Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, Nghị quyết số 42 cùng với các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo lập khuôn khổ pháp lý để xử lý các khoản nợ xấu, góp phần tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, hỗ trợ các tổ chức tín dụng (TCTD) trong việc xử lý nợ xấu và duy trì tỉ lệ nợ xấu nội bảng dưới mức 2%. Lũy kế từ 15.8.2017 đến 31.12.2021, các TCTD đã xử lý được 380.200 tỉ đồng nợ xấu theo Nghị quyết số 42, bằng 47,9% số nợ xấu theo Nghị quyết số 42 tại thời điểm 15.8.2017 và số nợ xấu theo Nghị quyết số 42 phát sinh mới trong thời gian Nghị quyết số 42 có hiệu lực. Trong số 380.200 tỉ đồng nợ xấu đã được xử lý, có 148.000 tỉ đồng là do khách hàng tự trả (chiếm 38,93%), cao hơn so với mức 22,8% trung bình năm từ 2012-2017 do khách hàng tự trả/tổng nợ xấu nội bảng đã xử lý. Đồng thời, kết quả xử lý, bán, phát mại tài sản bảo đảm để thu hồi nợ của TCTD và VAMC đạt 77.200 tỉ đồng, chiếm 20,3%. Tính trung bình, nợ xấu đã xử lý đạt khoảng 5.670 tỉ đồng/tháng, cao hơn mức trung bình 3.250 tỉ đồng/tháng trong giai đoạn trước khi Nghị quyết 42 có hiệu lực (từ năm 2012 - 2017). Tuy nhiên, theo đại diện Ngân hàng Nhà nước, xử lý nợ xấu theo Nghị quyết số 42 trong gần 5 năm dù đạt những kết quả tích cực nhưng nợ xấu chưa xử lý theo Nghị quyết số 42 đến 31.12.2021 vẫn ở mức cao là 412,67 nghìn tỉ đồng. Trường hợp Nghị quyết số 42 không được tiếp tục thực hiện, số nợ xấu xác định theo Nghị quyết số 42 chưa được xử lý (bao gồm số nợ xấu phát sinh mới) dự kiến có thể lên đến mức 430.000 tỉ đồng vào cuối năm 2022 và 443.000 tỉ đồng vào cuối năm 2023. "Sau khi xử lý được khối lượng lớn nợ xấu trong năm 2018, 2019, tốc độ xử lý nợ xấu trong năm 2020 và năm 2021 có xu hướng chậm lại, trong đó xử lý nợ xấu theo hình thức khách hàng tự trả nợ giảm đáng kể do tác động của dịch bệnh COVID-19 đến tình hình tài chính của khách hàng" - Ngân hàng Nhà nước cho biết. Kéo dài Nghị quyết 42 là cơ hội Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam - cho rằng, thời gian qua, nhờ các giải pháp xử lý nợ xấu được triển khai đồng bộ cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần giải quyết nhanh, dứt điểm nợ xấu tại các tổ chức tín dụng. Các đơn vị cũng đã xử lý được khối lượng khá lớn nợ xấu, lành mạnh hóa bảng cân đối, góp phần cải thiện đáng kể hiệu quả kinh doanh. Tuy vậy, theo ông Hùng, việc xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 vẫn gặp phải nhiều khó khăn như quyền thu giữ tài sản bảo đảm, áp dụng thủ tục rút gọn, áp dụng quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm, thủ tục thay đổi đăng ký giao dịch bảo đảm khi mua bán khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nên cần thiết kéo dài thời gian thực hiện và hoàn thiện các quy định về xử lý nợ xấu. Trong khi đó, theo dự báo của nhóm nghiên cứu BIDV, tình hình nợ xấu sẽ vẫn là một thách thức lớn trong năm 2022 đối với các tổ chức tín dụng. Việc gia hạn Nghị quyết 42/2017/QH14 sẽ giúp các tỉ lệ nợ xấu này vẫn trong tầm kiểm soát của cơ quan quản lý và các TCTD. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Việt Hà (Đoàn đại biểu tỉnh Tuyên Quang) đánh giá, việc thực hiện Nghị quyết 42 đã nâng cao nhận thức của khách hàng trong việc đi vay, trả nợ, có ý thức hợp tác hơn với tổ chức tín dụng trong việc trả nợ, tăng cường sự phối hợp của các cơ quan liên quan trong việc thu hồi nợ. Trong bối cảnh số nợ xấu cần xử lý theo Nghị quyết 42 vẫn còn tương đối cao, khách hàng, doanh nghiệp người dân vẫn gặp khó khăn do dịch COVID-19, cần có thời gian để phục hồi. Thảo luận tại hội trường ngày 01/6/2022, nhiều đại biểu Quốc hội bảy tỏ đồng tình cao với việc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định của Nghị quyết 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tác tổ chức tín dụng (Nghị quyết 42). Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, đề nghị Quốc hội tiếp tục xem xét gia hạn, kéo dài thời gian thực hiện Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Qua gần 5 năm thực hiện Nghị quyết 42 của Quốc hội, hệ thống ngân hàng đã xử lý được 380.000 tỷ đồng, trong đó có gần 40% là do khách hàng vay vốn chủ động trả nợ. Điều đó khẳng định Nghị quyết 42 rất cần thiết và nên tiếp tục gia hạn thêm một thời gian để chúng ta đảm bảo được an toàn hệ thống ngân hàng. Đại biểu Phạm Hùng Thắng (Hà Nam) cho rằng, về việc tổng kết thực hiện Nghị quyết số 42 và việc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định Nghị quyết số 42, tôi nhất trí với Báo cáo tổng kết của Chính phủ và báo cáo đánh giá của Ủy ban Kinh tế đã trình trước Quốc hội. Theo báo cáo tổng kết của Chính phủ cho thấy việc thực hiện Nghị quyết số 42 của Quốc hội đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực trong công tác xử lý nợ xấu, góp phần không nhỏ kết quả công tác cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020. Thể hiện định hướng chính sách đúng