Đòn phối hợp trong cờ Vua là gì

1. Lý thuyết. Đòn cối xay là một trong những đòn phối hợp cơ bản của những người chơi cờ. Nó là sự kết hợp giữa 2 quân, thường là T...

Nội dung chính Show

CHƯƠNG IV
LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
GIAI ĐOẠN TRUNG CUỘC

1. Lý thuyết.

Đòn cối xay là một trong những đòn phối hợp cơ bản của những người chơi cờ. Nó là sự kết hợp giữa 2 quân, thường là Tượng và Xe, liên tục chiếu Vua của đối phương qua đó ăn quân của đối thủ và giành chiến thắng bằng chiếu hết hoặc hơn chất.
Kotov định nghĩa đòn cối xay gió “là một chuỗi tấn công bắt buộc bằng việc chiếu khai thông”.

2. Minh họa.
Ví dụ 1:

Ví dụ 2:

Ví dụ 3:

3. Bài tập thực hành:

Bài 1: Trắng đi trước, thắng.

Bài tập 2:

Bài tập 3:

Bài 4: Chaurang vs Moore, The Hague 1957.

Bài 5: Olafsson vs Gunnarsson, Iceland 1999.

Bài 6: Singapore vs Hong Kong, thi đấu qua điện tín, năm 1902. Trắng đi trước, thắng.

Bài 7: Amos Burn vs G. Whitehead, Liverpool 1896. Trắng thắng trong 4 nước.

Bài 8: Oliver Dunne – Pat Fitzsimons, Dublin 2007. Lượt đi của Trắng.

Bài 9: ĐK vs Huy Hoàng, giải ĐKYDTV. Lượt đi của Trắng.

Bài 10: Lượt đi của Đen.

ĐK

Chi tiết Lượt xem: 19850

Mục tiêu của đòn chiến thuật chiếu hết thắt cổ (đòn thắt cổ) là chặn đường vua đối phương rồi thực hiện chiếu hết. Đây là một trong những đòn chiến thuật cơ bản

Các huấn luyện viên khi dạy chơi cờ vua đều lưu ý học sinh đòn chiếu thắt cổ vì đây là đòn chiến thuật rất hay gặp

1. Khái niệm đòn thắt cổ:

- Đòn chiếu hết thắt cổ là một đòn phối hợp đặc biệt có sự tham gia của Hậu, Mã và có thể có một số quân khác

- Khi thực hiện đòn chiếu hết thắt cổ, bên tấn công thực hiện thu hút quân đối phương vào ô bất lợi để bịt đường chạy của Vua rồi thực hiện chiếu hết

2 Minh họa đòn thắt cổ:

Bên Trắng đang có ưu thế về lực lượng khi hơn bên Đen 1 Xe. Nếu để Trắng kịp thời củng cố thế trận thì Đen sẽ thua cờ. Tuy nhiên ở đây Vua Trắng lại đang gặp nguy hiểm, vì vậy Đen ra đòn quyết định:

1... Mf2+.2. Vg1 Mh3+. 3. Vh1 (Đen không thể chạy vua sang f1 vì sẽ bị Hf2 #) Hg1+!! 4. Xg1 Mf2#

Đòn chiếu "thắt cổ" thường có sự kết hợp giữa các đòn phối hợp với nhau như đòn lưỡng chiếu, đòn phong tỏa...

Và sau đây sẽ là Video hướng dẫn thực hiện đón chiếu thắt cổ

Sau khi đã hiểu về cách thức thực hiện đòn chiếu "thắt cổ", chúng ta hãy cùng làm một số bài tập thực hành

3. Bài tập đòn thắt cổ:

Lượt Đen đi, hãy thực hiện đòn chiếu thắt cổ

Lượt Trắng đi. Hãy Thực hiện đòn chiếu thắt cổ

Chúc các bạn thực hành tốt và thành thạo đòn chiếu hết "thắt cổ". Và muốn trở thành kỳ thủ giỏi, hãy tham gia lớp học cờ vua tại Câu Lạc Bộ Cờ Thông Minh, bạn sẽ có cơ hội học các đòn chiến thuật cơ bản, nâng cao, các loại khai cuộc, trung cuộc và tàn cuộc... được hướng dẫn bởi các kiện tướng hàng đầu Việt Nam

Tham khảo các lớp học cờ vua và các cơ sở dạy cờ vua tại >>Lịch học cờ vua

Bài học tiếp theo: Đòn "cối xay"

Cờ Thông Minh

Page 2

Chi tiết Lượt xem: 11216

Để chuẩn bị cho các giải cờ vua cấp quận, thành phố và các giải mở rộng khác, Câu Lạc Bộ Cờ Thông Minh thông báo tuyển sinh lớp học cờ vua (nâng cao) đội tuyển như sau:

Đối tượng tham gia: Các bạn trong độ tuổi 5 - 14 tuổi

Trình độ: Đã biết chơi cờ vua cơ bản. Học sinh sẽ được kiểm tra miễn phí đầu vào

Thời gian học: 2 buổi/1 tuần (19h30 – 21h tối thứ 4, thứ 6 hàng tuần)

Địa điểm: 11 Ngõ 143 Trung Kính – Cầu Giấy

Học phí: 800.000/1 tháng

Tại lớp học cờ vua nâng cao, học viên sẽ được học về chiến thuật, chiến lược và phương pháp phân tích, đánh giá thế trận trong cờ vua

Hãy cùng xem demo 1 ván cờ của Lê Quang Liêm do giảng viên của Câu Lạc Bộ - kiện tướng Nguyễn Hoàng Tuấn phân tích

Giáo viên giảng dạy: Kiện tướng quốc gia Nguyễn Hoàng Tuấn, kiện tướng quốc gia Phạm Xuân Đạt, VĐV cấp 2 quốc gia Cáp Minh Đức

Liên hệ: 024.3912.12.12 – 091.202.3355 để đăng ký và hẹn lịch kiểm tra đầu vào

Cờ Thông Minh

(1)<div class='page_container' data-page=1>

CHƯƠNG IV

LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY

GIAI ĐOẠN TRUNG CUỘC

1.Tên chương: Lý luận và phương pháp giảng dạy giai đoạn trung cuộc.

