Hướng dẫn Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên chi tiết, hay nhất. Trả lời toàn bộ các câu hỏi trong SGK Ngữ Văn 6 trang 5 bộ Sách Cánh Diều theo chương trình mới. Show I. Tìm hiểu tác phẩm trước khi soạn Bài học đường đời đầu tiên sách Cánh Diều1. Bố cục Bố cục: - Phần 1. Từ đầu đến “ có thể sắp đứng đầu thiên hạ ”: Dế Mèn giới thiệu về bản thân. -Phần 2. Tiếp theo đến “ Tôi về, không chút bận tâm ”: Câu chuyện về người bạn hàng xóm là Dế Choắt. -Phần 3. Còn lại: Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn. 2. Tóm tắt tác phẩm Dế Mèn là một chú dế cường tráng bởi biết ăn uống điều độ. Tuy nhiên, cậu chàng lại có tính kiêu căng, luôn nghĩ mình “có thể sắp đứng đầu thiên hạ”. Dế Mèn luôn coi thường những người xung quanh, đặc biệt là Dế Choắt - người bạn hàng xóm gầy gò và yếu ớt. Một lần, Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc khiến cho Dế Choắt phải chịu oan. Choắt bị chị Cốc mổ đến kiệt sức. Trước khi chết, Choắt khuyên Dế Mèn bỏ thói kiêu căng của mình. Dế Mèn vô cùng ân hận và nhận ra bài học đường đời đầu tiên của mình. II. Hướng dẫn soạn bài Bài học đường đời đầu tiên chi tiết
1. Trả lời câu hỏi trong bài Câu hỏi trang 5 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Hãy chú ý các chi tiết miêu tả Dế Mèn. Trả lời: Các chi tiết miêu tả Dế Mèn: - Đôi càng mẫm bóng. - Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứng dần và nhọn hoắt. - Đôi cánh trước ngắn hủn hoẳn giờ thành dài kín đuôi. - Thân màu nâu bóng mỡ. - Đầu to từng tảng, rất bướng. - Hai răng đen nhánh lúc nào cũng nhai. - Sợi râu dài, uốn cong, chốc chốc đưa hai chân lên vuốt râu. Câu hỏi trang 6 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Qua lời kể của Dế Mèn, em hình dung thế nào về Dế Choắt? - Ngoại hình: + Đôi càng mẫm bóng. +Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. +Người rung rinh một màu nâu bóng mỡ, soi gương được và rất ưa nhìn. +Đầu tôi to ra, nổi từng tảng rất bướng. +Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp. - Hành động và tính cách: +ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên chóng lớn lắm +một chàng dế thanh niên cường tráng +bước đi bách bộ, cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. +Chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu. +đi đứng oai vệ, mỗi bước đi làm điệu dún dẩy +hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. +Dám cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm: quát mất chị Cào Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó… Câu hỏi trang 7 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Hình ảnh Dế Mèn và Dế Choắt mà em hình dung ở phần 3 có điểm tương đồng nào với Dế Mèn và Dế Choắt trong bức tranh bên dưới? ảnh Trả lời: Hình ảnh Dế Mèn và Dế Choắt mà em hình dung ở phần 3 có điểm tương đồng ở ngoại hình và tính cách hống hách bắt nạt của Dế Mèn và yếu thế của Dế Choắt khi ta nhìn bức tranh. Câu hỏi trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Dế Mèn đã “nghịch ranh” như thế nào? Trả lời: Dế Mèn đã “nghịch ranh”: - Dám cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm. - Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại. - Quát chị Cào Cào, khiến họ phải núp khuôn mặt trái xoan dưới nhánh cỏ, chỉ dám đưa mắt lên nhìn trộm. - Thỉnh thoảng ngứa chân đá anh Gọng Vó. - Tôi tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi. Câu hỏi trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tai họa mà Dế Mèn kể ở đây là gì? Xảy ra với ai? - Tai họa mà Dế Mèn kể: Cái chết thương tâm của Dế Choắt. - Xảy ra với Dế Choắt. Câu hỏi trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Em hãy tưởng tượng nét mặt của Dế Mèn lúc này. Trả lời: Nét mặt Dế Mèn lúc này đầy ăn năn, dằn vặt. Hai hàng nước mắt lặng lẽ chảy dài, Dế Mèn lặng lẽ cúi gằm mặt tạ tội với Choắt. Câu hỏi trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tranh minh họa nhân vật nào và về sự việc gì trong truyện? Trả lời: Tranh minh họa nhân vật Dế Mèn đang đứng ăn năn hối hận trước mộ Dế Choắt về sự việc chỉ vì hành động ngu xuẩn trêu chọc chị Cốc của mình mà Dế Choắt chết thảm. 2. Trả lời câu hỏi cuối bài Câu 1:Câu chuyện trên được kế bằng lời của nhân vật nào? Hãy chỉ ra các nhân vật tham gia vào câu chuyện. Trả lời: -Câu chuyện được kể bằng lời kể của nhân vật: Dế Mèn -Các nhân vật tham gia vào câu chuyện gồm: Dế Mèn, Dế Choắt, chị Cốc Câu 2:Dế Mèn đã ân hận về việc gì? Hãy tóm tắt sự việc đó trong khoảng 3 dòng Trả lời: Do tính tình hung hăng, Dế Mèn đã bày trò trêu chị Cốc. Dẫn đến cái chết thương tâm của Dế Choắt. Dế Mèn đã rút ra được bài học đường đời đầu tiên của mình về lối sống ích kỉ.
Câu 3.Dế Mèn đã có sự thay đổi về thái độ và tâm trạng như thế nào sau sự việc trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt? Vì sao có sự thay đổi ấy? -Sau khi trêu chị Cốc, Dế Mèn thản nhiên lên giường nằm khểnh bắt chân chữ ngũ và thấy hành động vừa rồi của mình thật thú vị. -Khi Dế Choắt bị chị Cốc mổ, Dế Mèn cảm thấy sợ hãi, ân hận và nhận ra sai lầm của bản thân. Câu 4:Từ các chi tiết “tự hoạ” về bản thân và lời lẽ, cách xưng hô, điệu bộ, giọng điệu, thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt, chị Cốc, em có nhận xét gì về tính cách của nhân vật này? Trả lời: Tính cách Dế Mèn: -Dế Mèn là một chú dế tự tin, yêu đời và luôn tự hào về bản thân mình, luôn hãnh diện với bà con hàng xóm vì vẻ ngoại hình và sức mạnh của mình. -Dế Mèn tự cao, tự đắc, kiêu căng và xốc nổi, coi thường người khác. Câu 5:Ở cuối đoạn trích, sau khi chôn cất Dế Choắt, Dế Mèn đã “đứng lặng giờ lâu” và “nghĩ về bài học đường đời đầu tiên”. Theo em, đó là bài học gì? Dế Mèn đã rút ra bài học lối cư xử ngạo mạn, thói quen hay bắt nạt kẻ yếu, lối sống ích kỉ; trở nên biết quan tâm đến mọi người hơn, cử xử đúng đắn có chừng mực,… Câu 6.Nhà văn Tô Hoài từng chia sẻ: “Nhân vật trong truyện đồng thoại được nhân cách hoá trên cơ sở đảm bảo không thoát ly sinh hoạt có thật của loài vật.”. Dựa vào những điều em biết về loài dế, hãy chỉ ra những điểm “có thật” như thế trong văn bản, đồng thời, phát hiện những chỉ tiết đã được nhà văn “nhân cách hoá”. - Những điểm “có thật”: + Đôi càng mẫm bóng. +Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. +Người rung rinh một màu nâu bóng mỡ, soi gương được và rất ưa nhìn. +Đầu tôi to ra, nổi từng tảng rất bướng. +Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp. - Những chi tiết được nhân cách hóa: +ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên chóng lớn lắm +một chàng dế thanh niên cường tráng +bước đi bách bộ, cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. +Chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu. +đi đứng oai vệ, mỗi bước đi làm điệu dún dẩy +hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. +Dám cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm: quát mất chị Cào Cào, đá ghẹo anh. III. Tổng kết soạn Bài học đường đời đầu tiên1. Nội dung chính - Bằng những quan sát tinh tế, sự am hiểu về thế giới loài vật, thông qua đoạn trích, Tô Hoài đã miêu tả chú Dế Mèn có vẻ đẹp khỏe khoắn, cường tráng, tràn đầy sức sống của một chú dế mới trưởng thành. Tuy nhiên chú ta lại có tính cách kiêu căng, tự phụ, luôn coi thường khinh khỉnh những người yếu ớt như chú Dế Choắt. Chỉ vì bày trò nghịch dại trêu chị Cốc mà khiến Choắt chết thảm. Qua cái chết và lời khuyên của Dế Choắt, Mèn ta đã vô cùng ân hận và tự rút ra cho mình bài học đường đời đầu tiên. 2. Nghệ thuật Ngôi kể: Thứ nhất xưng "tôi", chú Dế Mèn tự kể về câu chuyện của mình khiến lời kể trở nên tự nhiên, chân thực. VI. Dàn ý phân tích Bài học đường đời đầu tiên1. Mở bài - Giới thiệu về tác giả Tô Hoài (tiểu sử, sự nghiệp sáng tác…) - Giới thiệu về văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” (xuất xứ, tóm tắt, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…) 2. Thân bài 2.1. Hình ảnh Dế Mèn - Ngoại hình: + Càng: mẫm bóng + Vuốt:cứng, nhọn hoắt + Cánh: áo dài chấm đuôi + Đầu: to, nổi từng tảng + Răng: đen nhánh, nhai ngoàm ngoạm + Râu: dài, cong vút → Dế Mèn là một chàng thanh niên có vẻ ngoài tự tin, khỏe mạnh, cường tráng - Hành động: + Đi đứng oai về, làm điệu, nhún chân, rung đùi + Quát mấy chị cào cào, đá ghẹo anh gọng vó + Co cẳng, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ, dáng điệu tỏ vẻ con nhà võ. + Nhai ngoàm ngoạm, trịnh trọng vuốt sâu → Sử dụng dày đặc các động từ và tính từ - Ý nghĩ của Dế Mèn: sắp đứng đầu thiên hạ được rồi ⇒ Dế Mèn là một anh chàng khỏe mạnh,cường tráng, hùng dũng nhưng tính tình kiêu căng, hợm hĩnh, xốc nổi… 2.2 Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn - Hình ảnh Dế Choắt: + Trạc tuổi Dế Mèn + Người gầy gò, cánh ngắn củn, càng bè bè, râu cụt → Dế Choắt là người xấu xí, yếu đuối, trái ngược hoàn toàn với Dế Mèn - Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt: coi thường, trịch thượng. + Lời lẽ, giọng điệu bề trên, xưng hô “chú mày”. + Cư xử : ích kỷ, không thông cảm, bận tâm gì về việc giúp đỡ Choắt. - Dế Mèn trêu chọc chị Cốc + Dế Mèn nghĩ kế trêu chọc chị Cốc + Kết quả:gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt - Tâm trạng của Dế Mèn sau khi trêu chọc chị Cốc: + Hả hê vì trò đùa tai quái của mình: chui vào trong hang nằm khểnh, bụng nghĩ thú vị… + Sợ hãi khi nghe tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt: nằm im thin thít + Hốt hoảng, lo sợ, bất ngờ trước cái chết và lời khuyên của Dế Choắt + Ân hận, chân thành sám hối: đứng yên lặng trước mộ Dế Choắt - Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy. 3. Kết bài - Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản + Nội dung: Bài văn miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. Do bày trò trêu chọc chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình |
