phụ nữ lại, vứt vào trong chiếc nồi to, đốt lửa cho nhiệt tăng dần. Có thể nói tất cả những hình phạt này đều vô cùng tàn ác vô nhân đạo. Đáng tiếc rằng, Hồng Tú Toàn đối xử với người khác tàn nhẫn là thế, nhưng bản thân lại không phải chịu sự dằn vặt. Ông ta đã chết trước khi Thiên Kinh bị đánh bại, được hưởng phúc cả đời và lại để báo ứng lên người con trai là Hồng Thiên Quý Phúc. Mặc dù khi Thiên Kinh vỡ trận, Hồng Thiên Quý Phúc may mắn thoát ra nhưng cuối cùng vẫn bị quân Thanh bắt được. Lời khai của Hồng Thiên Quý Phúc đã tiết lộ nhiều hơn về những câu chuyện hoang đường liên quan tới Hồng Tú Toàn, đồng thời Hồng Thiên Phúc Quý cũng bày tỏ mong muốn được đi học để tham gia khoa cử. Chỉ có điều nhà Thanh đã không cho con trai của kẻ thù cơ hội này, Hồng Thiên Quý Phúc bị xử lăng trì ở tuổi 16. Thực ra, vị tiểu thiên vương này số phận cũng thật thảm thương, không làm gì cũng phải thay người cha độc ác gánh vác mọi tội lỗi.
Ngày 1-1-1851 quân khởi nghĩa nổi dậy lập hiệu là Thái bình thiên quốc. Kết quả lớn nhất của cuộc khởi nghĩa thái bình thiên quốc là?
Sau khi vào Nam Kinh tháng 3-1853 những người lãnh đạo Thái bình thiên quốc xây dựng chế độ nhà nước, trong đó có ý nghĩa quan trọng nhất là “chế độ ruộng đất của Thiên triều”. Vậy kết quả lớn nhất của cuộc khởi nghĩa thái bình thiên quốc là? Câu hỏi: Kết quả lớn nhất của cuộc khởi nghĩa thái bình thiên quốc là? A. Xây dựng được chính quyền Trung ương Thiên Kinh (Nam Kinh) B. Buộc các nước đế quốc phải thu hẹp vùng chiếm đóng C. Xóa bỏ sự tồn tại của chế độ phong kiến D. Mở rộng căn cứ khởi nghĩa ra khắp cả nước Đáp án đúng A. Kết quả lớn nhất của cuộc khởi nghĩa thái bình thiên quốc là xây dựng được chính quyền Trung ương Thiên Kinh (Nam Kinh), phong trào nông dân ở Quảng Tây vào năm 1849-1850 đã bước vào giai đoạn mới, Hồng Tú Toàn và Phùng Vân Sơn cùng các lãnh tụ của Hội Thượng đế quyết định khởi nghĩa. Lý giải vì sao chọn đáp án A là đúng:Những chi phí về Chiến tranh thuốc phiện và những khoản tiền bồi thường đều đổ lên đầu nông dân. Thuế má tăng, quan lại và quân lính nhũng nhiễu, bọn địa chủ bóc lột tô nặng nề làm cho nông dân không còn đường sống. Thêm vào đó nạn mất mùa liên tiếp xảy ra, nông dân phải bỏ nhà cửa, quê hương đi kiếm kế sinh nhai. Phong trào đấu tranh của nông dân nổi dậy khắp nơi. Từ năm 1841 đến 1851, trong vòng 10 năm có đến hơn 100 cuộc khởi nghĩa lớn. Đặc biệt vùng Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Nam, phong trào nông dân nổi dậy thường xuyên với quy mô đáng kể. Trong toàn quốc những hội kín xuất hiện ở khắp nơi như: Tam điểm hội, Thiên địa hội, Hội cướp gạo, Tiểu đao hội… Nông dân tập hợp dưới ngọn cờ tôn giáo để chống phong kiến Mãn Thanh, chống bọn quan lại địa chủ địa phương đòi lập một xã hội trật tự và công bằng hơn. Mùa hạ năm 1850, Hồng Tú Toàn ra lệnh cho các đoàn vũ trang quân sự tập hợp ở Kim Điền, Quảng Tây. Ngày 1-1-1851 quân khởi nghĩa nổi dậy lập hiệu là Thái bình thiên quốc và tháng 9 năm đó tiến vào Vĩnh An. Cuộc khởi nghĩa Thái bình thiên quốc kéo dài 14 năm (1851 – 1864), kết quả của cuộc khởi nghĩa này lầ nhân dân đã xây dựng được chính quyền Trung ương ở Nam Kinh và thi hành nhiều chính sách tiến bộ. Đó là kết quả quan trọng nhất. Lần đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc, chính sách bình quân ruộng đất, quyền bình đẳng nam nữ được đề ra. Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. (tháng 2/2022) Thái Bình Thiên Quốc[2] (chữ Hán phồn thể: 太平天國, chữ Hán giản thể: 太平天国; 1851–1864) hoặc Thiên Quốc là một nhà nước tôn giáo thần quyền Kitô giáo trong lịch sử Trung Quốc được hình thành từ cuộc nổi dậy của nông dân do Hồng Tú Toàn cầm đầu vào giữa thế kỷ 19. Thái Bình Thiên Quốc có lãnh thổ trải rộng từ sông Dương Tử xuống phía nam Trung Quốc với trên 16 tỉnh và hơn 600 thị, có thủ đô là Thiên Kinh (Nam Kinh).
Thái Bình Thiên Quốc
Tên bản ngữ
Cờ hiệu được sử dụng[1]
 Ấn tín hoàng gia Biên giới lớn nhất (màu nâu đỏ) của Thái Bình Thiên Quốc. Tổng quanVị thếĐế quốcThủ đôThiên Kinh (天京)Ngôn ngữ thông dụngTiếng Trung QuốcTôn giáo chínhChính thức:Phong trào Tin Lành của riêng Hồng Tú Toàn; Không chính thức:
Tín ngưỡng dân gian Trung Quốc • 1851–1864 Hồng Tú Toàn• 1864 Hồng Thiên Quý Phúc Vương gia Lịch sửThời kỳNhà Thanh• Khởi nghĩa Kim Điền 11 tháng 1 năm 1851• Chiếm đóng Nam Kinh Tháng 3 năm 1853• Thiên Kinh Chi Biến 1856• Hồng Thiên Quý Phúc qua đời 18 tháng 11 năm 1864 Kinh tếĐơn vị tiền tệThánh bảo (聖寶) (tiền giấy)
Lịch sử phát triển và suy vong của Thái Bình Thiên Quốc gắn liền với cuộc đấu tranh của người Gia Khánh chống lại sự cai trị của nhà Thanh và sự xâm lăng của các thế lực phương Tây. Cuộc chiến tranh giữa Thái Bình Thiên Quốc và các thế lực đối kháng được coi là một trong những cuộc chiến khốc liệt nhất trong thế kỷ 19 ở Trung Quốc và trên thế giới. Theo thống kê không chính thức nó đã tước đi sinh mạng của hơn 20 triệu người, bao gồm thường dân và quan quân, nhưng cũng có nguồn cho rằng số người chết lên đến khoảng 50 triệu người. Sau cuộc chiến chống lại Thái Bình Thiên Quốc, nhà Thanh đã kiệt quệ và đành phải chứng kiến các nước phương Tây xâm chiếm những vùng đất duyên hải, áp đặt các đặc quyền thương mại trên đất Trung Hoa. Năm 1843, Hồng Tú Toàn, một nho sĩ bất mãn với xã hội phong kiến lúc bấy giờ, đã kết hợp với những lý luận cơ bản về lấy quan điểm bình đẳng của Thiên Chúa giáo làm gốc, sáng lập ra đạo "Bái Thượng đế" để tập hợp người dân chống lại chính quyền. Ông tự nhận mình người được Thượng đế phong Vương cử xuống trần thế thiên hành đạo, giúp người dân chống lại Thanh triều. Năm 1847 – 1848, hai tỉnh Lưỡng-Quảng bị nạn đói, giặc cướp khắp nơi, Hồng Tú Toàn hợp cùng một nhóm bạn đồng học đồng hương như Dương Tú Thanh, Tiêu Triều Quý, Thạch Đạt Khai dấy binh nổi dậy ở Kim Điền - Quảng Tây, với khẩu hiệu "Phản Thanh, diệt tham ô tàn bạo, khôi phục lại nhà Minh". Quân nổi dậy được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân nghèo, chỉ trong một thời gian ngắn đã lên tới hàng trăm vạn người. Quân nổi dậy cả nam lẫn nữ đều để tóc dài, chống lại lệnh để bím tóc đuôi sam của triều đình Mãn Thanh - nên sử nhà Thanh thường gọi là "Giặc tóc dài". Thế lực của quân Hồng Tú Toàn rất mạnh, chỉ trong vòng chưa đầy nửa năm họ đã chiếm được hết hơn 16 tỉnh, 600 thị trấn..., làm triều đình nhà Thanh lung lay đến tận gốc rễ. Tháng 3 năm 1853, quân nổi dậy chiếm được thành phố quan trọng phía nam của Mãn Thanh là Nam Kinh. Hồng Tú Toàn đã quyết định đổi tên thành phố thành Thiên Kinh và lấy đó làm thủ đô của Thái Bình Thiên Quốc. Vào thời điểm cực thịnh của mình, lãnh thổ Thái Bình Thiên Quốc bao trùm hầu hết miền trung và miền nam Trung Quốc. Tuy nhiên Thái Bình Thiên Quốc không nắm được bất kì một cảng biển quan trọng nào của vùng duyên hải. Chính điều này đã phần nào đưa chính quyền Thiên Quốc vào tình trạng bị cô lập và không có các quan hệ thương mại với bên ngoài. Chính sách quản lý nhà nướcSau khi lập quốc, Hồng Tú Toàn đã ban hành chính sách cai trị như sau:
Tuy nhiên, các chính sách không có hiệu quả vì được tiến hành không theo một chủ trương chung; tất cả mọi cố gắng đều dồn vào quân đội và việc quản lý dân sự rất kém. Trong khi chính quyền cấm chế độ đa thê, Hồng Tú Toàn lại có 88 vợ. Nhiều viên chức trong chính quyền Thái Bình Thiên Quốc cũng có nhiều vợ và sống như vua. Cơ cấu bộ máy nhà nướcBộ máy nhà nước của Thái Bình Thiên Quốc được xây dựng xung quanh các lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa. Người đứng đầu nhà nước là Thiên Vương Hồng Tú Toàn, có quyền quyết định tối cao về các vấn đề quân sự, chính trị và tôn giáo. Tuy nhiên những năm cuối đời Thiên Vương thực chất chỉ đảm nhiệm những vấn đề tôn giáo. Đứng sau Thiên Vương là các Vương gia, họ được phân quản lý các vùng trên lãnh thổ của Thái Bình Thiên Quốc. Ban đầu lập quốc Thái Bình Thiên Quốc có 5 vương gia, bao gồm Bắc Vương Vi Xương Huy, Nam Vương Phùng Vân Sơn, Đông Vương Dương Tú Thanh, Tây Vương Tiêu Triều Quý và Dực Vương Thạch Đạt Khai. Sau này có thêm Trung Vương Lý Tú Thành, Phú Vương, Tĩnh Vương, Anh Vương Trần Ngọc Thành... Vào thời kỳ cuối của Thiên quốc, tổng cộng có khoảng 2000 người được phong vương. Bảy vương gia thời kì đầu
Ở mức thấp hơn Vương gia là các Hầu và Công chúa, Thừa tướng. Vai trò của những người này chủ yếu là quản lý về mặt quân sự và trợ lý cho các Vương. Các hầu gia thời kì đầu
Các vương gia quan trọng thời kì sau
Nhìn chung bộ máy nhà nước của Thái Bình Thiên Quốc khá đơn giản và mang nặng tính quân sự. Có lẽ nó xuất phát từ hoàn cảnh chiến tranh, tuy nhiên chính vì vậy việc quản lý kinh tế của nhà nước này cũng rất lỏng lẻo và thiếu hiệu quả. Mặc dù chiếm được vùng lãnh thổ rất lớn nhưng thực chất Thái Bình Thiên Quốc chỉ quản lý được các đô thị, còn tại các địa phương và các vùng nông thôn việc quản lý nhà nước hầu như bị bỏ ngỏ - chính quyền trung ương chỉ tập trung quản lý nhân khẩu để bổ túc lực lượng cho quân đội. Sau các chiến thắng trước triều đình Mãn Thanh, theo các sử gia, Hồng Tú Toàn và các tướng lĩnh của Thái Bình Thiên Quốc đã có một quyết định sai lầm chiến lược khi không tiếp tục các chiến dịch quân sự mạnh mẽ chống lại triều đình Mãn Thanh nữa, mà rút về xây dựng bộ máy quản lý tại các vùng đã chiếm được. Chính sai lầm về chiến lược phát triển này đã cho phép nhà Thanh có thời gian để bình tĩnh khôi phục lại lực lượng để phòng thủ và sau đó là phản công lại Thái Bình Thiên Quốc. Cuộc chiến giữa Thái Bình Thiên Quốc và nhà Mãn Thanh kéo dài dai dẳng trong hơn một thập kỉ. Lực lượng quân sự của nhà Thanh với các vũ khí tiên tiến từ các nước phương Tây đã dần chiếm ưu thế. Cùng trong thời gian đó nội bộ lãnh đạo của Thái Bình Thiên Quốc cũng bắt đầu có mâu thuẫn, xung đột tranh giành quyền lực. Bản thân bộ máy quản lý nhà nước của Thái Bình Thiên Quốc cũng không được vận hành tốt do thiếu nhân lực có trình độ, dẫn tới việc nhà nước thực chất chỉ quản lý được các đô thị trên những vùng lãnh thổ mà họ kiểm soát. Trong sức ép của chiến tranh và sự quản lý nhà nước yếu kém, Thái Bình Thiên Quốc dần dần suy tàn. Năm 1864, Tăng Quốc Phiên và Lý Hồng Chương chỉ huy quân Thanh chiếm lại thủ đô Thiên Kinh của Thái Bình Thiên Quốc. Hồng Tú Toàn tự tử, quân đội và chính quyền của Thái Bình Thiên Quốc tan rã chấm dứt 15 năm tồn tại của một nhà nước độc lập trong lòng Trung Hoa. Nguyên nhân sụp đổ của nhà nước Thái Bình Thiên Quốc được các nhà sử học cho là do thiếu tổ chức (chiếm lĩnh đất đai mà không biết cai trị), nội bộ lủng củng (do tranh giành quyền lực đã chia bè cánh sâu sắc) và nhất là mất lòng người (do muốn hủy bỏ hết truyền thống dân tộc). Nhưng Thái Bình Thiên Quốc cũng đã tạo ra một số cải cách xã hội Trung Quốc chẳng hạn việc Hồng Tú Toàn chủ trương bình đẳng giới, cho phụ nữ tham gia cả trong quân đội cũng như bộ máy nhà nước đã đem đến cho người dân Trung Hoa khái niệm mới về nam nữ bình quyền, điều mà sau này đã được đề cao trong cuộc Cách mạng Tân Hợi 1911. Thái Bình thiên quốc không chỉ là phong trào tôn giáo mà còn là như một nhà nước cộng sản Thiên Chúa giáo. Họ thông qua tôn giáo để tập hợp dân chúng, nhờ giáo lý để nói lên ước vọng vào Thượng đế để làm đấng hộ mệnh tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân vào cuộc đấu tranh chống cường quyền. Thế giới tốt đẹp mà Thái Bình Thiên Quốc muốn tạo ra dựa trên những ý tưởng cộng sản trong Thiên Chúa giáo. Đây cũng chưa phải là cuộc cách mạng dân chủ tư sản mà đúng hơn là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân mang tính vô sản vì lực lượng tham gia chủ yếu là nông dân do vậy chưa đại diện cho một lực lượng sản xuất mới, quan hệ sản xuất mới. Phong trào này xuất thân từ 2 mâu thuẫn cơ bản trong xã hội: Giữa dân chúng Trung Quốc với đế quốc thực dân và giữa nhà nước phong kiến thối nát hủ lậu với quần chúng nhân dân lao động. Phong trào Thái Bình thiên quốc là phong trào nông dân lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc, được xét đến không chỉ về phạm vi hoạt động mà còn phải kể đến các chính sách đổi mới hết sức quyết liệt và sáng tạo của nó. Lần đầu tiên một cương lĩnh chính trị đã được đưa ra giải quyết được những quan hệ xã hội tồn tại lâu đời, sự sở hữu ruộng đất... Phong trào này làm suy yếu triều đình Mãn Thanh khiến họ khó lòng chống đỡ trước sức ép của các cường quốc phương Tây hoặc đã phương Tây hóa đồng thời chính sự suy yếu này thuận lợi cho các cuộc cách mạng dân chủ, dân tộc sau này. Đây là phong trào nông dân Trung Quốc tiêu biểu trong thế kỷ 19 để lại nhiều kinh nghiệm cho các cuộc cách mạng về sau trong thế kỷ 20. Phong trào Thái Bình thiên quốc đã được chuyển thể thành 2 bộ phim truyền hình cùng tên do Trung Quốc và Hồng Kông lần lượt sản xuất. Bộ phim Thái Bình Thiên Quốc do Trung Quốc sản xuất năm 1998: đạo diễn Trần Gia Lâm với các nhân vật như: Thiên Vương Hồng Tú Toàn, Hồng Tuyên Kiều, Phó Thiện Tường, Tô Tam Nương, Thạch Ích Dương... Bộ phim Thái Bình Thiên Quốc do Hồng Kông (TVB) sản xuất năm 1988 với độ dài 45 tập có sự tham gia của các diễn viên: Lữ Lương Vĩ, Trần Mẫn Nhi, Hoàng Nhật Hoa, Đặng Tuỵ Vân, Quách Phú Thành...
Works cited
|