2. Tên giảng viên:CN Đồn Dũng - Trưởng Bộ mơn CL & BL Khoa GDTC - Đại học Huế. CN Nguyễn Thanh Bình - Giảng viên Khoa GDTC - Đại học Huế. 3. Mục tiêu:

- Trang bị cho sinh viên một số kiến thức trung cuộc căn bản.

- Giúp sinh viên nắm được phương pháp giảng dạy giai đoạn trung cuộc. 4.Số tiết: 8 tiết.

5. Nội dung của chương. 5.1. Khái niệm:

Trung cuộc (còn gọi là giai đoạn giữa của ván cờ) là giai đoạn quan trọng nhất của ván cờ. Tại đây diễn ra cuộc tranh đấu gay gắt nhất trên tất cả các mặt tâm lý, kỹ - chiến thuật, chiến lược... các mưu kế và các thủ pháp quyết định để giành ưu thế buộc đối phương phải chịu đầu hàng. Những vấn đề về lý luận trong việc xác định chất lượng một thế cờ căn cứ vào sự tổng hợp hoạt động của các quân, sau đó tổng hợp mọi vấn đề và cách đánh giá thế trận cuối cùng rồi mới dựa vào vị trí của các quân trên bàn cờ ở thời điểm cụ thể để vạch ra kếhoạch chơi.

5.2. Các nhân tố chiến thuật trong giai đoạn trung cuộc.

Trung cuộc là giai đoạn căng thẳng nhất của ván đấu, nên các nhân tố chiến thuật được sử dụng trong giai đoạn này cũng chính là các nhân tố chiến thuật trong ván đấu Cờ Vua. Chiến thuật trong Cờ Vua chính là tổ hợp một loạt các nước đi có định hướng nhằm giải quyết một mục đích nào đó, tại tình huống đã được định trước trong diễn biến của ván cờ. Các nhân tố chiến thuật trong Cờ Vua bao gồm: Tình thế bó buộc, sựđe doạ, thời gian.

* Tình thế bó buộc.

- Khái niệm: Tình thế bó buộc là tình thế cờ mà trong đó ở một thời điểm nào đó của

ván cờ, một đấu thủ sử dụng một tổ hợp các nước đi có định hướng (kể cả thí quân) để buộc đối phương phải trả lời bằng một loạt các nước đi bắt buộc, dù những nước đi đó làm xấu đi tình thế hiện tại của mình.

- Ý nghĩa: Là phương tiện củng cố và phát triển ưu thếđộng đã có.

- Các định hướng chiến thuật trong tình hình thế bó buộc:

+ Chiếu hết Vua đối phương. + Đạt ưu thế hơn quân.

+ Đạt thế cờđơn giản và thuận tiện cho mình.

+ Cứu nguy cho thế cờ dưới các dạng: Pat, chiếu vĩnh viễn, lặp lại nước đi.

- Phương tiện cho tình thế bó buộc: Địn phối hợp, hoặc tổ hợp các nước đi “dồn ép”:

nhằm gây căng thẳng cho đối phương. Việc sử dụng tổ hợp các nước đi định hướng như vậy gọi là: “ các đòn chiến thuật”.

- Các dạng thức của đòn chiến thuật: Thu hút, giằng qn, giải phóng đường, cầu hồ, phong cấp, địn đánh đơi, đánh lạc hướng, ...

</div>

(2)<div class='page_container' data-page=2>

* Thời gian trong chiến thuật: Thời gian trực tiếp (thời gian thực hiện ván đấu), và thời gian gián tiếp (temp).

Mặc dù có rất nhiều các dạng thức đòn chiến thuật được sử dụng trong giai đoạn trung cuộc, nhưng ởđây chúng ta chỉđi sâu tìm hiểu vềđòn phối hợp.

5.3. Đòn phối hợp.

- Khái niệm:Địn phối hợp là một thế biến bó buộc có thí quân. Khái niệm này chỉ thểhiện được bản chất, hiện tượng của nó song chưa nêu lên được các đặc tính quan trọng khác. Địn phối hợp có hai đặc tính đó là: Tính bất ngờ và đột ngột của địn phối hợp.

Tính bất ngờ và đột ngột của đòn phối hợp: Làm đảo lộn cuộc đấu và tương quan giữa các qn. Bơtvinhích - cựu vơ địch thế giới đã nói: "Từ những bước ban đầu người chơi cờphải làm quen với các giá trị thông thường của từng quân. Biết rằng Xe mạnh hơn Mã, Tượng bằng 3 Tốt, Hậu mạnh hơn Xe. Song, có nhiều tình huống mà mối tương quan ấy khơng cịn hiệu lực". Đểđạt những thế cờ như vậy phải biết thí quân. Laxker - cựu vô địch thế giới đã viết: "Với lối đánh thế trận liên hoàn, anh cố gắng củng cố và sử dụng giá trị chiến thuật, cònnhờđòn phối hợp mà anh có thể bác bỏ giá trị giả dối của các quân cờ. Đòn phối hợp làm gợi lên những nhận định mới và lật lại những nhận định cũ về một thế cờ". Mạt khác, đòn phối hợp ln có giá trị thẩm mỹ cao, và ai củng biết rằng cái đẹp trong nghệ thuật cờ ln biểu hiện trong các hình thức khác nhau. Việc thí qn theo lơgic học, sẽ thua về lực lượng, thếnhưng chính nhờ sự thế qn đó mà người ta tạo ra sự bố trí quân bất lợi cho đối phương và giành thắng lợi sau nước phản công mãnh liệt.

- Mục đích của địn phối hợp: Mục đích của đòn phối hợp là nhằm đạt được một trong những mục đích sau: Thế chiếu hết, thế hồ cờ và đạt được ưu thế (ưu thế về lực lượng quân hay ưu thế về thế trận).

Mục đích của từng dạng thức đòn phối hợp phải căn cứ vào những lý do để xuất hiện địn phối hợp. Đó là những đặc điểm của thế trận cho phép tiến hành thí quân, và đạt tới mục tiêu dự kiến. Khi thực hiện một đòn phối hợp tới tận cùng thì sẽ xảy ra như thế nào? Để trả lời câu hỏi này cần phải căn cứ vào thế trận cuối cùng của đòn phối hợp, và thế trận cuối cùng là chủ đề của đòn phối hợp. Các quân, số lượng nước đi cũng như mối liên quan giữa chúng trong một thế biến bó buộc được coi là phương tiện của đòn phối hợp.

