TPO - Ngộ độc do ăn thịt cóc bị nhiễm độc tố (nhựa cóc, gan, mật bị dập nát dính trên thịt cóc) hoặc do ăn gan, trứng cóc. Ngộ độc cóc tiên lượng rất nặng, tỷ lệ tử vong rất cao nên cần phát hiện sớm, cấp cứu kịp thời.
Thịt cóc rất giầu dinh dưỡng, cao hơn thịt bò, thịt lợn (53,37% protit, 12,66% lipit, rất ít gluxit), đặc biệt có nhiều a xít amin cần thiết (Asparagine, Histidine, Tyrosine, Methionine, Leucine, Isoleucine, Phenylalanine, Tryptophan, Cystein, Threonine..) và nhiều chất vi lượng (Mangan, Kẽm…) được dùng làm thực phẩm bổ dưỡng cho người già; hỗ trợ, tăng cường dinh dưỡng sau ốm dậy; hỗ trợ điều trị trẻ em suy dinh dưỡng, chán ăn, chậm lớn, còi xương, cam tích, lở ngứa… dưới dạng ruốc, bột hoặc thịt tươi dùng để nấu cháo, làm chả cóc... Trong đông y và dân gian, nhựa cóc, gan cóc được sử dụng để chống sưng, tiêu viêm dưới dạng cao, dùng ngoài da (da chưa bị tổn thương) điều trị nhọt độc, đầu đinh, sưng tấy… Ngộ độc thực phẩm do độc tố cóc xảy ra do ăn thịt cóc bị nhiễm độc tố (nhựa cóc, gan, mật bị dập nát dính trên thịt cóc) và có trường hợp do ăn gan, trứng cóc. Triệu chứng ngộ độc độc tố cóc biểu hiện cấp tính, xuất hiện từ 1 - 2 giờ sau khi ăn (có thể sớm hơn nếu uống rượu, bia) với các biểu hiện: bị chướng bụng, đau bụng trên rốn kèm theo nôn mửa dữ dội, có thể bị tiêu chảy; hồi hộp, đánh trống ngực, tim đập nhanh, sau đó loạn nhịp tim, rung thất, Block nhĩ - thất, truỵ tim mạch, huyết áp lúc đầu cao sau đó tụt; rối loạn cảm giác (đau như kim chích ở đầu ngón tay, chân, tê môi), chóng mặt, ảo giác, vã mồ hôi lạnh, tăng tiết nước bọt, có thể khó thở, ngừng thở, ngừng tim; bí đái, thiểu niệu, vô niệu và nặng dẫn đến suy thận cấp. Nếu nhựa cóc bắn dính vào trực tiếp niêm mạc mắt xuất hiện bỏng rát, phù nề niêm mạc... Khi ăn phải chất độc của cóc, sau vài giờ nạn nhân thấy chóng mặt, quay cuồng, đau như châm chích ở đầu ngón tay, ngón chân, tiếp theo là ói mửa dữ dội, kéo dài, tiêu chảy, đau bụng, nhịp tim đập chậm lại, tuột huyết áp. Phần lớn tử vong do rối loạn dẫn truyền thần kinh tim không hồi phục. Một số trường hợp xuất hiện suy thận cấp, suy gan.
