Một ngày sau khi Mỹ và đồng minh phát động cuộc tấn công tên lửa chống lại Chính phủ Syria, có rất ít thay đổi với hầu hết người dân Syria – những người đã phải trải qua hơn 7 năm sống trong nỗi đau tột cùng của nội chiến.
Tại Damascus, hàng trăm người xuống đường bày tỏ sự ủng hộ với Tổng thống Syria Bashar al-Assad – người tiếp tục khẳng định sẽ không từ nhiệm bất chấp sức ép từ phương Tây. Trong khi đó, ở những khu vực xung đột, súng vẫn nổ, bom vẫn rơi như những gì đã và đang xảy ra trong nhiều năm qua. Giờ đây, sức nóng của cuộc chiến có vẻ cũng đã hạ nhiệt với việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố “sứ mệnh đã hoàn thành”. Tuy vậy, nhìn về tương lai gần, gần như sẽ không có bất kỳ thay đổi nào ở quốc gia Trung Đông này và hòa bình vẫn là một giấc mơ xa vời. Liên Hợp Quốc với vai trò của mình sẽ tiếp tục đứng ra tổ chức các cuộc đàm phán nhưng tất cả rồi sẽ đi đến đâu? Hội đồng Bảo an sẽ làm được gì để ngăn tình trạng đổ máu ở Syria khi vẫn còn chia rẽ sâu sắc? 7 năm sau khi cuộc chiến nổ ra, một số người cho rằng cách duy nhất để ngăn chặn chiến tranh, đưa đất nước Syria tiến lên là thừa nhận vị trí hiện tại của Tổng thống Assad và để nhà lãnh đạo này giành chiến thắng. Một khi các bên hạ vũ khí, các vấn đề khác của Syria có thể sẽ được giải quyết. Trong đó bao gồm cả cuộc chiến giữa Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd ở phía Bắc, cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng ở Syria của Israel và Iran hay như vấn đề tái thiết các cộng đồng dân cư, đưa những người tị nạn Syria trở về nhà. Mỹ và phương Tây luôn khẳng định Tổng thống Assad phải bị trừng phạt vì những gì ông này gây ra trong cuộc chiến, cương quyết không để ông Assad đóng bất kỳ một vai trò nào trong tương lai của đất nước Syria. Điều này gây ra nhiều nghi ngại, một số ý kiến cho rằng nếu phương Tây từ chối đầu tư các nguồn lực cần thiết để tái thiết của Syria, những nỗ lực của họ để trừng phạt ông Assad sẽ chỉ làm cho cuộc sống của người dân Syria thêm tồi tệ. Nguồn video: Reuters. Ông Joshua Landis, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Oklahoma, nói: "Các vị không phải trừng phạt ông Assad mà đang trừng phạt những người Syria nghèo khổ. Nếu như các mục tiêu của Mỹ là chống lại chủ nghĩa khủng bố, ổn định tình hình và đưa những người tị nạn trở về thì tất cả sẽ thất bại”. Tổng thống Trump đã quyết định cùng với đồng minh Anh, Pháp tiến hành không kích Syria hôm 14/4 để trả đũa vụ tấn công bị cho là có sử dụng vũ khí hóa học ở Douma, Đông Ghouta, Syria trước đó một tuần. Giới quan sát cho rằng, mục đích của cuộc tấn công không phải nhằm lật đổ ông Assad, càng không phải để gây thiệt hại cho lực lượng Nga, Iran có mặt ở Syria và cũng chẳng phải để bảo vệ dân thường khỏi tình trạng bạo lực. Trên thực tế, cuộc không kích được lên kế hoạch và thực hiện thận trọng để tránh không làm thay đổi bản chất và tổng thể của cuộc xung đột. Một cuộc không kích, hai thông điệp Nếu thông điệp chính của cuộc không kích là không để Tổng thống Assad được phép sử dụng vũ khí hóa học thì trên thực tế, cuộc không kích này lại truyền đi một thông điệp khác mà Mỹ và đồng minh không mong muốn là phương Tây sẽ chấp nhận vị trí hiện tại của ông Assad dù ông ấy có làm gì đi chăng nữa.  7 năm xung đột ở Syria, đất nước này đã bị chia năm xẻ bảy với Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát các thị trấn ở phía Bắc, Mỹ phối hợp làm việc với các lực lượng dân quân người Kurd ở phía Đông, còn Nga và Iran giúp lực lượng của Tổng thống Assad đánh bại phe nổi dậy ở những phần còn lại của Syria. Ở thời điểm hiện tại, dường như không bên nào có một kế hoạch thực tế để kiến tạo hòa bình lâu dài ở Syria và trong bối cảnh như vậy, có ý kiến cho rằng ông Assad có thể chính là nhân vật đóng vai trò quan trọng trong quá trình đó. Bà Maha Yahya, Giám đốc Trung tâm Carnegie Middle East ở Beirut không đồng tình với quan điểm này: “Điều đó là rất mơ hồ và sai lầm. Tạo điều kiện thuận lợi cho ông Assad sẽ khiến Syria tiếp tục là tâm điểm bất ổn trong khu vực”. Theo bà Yahya, giải pháp duy nhất là đạt được một thỏa thuận giữa Nga và Mỹ cùng các bên liên quan khác như Thổ Nhĩ Kỳ, Iran. Tuy nhiên, để có được một thỏa thuận như vậy sẽ cần đến những nỗ lực ngoại giao mà ông Trump dường như không mấy quan tâm. Trên thực tế, sau khi tuyên bố không kích Syria hôm 14/4, ông Trump đã đưa ra quan điểm khá bi quan về khả năng Mỹ có thể tác động, thay đổi tình hình ở Trung Đông. “Máu và tiền của người Mỹ không thể tạo ra hòa bình và an ninh lâu dài ở Trung Đông. Đó là một nơi rắc rối. Chúng tôi sẽ cố gắng làm cho Trung Đông tốt đẹp hơn nhưng đó đúng là một khu vực phức tạp”, Tổng thống Mỹ Trump nói. Ông Trump cũng đề nghị các đồng minh Arab có thể đóng góp vai trò lớn hơn ở Trung Đông, nhắc đến Saudi Arabia, Các tiểu Vương quốc Arab thống nhất (UAE), Ai Cập và Qatar. Tuy nhiên, bản thân Saudi Arabia và UAE cũng đang sa lầy trong cuộc chiến tại Yemen. Thứ nữa, Saudi Arabia, UAE và Ai Cập không “cùng hội cùng thuyền” với Qatar, vậy thì những nước này phải làm thế nào để cùng nhau giúp đỡ giải quyết vấn đề Syria?./.
Mỹ - Anh - Pháp tấn công Syria Tối ngày 13/4 (theo giờ địa phương), Tổng thống Mỹ đã có bài phát biểu về "sự kiện tấn công vũ khí hóa học ở Syria", tuyên bố Mỹ đã cùng Anh và Pháp tiến hành tấn công chính xác đối với các cơ sở quân sự của Syria. Sau đó, Thủ tướng Anh Theresa May và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng lần lượt tuyên bố đã gia nhập hành động tấn công quân sự đối với Syria. Sau khi liên quân Mỹ - Anh - Pháp tấn công quân sự đối với Syria, sáng sớm ngày 14/4 (giờ Syria), Đài truyền hình quốc gia Syria cho biết Syria đã triển khai ứng phó, đồng thời gọi hành động của Mỹ - Anh - Pháp là hành động xâm lược đối với Syria. Phía Nga phản ứng cho biết ba nước Mỹ - Anh - Pháp tấn công Syria là một hành động chà đạp lên các nguyên tắc quốc tế, xâm phạm trắng trợn đối với một quốc gia có chủ quyền, an ninh của Nga bị đe dọa nghiêm trọng. Nga kêu gọi triệu tập khẩn cấp Đại hội đồng Liên hợp quốc, thảo luận hành động phát động tấn công quân sự đối với Syria của Mỹ và đồng minh. Thực ra, trước đó, các hành động ngăn chặn phương Tây tấn công Syria đã liên tục được tiến hành. Có 3 dự thảo nghị quyết về sự kiện "sử dụng vũ khí hóa học" ở Syria đã được đưa ra nhưng không thể thông qua ở Hội đồng bảo an Liên hợp quốc. Nga lên án Mỹ không quan tâm đến chân tướng của vấn đề vũ khí hóa học, chỉ lấy cớ "sử dụng vũ khí hóa học" để phát động hành động quân sự. Chuyên gia điều tra của Tổ chức cấm sử dụng vũ khí hóa học quốc tế (OPSW) đã được phép đến Syria và ngày 14/4 sẽ chính thức bắt đầu triển khai điều tra về sự kiện tình nghi tấn công bằng vũ khí hóa học. Nhưng cuộc điều tra còn chưa được tiến hành, Mỹ đã ra lệnh tấn công Syria.
Thời điểm tấn công có hàm ý sâu xa Theo bình luận của Đài CCTV Trung Quốc ngày 14/4, Mỹ vội vã triển khai hành động quân sự đối với Syria có những động cơ sâu xa ở phía sau. Điều đáng chú ý là, một khi Tổ chức cấm sử dụng vũ khí hóa học quốc tế bắt đầu điều tra, Mỹ e rằng sẽ mất đi thời cơ sử dụng vũ lực. Kết quả điều tra có thể tương đối công bằng, trung lập, từ đó Mỹ không thể giành được lợi thế về "đạo đức" để phát động tấn công Syria. Đồng thời, tình hình chiến trường Syria có sự thay đổi quan trọng. Bộ Quốc phòng Nga cho biết quân chính phủ Syria đã hoàn toàn giải phóng khu vực Đông Ghouta ở ngoại ô Damascus. Trong khi đó, thị trấn Douma, nơi trước đó xảy ra "vụ tấn công vũ khí hóa học", đã cắm quốc kỳ Syria. Thắng lợi của quân chính phủ Syria đồng nghĩa với việc chính quyền Syria được củng cố, còn Nga và Iran giành được thêm lợi ích, trong khi đó Mỹ tiếp tục nhận một "bàn thua" trên bàn cờ Trung Đông. Theo Đài CCTV, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump còn có tính toán làm sao để thỏa mãn nhu cầu chính trị trong nội bộ Mỹ. Được biết, tháng 4/2017, tàu chiến Mỹ đã phóng 59 quả tên lửa hành trình Tomahawk vào sân bay quân sự Shayrat của Syria. Mỹ cho biết quân chính phủ Syria trước đó đã phát động một cuộc tấn công vào sân bay này, vì vậy triển khai hành động phá hủy kho vũ khí hóa học do Syria dự trữ ở đó. Cuộc tấn công khi đó của Mỹ đã nhận được hiệu ứng tốt ở trong nội bộ Mỹ. Theo khảo sát của kênh tin tức hãng CBS Mỹ, khi đó, có 57% người tán thành hành động không kích Syria của Mỹ, chỉ có 36% người phản đối. Tỷ lệ ủng hộ đối với cá nhân ông Donald Trump cũng tăng mạnh. Hiện nay, Mỹ tiếp tục tiến hành tấn công Syria, có thể làm chuyển sự chú ý của người dân đối với một loạt vụ việc trong nội bộ Mỹ như vụ "thông đồng với Nga", đồng thời "tăng điểm" cho cuộc bầu cử giữa kỳ được tổ chức trong năm nay.
Anh và Pháp có những ý đồ riêng: Cùng với vụ đầu độc cựu điệp viên Nga Sergei Skripal ở Anh, đối đầu giữa phương Tây và Nga tiếp tục lên cao. Sự thù địch và đề phòng của phương Tây đối với Nga tiếp tục tăng lên. Anh ủng hộ Mỹ tấn công Syria, tăng cường sức ép tổng thể của phương Tây đối với Nga. Trong khi đó, Pháp đang nỗ lực tạo dựng vị thế "lãnh đạo" ở châu Âu, củng cố quan hệ chặt chẽ với Mỹ. Còn Mỹ mong muốn phương Tây duy trì "đoàn kết" trong vấn đề Syria. Mỹ muốn có "thành quả lớn nhất", nhưng "trả giá thấp nhất": Quân đội Mỹ tiết lộ, kế hoạch tấn công "đã hoàn thành", sẽ không hành động vô giới hạn. Mỹ muốn thông qua hành động quân sự để hỗ trợ cho phe đối lập Syria, buộc Nga phải tiến hành thỏa hiệp, làm thay đổi cục diện tương đối bất lợi của Mỹ ở Trung Đông hiện nay. Đồng thời, Mỹ dựa vào hành động quân sự để khẳng định mục tiêu chiến lược và lòng tin với các nước trong khu vực, đặt nền tảng cho việc điều chỉnh chiến lược trong thời gian tới. Tiến hành đối đầu quân sự quy mô lớn với Nga không phù hợp với lợi ích tổng thể của Mỹ. Tiến hành tấn công có trọng điểm, thấy tốt thì rút lui, sau đó tiến hành quan sát và sẽ tiếp tục cân nhắc. |