- Thành phần của đòn phối hợp: Trước khi thực hiện (tạo dựng) một địn phối hợp phải có đầy đủ 4 thành phần sau:

+ Lý do xuất hiện đòn phối hợp.

+ Phương tiện để thực hiện đòn phối hợp. + Chủđề của đòn phối hợp.

+ Thực hiện đòn phối hợp.

5.4. Một số dạng thức đòn phối hợp cơ bản. 5.4.1.Đòn thu hút.

- Khái niệm: Là đòn phối hợp thu hút quân đối phương vào 1 ô cờ bất lợi, sau đó tấn cơng vào qn đó.

Ví dụ hình 112 - Trắng đi trước thắng. - Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Sự bố trí qn Đen bất lợi cho phịng thủ, các quân Trắng tích cực cho

phép thí Hậu để thu hút Vua đối phương và chiếu hết. Hình 112- Phương tiện: Hậu, Xe, Mã.

- Chủđề: Đòn phối hợp.

</div>

(3)<div class='page_container' data-page=3>

Ví dụ hình 113 - Đen đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Vua Trắng đang ở vị trí khơng thuận lợi, khả năng phòng thủcủa các quân Trắng yếu. Vua Trắng bị chính các qn của mình cản trở. Hậu và Xe Đen rất tích cực. Đen có thể thí Xe thu hút Vua Trắng để giành thắng lợi.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tốt. - Chủđề: Đòn đánh lạc hướng.

- Thực hiện: 1....Xf1+ ! 2.Vf1 Hh1 # 5.4.2. Đòn đánh lạc hướng. - Khái niệm: Là đòn phối hợp đánh lạc hướng quân đối phương ra khỏi một vị trí phịng thủ hay một điểm quan trọng, sau đó mới tấn cơng vào điểm hay vị trí quan trọng đó. Địn đánh lạc hướng được chia làm 3 dạng: Đánh lạc hướng ra khỏi ô bảo vệ, đánh lạc hướng ra khỏi đường bảo vệ, đánh lạc hướng Vua. Thực tiễn thi đấu thường sử dụng đánh lạc hướng Vua.

Ví dụ hình 114 - Đen đi trước thắng. - Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Trắng phòng thủ khơng tích cực. Các qn Đen đang tập trung ởcánh Vua Trắng. Đen có hai Mã ở trung tâm rất mạnh, Tượng d6 của Đen đang hướng về cánh Vua Trắng nên Đen có có thể thí Hậu vào ơ h2 để đánh lạc hướng Vua Trắng ra ô cờ bất lợi với ý đồ chiếu hết.

- Phương tiện: Hậu, Tượng, Mã, Tốt. - Chủđề: Đánh lạc hướng Vua.

- Thực hiện: 1....Hh2+ 2.Vh2 Mf3+ 3.Vh3 Mge5+ 4.Vg4 h5+ 5.Vf5 g6+ 6.Vf6 Te7+ 7.Vg7 Xh7 8.Vg8 0-0-0 #.

Ví dụ hình 115 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Mã Trắng ởtrung tâm rất mạnh, các quân Trắng đang đe doạ tấn công ô f7. Vua Đen đang bị gị bó, các qn Đen phịng thủ khơng tích cực. Xe Đen đang phịng thủ ơ f7, nếu Trắng đánh lạc hướng được Xe Đen thì thắng cuộc.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng, Mã, Tốt. - Chủđề: Đánh lạc hướng.

- Thực hiện: 1.Xf5! gf 2.Hh5+ Xh5 3.Tf7 #.

Hình 113

Hình 114

</div>

(4)<div class='page_container' data-page=4>

5.4.3. Đòn thắt cổ.

- Khái niệm: Là đòn phối hợp buộc các qn của đối phương khố chặt Vua của mình, sau đó dùng Mã chiếu hết.

Ví dụ hình 116 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện địn phối hợp: Vua Đen bịgị bó, các qn Đen phân tán khơng liên kết. Khảnăng phịng thủ của Đen ở cánh Vua rất yếu. Hậu và Tượng Trắng đang kiểm soát đường chéo a2 - g8 rất mạnh. Trắng có thể tận dụng ưu thế này để dành thắng lợi

- Phương tiện: Hậu, Tượng, Mã. - Chủđề: Đòn thắt cổ.

- Thực hiện: 1.Hg8+ Xg8 2.Mf7 # Ví dụ hình 117 - Đen đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Các quân Trắng nằm ở những vị trí khơng thuận lợi, khả năng phòng thủ yếu. Hậu và Mã Đen rất mạnh đang đe doạ tấn công điểm f2 rất yếu của Trắng. Vua Trắng đang bị gị bó, Đen có thể tận dụng thời cơ này đểđánh thắng.

- Phương tiện: Hậu, Mã. - Chủđề: Đòn thắt cổ.

- Thực hiện: 1.Mf2+ Vg1 2.Mh3 + + Vh1 3.Hg1+ ! Xg1 4.Mf2 #. Nếu 2....Vf1 thì 3.Hf2 #.

5.4.4. Đòn giằng quân.

- Khái niệm: Là thủ pháp hữu hiệu để hạn chếsự hoạt động của quân đối phương.

Ví dụ hình 118 - Trắng đi trước thắng

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Các quân Đen phòng thủ yếu, Hậu và Tượng Trắng đang đe doạ tấn công vào cánh Vua Đen. Tc3 Trắng đang giằng Tốt g7 nên Hậu Trắng có thể đánh vào ô h6 sau đó đánh vào g7.

- Phương tiện: Hậu, Tượng. - Chủđề: Đòn giằng quân.

- Thực hiện: 1.Hh6+ Vg8 2.Hg7 # 5.4.5. Đòn cối xay.

- Khái niệm: Đòn cối xay là đòn phối hợp được tạo dựng bởi các nước chiếu và mở chiếu tuần tự.