Ngộ độc do độc tố cóc tiên lượng rất nặng, tỷ lệ tử vong rất cao nên cần phát hiện sớm, sơ cứu, cấp cứu kịp thời ở những trung tâm y tế mới có hiệu quả. Những việc cần làm khi có người bị ngộ độc cóc: - Phát hiện dấu hiệu ngộ độc sớm (người bệnh còn tỉnh táo): cần gây nôn chủ động; chuyển bệnh nhân nhanh chóng đến cơ sở có điều kiện hồi sức cấp cứu. - Chống rối loạn tim mạch, hô hấp, thần kinh và tiết niệu bằng dịch truyền, thuốc điều trị triệu chứng, thở ô xy, thở máy, máy tạo nhịp, lợi tiểu, lọc thận.... - Thải trừ chất độc: Rửa dạ dày, uống than hoạt, thụt, tháo... - Phát hiện dấu hiệu ngộ độc sớm (người bệnh còn tỉnh táo): cần gây nôn chủ động; chuyển bệnh nhân nhanh chóng đến cơ sở có điều kiện hồi sức cấp cứu. - Chống rối loạn tim mạch, hô hấp, thần kinh và tiết niệu bằng dịch truyền, thuốc điều trị triệu chứng, thở ô xy, thở máy, máy tạo nhịp, lợi tiểu, lọc thận.... - Thải trừ chất độc: Rửa dạ dày, uống than hoạt, thụt, tháo... Đề phòng ngừa ngộ độc thực phẩm do cóc: Tốt nhất và an toàn nhất là không ăn cóc và sản phẩm tự chế biến từ cóc. Nhưng nếu vẫn muốn sử dụng cóc làm thực phẩm thì tuyệt đối không ăn trứng và gan cóc. Trong quá trình chế biến, tuyệt đối không để da cóc, nội tạng cóc, nhựa cóc lẫn vào cơ cóc hay thịt cóc. Đặc biệt cho đến nay, khoa học chưa chứng minh được nuốt cóc sống có thể điều trị được bệnh ung thư
Trước đó 1 ngày, ba chị em chị H’lan bắt một vài con cóc rồi làm thịt ăn (đã ăn nhiều lần và không bị ngộ độc). Khi phát hiện ba nạn nhân buồn nôn, đau bụng và tiêu chảy, gia đình đã đưa đến bệnh viện thị xã Buôn Hồ để điều trị, sau đó chuyển đến Bệnh viện đa khoa vùng Tây Nguyên để tiếp tục theo dõi. Trước đó, khoa Cấp cứu chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp tục tiếp nhận một bệnh nhi 11 tuổi, ở Hòa Bình, bị ngộ độc nặng do ăn thịt cóc. Theo người nhà của bé gái này, bé đã cùng chị bắt được một con cóc rồi mang về tự nấu cho nhau ăn. Sau khi ăn khoảng 2 tiếng, hai chị em cùng có biểu hiện nôn liên tục, li bì và được gia đình chuyển ngay vào bệnh viện huyện rồi Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình. Tại bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình, mặc dù được các bác sĩ tích cực cấp cứu nhưng người chị đã không qua khỏi. Theo khuyến cáo của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), cóc có chứa độc tố (nhựa cóc) trong một số bộ phận. Nhựa cóc (ở tuyến sau tai, tuyến trên mắt và các tuyến trên da cóc), trong gan và buồng trứng. Độc tố của cóc là hợp chất Bufotoxin có tác động đến tim mạch, sau đó có thể gây rối loạn nhịp tim, gây tử vong gây ảo giác, gây hạ huyết áp... hoặc các triệu chứng về đường tiêu hóa như đau bụng, buồn nôn…Thành phần độc tố thay đổi tùy theo loài cóc. Khi xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, độc tố này gây ra ngộ độc cấp tính. Độc tố hấp thu qua da gây ra dị ứng, bỏng rát ở mắt... Ngộ độc thực phẩm do độc tố cóc xảy ra do ăn thịt cóc bị nhiễm độc tố (do nhựa cóc, gan, mật bị dập nát dính trên thịt) và có trường hợp do ăn gan, trứng cóc. Triệu chứng ngộ độc độc tố cóc biểu hiện cấp tính, xuất hiện từ 1-2 giờ sau khi ăn (có thể sớm hơn nếu uống rượu, bia) với các biểu hiện: bị chướng bụng, đau bụng trên rốn kèm theo nôn mửa dữ dội, có thể bị tiêu chảy; hồi hộp, đánh trống ngực, tim đập nhanh, sau đó loạn nhịp tim, rung thất, block nhĩ-thất, trụy tim mạch, huyết áp lúc đầu cao sau đó tụt; rối loạn cảm giác (đau như kim chích ở đầu ngón tay, chân, tê môi), chóng mặt, ảo giác, vã mồ hôi lạnh, tăng tiết nước bọt, có thể khó thở, ngừng thở, ngừng