Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Nguyễn Hùng Tiến - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bàn chân bẹt với gan chân phẳng lì là một dạng dị tật phổ biến trên thế giới. Dị tật này gây tổn hại nghiêm trọng đến thần kinh cột sống và ảnh hưởng đến sự phát triển sau này của trẻ. Khám bàn chân bẹt để phát hiện sớm bệnh giúp cho việc phục hồi chức năng của bàn chân trở nên đơn giản hơn. Bàn chân bẹt là mặt lòng bàn chân bằng phẳng, không lõm chút nào. Một số trẻ bụ bẫm nhìn cũng dễ nhầm lẫn với bàn chân bẹt. Dị tật này ở đa số trẻ sẽ tự hết lúc 6 tuổi nếu bàn chân vận động tốt và mềm mại. Trên thực tế, tất cả trẻ sơ sinh đều có bàn chân không có vòm, không lõm hay còn gọi là bàn chân bẹt. Khi trẻ đến độ tuổi từ 2 đến 3, vòm bàn chân sẽ được hình thành cùng với hệ thống dây chằng. Vòm bàn chân sẽ giúp cho chúng ta có thể chịu lực, cân bằng, đi đứng nhẹ nhàng, giúp giảm phản lực từ mặt đất dội lên khi chân di chuyển. Thông thường, những người có hệ thống dây chằng quá lỏng lẻo sẽ dễ bị tật bàn chân bẹt, các xương ở bàn chân không được cố định tốt và khi bàn chân đi trên cát hoặc in mực lên tờ giấy sẽ không thấy có chỗ khuyết như dấu chân thông thường. Những người có bàn chân bẹt khi đi lại, phần cạnh trong của bàn chân (vòm) có khuynh hướng áp sát xuống đất, khiến bàn chân có thể bị biến dạng về lâu dài. Khi chạy nhảy, người có bàn chân bẹt dễ bị ngã vì bàn chân không đủ linh động, khi chạm chân xuống đất, cùng lúc gót sẽ vẹo ra ngoài, chân đổ vào trong khiến khớp cổ chân bị ảnh hưởng, tác động không tốt đến khả năng chạy nhảy. Ngoài ra, chứng bàn chân bẹt khiến các xương ở cẳng chân xoay khi đi lại, chạy nhảy, khiến các khớp gối cũng xoay và lệch, từ đó dẫn đến đau, viêm hoặc thậm chí thoái hóa khớp gối sớm. Sự lệch trục cơ thể cũng có thể ảnh hưởng lên tới lưng, cổ. Vấn đề bàn chân bẹt nếu không được can thiệp sớm có thể dẫn đến cấu trúc bất thường ở ngón chân cái, khiến ngón cái bị đẩy về phía ngón sát bên cạnh, gây gai gót chân, viêm cân gan chân... Hội chứng bàn chân bẹt thường do thói quen đi chân đất, đi dép hoặc xăng-đan có đế lót bằng phẳng từ khi còn nhỏ tuổi. Một số trẻ có gen xương khớp mềm ở bàn chân và cũng có thể phát triển thành bàn chân bẹt. Đây là một tật có yếu tố di truyền vì ở nhiều gia đình, cả bố mẹ và con đều mắc chứng bàn chân bẹt. Gãy xương, mắc một số bệnh lý như thấp khớp hoặc các bệnh lý liên quan đến thần kinh, béo phì, đái tháo đường, người cao tuổi và mang thai là những yếu tố làm tăng nguy cơ bàn chân bẹt. Thống kê cho thấy có khoảng 30% dân số mắc chứng chân bẹt tùy theo cấp độ, có hoặc không kèm theo giãn hoặc rách gân cơ chằng sau. Ban đầu, bàn chân bẹt không gây đau, đến một thời điểm nào đó khi khung xương không đủ lực chịu đựng sự mất cân bằng thì người bệnh sẽ đau mắt cá chân, đau đầu gối, đau khớp háng hay thắt lưng.  