20:16:2402/08/2020 Các em đã biết mọi vật thể trong tự nhiên cũng như nhân tạo đều tạo ra từ chất này hay chất khác. Vậy các chất được tạo ra từ đâu? câu hỏi đó đã được đặt ra từ cách đây mấy nghìn năm, ngày nay, khoa học đã có câu trả lời rõ ràng: Đó là Nguyên tử. Vậy nguyên tử là gì? Hạt nhân nguyên tử được cấu tạo từ các hạt nào? lớp Electron là gì? chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây. I. Nguyên tử là gì? • Nguyên tử là hạt vô cùng nhỏ và trung hòa về điện. • Nguyên tử gồm: - Hạt nhân mang điện tích dương - Vỏ tạo bởi một hay nhiều eletron mang điện tích âm. Electron ký hiệu là e, điện tích âm (-), Nguyên tử có kích thước rất nhỏ cỡ 10-8cm . II. Hạt nhân nguyên tử • Hạt nhân nguyên tử tạo bởi proton và nơtron. - Hạt Proton: Ký hiệu là p có điện tích dương (+) - Hạt Nơtron: Ký hiệu là n không mang điện. • Những nguyên tử cùng loại có cùng số hạt proton trong hạt nhân • Trong một nguyên tử: số p = số e - Proton và nơtron có cùng khối lượng, còn electron có khối lượng rất bé (chỉ bằng 0,0005 lần khối lượng proton), không đáng kể. Nên khối lượng của hạt nhân được coi là khối lượng nguyên tử.
III. Lớp Electron - Trong nguyên tử các electron chuyển động rất nhanh quanh hạt nhân và sắp xếp thành từng lớp, mỗi lớp có 1 số electron nhất định.  - Số lớp electron của nguyên tử: H2: 1 (1e) → 1e ngoài cùng O2: 2 (6e) → 6e ngoài cùng Na: 3 (11e) → 1e ngoài cùng - Số electron tối đa ở lớp 1 là 2e; ở lớp 2 là 8e. - Khối lượng nguyên tử = số P + số N + số e = số P + số N (vì e có khối lượng rất nhỏ nên bỏ qua). IV. Bài tập về Nguyên tử * Bài 1 (trang 15 sgk hóa 8): Hãy chép các câu sau đây vào vở bài tập với đầy đủ các từ hay cụm từ thích hợp ".....là hạt vô cùng nhỏ, trung hòa về điện : từ ..... tạo ra mọi chất. Nguyên tử gồm ..... mang điện tích dương và vỏ tạo bởi ....." ° Lời giải bài 1 trang 15 sgk hóa 8: "Nguyên tử là hạt vô cùng nhỏ, trung hòa về điện: từ nguyên tử tạo ra mọi chất. Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và vỏ tạo bởi một hay nhiều electron mang điện tích âm". * Bài 2 (trang 15 sgk hóa 8): a) Nguyên tử tạo thành từ ba loại hạt nhỏ hơn nữa, đó là những hạt nào? b) Hãy nói tên, kí hiệu và điện tích những loại hạt mang điện? c) Những nguyên tử cùng loại có cùng số hạt nào trong hạt nhân? ° Lời giải bài 2 trang 15 sgk hóa 8: a) Nguyên tử tạo thành từ ba loại nhỏ hơn nữa là: proton, electron và nơtron. b) Tên, kí hiệu, điện tích những loại hạt mang điện
c) Những nguyên tử cùng loại có cùng số hạt proton trong hạt nhân. * Bài 3 (trang 15 sgk hóa 8): Vì sao nói khối lượng của hạt nhân được coi là khối lượng của nguyên tử? ° Lời giải bài 3 trang 15 sgk hóa 8: - Khối lượng nguyên tử gồm khối lượng hạt nhân và khối lượng các electron, nhưng khối lượng electron quá nhỏ (không đáng kể) so với khối lượng hạt nhân, nên có thể bỏ qua. Do đó, có thể coi khối lượng hạt nhân là khối lượng nguyên tử. * Bài 4 (trang 15 sgk hóa 8): Trong nguyên tử, electron chuyển động và sắp xếp như thế nào? Lấy vị dụ minh họa với nguyên tử oxi. ° Lời giải bài 4 trang 15 sgk hóa 8: - Electron luôn chuyển động nhanh quanh hạt nhân và sắp xếp thành từng lớp. - Ví dụ: Nguyên tử oxi có 8 electron chia hai lớp, lớp trong có 2 và lớp ngoài có 6 electron. * Bài 5 (trang 15 sgk hóa 8): Cho biết sơ đồ một số nguyên tử sau: Hãy chỉ ra: Số p trong hạt nhân, số e trong nguyên tử, số lớp electron và số e lớp ngoài cùng của mỗi nguyên tử. ° Lời giải bài 5 trang 15 sgk hóa 8: - Theo sơ đồ cấu tạo ta có bảng sau:
Hy vọng với bài viết về nguyên tử, cấu tạo của hạt nhân nguyên tử và lớp electron ở trên giúp các em hiểu rõ hơn. Mọi góp ý và thắc mắc các em hãy để lại dưới phần bình luận của bài viết để HayHocHoi ghi nhận và hỗ trợ, chúc các em học tập tốt. I. VỊ TRÍ NHÓM OXI TRONG BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ Ø Vị trí: thuộc nhóm VIA trong bảng HTTH Ø Gồm các nguyên tố: Oxi (O), lưu huỳnh (S), selen (Se), Telu (Te) và poloni (Po) Ø Oxi là nguyên tố phổ biến nhất trên trái đất, chiếm khoảng 20% thể tích không khí, ở trạng thái đơn chất, là chất khí, không màu. Ø Lưu huỳnh là chất rắn, màu vàng; có nhiều trong lòng đất Ø Selen là chất bán dẫn, màu nâu đỏ. Selen dẫn điện kém trong bóng tối, dẫn điện tốt khi được chiếu sáng. Ø Telu là chất rắn, màu xám, thuộc loại nguyên tố hiếm Ø Poloni là nguyên tố kim loại, có tính phóng xạ II. CẤU TẠO NGUYÊN TỬ CỦA NHỮNG NGUYÊN TỐ TRONG NHÓM OXI 1. Giống nhau v Từ vị trí của các nguyên tố trong nhóm oxi, viêt cấu hình electron và phân bố electron lớp ngoài cùng vào obitan nguyên tử. v Từ cấu hình, cho biết khuynh hướng hoá học của các nguyên tố nhóm oxi? v Từ đó, cho biết những điểm giống nhau về cấu tạo của các nguyên tố trong nhóm oxi Ø Cấu hình electron lớp ngoài cùng: ns2np4
=> Các nguyên tố trong nhóm oxi có 6 electron lớp ngoài cùng, ở trạng thái cơ bản có 2e độc thân. Ø Có khuynh hướng nhận thêm 2e để đạt cấu hình bền giống khí hiếm => Thể hiện tính oxi hoá, có số oxi hoá -2 2. Sự khác nhau giữa oxi và các nguyên tố trong nhóm v Cho biết cấu hình electron, sự phân bố e vào các obitan của nguyên tố oxi có gì khác so với các nguyên tố khác?Ø Nguyên tố Oxi không có phân lớp d; nguyên tử của các nguyên tố còn lại có phân lớp d còn trống. v Oxi và các nguyên tố khác có thể có bao nhiêu electron độc thân? Ø Ở trạng thái cơ bản, oxi và các nguyên tố còn lại có 2 electron độc thân Ø Ở trạng thái kích thích, S, Se, Te có thể có 4, 6 electron độc thân ( do có phân lớp d còn trống) v Dự đoán số oxi hoá của nguyên tố oxi và các nguyên tố khác? giải thích? Ø Trong hợp chất: + Oxi có số oxi hoá -2 ( trừ hợp chất với flo, hợp chất peoxit): do độ âm điện lớn chỉ kém flo và chỉ có 2e độc thân. + Các nguyên tố S, Se, Te có thể có các số oxi hoá là -2, +4, +6 ( do độ âm điện nhỏ, có thể có 2, 4, 6 e độc thân)
1. Tính chất của đơn chất v So sánh độ âm điện? bán kính nguyên tử của các nguyên tố trong nhóm oxi với các nguyên tố lân cận? Rút ra nhận xét về tính phi kim? v So sánh tính phi kim của các nguyên tố nhóm oxi với nhóm halogen? Ø So với các nguyên tố khác ở cùng chu kì: + Độ âm điện của các nguyên tố trong nhóm oxi ( trừ Poloni) chỉ kém các nguyên tố halogen. + Bán kính nguyên tử của các nguyên tố (trừ Poloni) chỉ lớn hơn các nguyên tố halogen => Các nguyên tố trong nhóm oxi là các phi kim mạnh ( trừ nguyên tố Poloni), có tính oxi hoá mạnh ( chỉ yếu hơn các nguyên tố halogen ở cũng chu kì) v So sánh sự biến đổi tính phi kim của các nguyên tố từ Oxi đến Telu? Ø Tính phi kim giảm dần từ oxi đến telu 2. Tính chất của hợp chất v Viết công thức phân tử các hợp chất của các nguyên tố nhóm oxi với hiđro? Công thức phân tử hợp chất hiđroxit của các nguyên tố nhóm oxi? v Căn cứ vào qui luật biến đổi tính chất của hiđroxit, so sánh tính axit của các hiđroxit của các nguyên tố nhóm oxi? giải thích? v Căn cứ vào bán kính nguyên tử, so sánh tính axit của các hợp chất với hiđro của các nguyên tố nhóm oxi. Giải thích? Ø Từ S đến Te: bán kính nguyên tử tăng dần -> khoảng cách từ tâm nguyên tử của các nguyên tử nđến tâm nguyên tử H tăng -> độ bền liên kết H-R giảm -> H càng dễ bị tách ra -> tính axit tăng dần TÓM TẮT CẤU TẠO NGUYÊN TỬ VÀ TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ TRONG NHÓM OXI TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Sách giáo khoa Hoá học lớp 10 - chương trình nâng cao. [2] www.google.com [3] www.tulieu.net [4] www.youtube.com [5] http://victonh.wordpress.com |