tim; bí đái, thiểu niệu, vô niệu và nặng dẫn đến suy thận cấp. Khi vào điều trị, bác sĩ thường điều trị triệu chứng. Trước đây, dinh dưỡng còn hạn chế nên người dân sử dụng thịt cóc nhưng hiện nay, dinh dưỡng đã phổ biến, có thể thay thế bằng trứng gà. Người dân có thể tăng gia ăn thịt, trứng, cá, vẫn đảm bảo giá trị dinh dưỡng thay vì ăn thịt cóc. TS.BS Lê Ngọc Duy - Phó Trưởng Khoa Cấp cứu chống độc-Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết thịt cóc chứa nhiều đạm và kẽm, thường được người dân chế biến cho trẻ ăn, hy vọng chữa lành bệnh còi xương, suy dinh dưỡng cho con cháu. Thịt cóc không chứa độc tố, tuy nhiên nhiều bộ phận khác của cóc lại chứa độc tố, trong đó có độc tố chết người như tetrodotoxin. Ngoài ra, gan, trứng, da, mủ, mắt và hạch thần kinh (dọc hai sống lưng) của cóc cũng chứa bufotenin - một chất cực độc, dễ gây chết người, chế biến ở nhiệt độ cao cũng khó bị phân hủy. Nếu sơ chế thịt cóc sai quy trình có thể dẫn tới ngộ độc, thậm chí tử vong. Sơ cứu ngộ độc thịt cóc TS Lâm Quốc Hùng (Cục An toàn thực phẩm) khuyến cáo việc tự chế biến cóc làm thực phẩm có nguy cơ rất lớn đe dọa đến sức khỏe và tính mạng người dùng. Để dự phòng ngộ độc thực phẩm do ăn thịt cóc, chỉ sử dụng những sản phẩm chế biến đã được các cơ quan chức năng cho phép lưu hành. TS Hùng khuyến cáo ngộ độc do độc tố cóc tiên lượng rất nặng, tỷ lệ tử vong rất cao nên cần phát hiện sớm, sơ cứu, cấp cứu kịp thời ở những trung tâm y tế mới có hiệu quả. Nếu phát hiện dấu hiệu ngộ độc sớm (người bệnh còn tỉnh táo), cần gây nôn chủ động; chuyển bệnh nhân nhanh chóng đến cơ sở có điều kiện hồi sức cấp cứu. Chống rối loạn tim mạch, hô hấp, thần kinh và tiết niệu bằng dịch truyền, thuốc điều trị triệu chứng, thở ôxy, thở máy, máy tạo nhịp, lợi tiểu, lọc thận... Người bị ngộ độc phải được thải trừ chất độc: Rửa dạ dày, uống than hoạt, thụt, tháo... Tại các cơ sở y tế, người bệnh có thể được điều trị chống rối loạn tim mạch, hô hấp, thần kinh và tiết niệu bằng dịch truyền, thuốc điều trị triệu chứng, thở ôxy, thở máy, máy tạo nhịp, lợi tiểu, lọc thận... K.Chi
 Các bác sĩ cho rằng chế biến thịt cóc không cẩn thận dễ dẫn đến nguy cơ ngộ độc cho người sử dụng - Ảnh minh họa Chiều tối 15-10, nguồn tin từ Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Đắk Lắk cho biết đang theo dõi vụ ba người ăn thịt cóc phải nhập viện điều trị vì bị ngộ độc. Theo báo cáo của đơn vị này, khoảng 17h30 ba chị em gồm H’lan Niê 38 tuổi, H’Nin Niê Ê 30 tuổi và Y Bil Niê 19 tuổi, ở buôn Kli A, phường Đạt Hiếu, thị xã Buôn Hồ (Đắk Lắk) bị ngộ độc thịt cóc. Khi phát hiện ba nạn nhân buồn nôn, đau bụng và tiêu chảy, gia đình đã đưa đến Bệnh viện thị xã Buôn Hồ để điều trị, sau đó chuyển Bệnh viện đa khoa vùng Tây Nguyên để tiếp tục theo dõi. Theo thông tin ban đầu, chiều 14-10, ba chị em chị H’lan bắt một số con cóc rồi làm thịt ăn (đã ăn nhiều lần và không bị ngộ độc). Tuy nhiên, lần này họ bỏ một ít trứng cóc vào nấu chung. Đến thời gian trên, cả ba chị em đều có triệu chứng chóng mặt, buồn nôn và tiêu chảy. Họ tìm cách nôn ra để giảm tình trạng ngộ độc trước khi đi bệnh viện để điều trị. Hiện sức khỏe của các bệnh nhân đã tạm ổn, không nguy kịch và đang được theo dõi tại bệnh viện. Thời gian gần đây, nhiều người khi bắt được cóc để tự nấu ăn trong gia đình và bị ngộ độc. Các bác sĩ khuyến cáo tuy thịt cóc có nhiều chất bổ dưỡng, đặc biệt cho trẻ còi xương nhưng nếu quá trình làm thịt, chế biến không đảm bảo sẽ dẫn đến việc người ăn bị ngộ độc. Đã có nhiều trường hợp ăn thịt cóc bị ngộ độc và bị tử vong.
|