Hình 116

Hình 117

</div>

(5)<div class='page_container' data-page=5>

Ví dụ hình 119 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Vua Đen bịgị bó do Mf8 và các Tốt f7, g7 cản trở. Tc3 Trắng khống chế đường chéo a1 - h8 rất mạnh, Xe Trắng ở g3 rất tích cực. Ơ g7 của Đen rất yếu (khơng có quân cờ khác bảo vệ), Trắng có thể tận dụng đánh vào đó để tạo ưu thế.

- Phương tiện: Xe, Tượng. - Chủđề: Đòn cối xay.

- Thực hiện: 1.Xg7+ Vh8 2.Xf7+ Vg8 3.Xg7+ Vh8 4Xd7+ Vg8 5 Xg7+ Vh8 6.Xc7+ Vg8 7. Xg7+ Vh8....

Ví dụ hình 120 – Đen đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Khả năng phòng thủ của Trắng ở ơ g2 hầu như khơng có. Các qn Trắng khơng có khả năng bảo vệ cho Vua mình. Tượng Đen đang kiểm soát đường chéo a8 - h1 rất mạnh. Đen có thể tổ chức phối hợp các quân Tượng và Xe đánh vào ô g2 tạo ưu thế để dành thắng lợi.

- Phương tiện: Xe, Tượng. - Chủđề: Đòn cối xay.

- Thực hiện: 1....Xg2+ 2.Vh1 Xf2+ 3.Te4 Te4+ 4.Vg1 Xg2+ 5.Vh1 Xb2+ 6.Vg1 Xg2+ 7.Vh1 Xa2+ 8.Vg1 Xa1 và Đen thắng.

5.4.6. Đòn săn bắt quân.

- Khái niệm: Là đòn đánh của đối thủ vào một quân của đối phương, chủ yếu là Hậu vào trong một vịng vây kín sau đó dùng lực lượng đe doạ tiêu diệt quân đó.

Ví dụ hình 121 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện địn phối hợp: Hậu Đen chỉcó lối thốt duy nhất là ơ a3 bởi vì chính quân Mã b4 của Đen và quân Trắng đã khép kín vịng vây. Đây chính là lý do để bên Trắng thực hiện đòn phối hợp.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng, Mã. - Chủđề: Đòn săn bắt quân.

- Thực hiện: 1.Ma4 Ha2 2.Tc4 Tg4 3.Mf3 Tf3 4.gf Ha3 5.Xc3 Mc2 6.Hc2 + -. Nếu 1....Ha3 2.Xc3 Ha2 3.Tc4 Mc2 4.Hc2 Hc2 - Trắng có ưu thế lớn.

Hình 119

Hình 120

</div>

(6)<div class='page_container' data-page=6>

5.4.7.Địn bắt đơi.

- Khái niệm: Là địn đánh của một quân tấn công cùng một lúc vào hai qn đối phương ( địn chiếu đơi là một trường hợp đặc biệt của địn bắt đơi). Có 2 nhân tố cơ bản tạo nên địn bắt đơi:

+ Quân không được bảo vệ hoặc bảo vệkhông chắc.

+ Sự bố trí các qn khơng hợp lý. Ví dụ hình 122 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Giả sử Vua Đen ở vị trí f6 thay vị trí qn Mã thì lập tức bịquân Mã Trắng tiến lên ô g4 bắt đơi.

- Phương tiện: Hậu, Mã. - Chủđề: Địn bắt đôi.

- Thực hiện: 1.Hd8 Vg7 2.Hf6 Vf6 3.Mg4 Vf5 4.Mh2 + -

Ví dụ hình 123 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Mã c6 Đen khơng có qn khác bảo vệ nên rất dễ bị tấn công. Tượng Trắng ở b1 khống chế đường chéo b1 – h7 rất mạnh. Giả sử khi Trắng giải phóng được quân Mã c3 khỏi cột “c” và Qn Hậu lên ơ c2 thì sẽ tạo được 2 đe doạ đối với Đen: đe doạ Hh7 # và Hc6 bắt Mã. Đó cơ hội để bên Trắng tận dụng tạo ưu thế.

- Phương tiện: Hậu, Tượng, Mã. - Chủđề: Địn bắt đơi.

- Thực hiện: 1.Md5 ed 2.Hc2 f6 3.Hc6 và Trắng có ưu thế lớn.

5.4.8. Đòn quá tải.

- Khái niệm: "Quá tải" là trường hợp một quân cùng một lúc thực hiện hai nhiệm vụ phòng thủ trở lên. Nếu đối phương tập trung đáng vào quân đó gọi là địn q tải.

Ví dụ hình 124 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Quân Hậu đang thực hiện hai nhiệm vụ là bảo vệ Vua và Mã ởd8. Do vậy Hậu Đen bị quá tải trong phòng thủ.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tốt. - Chủđề: Đòn quá tải.

- Thực hiện: 1.Xd1 Hc3 2.Xd8 + Vg7 
3.bc + -

Hình 122

Hình 123

</div>(7)<div class='page_container' data-page=7></div>

(8)<div class='page_container' data-page=8>

Ví dụ hình 125 - Đen đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Xe d4 của Trắng đang thực hiện 2 nhiệm vụ là che chắn cho Vua và bảo vệ Xd1. Do vậy Xe Trắng đã bị quá tải trong việc phòng thủ. Đen sẽ tận dụng cơ hội đó đểtạo ưu thế. Đó chính là lý do để xuất hiện đòn phối hợp.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng. - Chủđề: Đòn quá tải.

- Thực hiện: 1....Hd1+ 2.Hd1 Xd1+ 3.Vf2 Td4 và Đen thắng. Nếu 3.Mf1 thì 3....Td4+ 4.Vh1 Xf1 #.

5.4.9. Đòn cắt đường.

- Khái niệm: Là việc đối thủ vơ hiệu hố đối phương bằng cách ngăn cản khi đối phương chiếm giữ một đường quan trọng nào đó trong việc phịng thủ (đó có thể là hàng ngang, cột dọc hay đường chéo).

Ví dụ hình 126 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Hậu và Xe Trắng đang đe doạ chiếu hết Đen ở hàng ngang thứ8. Nếu ngăn cản được sự phòng thủ của Hậu và Xe Đen trên hàng ngang đó thì Trắng thắng cuộc. Đó là lý do xuất hiện địn phối hợp.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng, Mã. - Chủđề: Đòn cắt đường.

- Thực hiện: 1.Me8 He8 2.Te8 Xe8 3.Hf8 + Xf8 4.Xf8 #. Nếu 1....Hd6 2.Md6 + - hoặc 1....Te8 2.Hf1 # hoặc 1....h6 2.Hf8+ Vh7 3.Hg7 #.

Ví dụ hình 127 - Đen đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Vua Đen đang bị gị bó, các qn Trắng phịng thủ yếu. Các quân Đen đang hướng tập trung vào vị trí Vua Trắng. Hậu Trắng đánh vào ơ h3 đe doạ chiếu hết để mở đường cho Xe đánh vào ơ h2. Đó là lý do xuất hiện địn phối hợp.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng, Mã. - Chủđề: Đòn cắt đường.

- Thực hiện: 1...Hh3+ 2.gf Xh2+ 3.Vg1 Me2 #. Nếu 2.Vg1 thì 2....Hh2 #.

Hình 125

Hình 126

</div>

(9)<div class='page_container' data-page=9>

5.4.10. Đòn phong cấp.

- Khái niệm: Đòn phong cấp là đòn phối hợp được tạo dựng bởi việc sử dụng các nước đi phong cấp của Tốt.

Ví dụ hình 128 - Trắng đi trước hồ.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Vua Trắng đang bị đe doạ chiếu hết, nên Trắng phải tìm cách cứu nguy cho mình. Vì Vua Đen đang bị gị bó do các qn của mình cản trở nên đến lượt đi của mình, Tốt Trắng có thể phong cấp thành Mã để thủhoà (phong cấp thành các quân khác thì sẽ thất bại). - Phương tiện: Tượng, Mã, Tốt.

- Chủđề: Đòn phong cấp.

- Thực hiện:1.f8/M + Xf8 2.Mf8 + ... thực hiện chiếu bất biến ba lần và hoà.

Ví dụ hình 129 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Sau khi Trắng chơi f1/X, Vua Đen bị đe doa chiếu hết. Nếu Trắng phong cấp thành Hậu thì sẽ hồ cờ. Đó là lý do xuất hiện đòn phối hợp.

- Phương tiện: Vua, Tốt. - Chủđề: Đòn phong cấp.

- Thực hiện: 1.f1/X Xf5+ 2.Xf5 Va7 3.Xh5 #.

5.4.11. Địn cầu hồ.

- Khái niệm: Là địn phối hợp nhằm mục đích đạt được thế cờ hồ ( có thể là dẫn tới thế cờ “Pát” hoặc chiếu bất biến hoặc không đủ lực lượng chiếu hết).

Ví dụ hình 130 - Trắng đi trước hoà.

- Lý do xuất hiện địn phối hợp: Bên Đen đang có ưu thế về lực lượng nhưng khả năng phòng thủ của quân Đen yếu. Trắng có thể thực hiện địn phối hợp để đưa về thế cờ hồ ở tình thế “chiếu bất biến”.

- Phương tiện: Hậu, Xe. - Chủđề: Đòn cầu hoà.

- Thực hiện: 1.Xa4 Ha4 2.Hh5 + Vg8 3.He8 + Vh7 4.Hh5 + Vg8... và hoà cờ.

Hình 128

Hình 129

</div>

(10)<div class='page_container' data-page=10>

Hình 131 Ví dụ hình 131 - Trắng đi trước hoà.

- Lý do xuất hiện địn phối hợp: Vua Trắng bị gị bó do các Tốt của mình cản trở. Bên Đen đang có ưu thế về lực lượng, nhưng ô g6, h6 rất yếu (không được các quân cờ khác bảo vệ). Trắng có thể tận dụng sự phịng thủ sơ hở của Đen để tấn công vào điểm yếu g6, h6 đểđưa ván cờ về kết cục hoà.

- Phương tiện: Hậu. - Chủđề: Địn cầu hồ.

- Thực hiện: 1.Hg6 + Vh8 2.Hh6 + Vg8 3.Hg6 + ... thực hiện chiếu bất biến 3 lần và hoà cờ.

5.4.12. Địn phục kích.

- Khái niệm: Là loại địn phối hợp phức tạp, nó mang tính bí mật, quân đánh thường nấp phía sau quân mình.

Ví dụ hình 132 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Về mặt phương diện phát triển quân, bên Trắng đã chuẩn bị một đội quân rất mạnh trên cột "e". Vua Đen chưa nhập thành, khả năng phòng thủ của quân Đen yếu. Nếu Trắng phải phóng, khai thơng được cột “e” thì họ sẽ có một cuộc tấn cơng rất nguy hiểm đối với Đen. Đó là lý do để Trắng thực hiện địn phối hợp.

- Phương tiện: Hậu, Xe, 2 Mã, Tượng. - Chủđề: Địn phục kích.

- Thực hiện: 1.Mf7 + Mf7 2.Mf6 gf 3.He8 + Ve8 4.Tb5 + Vd8 5.Xe8 #

Ví dụ hình 133 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Vua Đen đang bị Xe Trắng khơng chế ở cột “b” nên rất gị bó. Các quân Trắng đang tập trung ở cánh Hậu đe doạ tấn cơng Vua Đen. Các qn Đen phịng thủkhơng tích cực.

- Phương tiện: Hậu, 2 Xe, Mã. - Chủđề: Đòn phục kích.

- Thực hiện: 1.Md5 Hd6 2.Xa7 + Ha7 3.Ha4 # . Nếu 1....Hc2 thì 2.Mc7 #, hoặc 1....Hd5

2.Xa7 Va7 3.Ha4 + Ha5 4.Ha5 #, hoặc

1....Hd4 2.Xd4 - Trắng có ưu thế lớn.

Hình 132

</div>

(11)<div class='page_container' data-page=11>

Hình 134

Hình 135 5.4.13. Địn giải phóng ơ.

- Khái niệm: Là đòn phối hợp thực hiện gắn với việc giải phóng một ơ cờ quan trọng cho qn khác chiếm đóng (thường là Mã).