đắn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, tạo niềm tin đối với hệ thống các tổ chức tín dụng nói riêng và toàn bộ xã hội nói chung đối với công tác xử lý nợ xấu trong nền kinh tế. Đại biểu Thắng cho biết thêm, tính đến ngày 31/12/2021, số nợ xấu chưa được xử lý theo Nghị quyết 42 vẫn còn 412,7 nghìn tỷ đồng. Dự báo trong thời gian tới do tác động tiêu cực của dịch bệnh COVID-19 và bất ổn của tình hình chính trị thế giới đối với nền kinh tế Việt Nam thì số nợ xấu được xác định theo Nghị quyết 42 có thể tiếp tục gia tăng, đặc biệt đối với các khoản vay trung và dài hạn. Do vậy, tôi nhất trí với việc đề xuất kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định Nghị quyết số 42 của Quốc hội đến hết ngày 31/12/2023 và đưa nội dung này vào nghị quyết chung của kỳ họp thứ 3. Đồng tình với các quan điểm trên, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho biết, kết quả xử lý nợ xấu thời gian qua chưa thực sự vững chắc, thực trạng xử lý nợ xấu cho thấy vẫn tiềm ẩn rủi ro, nợ xấu có khả năng tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới. Vì vậy, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị cần thiết kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết 42 đến cuối năm 2023 để tránh bị khoảng trống pháp lý trong thời gian đợi gia cố khung khổ pháp luật về xử lý nợ xấu. Góp ý về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 42, đại biểu Cầm Thị Mẫn (Thanh Hóa) đồng tình và đánh giá cao những nỗ lực, sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, vai trò đầu mối của Ngân hàng Nhà nước và sự phối kết hợp vào cuộc của các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương, các địa phương trong tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết 42.  Đại biểu Cầm Thị Mẫn phát biểu thảo luận Theo đại biểu Mẫn, Nghị quyết 42 đã tạo hành lang pháp lý cần thiết cho công tác xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, VAMC, mang lại những chuyển biến tích cực, thể hiện định hướng, chính sách đúng đắn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, qua đó củng cố niềm tin của xã hội đối với công tác xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng. Ngành Ngân hàng, các Bộ, ngành, cơ quan liên quan đã vào cuộc để thúc đẩy mạnh mẽ hơn công tác xử lý nợ xấu, tạo sự thay đổi đáng kể về nhận thức, trách nhiệm của các bên liên quan từ khi Nghị quyết 42 có hiệu lực. Qua đó, giúp cho ý thức trả nợ của khách hàng cũng được nâng cao hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, đại biểu Cầm Thị Mẫn cũng chỉ rõ, trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết 42 vẫn còn những khó khăn, vướng mắc. Do vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động, phân tích rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan của những tồn tại, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết, theo đó đề xuất những giải pháp phù hợp với tình hình thực tiễn của đất nước hiện nay. Cùng quan điểm trên, đại biểu Lê Đào An Xuân (Phú Yên) thống nhất với các đánh giá về các kết quả đạt được và đề xuất gia hạn Nghị quyết 42. Tuy nhiên theo đại biểu, việc thực hiện Nghị quyết 42 có một số vướng mắc phát sinh từ chính các quy định của Nghị quyết. “Do vậy, việc gia hạn lại toàn bộ nội dung Nghị quyết sẽ không giải quyết được toàn bộ mục tiêu đặt ra ban đầu của Nghị quyết mà chỉ mang tính xử lý tức thời trong thời gian Chính phủ chưa kịp tham mưu để trình Quốc hội các quy định phù hợp với thực tiễn”, đại biểu Lê Đào An Xuân nói. Để đảm bảo sửa đổi kịp thời các nội dung không còn phù hợp, đảm bảo sự kế thừa liên tục, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn phát sinh, đại biểu Lê Đào An Xuân kiến nghị cần xem xét, bổ sung đối tượng điều chỉnh của Nghị quyết, trong đó có việc xử lý các khoản nợ xấu mới phát sinh từ sau thời hiệu của Nghị quyết số 42. Đề nghị bổ sung các quy định về xử lý đối với các khoản nợ xấu không còn tài sản đảm bảo. Dẫn thực tế trên địa bàn tỉnh Phú Yên, đại biểu Lê Đào An Xuân cho biết, hiện nay có gần 40% nợ xấu là nợ xấu không còn tài sản đảm bảo để xử lý (do doanh nghiệp phá sản hoặc giải thể). “Những khoản nợ này đã treo trong thời gian dài, có khoản đã kéo dài trên 20 năm nên rất cần có giải pháp mang tính đặc thù riêng để xử lý các loại nợ xấu như vậy”, nữ đại biểu nói. Nhìn dài hạn hơn đến sau năm 2023, đại biểu Cầm Thị Mẫn cho rằng để tránh tạo ra khoảng trống pháp lý khi Nghị quyết 42 hết hiệu lực thi hành, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước trong thời hạn kéo dài thực hiện Nghị quyết cần nghiên cứu, phân tích, đánh giá các vấn đề thực tiễn đặt ra, đề xuất luật hóa quy định về xử lý nợ xấu nhằm tạo hành lang pháp lý ổn định cho công tác xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, đáp ứng yêu cầu khơi thông nguồn vốn, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong phát triển sản xuất kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước. |