Hội chứng bàn chân bẹt thường do thói quen đi chân đất, đi dép hoặc xăng-đan có đế lót bằng phẳng từ khi còn nhỏ tuổi Thông thường trẻ dưới 2 tuổi đều có triệu chứng bàn chân bẹt, nhưng từ 3 tuổi trở lên, các vòm bàn chân sẽ bắt đầu được hình thành, vì vậy bố mẹ có thể bắt đầu kiểm tra cho con khi trẻ lên 3 tuổi, bằng cách: Làm ướt bàn chân của trẻ (bằng nước trắng hoặc nước có màu thì càng rõ), sau đó yêu cầu con đặt bàn chân để in lên một tờ giấy trắng, tờ bìa hoặc phần gạch ngoài sân sao cho có thể nhìn rõ dấu chân in. Nếu nhìn thấy dấu ấn của nguyên cả bàn chân trên bề mặt in thì có khả năng trẻ đã bị mắc chứng bàn chân bẹt. Tuy nhiên, nếu phần hình in có một khoảng trống nhỏ thành hình vòm cong thì bố mẹ có thể yên tâm. Cho trẻ dẫm chân lên cát, nếu cát lún và in hình bàn chân có đường cong thì chân trẻ bình thường và ngược lại, nếu trẻ in được cả bàn chân xuống cát thì có thể trẻ đã mắc chứng bàn chân bẹt. Dùng trực tiếp ngón tay của bố mẹ mình đặt xuống dưới gan bàn chân của trẻ khi trẻ đứng trên mặt phẳng, nếu các ngón tay bố mẹ không thể luồn được vào gan bàn chân của trẻ thì trẻ có thể đã mắc chứng bàn chân bẹt. Cha mẹ nên đưa con đi khám nếu phát hiện triệu chứng đặc thù như trẻ có khuynh hướng áp cạnh trong của bàn chân xuống đất. Việc chữa bàn chân bẹt tốt nhất là khi trẻ ở độ tuổi từ 2 - 7 tuổi. Nếu được phát hiện sớm, phương pháp trị liệu không phẫu thuật với đế giày chỉnh hình y khoa sẽ là giải pháp đơn giản và hiệu quả để điều chỉnh tật bàn chân bẹt ở trẻ em. Đây là một miếng lót giày được thiết kế đặc biệt đo trên chân của từng trẻ, miếng lót này giúp tạo vòm và nâng đỡ bàn chân, hỗ trợ xương khớp trở về đúng trục. Đế chỉnh hình này có thể được lót dưới hầu hết các loại giày dép thông dụng của trẻ và được khuyến cáo nên sử dụng thường xuyên trong các hoạt động đi đứng hàng ngày, mỗi khi bàn chân của trẻ phải chịu lực. Đi đế giày chỉnh hình thường xuyên, cấu trúc bàn chân của trẻ 2 - 7 tuổi có thể trở về vị trí cân bằng mong muốn. Từ sau giai đoạn này cho đến khi trẻ đủ 12 tuổi, việc tạo vòm chân mang lại hiệu quả cải thiện thấp hơn và thời gian mang đế chỉnh hình cũng kéo dài hơn. Ở người trưởng thành, việc sử dụng đế chỉnh hình chỉ có tác dụng ngăn ngừa đau khớp, thoái hóa khớp... nhưng không thể tạo vòm chân được nữa và bệnh nhân cần mang đế chỉnh hình suốt đời. Việc chữa bàn chân bẹt tốt nhất là khi trẻ ở độ tuổi từ 2 - 7 tuổi Phẫu thuật là không cần thiết đối với trẻ dưới 8 tuổi và dị tật ít nghiêm trọng. Tuy nhiên trong một số trường hợp hiếm vẫn cần phải can thiệp phẫu thuật với trẻ trên 8 tuổi, khi trẻ bước vào giai đoạn phát triển chiều cao nhanh và hình thành gân gót Achille ngắn hơn bình thường. Là lĩnh vực trọng điểm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi luôn mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn! XEM THÊM:
Bài viết bởi TS.BS Nguyễn Đắc Nghĩa - Trưởng Đơn nguyên Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City Gần đây, có nhiều trẻ nhỏ 1-3 tuổi được gia đình đưa đến Khoa Ngoại Chỉnh hình Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City khám “Bàn chân bẹt”. Bài viết dưới đây sẽ nói về Bàn chân bẹt mềm mại (Flexible Flat Foot) hay còn gọi là Bàn chân bẹt chức năng (Pied Plat Fonctionnel). Không ít gia đình rất lo lắng, sợ sau này biến dạng tăng nặng ảnh hưởng đến hình thể, phong cách của các cháu. Thậm chí có cháu đã được mang giày nẹp chỉnh hình nhưng sau một thời gian thấy không hiệu quả, thậm chí chân trẻ còn yếu hơn trước. Bàn chân bẹt, không có hình vòm khi đứng (Mũi tên xanh) Đa số trẻ em sinh ra có bàn chân phẳng, lòng bàn chân không có hình vòm. Trong quá trình phát triển, vòm sẽ hình thành, quá trình này kéo dài từ 1 – 5 năm tuổi. Cấu trúc hình vòm giúp chúng ta đi lại linh hoạt hơn. Chỉ có một số ít bàn chân bẹt không tạo được vòm kể cả tới tuổi trưởng thành. Nhất là các cháu có bố hoặc mẹ cũng có bàn chân bẹt. Nếu không có triệu chứng gì thì bàn chân bẹt ít gây phiền toái cho cuộc sống của chúng ta. Nghĩa là “Bàn chân bẹt” ở trẻ nhỏ mới tập đi là một dạng của bàn chân bình thường ở giai đoạn đầu của cuộc sống vận động. Khi trẻ đứng lên hai bàn chân bẹt (Lòng bàn chân phẳng khít lên mặt sàn); khi nhón chân lên hoặc ngồi trên ghế, lòng bàn chân lõm như của người lớn; các xương của bàn chân hoàn toàn bình thường; vì vậy mới có tên gọi Bàn chân bẹt mềm mại hay Bàn chân bẹt chức năng; chứ không phải bàn chân bẹt biến dạng cứng nhắc, cấu trúc xương bị đảo lộn (Hiếm gặp hơn). Về cấu trúc giải phẫu: khi trẻ lớn dần và tập đi lớp mỡ dưới lòng bàn chân tiêu bớt; cân gan chân co chắc lại giống như dây cung căng kéo các xương bàn chân tạo nên hình cánh cung, 5 dẫy xương bàn ngón chân cùng tạo nên vòm gan chân. Sơ đồ hình vòm lòng bàn chân: Cân gan chân (Xanh); vòm xương (Cam) Như vậy, bàn chân bẹt mềm mại ở trẻ nhỏ không cần lo lắng thái quá. Điều trị bằng giày nẹp, xoa nắn là không cần thiết. Tốt nhất, nên đưa trẻ đến Vinmec để các bác sĩ Khoa Chỉnh hình khám loại trừ các dị tật bàn chân cần phẫu thuật sớm và hướng dẫn cho gia đình cách tập luyện giúp cho bàn chân phát triển đúng tiến độ; giúp cho trẻ hòa nhập cuộc sống vận động toàn thân, khỏe mạnh, có nền tảng phát triển trí tuệ tốt hơn. (Có một số bài tập cho từng lứa tuổi, tuy rất đơn giản nhưng bác sĩ cần hướng dẫn trực tiếp cho gia đình nắm rõ thì tập luyện mới đạt hiệu quả mong muốn). Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ theo hotline:0243 9743 556 hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY. XEM THÊM: |
