Theo Smithsonian
Tại sao nước biển lại mặn? Bạn có bao giờ đặt ra câu hỏi như vậy chưa? Việc tìm hiểu vấn đề khoa học này sẽ mang lại cho bạn nhiều kiến thức bổ ích và thú vị. Vì sao nước biển lại mặn?Để trả lời cho câu hỏi: Vì sao nước biển lại mặn các nhà khoa học đã dày công nghiên cứu, thí nghiệm và đưa ra các dẫn chứng khác nhau để đi đến một kết luận duy nhất. Lý do khiến nước biển quá mặn, mặn đến nỗi chúng ta không thể sử dụng cho mục đích sinh hoạt. Theo tính toán của các nhà khoa học, trên các đại dương của chúng ta có chứa khoảng 3,5% thành phần là muối, tương đương với 50 triệu tỷ tấn muối. Nếu bạn rải toàn bộ số muối này lên đất liền, chúng đủ để tạo ra một lớp dày khoảng 152 mét. Đây là lí do mà vì sao nước biển mặn?  Tại sao nước biển lại mặn? Nguyên nhân do đâu mà lượng muối lại xuất hiện ở nước biển nhiều đến thế?Thứ nhất: Lượng muối trong nước biển được sinh ra từ đá, các lớp trầm tích dưới đáy biển. Lượng muối này cũng thoát ra từ các miệng núi lửa phun nằm sâu trong lòng đại dương. Bên cạnh đó, lượng muối lớn trong các đại dương lại bắt nguồn từ đất liền bao quanh đại dương. Thứ hai: Khi nước mưa rơi xuống hòa tan các khoáng chất, muối từ đá, và đất khô, cuốn chúng chảy ra sông. Lượng muối tích tụ ở các sông lâu dần được đưa tới các đại dương khi nước sông đổ ra biển qua các cửa biển. Cứ như vậy theo thời gian muối cứ lắng đọng dần xuống biển làm cho nước biển mặn. Lượng muối này ra biển được cô đặc bởi sức nóng của mặt trời khiên nước trên bề mặt bốc lên, để muối ở lại. Thứ ba: Độ mặn của nước biển ở các vùng đại dương là khác nhau, như ở các vùng cực, nước biển không mặn bằng ở những nơi khác bởi vì tại đây băng tan hàng năm là loãng nước biển. Trong khi ở các vùng nhiệt đới, quanh xích đạo, lương nhiệt nóng, khiến lượng hơi nước bốc lên nhiều gấp nhiều lần ở nơi khác, điều này kiên nước biển ở đây mặn hơn. Thứ tư: Độ mặn của nước biển trên toàn cầu đang tăng, chẳng hạn như nhiệt độ tăng lên, một phần Đại Tây Dương bốc hơi nước và tăng độ mặn của nước biển. Điều này chứng minh trong các đại dương ngày càng nhiều muối, nước biển ngày càng mặn nó đã làm chậm các dòng hải lưu, ảnh hưởng tới sự lưu thông của các chất dinh dưỡng cần thiết trong đại dương. Lượng muối tích tụ trong biển quá nhiều qua hàng năm Độ mặn của nước biển cũng có sự thay đổiVì sao nước biển mặn? Bạn có biết rằng, độ mặn của nước biển phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Thứ nhất: Nó phụ thuộc vào các yếu tố như mức độ băng tan, lượng nước chảy từ sông suối, mức độ bay hơi, lượng mưa, tuyết rơi, gió, chuyển động của sóng và chuyển động của các dòng hải lưu. Tất cả các yếu tố đó đều gây ra sự khác nhau về độ mặn của nước biển tại nhiều khu vực khác nhau trên thế giới. Thú hai: Ở các vùng cực, nước biển không mặn bằng ở những nơi khác bởi vì tại đây băng tan hàng năm là loãng nước biển. Trong khi ở các vùng nhiệt đới, quanh xích đạo, lương nhiệt nóng, khiến lượng hơi nước bốc lên nhiều gấp nhiều lần ở nơi khác, điều này kiên nước biển ở đây mặn hơn. Thứ ba: Vùng biển có độ mặn nhất (40 o/oo) thuộc về biển Đen và khu vực vịnh Ba Tư. Đây là 2 khu vực có tốc độ bay hơi của nước biển cao nhất. So sánh giữa các đại dương lớn với nhau, Đại Tây Dương có mức độ mặn của nước biển lớn nhất với độ mặn trung bình vào khoảng 37,9 o/oo. Chỉ tính riêng Bắc Đại Tây Dương, biển Sargasso là khu vực có độ mặn lớn nhất với diện tích vào khoảng 5,18 km vuông. Độ mặn khá cao của nước biển tại khu vực này một phần là do nhiệt độ. Vùng biển này có nhiệt độ khá cao (vào khoảng 28oC). Ở mỗi vùng biển sẽ có độ mặn khác nhau Khi có nước ngọt chảy ra biển, tại sao nước biển vẫn mặn?Có bao giờ bạn suy nghĩ về vấn đề này khi mà lượng nước ngọt từ các hệ thống sông lớn đổ ra biển như: Amazon, Mississippi, Mê Kông,..ngày càng nhiều nhưng tại sao nước biển vẫn mặn? Vào lúc ban đầu, biển cổ đại chỉ có chứa một lượng nhỏ muối và chưa đạt được độ mặn như ngày nay. Nhưng sau khi những cơn mưa đầu tiên xối xuống Trái Đất trẻ vào hàng trăm triệu năm trước, dòng nước đã phá vỡ các lớp địa chất và vận chuyển những loại khoáng sản ra biển. Kể từ đó, đại dương bắt đầu dần dần mặn hơn. Người ta ước tính rằng những con sông và suối từ Mỹ chảy ra biển hàng năm đã mang theo 225 triệu tấn chất rắn hòa tan và 523 triệu tấn trầm tích để cung cấp cho đại dương Trong một tính toán mới đây đã cho thấy rằng khối lượng các chất rắn hòa tan từ đất chiếm khoảng 2,3 tấn trên 1 km vuông đất tại Úc cho tới 46,3 tấn trên 1km2 đất tại châu Âu. Theo ước tính, tất cả các con sông trên thế giới đã mang theo 4 tỷ tấn muối khoáng hòa tan ra biển mỗi năm. Lượng muối này sẽ nằm lại dưới đáy đại dương và dần hình thành nên những lớp trầm tích mới. Nói cách khác, lượng muối đi vào và đi ra tất cả cá đại dương trên Trái Đất hiện tại luôn được cân bằng. Như vậy, lượng muối đi vào đại dương dưới dạng hòa tan và đi ra đại dương dưới dạng trầm tích vẫn chưa giải thích được nguồn gốc vị mặn của nước biển. Chúng ta vẫn biết, muối luôn tập trung ở biển và không thể di chuyển theo hơi nước. Khi mặt trời truyền nhiệt xuống mặt biển, hơi nước gần như tinh khiết bốc lên cao nhưng lượng muối khoáng vẫn nằm lại biển. Từ những thông tin trên bạn đã hài lòng để đưa ra câu trả lời cho vấn đề tại sao nước biển lại mặn? Việc tìm hiểu những thông tin kiến thức bổ ích về khoa học sẽ giúp cho cuộc sống của bạn thêm thi vị khi được tìm hiểu những kiến thức mới.
Đều cùng là nước như nhau nhưng nước biển không thể sử dụng trong cuộc sống hàng ngày vì nó quá mặn, trong khi đó nước sông, ao, hồ,… lại dùng để sử dụng trong sinh hoạt và hoạt động thường ngày. Vậy sự khác biệt ở đây là gì? Tất cả chúng ta đều biết rằng nước biển có vị mặn, đó là điều quá hiển nhiên rồi; còn nước sông hồ hay nước mưa lại có vị ngọt chứ không phải mặn. Vậy thì tại sao nước ở một số vùng trên Trái Đất mặn còn những vùng khác thì không? Nước sạch không phải hoàn toàn không chứa muối hòa tan; ngay cả nước mưa cũng chứa các chất bị hòa tan trong không khí khi rơi qua bầu khí quyển. Nước biển có vị mặn vì nó chứa một lượng muối lớn. Theo ước tính của các nhà khoa học, các đại dương trên Trái Đất chứa hàm lượng muối NaCl vào khoảng 50 triệu tỉ tấn muối. Nếu chúng ta rải tất cả số muối này lên bề mặt đất liền sẽ được một lớp dày khoảng 152m. Một con số quá khủng khiếp! Câu hỏi được đặt ra là lượng muối này từ đâu ra? Hiện nay chưa có một câu trả lời chính xác nào có thể giải thích được được điều này. Theo nghiên cứu của các chuyên gia, có 3 giả thuyết như sau: Giả thuyết thứ nhất là nguồn từ đất liền bao quanh chúng ta. Khi nước mưa rơi xuống hòa tan các khoáng chất, muối từ đá và đất khô rồi chảy ra sông. Lượng muối tích tụ ở các sông lâu dần được đưa tới các đại dương khi nước sông đổ ra biển thông qua các cửa biển. Cứ như vậy theo thời gian muối cứ lắng đọng dần xuống biển làm cho nước biển mặn. Lượng muối được hình thành bởi sức nóng của Mặt Trời khiên nước trên bề mặt bốc lên, để lai muối ở lại. Quy trình này cứ lặp đi lặp lại theo thời gian và lượng muối cũng đồng thì tăng theo, đồng nghĩa với nước biển sẽ có vị mặn. Giả thuyết thứ 2 là từ các miệng núi lửa nằm sâu trong lòng đại dương và các vụ phun trào núi lửa dưới nước. Quá trình này tương tự như quá trình trước đó khi nước biển phản ứng với đá nóng và hòa tan các thành phần khoáng chất. Và giả thuyết cuối cùng là từ đá cùng các lớp trầm tích dưới đáy biển. Mỗi vùng biển khác nhau sẽ có lượng muối khác biệt. Ví dụ: vùng cực sẽ không có nhiều muối vì băng ở đây tan hàng năm làm loãng nước biển. Còn ở quanh xích đạo và nhiệt đới, do nhiệt độ cao khiến lượng nước bốc hơi nhiều nên di nhiên lượng muối ở đây cao hơn các nơi khác. Theo nghiên cứu, hiện tại độ mặn của nước biển toàn cầu có xu hướng tăng lên do nhiệt độ tăng từ biến đổi khí hậu toàn cầu, lượng hơi bốc hơi nhiều hơn khiến nhiều hơn và làm nước biển ngày càng mặn hơn so với trước. Vậy còn nước sông tại sao lại có vị ngọt? Như đã trình bày ở trên, vị mặn của nước biển là từ các lớp đất đá, trầm tích và 1 phần từ các dòng sông đổ ra biển. Như vậy bạn đã có một nửa câu trả lời rồi đó. Giờ đi sâu thêm một chút nữa nhé! Theo giả thuyết 1, sông cũng chứa một lượng muối nhất định từ lòng đất, núi lửa phun được nước mưa cuốn trôi theo dòng ra sông. Sau đó, lượng muối này tiếp tục được đưa ra biển nên lượng muối còn lại không đủ để trung hòa với nước sông, vì vậy nước sông không mặn như nước biển. Nói như vậy cũng có nghĩa là nước sông có vị ngọt trong khí nó cũng chứa muối trong thành phần vì lượng muối trong nước sông chỉ như “một giọt nước trong đại dương”. Tuy vậy, vấn đề này chưa có nhà nghiên cứu nào có thể chỉ rõ tại sao. Tại sao nước biển mặn và nước sông ngọt vẫn là một ẩn đố với giới khoa học gia, vừa rồi chỉ là một một vài giả thuyết được đưa ra nhằm giải thích cho vấn đề này. Video:
Sơn Tùng |