Ví dụ hình 134 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Bên Trắng có khả năng tấn cơng Vua đối phương nhờ 2 đường chéo a2 - g8, b1 - h7. Nếu Mã Trắng nằm ở ơ g6 thì sẽ có uy hiếp lớn đối với Đen.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng, Mã. - Chủđề: Địn giải phóng ơ.

- Thực hiện: 1.Xg5 Xf6 2.Mg6 Xg6 3.Hg6 Hf8 - Trắng có ưu thế lớn.

Ví dụ hình 135 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện địn phối hợp: Vua Đen bị
chính 2 Xe của mình cản trở nên rất gị bó. Tượng Trắng ở c4 khống chếđường chéo a2 - g1 rất mạnh. Trắng đang đe doạ tấn công vào điểm f7. Nếu Mã Trắng đến được ơ f6, thì sẽ giải phóng được đường chéo a2 - g8 của Tượng, tạo ra mối đe doạ nguy hiểm đối với Đen.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng, Mã. - Chủđề: Địn giải phóng ơ.

- Thực hiện: 1.Hg6 Hg5 2.Mf6 + Hf6 3.Xf6 - Trắng có ưu thế quyết định. Nếu 1....fg thì 2.Mf6 + + #.

5.4.14. Đòn chiếu dùng Tốt.

- Khái niệm: Là đòn phối hợp dùng Tốt hoặc phối hợp Tốt với các quân cờ khác để chiếu đối phương.

Ví dụ hình 136 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện địn phối hợp: Tốt Trắng ởg6 kiểm sốt 2 ô f7, h7 rất mạnh. Hậu Đen ở f8 vơ tình đã cản trở Vua mình, các qn Đen khơng có khả năng phịng thủ. Trắng có thể tận dụng cơ hội này để tấn công Vua Đen để tạo ưu thế.

- Phương tiện: Hậu, Tốt. - Chủđề: Đòn chiếu dùng Tốt.

- Thực hiện: 1.Hd5 + Hf7 2. gf + Vf8 3.fe/H - Trắng có ưu thế quyết định. Nếu 1....Vh8

</div>

(12)<div class='page_container' data-page=12>

Hình 137

Hình 138 Ví dụ hình 137 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Vua Đen bịgị bó do Xe và Tượng vủa mình cản trở. Trắng có Tượng khống chế đường chéo b1 – h7 rất mạnh. Hậu và Xe Trắng ở trên cột “h”, nếu giải phóng được cột “h”, Trắng sẽ có cuộc tấn cơng nguy hiểm đối với Đen. Đó là lý do để Trắng thực hiện địn phối hợp.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tốt. - Chủđề: Đòn chiếu dùng Tốt.

- Thực hiện: 1.Hh7 + ! Vh7 2. hg #.

5.4.15. Đòn chiếu theo kiểu Ả Rập.

- Khái niệm: Chiếu theo kiểu Ả Rập là đòn phối hợp chiếu giữa Mã và Xe.

Ví dụ hình 138 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Đen chưa tạo được nguy hiểm gì đối với Trắng. Vua Đen đang ở“trung tâm”, các quân Trắng đang hướng về vị trí Vua Đen. Đây là thời cơ để Trắng phối hợp tấn công Vua Đen.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Mã.

- Chủđề: Đòn chiếu theo kiểu Ả Rập.

- Thực hiện: 1.Xb7 + Xf6 2.Mc6 + Ve1 3.Xe7 + Vf8 4.Hg7 #. Nếu 1....hg thì 2.Mc6 +

Ve1 3.Xe7 #.

Ví dụ hình 139 - Đen đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện địn phối hợp: Trắng chưa có đe doạ nguy hiểm nào đối với Đen. Hậu và Tượng Đen khống chế 2 đường chéo rất mạnh, các quân Đen đang hướng vào vị trí Vua Trắng. Các quân Trắng phịng thủ khơng tích cực. Nếu Mã nhảy khỏi cột “d” và Xe Đen tiến được xuống d1 thì sẽ chiếu hết được Trắng. Đó là lý do xuất hiện đòn phối hợp cho bên Đen.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Tượng, Mã.
- Chủđề: Đòn chiếu theo kiểu Ả Rập.

- Thực hiện: 1.Hc2 + ! Xc2 2.Mb3 + ! Vb1 3.Xd1 + Xc1 4.Xc1 #. Nếu 2....Tb3 3.Xd1 và

</div>

(13)<div class='page_container' data-page=13>

Ví dụ hình 140 - Trắng đi trước thắng.

- Lý do xuất hiện đòn phối hợp: Vua Đen đang bị gị bó, khả năng phịng thủ của các quân Đen rất yếu. Mã và Hậu Trắng rất mạnh, đang đe doạ tấn công Vua Đen. Trắng có thể phối hợp hoạt động giữa Hậu, Xe, Mã để tạo ra một cuộc tấn công chiếu hết Vua Đen.

- Phương tiện: Hậu, Xe, Mã.

- Chủđề: Đòn chiếu theo kiểu Ả Rập.

- Thực hiện: 1.Hg7 + ! Xg7 2.Mf6 + Vh8 3.Xe8 + Xg8 4.Xg8 #.

Hình 1405.5. Phân tích, đánh giá, lập kế hoạch trong Cờ Vua.

5.5.1. Vai trị của việc phân tích, đánh giá, lập kế hoạch trong Cờ Vua.

Thực tế thi đấu cho thấy rằng, ở nhiều ván cờ xuất hiện lối chơi thế trận liên hồn, cịn lối chơi với tư tưởng chủđạo là địn phối hợp rất ít gặp. Nếu ván cờ kết thúc bằng địn phối hợp, thì ngay từđầu ván cờđã xuất hiện thế trận liên hoàn. Muốn chơi tốt thế trận liên hồn, trước hết phải phân tích được thế trận xảy ra ở mọi thời điểm, sau đó đánh giá được thế trận bên nào mạnh hơn hoặc cân bằng và cuối cùng mới vạch ra kế hoạch chiến lược chơi tiếp theo. Điều đó khẳng định rằng, phân tích - đánh giá - lập kế hoạch là 3 yếu tố luôn luôn đi liền với nhau. Phân tích - đánh giá thế trận sẽ tạo điều kiện để phát hiện những mặt mạnh và yếu trong thế trận của mình và trong thế trận của đối phương. Trên cơ sởđó sẽ tận dụng những mặt mạnh của mình để tấn cơng điểm yếu của đối phương hoặc biết được điểm yếu của mình để phịng thủ.

Thời điểm cần phải phân tích - đánh giá và lập kế hoạch là ngay sau khi kết thúc khai cuộc hoặc sau khi thế trận đã chuyển hướng khác, nghĩa là vào các thời điểm then chốt của ván đấu thì cần tiến hành cơng việc đó.

5.5.2. Phân tích - đánh giá thế trận. 5.5.2.1. Khái niệm.

Phân tích - đánh giá thế trận là q trình xác định tình thế của cả 2 bên thơng qua những đấu hiệu đặc trưng của tình huống, để từ đó tạo cơ sở cho việc xác lập kế hoạch chơi tiếp theo.

5.5.2.2. Các nhân tố cơ bản trong việc phân tích - đánh giá.

Để có thể phân tích - đánh giá đúng thế trận, cần thiết phải dựa vào các nhân tố: - Ô mạnh, ô yếu: Ô mạnh là ô không bị Tốt đối phương tấn công và được sự bảo vệcủa Tốt của mình. Ngược lại ơ mạnh của bên này là ơ yếu của bên kia.

- Cấu trúc Tốt: Khi xem xét cấu trúc Tốt cần phải chú ý đến 2 điểm là: Điểm yếu của chính các Tốt và điểm yếu của chính các ơ cờ xung quanh tốt. Cấu trúc Tốt được chia làm 6 loại.

+ Tốt liên hồn. + Tốt thơng có bảo vệ. + Tốt cô lập.

</div>

(14)<div class='page_container' data-page=14>

+ Tốt chồng.

Tuy nhiên khi xem xét các loại cấu trúc Tốt nêu trên, cần thiết phải gắn chúng với từng tình huống cụ thể. Những đánh giá trên khơng thể phù hợp với tất cả các tình huống. - Cột mở: Cột mở là cột khơng có Tốt đứng. Nếu mà cột chỉ có Tốt của một bên đứng thì được gọi là cột nửa mở.

- Đường chéo: là đường nối các ô cùng màu nằm liền kề nhau. Trong các thế trận liên hoàn, các quân Hậu và Tượng chiếm lĩnh các đường chéo quan trọng, có thể trở thành yếu tốquết định thắng lợi.

- Sự phân bố các quân: Khi các quân được bố trí trên các vị trí tích cực và vững mạnh thì có thể xây dựng kế hoạch chơi hiệu quả. Ngược lại nếu bố trí các quân thiếu vững chắc, sẽdễ dàng bị thất bại.

- Không gian và trung tâm: Khu trung tâm được xác định bởi 4 ô cờ : d5, d5, e4, e5. Khu trung tâm mở rộng là các ơ cờ thuộc hình vng c3 – c6- f3 – f6. Trung tâm có ý nghĩa rất quan trọng, khi một quân cờđứng ở trung tâm thì nó phát huy được sức mạnh của mình. Hơn nữa từ trung tâm, các quân có thể di chuyển tới các cánh hỗ trợ với thời gian (temp) nhanh nhất.

Trong Cờ Vua, khái niệm trung tâm thường được gắn liền với không gian. Thông thường bên nào chiếm được khu trung tâm thì cũng đồng nghĩa với việc bên đó có khoảng khơng gian rộng lớn.

- Vị trí Vua: Vị trí Vua có ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch chơi và thậm chí cịn ảnh hưởng trực tiếp cảđến kết quả ván đấu. Thực tế thi đấu đã khẳng định rằng trong tất cả các cuộc tấn cơng thì cuộc tấn cơng vào vị trí Vua bao giờ cũng là cuộc tấn công nguy hiểm nhất.

5.5.2.3. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi phân tích - đánh giá thế trận. Khi phân tích - đánh giá thế trận cần phải tuân thủ 2 nguyên tắc sau:

Nguyên tắc 1: Cần phải phân tích theo quân điểm “tĩnh” và quan điểm “động”.

Phân tích theo quan điểm “tĩnh” là phân tích dựa trên cơ sở những dấu hiện thống kê bên ngồi của thế trận.

Phân tích theo quan điểm “động” là việc xét đến các kế hoạch chiến lược và phương pháp tiến hành chúng dựa trên những điểm đặc trưng của thế trận.

Nguyên tắc 2: Cần phải thực hiện tuần tự các bước khi tiến hành đánh giá thế trận đó là:

Bước 1: Thống kê tương quan lực lượng 2 bên. Bước 2: Thống kê những yếu tố của thế trận.

Bước 3: Xác định mối liên hệ của những yếu tố trong các bước 1 và 2 với những nguyên tắc chỉđạo của chiến lược và chiến thuật đã định.

Bước 4: Tìm ngun nhân xuất hiện của địn chiến thuật cần áp dụng. 5.6. Các phương pháp giảng dạy.

Các nguyên tắc về phương pháp là hạt nhân cơ bản trong việc lựa chọn những phương pháp để ứng dụng vào quá trình giảng dạy, truyền thụ kiến thức cho đối tượng giáo dục. Nó được xây dựng trên cơ sở của các quy luật về tâm lý giáo dục nói chung. Qua nghiên cứu và kiểm nghiệm, thấy rằng cần thiết phải tuân thủ các nguyên tắc mang tính lý luận, bao gồm các nguyên tắc: Nguyên tắc thống nhất giữa giảng dạy Cờ vua và giáo dục toàn diện, Nguyên tắc hệ thống, Nguyên tắc vừa sức, Nguyên tắc trực quan, Nguyên tắc bền vững kiến thức và ứng dụng thực tiển.

</div>

(15)<div class='page_container' data-page=15>

Nhóm phương pháp thực tập sư phạm. Trong đó nhóm phương pháp thực hiện nghiệp vụ sưphạm được coi là có hiệu quả nhất.

Phương pháp dùng lời hay phương pháp mô tả bằng lời bao gồm: Kể chuyện, miêu tả, giải thích, giảng bài, trị chuyện....

Phương pháp trưng bày bao gồm: Biểu bảng, biểu đồ, kế hoạch, áp phích, bàn cờ treo. Phương pháp tham quan: Tổ chức tham quan các giải thi đấu, tổ chức tham quan theo các chủđề.

Phương pháp bài tập: Giải các thế cờ theo chủ đề đã được chọn lựa riêng nhằm tạo ra những kỹ năng, kỹ xảo chuyên môn.

Phương pháp trị chơi: Chơi với bạn cùng nhóm những thế cờđang học hoặc trích đoạn của ván đấu.

Phương pháp thi đấu: Thi đấu với bạn cùng nhóm, thi đấu nhiều bàn cùng lúc, thi đấu hạn chế thời gian dựa trên các thế cờđang học hoặc trích đoạn của ván đấu.

Phương pháp phân tích ván đấu và các thế cờ điển hình: Nghiên cứu các ván đấu của các đại kiện tướng, phân tích các ván đấu trong học tập, phân tích các tình thếđiển hình .... 6. Tóm tắt nội dung chương.

- Khái niệm:

- Các nhân tố chiến thuật trong giai đoạn trung cuộc. - Đòn phối hợp.

- Một số dạng thức đòn phối hợp cơ bản. + Đòn thu hút.

+ Đòn đánh lạc hướng. + Đòn thắt cổ.

+ Đòn giằng quân. + Đòn cối xay. + Đòn săn bắt quân. + Đòn bắt đơi. + Địn q tải. + Địn cắt đường. + Địn phong cấp. + Địn cầu hồ. + Địn phục kích. + Địn giải phóng ơ. + Địn chiếu dùng Tốt.

+ Đòn chiếu theo kiểu Ả Rập.

- Phân tích, đánh giá, lập kế hoạch trong Cờ Vua.

+ Vai trị của việc phân tích, đánh giá, lập kế hoạch trong Cờ Vua. +. Phân tích - đánh giá thế trận.

* Khái niệm.

* Các nhân tố cơ bản trong việc phân tích - đánh giá.

</div>

(16)<div class='page_container' data-page=16>

7. Bài tập.

Bài 1: Trắng đi trước thắng Bài 2: Trắng đi trước thắng

Bài 3: Trắng đi trước thắng Bài 4: Đen đi trước thắng

</div>

(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bài 7: Trắng đi trước thắng Bài 8: Trắng đi trước thắng

Bài 9: Đen đi trước thắng Bài 10: Trắng đi trước thắng

</div>

(18)<div class='page_container' data-page=18>

Bài 13: Đen đi trước thắng Bài 14: Đen đi trước thắng

Bài 15: Trắng đi trước thắng Bài 16: Đen đi trước thắng

</div>

(19)<div class='page_container' data-page=19>

Bài 19: Trắng đi trước thắng Bài 20: Trắng đi trước thắng

Bài 21: Đen đi trước thắng Bài 22: Đen đi trước thắng

</div>

(20)<div class='page_container' data-page=20>

Bài 25: Trắng đi trước thắng Bài 26: Trắng đi trước thắng

Bài 27: Trắng đi trước thắng Bài 28: Đen đi trước thắng

</div>

(21)<div class='page_container' data-page=21>

Bài 31: Trắng đi trước thắng Bài 32: Trắng đi trước thắng

Bài 33: Đen đi trước thắng Bài 34: Đen đi trước thắng

</div>

(22)<div class='page_container' data-page=22>

Bài 37: Trắng đi trước thắng Bài 38: Đen đi trước thắng

Bài 39: Trắng đi trước thắng Bài 40: Trắng đi trước thắng

</div>

(23)<div class='page_container' data-page=23>

8.Tài liệu đọc thêm.

- Uỷ ban TDTT. 2004. Luật Cờ Vua. Nhà xuất bản Thể Dục Thể Thao, Hà Nội - 2004. - IU.L.A. Avơbach. 1986. Cờ quốc tế - Kỹ thuật cờ tàn. Hội cờ Việt Nam xuất bản 1986.

- Th.S Đàm Quốc Chính, Đặng Văn Dũng, Nguyễn Hồng Dương.1999. Giáo trình CờVua (Th.S Đàm Quốc Chính: chủ biên). Nhà xuất bản Thể Dục Thể Thao, Hà Nội - 1999.

- Tạp chí người chơi cờ. Những nước cờ xuất sắc của Bobby Fischer. Quyển 1. - Tạp chí người chơi cờ. Những nước cờ xuất sắc của Bobby Fischer. Quyển 2. - Tạp chí người chơi cờ. Các dạng thức tàn cuộc căn bản nhất. Quyển 4.

- Tạp chí người chơi cờ. Những địn chiến thuật thí quân giành thắng lợi. Quyển 2. - Tạp chí người chơi cờ. Luyện tập chiến thuật Cờ Vua.

- Tạp chí người chơi cờ. Luật chơi cờ, các nguyên tắc ra quân, những kỹ năng tiến hành ván cờ. Quyển 1.

- T.S Đàm Quốc Chính. 2003. Giáo trình Cờ Vua. Xí nghiệp in SGK Hồ phát - Thành phốĐà Nẵng - 2003.

- V.E.GOLENHISHEV. 1997. Chương trình đào tạo vận động viên Cờ Vua trẻ năm học thứ 2 - 3. Hà Nội - 1997.

- X.G.GRABUZOV. 1998. Chương trình đào tạo vận động viên Cờ Vua đẳng cấp cao. Quyển 4. Hà Nội, 9 - 1998.

9. Tài liệu tham khảo.

- Uỷ ban TDTT. 2004. Luật Cờ Vua. Nhà xuất bản Thể Dục Thể Thao, Hà Nội - 2004.
- Th.S Đàm Quốc Chính, Đặng Văn Dũng, Nguyễn Hồng Dương.1999. Giáo trình CờVua (Th.S Đàm Quốc Chính: chủ biên). Nhà xuất bản Thể Dục Thể Thao, Hà Nội - 1999. - T.S Đàm Quốc Chính. 2003. Giáo trình Cờ Vua. Xí nghiệp in SGK Hồ phát - Thành phốĐà Nẵng - 2003.

</div>